Kumyk - IBT Version (NT)

Шо гюн Иса, уьйден чыгъып, кёлню ягъасына барып олтура. Ону янына кёп халкъ жыйыла, шо саялы Огъар къайыкъгъа минип олтурмагъа тюше. Къалгъан халкъ кёлню ягъасында токътай.
Иса олагъа, масаллар булан хыйлы затланы уьйрете туруп, булай дей:
– Муна, чачывчу чачмагъа чыгъа. О чачагъанда, урлукъланы бирлери ёл ягъагъа тюше. Къушлар гелип оланы чёплеп ашайлар. Бирлери, топурагъы аз ташкъатыш ерге тюшюп, узакъ къалмай чыгъа, неге тюгюл онда топуракъны къатлаву сай. Гюн чыкъгъанда оьсюмлюклер сёнюп къала. Тамуру терен болмагъангъа гёре, олар къуруп къала. Бирлери тегенекликге тюше. Тегенеклер оьсюп, урлукъланы оьсме къоймай, янча. Башгъа урлукълар берекетли топуракъгъа тюше. Оланы да бирлери юз, оьзгелери алтмыш, башгъалары буса отуз керен артыкъ тюшюм бере. Къулакълары барлар эшитсинлер!
Якъчылары ювукълашып, Исагъа:
– Неге олагъа масаллар булан сёйлейсен? – деп сорайлар.
Иса булай жавап бере:
– Аллагь нечик гьакимлик этегенни сырларын сизге билмеге гюч берилген, олагъа буса берилмеген. Кимники бар буса, огъар дагъы да берилип, онуки артдырылажакъ. Кимники ёкъ буса, барлары да алынажакъ. Мен олагъа масаллар булан сёйлейгенимни себеби – олар тынглап туражакълар, амма англамажакълар, къарап туражакълар, амма гёрмежеклер. Ешая пайхаммарны айтгъан булай сёзлери олардан таба яшавгъа чыгъа:
Сиз тынглап туражакъсыз, амма англамажакъсыз;
къарап туражакъсыз, амма гёрмежексиз.
Неге тюгюл де, бу халкъны юреги ташгъа дёнген, оланы
къулакълары гьаран эшите, олар гёзлерин де юмгъанлар.
Ёгъесе, гёзлери булан гёрер эди, къулакълары булан эшитер эди,
юреги булан англар эди, Магъа багъар эди, Мен де
оланы сав этер эдим.
Сизин гёзлеригиз насиплидир – олар гёрелер, къулакъларыгъыз да насиплидир – олар эшителер. Гертисин сёйлеймен сизге: кёп пайхаммарлар ва муъмин адамлар сиз гёреген затланы гёрмеге сюйгенлер, тек гёрмегенлер, сиз эшитеген затланы эшитмеге сюйгенлер, тек эшитмегенлер.
Энни сиз чачывчуну гьакъындагъы масалны маънасына тынглагъыз. Бирев, Аллагьны гьакимлигини гьакъындагъы каламны эшитип, ону англамаса, иблис гелип йиберип, ону юрегине чачылгъан урлукъланы урлап къачар. Шо адам ёл ягъагъа чачылгъан урлукълагъа ошар. Ташкъатыш ерлеге чачылгъаны буса, каламны эшитип, ону сююнч булан шо гьазиринде къабул этеген адамдыр. Ону тамуру ёкъдур, шо саялы о бираз замангъа инанар. Амма калам учун къыйынлыкъгъа яда гьызарлавгъа тарыса, о шоссагьат иманындан таяр. Тегенекли ерге чачылгъанлары буса каламны эшитеген адамдыр, амма бу дюньяны къайгъысы ва байлыкъгъа дамагькарлыкъ сёзню сёндюрер, о да асувсуз болар. Берекетли топуракъгъа чачылгъаны каламны эшитеген ва англайгъан адамдыр. О яхшы тюшюм гелтирер, бириси юз, оьзгеси алтмыш, башгъасы буса отуз керен артыкъ тюшюм гелтирер.

Иса олагъа башгъа бир масал айта:
– Аллагьны гьакимлиги оьзюню авлагъына яхшы урлукъ чачагъан бир адамгъа ошайдыр. Гече адамлар юхлама ятгъанда, ону душманы гелип, о чачгъан будайны арасына чёп отлар чачып гете. Будай оьсюп башкъусгъанда, оланы арасында чёп отлар да оьсюп гёрюне. Уьй есини къуллары гелип, огъар: «Бийибиз, сен авлагъынга яхшы урлукъ сама чачгъанмы эдинг? Мунда мунчакъы чёп отлар къайдан гелген?» – деп сорай. О да къуллагъа: «Бу ишни душманым этгендир», – дей. Къуллары да огъар: «Сюе бусанг, биз барып, шо отланы юлкъуп тайдырайыкъ», – дейлер. О да: «Тарыкъ тюгюл, чёпню юлкъабыз деп, огъар къошуп будайны да юлкъуп къоярсыз. Оргъунча, экисин де бирче оьсюп турмагъа къоюгъуз. Оракъны заманы етишгенде, оракъчылагъа: Бир башлап чёпню жыйып алып, кюлтелер этип байлагъыз, сонг оланы яллатарсыз, будайны буса жыйып мени беженлериме тёгерсиз», – деп айтарман.

Иса олагъа бирдагъы бир масал айта:
– Аллагьны гьакимлиги оьзюню авлагъына гиччинев урлукъ чачгъан адамгъа ошайдыр. Шо урлукъ бары да урлукълардан инг де гиччиси, оьсген заманда буса, бары да оьсюмлюклерден бек оьсюп, терек йимик бола. Къушлар, учуп гелип, ону бутакъларыны уьстюнде уялар тигелер.
Иса олагъа башгъа бир масал айта:
– Аллагьны гьакимлиги бир къатынгиши уьч оьлчев унну ичине къошгъан бир увуч маягъа ошайдыр. Шо бары да хамурну гёпюрте.
Иса буланы барын да халкъгъа масаллар булан айта. Масалсыз олагъа гьеч бир зат да айтмай. Пайхаммардан таба айтылгъан булай сёзлер яшавгъа чыгъа:
Мен олагъа масаллар булан сёйлежекмен.
Мен олагъа дюнья яралгъандан берли яшырылып къалып
тургъан затланы билдирежекмен.

Сонг халкъны йиберип, Иса уьйге къайта. Якъчылары Огъар ювукъ барып:
– Авлакъдагъы чёп отланы гьакъындагъы масалны бизге англат, – дей.
Иса олагъа булай жавап бере:
– Яхшы урлукъну чачгъан Инсанны Уланыдыр. Авлакъ демек дюньядыр. Яхшы урлукъ демек Аллагьны гьакимлигини тюбюндегилердир. Чёп отлар демек иблисни адамларыдыр. Оланы чачгъан душман иблисдир. Оракъ заман дюньяны ахырыдыр. Оракъчылар буса малайиклердир. Чёп отланы жыйып, от салып яллатагъанда йимик, бу дюньяны ахырында да шолай болажакъ. Инсанны Уланы малайиклерин йибережек, олар да адамланы гюнагь ишлер этдирегенлени де, яманлыкъ этегенлени де барын да дюньядан жыяжакълар, оланы яллайгъан отгъа ташлажакълар. Онда йылав яс болажакъ, тишлер къыжыражакъ. О заман муъминлер Атасыны гьакимлигини тюбюнде гюнеш йимик шавлаланып къалажакълар. Къулакълары барлар эшитсинлер!

– Аллагьны гьакимлиги авлакъда яшырылгъан бир хазнагъа ошайдыр. Бирев ону табып, къайтарып басдырып къоя. О шондан бек сююнюп, барып бар чакъы затын да сатып, шо авлакъны оьзюне сатып ала.
Дагъы да Аллагьны гьакимлиги яхшы жавгьарлар излейген бир савдюгерчиге ошайдыр. О бек багьалы бир жавгьарны таба. Оьзюню бары да затын сатып, шону сатып ала.

– Дагъы да Аллагьны гьакимлиги кёлге ташланып ондан гьар тюрлю балыкълар тутгъан бир торгъа ошайдыр. Тор балыкъдан толгъан заманда ону ягъагъа чыгъаралар. Сонг балыкъчылар олтуруп, яхшыларын сайлап, земгиллеге салалар, яманларын буса ари ташлайлар. Дюньяны ахырында да шолай болажакъ. Малайиклер гелип, муъминлени арасындан яманланы айырып алып тайдыражакълар. Малайиклер оланы яллайгъан отгъа ташлажакълар. Онда йылав яс болажакъ, тишлер къыжыражакъ.
Иса олагъа:
– Буланы барын да сиз англадыгъызмы? – деп сорай.
– Англадыкъ, – деп жавап бере олар.
О да якъчыларына:
– Шолайлыкъда, Аллагьны гьакимлигини тюбюне тюшген гьар дин алим оьзюню гьамарындан янгы ва эсги затланы чыгъарагъан уьй есине ошайдыр, – дей.

Бу масалланы айтып битген сонг, Иса ондан гете. Оьзюню шагьарына гелип, синагогда адамлагъа Аллагьны каламын англатмагъа башлай. Бек гьайранлыкъ этип, олар булай сорайлар:
– Бу Адамгъа булай гьакъыл, муъжизатлар гёрсетмеге булай къудрат къайдан гелген? Бу агъач устаны уланы тюгюлмю? Ону анасыны аты Мариям тюгюлмю? Инилери Якъуб, Юсуп, Симон ва Ягьуда тюгюлмю? Ону бары да къызардашлары мунда, бизин арабызда, яшамаймы? Бу затлар бары да Огъар къайдан гелген?
Олар да Исагъа абур этмеген. Шо заман Иса олагъа:
– Пайхаммарны бары да ерлерде абуру болар, янгыз оьз ватанында да, оьз уьюнде де ону абуру болмас, – дей.
Шагьардагъыланы иманы ёкъ саялы, Иса онда кёп аламатлар гёрсетип болмай.

Ouça Маттай 13