Matɨyo 5

5
Jesu gɨlɨn̰ kalaŋ hɨnga a cay garma gɨŋ
(Marg 3:13; Lug 6:12-13,20)
1Dɨmdɨrdi kalaŋ kobɨge kardi Jesu. Kɨɗɨn̰ ga ban solge ɨni na, or nɔɔ a cay garma gɨŋ sɔmɛ nee bɨ, ka-aye-cay-tɨbayi ɨrgage dayaŋge gusi. 2Ɨni na, ban ay te gɨlge hɨnga yen̰ hɨn̰:
3«Tumoy wolwa woy kol caygɨŋ, kɨŋ ga kɨŋ sol gusɨgɨŋ gɨ kɨŋ na orɨn̰ dan̰ n̰agedi Kumu,
Kɨya wa dɔɔ-ƴaa di daa nii na togɨŋ!
4Tumoy wolwa woy kol caygɨŋ, kɨŋ ga kaledɨgɨŋ jal,
Kɨya wa ban kɨya bɨgɨŋ cay gɨsəŋ!#5:4 A duroy magtubu ga pɨna ga jɨne ga dan̰ kɨbɨ Gɨrɛg le, berse 4 bɨ 5 bɨ ƴee ban̰di gusɨge.
5Tumoy wolwa woy kol caygɨŋ, kɨŋ ga ka-ɨle,
Kɨya wa ban kɨya jale ɗugoygɨŋ!
6Tumoy wolwa woy kol caygɨŋ, kɨŋ ga kurɔŋdi lɔɔ hɨnga ga dan̰ durɔ ɗɨngar leegɨŋ bɨ,
Gɨmasedi hɨnga ga dan̰ durɔ leegɨŋ bɨ le,
Kɨya wa ban kɨya bɨgɨŋ hɨnga ga kɨŋ or n̰agedɨge!
7Tumoy wolwa woy kol caygɨŋ, kɨŋ ga ka-sɔlɛ cɨn̰-n̰age da kalaŋ,
Kɨya wa ban kɨya sɔlɛ cɨn̰-n̰age togɨŋ!
8Tumoy wolwa woy caygɨŋ, kɨŋ ga kuduroygɨŋ bɛrɛ kən̰jəŋ,
Kɨya wa kɨŋ kɨya sɔlɛ Kumu!
9Tumoy wolwa woy caygɨŋ, kɨŋ ga ka-ɨrgan̰ dan̰ gusi-dɔbɛ,
Kɨya wa kan kɨya togɨgɨŋ karɨn̰ Kumu!
10Tumoy wolwa woy kol caygɨŋ, kɨŋ ga kan gɨlgɨŋge cɨn̰ kɨya cay hɨnga ga dan̰ durɔ ɗɨngar,
Kɨya wa dɔɔ-ƴaa di daa le na togɨŋ!
11«Tumoy wolwa woy kol caygɨŋ, kɨŋ ga kalaŋ yagɨdɨgɨŋge bɨ, kɨŋ ga kalaŋ gɨlgɨŋge cɨn̰ bɨ, kɨŋ ga kalaŋ poyge kɔl gɨ toyi kan̰di kan̰di sige caygɨŋ bɨ, kɨya kuduroygɨŋ ga kɨŋ bee canɨ le. 12Laagɨŋ gusi-mɔwa bɨ, tɨgagɨŋ pɨre bɨ, kɨya wa cay kobɨgɨŋ gɨ gumu woy gamgɨŋ a daa nii. Halegɨŋ gɨybəŋ naŋ, ka-yɔɔ-kɔl-gɨ-Kumu-ba-yɔɔ ga somge jɨne tumoygɨŋ le, gɨlgege cɨn̰-gɨle-cɨn̰ na hɨn̰ wo̰ bɨ.
Ɗɔgɔ bɨ kɨɗɨn̰ ga asɨn̰ bɨ
(Marg 9:50; 4:21; Lug 14:34-35; 8:16; 11:33)
13«Kɨŋ woy na hɨn̰ ɗɔgɔ da kalaŋ ga cay gɨsəŋ gaŋ wo̰. Ma hɨn̰ gɨ ɗɔgɔ le na laɗa na, na wa ba kɨya jɨgan̰ dan̰ man̰edo le ga? Gɨye-lɔɔdo unɔ ɨni bɨ, kan kɨya bɔgɔɔge vbɨŋ coŋ bɨ, kalaŋ ba kɨya ɗɔdɨrdɛge dan̰ tɨbayge bɨ. 14Kɨŋ woy na hɨn̰ asɨn̰a da kalaŋ ga cay gɨsəŋ gaŋ wo̰. Cay ƴaa-di-gumu di woy a cay garma gɨŋ le, kɨɗɨn̰ wɔsɛdo unɔ. 15Ungo tala tɨwa lamba dɨŋ ɨmbɨ ungo cay nee naŋ, ama ban ɗe na daa ɗe kalaŋ ga somge duroy ƴaa gɨŋ nɔm na solɨn̰ge kɨɗɨn̰ arɨn̰. 16Ɗagɨŋ gɨ asɨn̰a kogɨŋ ɗe asɨn̰ cɨn̰ kalaŋ hɨn̰ wo̰ bɨ, ɗe gɨ kan solɨn̰ge gɨye-lɔɔdɨgɨŋ gɨ kuɗa bɨ, ɗe kan hɨramɨn̰ge Baygɨŋ gɨ som a daa nii bɨ.
Gɨle gɨ ojɨ cay kɔl gɨ ni gasɨn̰-kɔl
17«Kɨŋ ɗɔɔ ba ɨrɨme gɨ ɨŋ na ɨrga naa kɨya mɔndɛ gasɨn̰-kɔl gɨ da Moyis wala, hɨnga ga ni gɨle ga da ka-yɔɔ-kɔl-gɨ-Kumu-ba-yɔɔ. Ɨŋ ɨrga na kɨya mɔndɛ naŋ, ama na kɨya lɔɔ ɗe or kɨɗɨn̰dɨge gaŋ. 18Aŋ yəgɨŋ daa waŋ na cɨndi: Tumɔ pa dɨm ma gɨ gɨɗɨgɨ-Kumu dan̰ cay gɨsəŋ kɨya pɨde na, karɨn̰ magtubu ga dḛ wo̰ ga kan walge wala, cɨɗɨn̰ magtubu di kan walge duroy magtubu gasɨn̰-kɔl dɨŋ pɨna wo̰, kɨya pɨde naŋ bɨrɨŋ gɨsɨn̰ gɨ hɨnga nɔm kɨya ɔrɛ kɨɗɨn̰dɨge gaŋ. 19Na ban ma, waŋ waŋ gɨ na hangɨɗa te tumɔ pɨna nɛŋ di dḛ tɔgɨ bɨ, gɨlɨn̰ kalaŋ ɗe na kayan̰ge bɨ na, kɨya bɨliige leen̰ na ungo gɨ dḛ tɔgɨ boy dɔɔ ƴaa di daa nii. Ama waŋ waŋ gɨ na aya te tumɔ laan̰ gɨye bɨ, gɨlɨn̰ kamdi ɗe na leege hɨn̰ wo̰ bɨ na, kɨya bɨliige leen̰ na ungo gɨ gumu boy dɔɔ-ƴaa di daa nii dɨŋ. 20Aŋ yəgɨŋ da waŋ: Hɨn̰ gɨ gɨye-lɔɔdɨgɨŋ gɨ dan̰ durɔ ɗɨngar na ɗɨn̰ da Ka-gɨlɨn̰ kalaŋ gasɨn̰-kɔl gɨ da Moyis bɨ, gɨ da Parɨsɨn̰an̰əŋ bɨ naŋ na, kɨŋ kɨya andaŋ boy dɔɔ-ƴaa di daa nii dɨŋ naŋ bɨrɨŋ.
Gɨle gɨ ojɨ cay kɔl gɨ ni kuduroy-hɔmɛ
(Marg 11:25; Lug 12:57-59)
21«Kɨŋ je gɨ Kumu yen̰ mon̰inagɨŋ hɨn̰: “Ji na gɨ dɨɗe ungo naŋ”#5:21 Ayge na duroy: Exode 20:13. bɨ “ungo gɨ na dɨɗɨ mɨgayi le, na kɨya orɨn̰ge danayi tumoy ka-bɔyɛ kɔl gaŋ”#5:21 Ayge na duroy: Deutéronome 5:17. bɨ.
22«Ama ɨŋ-bandi na ɨŋ yəgɨŋ hɨn̰: Waŋ waŋ gɨ na laa kuduroy-hɔmɛ dan̰ kurɨndi na, kɨya orɨn̰ge danayi tumoy ka-bɔyɛ kɔl gaŋ. Waŋ waŋ gɨ na yan̰ kurɨndi ji naa ba-matɨr na, kɨya orɨn̰ge danayi tumoy ka-bɔyɛ kɔl cay Jubɨn̰əŋ. Waŋ waŋ gɨ na yan̰ kurɨndi ji na ba-dɨngale na, ojɨ gɨ ni orɨn̰ge danayi duroy tɨwa di ƴee dan̰ tumɔɔ di ni gehɛn dɨŋ. 23Hɨn̰ gɨ ji na ɨran̰ dan̰ hɨnga kan̰ ga ni bogɨn̰ kɨbar a kɨɗɨn̰ ga kan gaɗɨge kɨya bogɨn̰ kɨbar nee gaŋ le, ma hɨn̰ gɨ ji na bugoŋ a kɨɗɨn̰dɨge gaŋ ma kuduron̰ na hɨn cay kɔl gɨ kurɨndɨn̰ ba orɨn̰ danan̰ na, 24si hɨnga kan̰ ga ni bogɨn̰ kɨbar le dugo nee bɨ, jɨge ɨra bugoŋ pɨna dan̰ kurɨndɨn̰ le, pa dɨm ma mɨn̰ jɨga ay hɨnga kan̰ ga ni bogɨn̰ kɨbar le bɨn̰ Kumu ƴee.
25«Bɨga kɔl kon̰ haw dugo dan̰ ba-baadɨn̰ kɨɗɨn̰ ga kɨŋ baa a te gɨyəŋ gɨŋ gɨ ni orɨn̰ kɨɗɨn̰ bɔyɛ kɔl gɨŋ ƴee, naŋ na ban kɨya orɨn̰ danan̰ tumoy ba-bɔyɛ kɔl bɨ, ba-bɔyɛ kɔl kɨya ƴomɨn̰ dobɨn̰ kobɨ ka-ƴɔmɛ kalaŋ bɨ, kɨya dobɨn̰ge dangay dɨŋ bɨ. 26Aŋ yen̰ daa waŋ na cɨndi, kan kɨya dorɨn̰ dangay dɨŋ naŋ bɨrɨŋ gɨsɨn̰ gɨ ji kɨya bon̰ tugɨla ton̰ nɔm coŋ, ɗɔɔ sɨle pɨna kalɨn̰ ma bɔɔ can̰ naŋ.
Gɨle gɨ ojɨ cay kɔl gɨ da yɔyɛ tama da mɨgan̰ wala bara gɨ da mɨgɛɛ
(Matɨyo 18:8-9; Marg 9:43,47-48)
27«Kɨŋ je gɨ Kumu ye hɨn̰: “Ji na gɨ yɔyɛ tama da mɨgan̰ wala bara gɨ da mɨgɛɛ naŋ bɨ.”#5:27 Ayge na duroy: Exode 20:14; Deutéronome 5:18. 28Ama ɨŋ-bandi na, ɨŋ yəgɨŋ: Waŋ waŋ gɨ na ɨr sɨla tama bɨ na dɨngaa kuduroyi na, ban won̰ danaa kuduroyi ɨni. 29Hɨn̰ gɨ tɨdɨn̰ di bara na gey cangɨn̰ danan̰ gɨyəŋ gɨ ɗari gɨŋ coŋ na, dɨraa duboo hen̰ coŋ. Kɨya wa ji na kaya kɨway kuyoŋdi-gusɨn̰ pɨna duroy kamdi gɨŋ na, golgo ɗɨn̰ gɨ ni dɨbe kuyoŋdi-gusɨn̰ nɔm boy tɨwa di ƴee dan̰ tumɔɔ di ni gehɛn dɨŋ le. 30Hɨn̰ gɨ kobɨn̰ gɨ bara na gey dɨbɨn̰ duroy ɨsɨna gɨŋ na, walayi dɨbii hen̰ coŋ. Kɨya wa ji na kaya kɨway kuyoŋdi-gusɨn̰ pɨna duroy kamdi gɨŋ na, golgo ɗɨn̰ gɨ ni dɨbe kuyoŋdi-gusɨn̰ nɔm boy tɨwa di ƴee dan̰ tumɔɔ dɨŋ di ni gehɛn le.
Gɨle gɨ ojɨ cay kɔl gɨ da tɔɔ tama
(Matɨyo 19:7-9; Marg 10:4-5,10-12; Lug 16:18)
31«Kumu ye ɗaŋ coŋ hɨn̰: “Waŋ waŋ gɨ na taya tamdi na, ɗa gɨ ban boo magtubu di ni puyoŋ.”#5:31 Ayge na duroy: Deutéronome 24:1. 32Ama ɨŋ-bandi na, aŋ yəgɨŋ daa waŋ: Waŋ waŋ gɨ na taya tamdi dɨle gɨ hɨndi na yɨya yɔyɛ gɨ dan̰ gangɨ caa naŋ ƴee na, ban lee gɨ tamdi bɨləŋ na tama ɗe male ban̰aŋ ga da kamdo. Bɨ bara gɨ na ƴa tama di kudurɔɔ tayoo coŋ le, won̰ na dan̰ tama da mɨgayi bɨ.
Gɨle gɨ ojɨ cay kɔl gɨ da dɔrɛ gusɨn̰
33«Kɨŋ je gɨ Kumu yen̰ mon̰inagɨŋ hɨn̰: “Ji ɗɔɔ ba dɔrɛ gusɨn̰, ama ji laa na hɨnga ga ji ay noy tumoy Ba-gulɔŋ kɨya lɔɔ le.”#5:33 Ayge na duroy: Lévitique 19:12; Nombres 30:3; Deutéronome 23:22-24. 34Ama ɨŋ-bandi na, ɨŋ yəgɨŋ dɔrɛgɨŋ gusɨgɨŋ dan̰ gɨɗɨgɨ-Kumu naŋ bɨrɨŋ, kɨya wa na kali-tɨrɨmbala da Kumu. 35Dɔrɛgɨŋ gusɨgɨŋ dan̰ cay gɨsəŋ naŋ bɨrɨŋ, kɨya wa na kɨɗɨn̰ ga ban been̰ gondii cay nee. Dɔrɛgɨŋ gusɨgɨŋ dan̰ guson̰ Jerusalɛm naŋ bɨrɨŋ, kɨya wa na cay ƴaa-di-gumu da Kɨlma gɨ gumu. 36Dɔrɛgɨŋ gusɨŋ dan̰ teɗi caygɨŋ naŋ bɨrɨŋ, kɨya wa kɨŋ kɨya ɓale lɔɔ gɨ ɗe teɗi caygɨŋ pɨna di bɛrɛ, kɨya bɨle ɨndɨwa naŋ. 37Hɨn̰ gɨ kɔl kon̰ naa “əw” na, ya na “əw.” Naŋ le, kɔl kon̰ naa “naŋ” na, ya na “naŋ”. Kɔl ga ɗaŋ nɔm gɨ ji ba kɨya dɨbe cay nee le, sayga na gusi Haban̰ Ba-lɔɔ ɨsɨna.
Gɨle gɨ ojɨ cay kɔl gɨ ni gɔjɛ-baa
(Lug 6:29-30)
38«Kɨŋ je gɨ Kumu ye hɨn̰: “Ungo gɨ na dɨsa ti mɨgay le, kan na dɨsage tɨdi bɨ, ungo gɨ na dɨga gasɨn̰ mɨgay bɨya na, kan na dɨgage kayi bɨya bɨ.”#5:38 Ayge na duroy: Exode 21:24; Lévitique 24:20; Deutéronome 19:21. 39Ama ɨŋ-bandi na, ɨŋ yəgɨŋ hɨn̰: “Ɗagɨŋ ba gɔjɛ-baa dan̰ ba-lɔɔ ɨsɨna.” Hɨn̰ gɨ ungo na dɨga kɨway maŋjɨn̰ ga bara na, bɨl kɨway maŋjɨn̰ ga masa bii ɗe ban de nee bɨ. 40Hɨn̰ gɨ ungo na segɨn̰ kɨya ƴon̰ gumɔjɨ kon̰ na, ɗayi ɗe ban ƴee badɨge kan̰ ga gumu ga ji dobɨ cay kamdɨge gaŋ nee bɨ. 41Hɨn̰ gɨ ungo na ɗa dɔnɔ can̰ gɨ ji na ayayi hɨnga ɨran̰ danayi hen̰, ɓala hɨn̰ kɨlomɛdɨr pɨna wo̰ na, ji ɨran̰ danayi ɗɨn̰ kɨlomɛdɨr sɔɔ coŋ. 42Ungo na ɨngɨrɨn̰ hɨnga na narii naŋ, ungo na gey obɨn̰ hɨnga na, bɨle kardɨn̰ bii naŋ.
Gɨle gɨ ojɨ cay kɔl gɨ ni geye ka-baadɨn̰
(Lug 6:27-28,32-36)
43«Kɨŋ je gɨ kan yege hɨn̰: “Geygɨŋ kamdɨgɨŋ bɨ,#5:43 Ayge na duroy: Lévitique 19:18. ƴɨmagɨŋ ka-baadɨgɨŋ dan̰ kuduroygɨŋ bɨ.” 44Ama ɨŋ-bandi na, ɨŋ yəgɨŋ ye hɨn̰: “Geygɨŋ ka-baadɨgɨŋ bɨ, ulagɨŋ Kumu ka-cay kan ga ka-gɨlgɨŋ cɨn̰ bɨ.” 45Ɗe gɨ agɨŋ bɨlɨn̰ karɨn̰ Baygɨŋ gɨ woy a daa le, kɨya gɨ ban lee gɨ tɨwa toy say cay ka-lɔɔ ɨsɨna bɨ, cay ka-lɔɔ ɗarwa bɨ. Ban lee gɨ kumu ongɨ cay kalaŋ ga dan̰ durɔ ɗɨngar bɨ, cay kalaŋ ga dan̰ durɔ ɗɨngar naŋ bɨ. 46Hɨn̰ gɨ kɨŋ na gey naa kalaŋ ga ka-geygɨŋge jaŋ ƴɔbɨ na, cay kobɨgɨŋ gɨ kɨŋ ba kɨya wɔɔ le na wa ga? Ka-hɔgɛ lambo ga ɨsɨndəŋ kalɨn̰ ma, geyge na kalaŋ ga geyge bɨ, naŋ ga? 47Hɨn̰ gɨ naa karmɨgɨŋ magɨŋ na laage lapɨya jaŋ ƴɔbɨ na, kɨŋ lee na wa ga ɗɨn̰ cɨn̰-kɨɗɨn̰ ga? Kalaŋ ga toyge na Jubɨ naŋ kalɨn̰ ma, laage na hɨn̰ wo̰ bɨ naŋ ga? 48Duroŋgɨŋ cɨrɛɗ, hɨn̰ gɨ Baygɨŋ gɨ woy a daa nii duroŋ cɨrɛɗ wo̰ bɨ.

Obecnie wybrane:

Matɨyo 5: gab

Podkreślenie

Udostępnij

Kopiuj

None

Chcesz, aby twoje zakreślenia były zapisywane na wszystkich twoich urządzeniach? Zarejestruj się lub zaloguj