ลูกา 1

1
ลูกา​เขียน​เรื่อง​เกี่ยวกับ​พระเยซู
1ท่าน​เธโอฟีลัส​ที่​เคารพ​อย่าง​สูง มี​หลาย​คน​พยายาม​รวบรวม​เรื่องราว​ต่างๆ​ที่​เกิด​ขึ้น​ใน​หมู่​พวก​เรา 2คือ​เหตุการณ์​ต่างๆ​ที่​เรา​ได้ยิน​มา​จาก​คน​พวก​นั้น​ที่​ได้​เห็น​ด้วย​ตา​ของ​พวก​เขา​เอง​ตั้งแต่​ตอน​เริ่มต้น และ​เป็น​พวก​ที่​รับใช้​พระเจ้า​ใน​การ​บอก​ถ้อยคำ​ของ​พระองค์​แก่​ผู้​อื่น 3ผม​ติด​ตาม​เรื่องนี้​อย่าง​ละเอียด​ตั้งแต่​แรก ผม​ถึง​ตัดสิน​ใจ​เขียน​ลำดับ​เหตุการณ์​ที่​เกิด​ขึ้น​ทั้งหมดนี้​ลง​ใน​หนังสือ​ให้​กับ​ท่าน 4เพื่อ​ท่าน​จะ​ได้​รู้​ว่า​สิ่ง​ที่​ท่าน​ได้รับ​การอบรม​สั่งสอน​มา​นั้น มัน​เชื่อ​ถือ​ได้​ขนาด​ไหน
ทูตสวรรค์​ประกาศ​ว่า​ยอห์นคนทำ​พิธีจุ่มน้ำ​จะ​มา​เกิด
5ใน​สมัย​ที่​เฮโรด#1:5 เฮโรด เฮโรด​ที่ 1 (มหาราช) ผู้ปก​ครอง​แคว้น​ยูเดีย อยู่​ใน​ช่วง 40–4 ปี​ก่อน​พระเยซู​เกิด ความ​จริง​แล้ว​พระเยซู​เกิด​ก่อน​เฮโรด​มหาราช​ตาย คือ​ใน​ปี​ก่อน​เริ่ม ค.ศ. 4 ปี เป็น​กษัตริย์​ของ​แคว้น​ยูเดีย​นั้น มี​นักบวช​คน​หนึ่ง​ชื่อ​เศคาริยาห์ เขา​อยู่​ใน​กลุ่ม​เวร​ของ​นักบวช​อาบียาห์#1:5 กลุ่ม​เวร​ของ​นักบวช​อาบียาห์ คือ​นักบวช​ของ​ชาว​ยิว​แบ่ง​ออก​เป็น 24 กลุ่ม กลุ่ม​ละ​ประมาณ 1,000 คน กลุ่ม​ของ​อาบียาห์​เป็น​หนึ่ง​ใน​บรรดา​กลุ่ม​เหล่า​นั้น ให้​ดู 1 พงศาวดาร 24:3-19 เมีย​ของ​เขา​ชื่อ​เอลีซาเบธ สืบ​เชื้อสาย​มา​จาก​อาโรน 6ใน​สายตา​ของ​พระเจ้า​องค์​เจ้า​ชีวิต​นั้น​ทั้ง​สอง​คนนี้​เป็น​คน​ที่​ทำ​ตามใจ​พระองค์ และ​ทำ​ตาม​คำสั่ง​และ​กฎ​ต่างๆ​ของ​พระองค์​อย่าง​ไม่​มี​ที่​ติ 7แต่​เขา​ทั้ง​สอง​ไม่​มี​ลูก เพราะ​เอลีซาเบธ​เป็น​หมัน​และ​ทั้ง​คู่​ก็​แก่​มาก​แล้ว
8เมื่อ​ถึง​เวร​ที่​กลุ่ม​ของ​นักบวช​เศคาริยาห์​จะ​ต้อง​เข้า​ไป​รับใช้​อยู่​ต่อหน้า​พระเจ้า 9พวก​เขา​ก็​จับ​สลาก​กัน​ตาม​ประเพณี​ของ​นักบวช เพื่อ​เลือก​คน​ที่​จะ​เข้า​ไป​เผา​เครื่อง​หอมบูชา#1:9 เครื่อง​หอมบูชา คือ​ไม้​ตาก​แห้ง​ชนิด​พิเศษ​ที่​ใช้​เป็น​เครื่อง​บูชา เมื่อ​ถูก​เผา​แล้ว​จะ​มี​ควัน​ที่​มี​กลิ่น​หอม​หวาน ใน​วิหาร​ของ​องค์​เจ้า​ชีวิต เศคาริยาห์​ถูก​เลือก​ใน​วัน​นั้น 10ใน​ระหว่าง​ที่​เผา​เครื่อง​หอม​อยู่​นั้น ฝูงชน​จำนวน​มาก​ต่าง​พา​กัน​อธิษฐาน​อยู่​ข้าง​นอก 11ทูตสวรรค์​องค์​หนึ่ง​ของ​องค์​เจ้า​ชีวิต มา​ยืน​อยู่​ทาง​ขวา​ของ​แท่น​เผา​เครื่อง​หอม 12เมื่อ​เศคาริยาห์​เห็น​ก็​ตกใจ​กลัว​มาก 13แต่​ทูตสวรรค์​นั้น​บอก​ว่า “ไม่​ต้อง​กลัว เศคาริยาห์ พระเจ้า​ได้ยิน​คำ​ร้องขอ​ของ​เจ้า​แล้ว เอลีซาเบธ​เมีย​ของ​เจ้า​จะ​มี​ลูกชาย ให้​ตั้งชื่อ​เขา​ว่า​ยอห์น 14เขา​จะ​นำ​ความ​สุข​ความ​ยินดี​มา​ให้​เจ้า และ​คน​มากมาย​จะ​ดีใจ​เมื่อ​เขา​เกิด​มา 15เพราะ​เขา​จะ​เป็น​คน​สำคัญ​ใน​สายตา​ของ​องค์​เจ้า​ชีวิต เขา​จะ​ต้อง​ไม่​ดื่ม​เหล้าองุ่น​หรือ​ของ​มึนเมา​เลย และ​พระวิญญาณ​บริสุทธิ์​จะ​อยู่​กับ​เด็ก​คนนี้​ตั้งแต่​เขา​ยัง​อยู่​ใน​ท้อง​แม่ 16เขา​จะ​ทำ​ให้​คน​อิสราเอล​จำนวน​มาก​หัน​กลับ​มา​หา​องค์​เจ้า​ชีวิต​พระเจ้า​ของ​พวก​เขา 17เขา​จะ​นำ​หน้า​องค์​เจ้า​ชีวิต เขา​จะ​มี​พระวิญญาณ และ​ฤทธิ์​อำนาจ​เหมือน​กับ​เอลียาห์​ผู้พูดแทนพระเจ้า เขา​จะ​ทำ​ให้​จิตใจ​ของ​พ่อ​หัน​กลับ​มา​หา​ลูกๆ และ​ทำ​ให้​คน​ที่​ดื้อรั้น​หัน​กลับ​มา​เชื่อฟัง​อย่าง​ที่​ควร​จะ​เป็น เพื่อ​เตรียม​ประชาชน​ให้​พร้อม​สำหรับ​พระองค์”
18แล้ว​เศคาริยาห์​ก็​พูด​กับ​ทูตสวรรค์​ว่า “ผม​จะ​รู้​ได้​ยังไง​ว่า​สิ่ง​ที่​ท่าน​พูด​มา​นี้​จะ​เป็น​จริง เพราะ​ผม​กับ​เมีย​ก็​แก่​แล้ว”
19ทูตสวรรค์​จึง​ตอบ​ว่า “เรา​คือ​กาเบรียล​ที่​ยืน​อยู่​ต่อหน้า​พระเจ้า พระองค์​ส่ง​เรา​มา บอก​ข่าว​ดีนี้​กับ​เจ้า 20แต่​เพราะ​เจ้า​ไม่​เชื่อ​คำ​พูด​ของ​เรา เจ้า​จะ​กลาย​เป็น​ใบ้​จน​กว่า​ลูก​ของ​เจ้า​จะ​เกิด เมื่อ​ถึง​เวลา​ที่​เหมาะสม ทุก​อย่าง​จะ​เป็น​ไป​ตาม​ที่​เรา​บอก​อย่าง​แน่นอน”
21คน​ที่​กำลัง​คอย​เศคาริยาห์​อยู่​ข้าง​นอก​ก็​สงสัย​ว่า ทำไม​เขา​ถึง​อยู่​ใน​วิหาร​นาน​นัก 22เมื่อ​เขา​เดิน​ออก​มา​ก็​พูด​ไม่​ได้ คน​เหล่านี้​จึง​รู้​ว่า​เขา​ได้​เห็น​นิมิต​ภายใน​วิหาร​นั้น เขา​ได้​ทำไม้​ทำมือ​บอก​กับ​ประชาชน แต่​ยัง​พูด​ไม่​ได้ 23เมื่อ​เขา​หมด​หน้าที่​แล้ว​ก็​กลับ​บ้าน
24หลังจาก​นั้น​ไม่​นาน เอลีซาเบธ​เมีย​ของ​เขา​ก็​ตั้งท้อง และ​เก็บ​ตัว​เงียบ​อยู่​ใน​บ้าน​นาน​ถึง​ห้า​เดือน นาง​พูด​ว่า 25“ดูสิ องค์​เจ้า​ชีวิต​ได้​ช่วย​ฉัน​อย่างนี้ ทำ​ให้​ฉัน​ไม่​ต้อง​อับอาย​ขายหน้า#1:25 ไม่​ต้อง​อับอาย​ขายหน้า หมายถึง ชาว​ยิว​คิด​ว่า​การ​ที่​ผู้หญิง​ไม่​มี​ลูก​เป็น​เรื่อง​ที่​น่า​อับอาย​ขายหน้า​มากชาว​บ้าน​อีก​ต่อ​ไป​แล้ว”
ทูตสวรรค์​ประกาศ​ว่า​พระเยซู​จะ​มา​เกิด
26เมื่อ​เอลีซาเบธ​ตั้ง​ท้อง​ได้​ห้า​เดือน​ย่าง​เข้า​เดือน​ที่​หก พระเจ้า​ได้​ส่ง​ทูตสวรรค์​กาเบรียล​ไป​ที่​เมือง​นาซาเร็ธ​ใน​แคว้น​กาลิลี 27เพื่อ​มา​หา​หญิง​พรหมจรรย์​ชื่อ​มารีย์ เธอ​เป็น​คู่หมั้น​ของ​โยเซฟ​คน​ที่​สืบ​เชื้อสาย​มา​จาก​กษัตริย์​ดาวิด 28ทูตสวรรค์​มาหา​นาง และ​พูด​ว่า “สวัสดี หญิง​เอ๋ย พระเจ้า​ได้​อวยพร​เจ้า​จริงๆ​และ​องค์​เจ้า​ชีวิต​อยู่​กับ​เจ้า​เป็น​พิเศษ”
29นาง​ก็​งง​มาก สงสัย​ว่า​ที่​ทูตสวรรค์​พูด​หมายถึง​อะไร
30ทูตสวรรค์​จึง​บอก​นาง​ว่า “ไม่​ต้อง​กลัว​มารีย์ เพราะ​พระเจ้า​ชื่นชอบ​ใน​ตัว​เจ้า​มาก 31ฟัง​นะ เจ้า​จะ​ตั้ง​ท้อง​และ​คลอด​ลูกชาย ให้​ตั้งชื่อ​เขา​ว่า​เยซู 32เขา​จะ​ยิ่งใหญ่ และ​จะ​ได้​ชื่อ​ว่า​เป็น​บุตร​ของ​พระเจ้า​ผู้สูงสุด พระเจ้า​องค์​เจ้า​ชีวิต​จะ​ทำ​ให้​เขา​เป็น​กษัตริย์​เหมือน​กับ​ดาวิด​บรรพบุรุษ​ของ​เขา 33เขา​จะ​ปกครอง​บรรดา​ลูกหลาน​ของ​ยาโคบ​ตลอดไป และ​อาณาจักร​ของ​เขา​จะ​ไม่​มี​วัน​เสื่อมสลาย”
34แล้ว​มารีย์​พูด​กับ​ทูตสวรรค์​ว่า “จะ​เป็น​ไป​ได้​ยังไง ดิฉัน​เป็น​หญิง​พรหมจารี​นะ​คะ” 35ทูตสวรรค์​ตอบ​ว่า “พระวิญญาณ​บริสุทธิ์​จะ​ลง​มา​ที่​เจ้า และ​ฤทธิ์​อำนาจ​ของ​พระเจ้า​ผู้สูงสุด​จะ​ปกคลุม​เจ้า​ไว้ ดัง​นั้น​เด็ก​ที่​เกิด​มา​จาก​เจ้า​จะ​เป็น​ของ​พระเจ้า​โดย​เฉพาะ และ​จะ​ได้​ชื่อ​ว่า​เป็น​บุตร​ของ​พระเจ้า 36ฟัง​นะ ตอนนี้​เอลีซาเบธ​ญาติ​ของ​เจ้า​ก็​ตั้ง​ท้อง​ได้​หก​เดือน​แล้ว นาง​จะ​มี​ลูกชาย​ถึง​แม้​จะ​มี​อายุ​มาก​แล้ว​และ​คน​ก็​ยัง​เคย​ว่า​นาง​เป็น​หมัน​ด้วย 37เพราะ​สำหรับ​พระเจ้า​แล้ว​ไม่​มี​อะไร​ที่​พระองค์​ทำ​ไม่​ได้” 38มารีย์ พูด​ว่า “ดิฉัน​เป็น​ทาส​รับใช้​ของ​องค์​เจ้า​ชีวิต ขอ​ให้​เป็น​ไป​ตาม​ที่​ท่าน​พูด​เถิด” แล้ว​ทูตสวรรค์​ก็​จาก​ไป
มารีย์​เยี่ยม​เอลีซาเบธ
39ใน​เวลา​นั้น​มารีย์​เตรียม​ตัว​และ​รีบ​เดินทาง​ไป​เมือง​หนึ่ง​ที่​ตั้ง​อยู่​ใน​แถบ​ภูเขา​ยูเดีย 40นาง​เข้า​ไป​ใน​บ้าน​ของ​เศคาริยาห์ และ​ทักทาย​เอลีซาเบธ 41เมื่อ​เอลีซาเบธ​ได้ยิน​เสียง​ทักทาย​ของ​มารีย์ เด็ก​ใน​ท้อง​ของ​เอลีซาเบธ​ก็​ดิ้น​และ​ตัว​นาง​ก็​เต็ม​เปี่ยม​ไป​ด้วย​พระวิญญาณ​บริสุทธิ์ 42เอลีซาเบธ​พูด​เสียง​ดัง​ว่า “ใน​จำนวน​ผู้หญิง​ทั้งหมด พระเจ้า​อวยพร​หลาน​มาก​ที่สุด และ​พระเจ้า​อวยพร​เด็ก​ที่​หลาน​จะ​คลอด​ออก​มา​ด้วย 43ป้า​รู้สึก​เป็น​เกียรติ​จริงๆ​ที่​แม่​ของ​องค์​เจ้า​ชีวิต​ของ​ป้า​มา​เยี่ยม 44พอ​ป้า​ได้ยิน​เสียง​ทักทาย​ของ​หลาน เด็ก​ใน​ท้อง​ป้า​ก็​ดิ้น​เพราะ​ดีใจ 45หลาน​มี​เกียรติ​จริงๆ​เพราะ​หลาน​เชื่อ​ว่า​มัน​จะ​เกิด​ขึ้น​จริง​ตาม​ที่​องค์​เจ้า​ชีวิต​บอก”
มารีย์​สรรเสริญ​พระเจ้า
46แล้ว​มารีย์​พูด​ว่า “ดิฉัน​โอ้อวด​ใน​ความยิ่งใหญ่​ของ​องค์​เจ้า​ชีวิต​สุด​หัวใจ
47ดิฉัน​ปลาบปลื้มยินดี​ใน​พระเจ้า​ผู้ช่วย​ให้​รอด​ของ​ดิฉัน
48เพราะ​พระองค์ แสดง​ความห่วงใย​ดิฉัน ทาส​ที่​ต่ำต้อย​ของ​พระองค์
ดูสิ ต่อ​จาก​นี้​ไป คน​ทุก​ยุค​ทุก​สมัย​ก็​จะ​ให้​เกียรติ​กับ​ดิฉัน
49เพราะ​พระเจ้า​ผู้​มี​อำนาจ​ทั้งสิ้น​ทำ​สิ่ง​ที่​ยิ่งใหญ่​มหาศาล​ให้​กับ​ดิฉัน
ชื่อ​ของ​พระองค์​นั้น​ศักดิ์สิทธิ์
50พระองค์​มี​เมตตากรุณา​กับ​คน​ทุกยุค​ทุกสมัย​ที่​ยำเกรง​พระองค์
51พระองค์​ใช้​แขน​ที่​เข้มแข็ง​ทำ​สิ่ง​ยิ่งใหญ่​จริงๆ
พระองค์​ทำ​ให้​พวก​คน​หยิ่งผยอง​แตกกระเจิง​ไป
52พระองค์​ปลด​พวก​ผู้ปกครอง​ที่​เข้มแข็ง​จาก​บัลลังก์
และ​ชู​ผู้​ต่ำต้อย​ขึ้น
53พระองค์​มอบ​สิ่ง​ดีๆ​ให้​กับ​คน​ที่​หิวโหย
และ​ทำ​ให้​คน​ร่ำรวย​ไป​ตัว​เปล่า
54พระองค์​มา​เพื่อ​ช่วย​อิสราเอล ผู้รับใช้​ของ​พระองค์
พระองค์​ไม่​เคย​ลืม​ที่​จะ​เมตตา​คน​ของ​พระองค์
55พระองค์​ทำ​ตาม​ที่​สัญญา​ไว้​กับ​อับราฮัม​บรรพบุรุษ​ของ​พวก​เรา​และ​ลูกหลาน​ของ​เขา​ตลอด​ไป”
56มารีย์​อยู่​กับ​เอลีซาเบธ​เป็น​เวลา​สาม​เดือน แล้ว​จึง​กลับ​บ้าน​ไป
ยอห์น​เกิด
57เมื่อ​ครบ​กำหนด​คลอด เอลีซาเบธ​คลอด​ลูกชาย​คน​หนึ่ง 58เมื่อ​เพื่อน​บ้าน​และ​ญาติ​พี่น้อง​รู้​ข่าว​ว่า​องค์​เจ้า​ชีวิต​เมตตากรุณา​กับ​นาง​อย่าง​ใหญ่หลวง พวก​เขา​ต่าง​ก็​พา​กัน​ดีใจ​กับ​นาง​ด้วย
59เมื่อ​เด็ก​เกิด​มา​ได้​แปด​วัน พวก​เขา​ก็​ทำ​พิธีขลิบ​ให้ แต่​ระหว่าง​ที่​กำลัง​จะ​ตั้งชื่อ​เด็ก​ว่า เศคาริยาห์​ตาม​ชื่อ​พ่อ​ของ​เด็ก​นั้น 60แม่​ของ​เด็ก​ก็​ค้าน​ว่า “ไม่​ได้ เขา​จะ​ต้อง​ชื่อ​ยอห์น”
61พวก​เขา​จึง​พูด​กับ​นาง​ว่า “เธอ​ไม่​มี​ญาติ​สัก​คน​ที่​ชื่อนี้​เลย​นะ” 62แล้ว​พวก​เขา​ก็​หัน​ไป​ทำ​ท่า​กับ​พ่อ​เด็ก เพื่อ​ถาม​ว่า​จะ​ให้​ลูก​ชื่อ​อะไร​ดี
63เศคาริยาห์​จึง​ขอ​กระดาน​มา​เขียน​ว่า “เขา​ชื่อ​ยอห์น” ทุก​คน​ก็​แปลกใจ​กัน 64จู่ๆ​เศคาริยาห์​ก็​พูด​ได้​อีก​ครั้ง แล้ว​เขา​ก็​ขอบคุณ​สรรเสริญ​พระเจ้า 65เพื่อน​บ้าน​ทั้งหมด​ต่าง​พา​กัน​เกรง​กลัว และ​ชาวบ้าน​ที่​อาศัย​อยู่​ตาม​เทือก​เขา​ของ​ยูเดีย​ก็​พูด​กัน​ถึง​สิ่ง​ที่​เกิด​ขึ้น​นี้ 66ทุก​คน​ที่​ได้ยิน​เรื่องนี้​ต่าง​สงสัย​ว่า “เด็ก​คนนี้​เมื่อ​โต​ขึ้น​จะ​เป็น​ยังไง” เพราะ​พวก​เขา​รู้​ว่า​องค์​เจ้า​ชีวิต​อยู่​กับ​เด็ก​คนนี้​เป็น​พิเศษ
เศคาริยาห์​สรรเสริญ​พระเจ้า
67แล้ว​เศคาริยาห์​พ่อ​ของ​เด็ก ก็​เต็ม​ไป​ด้วย​พระวิญญาณ​บริสุทธิ์​และ​พูด​แทน​พระเจ้า​ว่า
68“สรรเสริญ​องค์​เจ้า​ชีวิต พระเจ้า​ของ​พวก​อิสราเอล
เพราะ​พระองค์​มา​เยี่ยมเยียน​คน​ของ​พระองค์​และ​ได้​ปลดปล่อย​ให้​พวก​เขา​เป็น​อิสระ
69พระองค์​ได้​ส่ง​พระผู้ช่วย​ให้​รอด​ที่​มี​พลัง​อัน​แข็งแกร่ง​มา​ให้​เรา
โดย​ให้​เกิด​ใน​ตระกูล​ดาวิด​ผู้รับใช้​ของ​พระองค์
70ทุก​อย่าง​เป็น​ไป​ตาม​ที่​พระองค์​ได้​สัญญา​ไว้ ผ่าน​ทาง​พวก​ที่​พระเจ้า​แต่งตั้ง​เป็นพิเศษ​ให้พูดแทนพระองค์​ใน​สมัย​โบราณ
71พระองค์​สัญญา​ว่า​จะ​ช่วย​ให้​พวก​เรา​ปลอดภัย​จาก​ศัตรู
และ​จาก​คน​ทั้งหมด​ที่​เกลียดชัง​พวก​เรา
72พระองค์​สัญญา​ว่า​จะ​เมตตา​ต่อ​บรรพบุรุษ​ของ​พวกเรา
และ​รักษา​คำ​สัญญา​อัน​ศักดิ์สิทธิ์​ของ​พระองค์
73พระองค์​เลย​สาบาน​ไว้​กับ​อับราฮัม บรรพบุรุษ​ของ​พวก​เรา
74ว่า​พระองค์​จะ​ช่วยเหลือ​ให้​พวก​เรา​พ้น​จาก​ศัตรู​ของ​พวก​เรา
และ​พวก​เรา​จะ​ได้​รับใช้​พระองค์​อย่าง​ไม่​ต้อง​หวาดกลัว
75จะ​ได้​รับใช้​ด้วย​ความบริสุทธิ์ และ​ด้วย​ชีวิต​ที่​พระองค์​ชอบใจ​ต่อหน้า​พระองค์​จน​ตลอด​ชีวิต
76ลูกน้อย​เอ๋ย เจ้า​จะ​ได้​ชื่อ​ว่า​เป็น​ผู้พูดแทน​พระเจ้า​สูงสุด
เพราะ​เจ้า​จะ​นำ​หน้า​องค์​เจ้า​ชีวิต เพื่อ​เตรียม​ทาง​ให้​กับ​พระองค์
77เพื่อ​จะ​บอก​คน​ของ​พระเจ้า​ว่า​พวก​เขา​จะ​รอด
ทาง​ที่​จะ​รอด​นั้น​ก็​คือ​พระเจ้า​ยกโทษ​บาป​ของ​พวก​เขา
78เพราะ​ความ​เมตตา​สงสาร​ของ​พระเจ้า
แสง​จาก​สวรรค์​ใกล้​จะ​ส่อง​ลง​มา​ถึง​พวก​เรา​แล้ว เหมือน​แสง​ของ​วันใหม่
79ส่อง​ลง​มา​ถึง​คน​ที่​อยู่​ใน​ความมืด​และ​อยู่​ใน​เงา​ของ​ความตาย
เพื่อ​นำ​พวก​เรา​ไป​บน​หนทาง​ของ​ความสงบสุข”
80ฝ่าย​ทารก​นั้น​ก็​ได้​เติบโต​ขึ้น และ​พระวิญญาณ​บริสุทธิ์​ได้​ให้​พลัง​อัน​ยิ่งใหญ่​กับ​เขา#1:80 ฝ่าย​ทารก … ยิ่งใหญ่​กับ​เขา หรือ​แปล​ได้​อีก​อย่าง​ว่า “ฝ่าย​ทารก​นั้น​ก็​ได้​เจริญ​เติบโต​ขึ้น​ทั้ง​ฝ่าย​ร่างกาย​และ​จิตใจ” เขา​อาศัย​อยู่​ใน​ที่​เปล่า​เปลี่ยว​แห้งแล้ง จน​ถึง​เวลา​ที่​เขา​ออก​ไป​ประกาศ​กับ​ชนชาติ​อิสราเอล

ที่ได้เลือกล่าสุด:

ลูกา 1: THA-ERV

เน้นข้อความ

แบ่งปัน

คัดลอก

None

ต้องการเน้นข้อความที่บันทึกไว้ตลอดทั้งอุปกรณ์ของคุณหรือไม่? ลงทะเบียน หรือลงชื่อเข้าใช้