Matiɔ 5

Ndzɔŋni biə bi kɔ num bimbum

(Luk 6:20-23)

1Jɔbi wə Jisɔs nì yɛiŋ mbaŋ wi bəni yakadəiŋ, ka dza yaka tsə shinum i ŋkwuŋ bɛiŋ, bwa bu bə mbaŋ juŋni dzə kɔmsi i wi wə. 2Wi ka yisi i laniki bɔ dzaka a,

3“Ndzɔŋni bimbum kɔ i bəni bə̀ bɔ kiəki a bɔ kɔ bə kifuu i kimbu ki Nyɔ wə,

kɔm ŋkuŋ bi bɛiŋ kɔ bibɔ.

4Ndzɔŋni bimbum kɔ i bəni bə̀ bɔ dəki,

kɔm Nyɔ bi chumsi lə bɔ.

5Ndzɔŋni bimbum kɔ i bəni bə̀ bɔ dzɔki gwu yibɔ i kuku,

kɔm bɔ bi dzi lə mbi.

6Ndzɔŋni bimbum kɔ i bəni bə̀ dzɔŋ wɔɔki bɔ, kindɔŋ wɔm bɔ kɔm nɔni ki chəŋ,

kɔm Nyɔ bi fə lə ma bɔ fwuli.

7Ndzɔŋni bimbum kɔ i bəni bə̀ bɔ kwasiki nshɛiŋ i bədɔkɔ,

kɔm Nyɔ bi kwasiki lə nshɛiŋ i bɔ.

8Ndzɔŋni bimbum kɔ i bəni bə̀ shɔ́m yibɔ baiŋki,

kɔm bɔ bi yɛiŋ lə Nyɔ.

9Ndzɔŋni bimbum kɔ i bəni bə̀ bɔ dzəki bəh kimbɔiŋni,

kɔm bə bi bɔɔŋki bɔ a bwa bə Nyɔ.

10Ndzɔŋni bimbum kɔ i bəni bə̀ bəni bwaŋki gvu i bɔ chɛiŋ kɔm a bɔ nɔki nɔni ki chəŋ,

kɔm ŋkuŋ bi bɛiŋ kɔ bibɔ.

11Ndzɔŋni bimbum kɔ bimbɛiŋ, jɔbi wə bəni tɔyiki mbɛiŋ, bwaŋ gvu i mbɛiŋ chɛiŋ, dzaka gia yichu yichi kɔm mbɛiŋ a kilɔlɔ kɔm mbɛiŋ kɔ bəni bəŋ. 12Jɔbi wə yi bi numki yakadəiŋ, mbɛiŋ ka wɔ̂kɔki ndzɔŋni lâŋ gwu, kɔm bəmbee bəmbɛiŋ bəmbum kɔ num i tumi ki bɛiŋ wə. Mbɛiŋ kîəki a, akɔ ayaka si bəni nì bwaŋki gvu i bəni bə ntum bə Nyɔ chɛiŋ bə̀ bɔ nì yisi dzə i ninshiŋ i mbɛiŋ.

Mbɛiŋ kɔ ŋkaka bəh baiŋni bi mbi wələ

(Mak 9:50; Luk 14:34-35)

13Akɔ mbɛiŋ ŋkaka yi mbi wələ. Ayakalə, ŋkaka kabə num yi chu njwɔŋ kə, bə kɔ i chu fə dəiŋ bəh yi ka yi chu fiəni njwɔŋki a? Bə kɔkə i chu fə gia yindzɔŋni yidɔkɔ bəh yi, yi kɔ a shuku tɔkɔ bəni tsəki dəŋyiki bəh gvu. 14Akɔ mbɛiŋ tə baiŋni bi mbi wələ. Kwili wimbum wə bə maa wi i ŋkwuŋ bɛiŋ wi si nyumi kə. 15Mi si baiŋsi kə naka ki baiŋsini i chu dzɔ kah i kwusi baŋ yɛiŋ bɛiŋ. Wi si tɔm num i di biə bə tɔmki naka ki baiŋsini yɛiŋ, ka ki baiŋki ki chusi baiŋni i mi wichi wə wi kɔ i dzu. 16Akɔ yakadəiŋ si baiŋni bimbɛiŋ kaŋaki i baiŋki i bəni nshiŋ, ka bɔ yɛiŋki nɔm wimbɛiŋ wi ndzɔŋni nya kiŋkɔksi i Tii wimbɛiŋ wə wi kɔ i bɛiŋ.

Nlani kɔm bənchi bə Muses

17Kiə mbɛiŋ ki kwâka kə a mih dzə i chiksi gia yə yi kɔ i Kiŋwakti ki Bənchi bə Muses wə bəh yə yi kɔ i Biŋwakti bi bəni bə ntum bə Nyɔ wə. Mih dzə i fə a yi dzə kpɛiŋ ŋkɔŋ. Mih ka dzə dəkə i chiksi yi. 18Mih fukuki ŋkɔŋ i mbɛiŋ a, i tsə buku na ka bɔɔli bəh nshwaiŋ bi kaa, fidzəkəhni fi gia i Kiŋwakti ki Bənchi mə, na kɔŋ fi sɛiŋniki na dəiŋ, bi tsə kə i kuku maka gia yiwɔ dzə kpɛiŋ asi yi chusiki. 19Yi kɔ a, na ndə wə wi bi bwiŋki nchi i bənchi bələ wə, kɔŋ nchi wiwɔ sɛiŋniki na dəiŋ, ka laniki bəni a bɔ bwîŋki yakadəiŋ tə, wəmaka mi bi numki mi wi nchiŋ i kintəəŋ ki ŋkuŋ bi bɛiŋ wə. Ayakalə, mi wə wi jiəki bənchi bələ, chu lani tə bəni a bɔ jîəki, wəmaka mi bi numki mi wimbum i kintəəŋ ki ŋkuŋ bi bɛiŋ wə. 20Ayakadəiŋ, mih fukuki i mbɛiŋ a, nɔni kimbɛiŋ ki chəŋ kabə tsəki kə ki bəni bə̀ bɔ laniki bənchi bə Nyɔ bəh ki Bəfalasi, mbɛiŋ bi ma lansi liə i ŋkuŋ bi bɛiŋ wə.

Nlani kɔm shɔ́m yi bɔksini

21Mbɛiŋ nì wɔkɔ lɔ asi bə nì dzaka i bəni i kikpu wə a, ‘Kiə wɔ bi wɔ̂ɔ kə mi. Mi ka wɔɔ mi, yaka wi kaŋaki lə nsaka.’ 22Ayakalə, mih fukuki i mbɛiŋ a mi wichi wə wi bɔksiki shɔ́m bəh waiŋnih wi, yaka wi kaŋaki lə tə nsaka. Mi wə wi tɔyi waiŋnih wi, wi kîəki a wi bi numki lə i bəni bə̀ bɔ sakaki bənsaka nshiŋ. Mi wə wi bɔɔŋki waiŋnih wi a, ‘Kiyuŋ’ wi kîəki a wi bi liəki lə i gbuku wimbum wə. 23Ayakadəiŋ, yi kɔ a, wɔ kabə nəŋ i nya kinya ka i tɔŋ wi fəni wi gia wə, kwaka a waiŋnah kaŋaki lə wɔ i wi shɔm, 24wɔ bêe kinya ka kə i tɔŋ wi fəni wi gia kpəŋ, wɔ tsə̂ mbɛiŋ wi yisi kɛ̂iŋsi gia yiwɔ, ka wɔ fiəni tsə nya kinya ka. 25Mi ka dzɔ wɔ i tsə bəh wɔ i juŋ yi nsaka wə, wɔ mɔ̂msi a mbɛiŋ wi kɔmsi kɛ̂iŋsi ka mbɛiŋ wi fiəni chu bəh nsɛiŋ a kɛiŋ i dzəh, ka wi ma ni tsə nya daŋsi wɔ i kaŋ yi mi wə wi sakaki bənsaka, wi ni nya daŋsi wɔ tə i kaŋ yi bəni bə jum wə, ma bɔ ni fah wɔ i juŋ yi nsəŋ mə. 26Mih fukuki ŋkɔŋ i wɔ a wɔ ni buku kə fɛiŋ maka wɔ gɔm kaasi finini fichi fiə bɔ bikəki.

Nlani kɔm ntɔkɔli

27Mbɛiŋ nì wɔkɔ lɔ asi bə nì dzaka a, ‘Kiə wɔ ki nɔ̂ kə bəh kpə mi.’ 28Ayakalə, mih fukuki i mbɛiŋ a, na ndə wə wi tsɛiŋki miŋkpaŋa bəh kiŋkɔŋ ki nɔni, ma yi numki a wi nɔ lɔ bəh wi i shɔm yi mə. 29Yi kabə num a dzəkəh wa wi tsɛiŋ yiləkəli ka fəki a wɔ fə chu, wɔ kâmbwili dzəkəh wiwɔ wɔ lɔ̂tɔkɔ. Yi ndzɔŋki a wɔ laksi kimbu ka ki gwu kimu, a kɔbi lɔ a bə bi lɔɔ gwu ya yichi i gbuku wimbum mə. 30Tsɛiŋ ya yiləkəli kabə fəki a wɔ fə chu, wɔ tə̂iŋ bwili tsɛiŋ yiwɔ wɔ lɔ̂tɔkɔ. Yi ndzɔŋki lə a wɔ laksi kimbu ka ki gwu kimu, a kɔbi lɔ a gwu ya yichi bi tsə i gbuku wimbum mə.

Nlani kɔm i kɔŋŋ miŋkpaŋa

(Mak 10:11-12; Luk 16:18)

31Bə kɔ bə dzaka tə a, ‘Mi ka bee kpə wi, wi kaŋaki i nyâka kiŋwakti i nyâ i miŋkpaŋa wiwɔ ki chusi a ŋgaiŋ bee wi.’ 32Ayakalə, mih fukuki i mbɛiŋ a, mi ka bee kpə wi, a kɔbi a miŋkpaŋa wiwɔ kɔ bəh nɔni ki tɔkɔlini, ma yi numki a wi fə, miŋkpaŋa wiwɔ tsə ka numki wi tɔkɔlini. Mi ka dzɔ miŋkpaŋa wə wi buku i minyuku dzu ka jiə dzu, ma yi numki a wi nɔki bəh kpə mi.

Nlani kɔm i kaiŋ ŋkaiŋ

33Mbɛiŋ chu wɔkɔ lɔ tə si bə nì dzaka i bəni i kikpu wə a, ‘Jɔbi wə wɔ dzaka gia ka kaiŋ, ki bêe kə i fə̂ yi. Wɔ kaŋaki i fə gia yə wɔ dzaka ka kaiŋ i Bah nshiŋ a wɔ ni fə lə.’ 34Ayakalə, mih fukuki i mbɛiŋ a, kiə mi ki dzî kə ŋkaiŋ. Kiə wi ma kâiŋ yɛli wi bɛiŋ wə, kɔm bɛiŋ kɔ kiŋgbɔkɔ ki Nyɔ. 35Kiə wi ki kâiŋ kə na nshwaiŋ, kɔm nshwaiŋ kɔ kiŋgbɔkɔ ki Nyɔ kigvu. Kiə wi ki kâiŋ kə Jɛlusalɛm, kɔm Jɛlusalɛm kɔ kwili wi Ŋkuŋ wimbum. 36Kiə wi ki kâiŋ kə na fwu wi wə, kɔm wi kɔkə i fə juŋ yifwu a yi fiəni juŋ yi fukuli nabə yi jisi. 37Mi ka bum gia bəh dzaka ki a, ‘Aaŋ,’ yi kpɛiŋ yakadəiŋ. Wi ka nəiŋma a, ‘Aayi,’ ma yi kpɛiŋ yakadəiŋ. Wi ka chu kpɛiŋsi gia yidɔkɔ yɛiŋ, ma gia yiwɔ numki a yi nyə num i mi wichu wə.

Nlani kɔm bə kinchukuli

(Luk 6:29,30)

38Mbɛiŋ wɔkɔ lɔ si bə nì kɔ bə dzaka tə a, ‘Mi ka bwili dzəkəh wi mi, bə bwili tə ŋ'wi. Mi ka babwili jəŋ wi mi, bə babwili tə ŋ'wi.’ 39Ayakalə, mih fukuki i mbɛiŋ a, kiə mi ki sîni kə bəh mi wichu. Mi ka twɛiŋ kimbaŋ ka ki tsɛiŋ yiləkəli, wɔ fîəni ki tsɛiŋ yi kimiəkə wi twɛiŋ kaasi. 40Mi ka sɔmi wɔ a ŋgaiŋ dzɔ mbuŋ wa wi nintəəŋ, wɔ nyâ kaasi na bəh wi nimbɛiŋ wə i wi. 41Mi ka kaŋyi wɔ a wɔ nyani tsə may wimu, wɔ nyâni mbɛiŋ wi na bəmay bəfa. 42Mi ka nywa fiɛŋ i wɔ, wɔ nyâ. Mi ka fwa fiɛŋ i wɔ, kiə wɔ ki nə̂iŋ kə i nya.

Nlani kɔm si mi kɔ i fəki bəh mbaiŋni wi

(Luk 6:27,28,32-36)

43Mbɛiŋ wɔkɔ lɔ si bə kɔ bə dzaka a, ‘Wɔ kɔ̂ŋki mi wə wi kɔ kɔmsi i wɔ wə, wɔ bâiŋŋ mi wə wi baiŋŋki wɔ.’ 44Ayakalə, mih fukuki i mbɛiŋ a, mbɛiŋ kɔ̂ŋki bəni bə̀ bɔ baiŋŋki mbɛiŋ, ma mbɛiŋ tsâki i bə̀ bɔ bwaŋki gvu i mbɛiŋ chɛiŋ. 45Ayakadəiŋ, mbɛiŋ ni numki bwa bə Ba wimbɛiŋ wə wi kɔ i bɛiŋ. Akɔ wi wə wi si fə ka wɔŋ baiŋki i bəni bəchu wə bəh i bəndzɔŋni wə. Asi faaŋ wi tə dzaŋ a yi dzə i bəni bə̀ bɔ fəki gia yi chəŋ, bəh i bə̀ bɔ fəki kə gia yi chəŋ. 46Mbɛiŋ kwakaki a mbɛiŋ ka kɔŋki a bəni bə̀ bɔ kɔŋki mbɛiŋ, mbee wiwɔ ni numki na nə i mbɛiŋ a? Na bəni bə̀ bɔ kwaki kiŋwakti#5:46 Bəni bə̀ bɔ kwaki kiŋwakti akɔ bəni bə̀ bəni nì yɛiŋki a, akɔ bəni bəchu. fəki kə ayaka tə a? 47Mbɛiŋ ka bɔniki a bwa bə nih bəmbɛiŋ shəŋ, gia yə mbɛiŋ fəki chi chi bəni bədɔkɔ fə kə kɔ la nə a? Bəni bə tumi si bɔŋ fə kə a yakadəiŋ a? 48Yi kɔ a mbɛiŋ kâŋaki i ndzɔŋki bwiliki fwu asi Ba wimbɛiŋ wə wi kɔ i bɛiŋ ndzɔŋki bwiliki fwu.”

Iliyochaguliwa sasa

Matiɔ 5: cug

Kuonyesha

Shirikisha

Nakili