Johan Thuhmaihruai
Thuhmaihruai
A Min: Hi a hlanih a bangle pathum mangin CE 180 la ceu in vawhmi a ii.
A Ngantu, A Ngan Kum leh A Ngannak Hmun: Hi Thuthangṭha ni ahu ih ngami, khawcang leh khawnangih nganmi a ik langhnganin a sim lo nain a dengnak pahnih (20 leh 21 dengnak veve) sungih a veelin a simmi leh a thutiahpimi pace ni Jesuh rum an hnaihtiak ngai zia leh telrelkhat a ik a lansak. Curuangah Zebedee ih tiapa Jeim ih naupa—Jesuh ih dawt ngaimi kaizul Johan ik zum hi CE 200 hlan in a ṭhawngtleng. A ngan kum hi CE 96-100 lakkar ik tleng ding leh, angannak hmun hi Efesa khua ik zum a diktleng.
A Ruang leh a Tumtahmi: (1) Thuthangṭha Karhsaknak, Zumtule Sakṭho nakding Tumtahnak. Laingantu ni a tumtahnak a lansakmi (20:31) hi Jesuh zum rih lo mipawl caah an ‘zum ih nun an ngeih nakding’ a ik khawh mangin, zumtule ni an ‘zum pehzulh nakding’ sakṭhonak tumtahmi khaw a i kho ve. (2) Zirhsualnak Sawhkhit/Zirhnak-hmaan Hualhum. Zirhsualnak a imi Gnostic zumnak ni Pathian cu Thlarau a ii ih a thianghlim. Thilpawl cu an thianghlimlo, curuangah Pathian ni a vua hngai thok lo, “Pathian-ṭeek pakhatkhat” ni a vua hngai thok, a ti. Cun Doceticism timi Gnostic ṭeek pakhat ni Jesuh cu minung ngaingai a i lo, “minung ‘mang’ a ti fang” an ti ruangah acui thu pahnih cu fiansak a ṭul. (3) Timihnimtu Johan Diinhmun Fiansak ding. Timihnimtu Johan ih kaizulle ni an sayapa cu Jesuh vanin thupisawn ah an siah ruangah an pahnih ih diinhmun hmaan lansak a ṭul. (4) Jesuh Phat ṭhan ding Dokthu Fiansak ding. Jesuh a phat ṭhan rang lonak cu a dawtmi kaizul Johan a nun rih ruangah timi dokthu an simtiakmi Johan ni a zak tikah Jesuh ih phat ṭhan thok leh ani Johan ih thih thok an peltlaihtiaklo zia fiansak ṭul in a tiah. (5) Jesuh a phehtu Piter Tundiinṭhannak. Piter tundiinṭhannak omlo ih thu dengsak thok cu mawi in a hmuh lo ruangah acui thil kimlo cu a beeng hrim. (6) Jesuh Iknak Fiansaknak. Judah mipawl leh Grik mipawl ni Jesuh ahu a ik tiahngah leh zum kho dingah Jesuh ih iknak an phun hnih hemah fiansak ding a thupi, a ṭul. (7) Tiahthiamhar Biaknak mipawl hemah hrin tharnak leh kumkhua nunnak ngeih timi cu minung lasan ih vuakmi parah iloin Jesuh zum ceu ah a cang kho timi an fiang ding a tumtah. (8) Khristian Diinhmun Fiansaknak, Khristianpawl Thapiaknak. Judah biaknak leh an hruaitule ni Khristian diinhmun an tiahthiam lo ruangah acu fiansak a ṭul. Cun harsatnak an piak caan a om bil ruangah an thanau lo dingin thapiak an ṭul.
Thuthangṭha: Thuthangṭha phuncedeuh, thlaraula thuthuk tahpinak, Jesuh ih iknak fiansak hleicenak, Matthai, Marka, Luka van phuncedeuh ih ngan hrimmi a ii.
A Ruangzing: Jesuh ih iknak fiansak nak a i tleng. Acu cu Thuthangṭha Thar leh Hlun pehtlaihtiaknak omzia ti in a lansak. Jesuh cu Thuthangṭha zong kengtu ceu iloin amah hrimhrim Thuthangṭha Thar a ii tiah tarlan a daw. Acui Thuthangṭha Thar ni a Hlun a airol, timi thu parin a laibu ruang a zing tikah: (1) Jesuh ih thuhla mipace ni iseh, amah ni iseh, tiahpitu diinhmun in simnak; (2) Acu cu a zatule ih khawtiin an rulla—an zum, zum lo; (3) Jesuh ni itu leh hutule a airol hngai, timi Thusirhsan Pathum parah a ruangthang omdan a zing. Khasuansan omdan mangin a tahpi tikah: Thuhmaihruai (1:1-18); Ṭhen khatnak: Thutiahpinak leh Kaizul-iknak (1:19—4:3); Ṭhen hnihnak: Jesuh an Rulhlaaknak—A Siala/Ṭhala (4:4—6:15); Ṭhen thumnak: A Sungmu—Suahhlannak Thar (6:16-21); Ṭhen linak: Jesuh an Rulhlaaknak—A Siala/Ṭhala (6:22—12:11); Ṭhen nganak: Thutiahpinak leh Kaizul-iknak (12:12—21:15), ti in a suak. A laibu punpuhluk ceu iloin a sungih thuhla tlungpi khaw cuticun (Khasuansan phun in) ruang a zing hngai. Phunce in cu: Thuhmaihruai (1); Khithmuhnak Laibu (2-12); Sunlawinak Laibu (13-20); Thudengnak (21) ti in a ruangzing tarlan khawh a ii. Jesuh Thutiahpinak timi Thusirhsan pakhatnak hi: a thuzirh sau pasarih parin iseh, amah ahu a ik khithmuhnak ah a vuakmi pasarih parin iseh, amah ni ahu a ik a simtiaknak “Kei” “ka ii” timi pasarih parin iseh, tiahthiam ding a dawt zia langin ruang a zing.
A Phuncetnak: Thuthangṭha bu khat vek ni phuncetnak an ngei vek nain hi Johan ih Thuthangṭha hi cu a phuncetnak a tlung ce. (1) Rilcemi ngei in laingan a hmang. A pacele ih nganciami a ngan hngai ṭhan duh lo mangin, an ngan lomi deuh rilin a ngan hngai hrim. (2) Jesuh ih thuhla a nganmi leh a ngan daan a phunce. Jesuh ih Pathian-iknak leh a minung-iknak fiangdeuh in a lansak. A donharṭha vuakmi leh a thuzirh an sau ce. Donharṭha ti loin “khithmuhnak” a ti hngai—Jesuh ahu a ik khithmuhtu, amah an zum nakding tumtah ih vuakmi in a tarlang hngai. A rianṭuan khaw Timihnimtu Johan rum thawh khat, a ṭuan kum khaw kum thum sung tal ii in, a ṭuannak hmun khaw Judah peng leh Jerusalem hrialkam ah i deuh in a ngan. A thih ni khaw ni li ni ah, a nunṭhan, Thlarau piak leh vankai ni khaw ni khat sungih cangmi, ti in a ngan. (3) Netnak pahnih ngei in a ngan. Bung 20 ah a netsak hnukah 21 beeng sei a ik ruangah a voi hnihnak netsak a ṭul.
A Thupithlurpawl: (1) Jesuh ahu a ik fiansak ding a tumtahmi khi a thupithlur ah a vua, a laibu khaw acu parah ruang a zing kan ti mangin, acu cu a thuhmaihruai in a thudengnak pahnihnak tiangah a thlur. Minung a zongcan hlan vancung ih a iknak in a thawh. Minung ih a zongcan tikah minung kim leh hmaan ceu iloin Pathian kim leh hmaan a ik zia a thutiahpitu pacece ni iseh, amah ni iseh, an sim. Amah ahu a ik a phuanlannak thawngin minungpawl ni an hmuh thah lo mi Pathian a phuanglang cih. Jesuh cu Israel mipawl ni Pathian an timi khi minung ah a zong cangmi a ii. Ihmansela Pathian a ik ruangah Pathian a phuanglang kho. Cun Lai Thianghlim kimsaktu leh kimnak a ii. Nunnak thar mi zon kentu khaw a ii, acu cu Rungtu a iknak cu a ii, a ti. Jesuh thinglamtah parih a thihnak nangfang te vanin Thu-minung zong cangmi a iknak a thupitsak sawn. (2) Acu zum cu kumkhua nunnak timi ngeihcih a ii. Acui “zum” timi cu Jesuh ih thuhla simmi a hmaan, a i ngaingai tiih zum leh amah Jesuh ah piaktiak ti in dot hnih in a om. Dot khatnak ceu ih taan cu kumkhua nunnak ngahcih khawhnak a ik lo mangin, amah Jesuh ni khaw mi lunglum a i lo, a ti. Acui “zum” timi aanta voi 100 samte a hman ruangah a thupitsak zia a lang. (3) Zum cu a thupit tuk ruangah “zum lo cu sual” a ii. Vuleipi ih sualnak cu Jesuh zum lo cu a ii. Jesuh ni Pa ahu a ik leh amah ahu a ik a phuanlannak thawngin vuleipi cu khuamaw sungah, sualnak ih ukmi diinhmun in a om ti a lansak cih. Acu dungla ih thungeitu leh uktu cu Satan timi Khawsia a ii. Acui sualnak khuamaw uktu ih kut sungin luat in nun tleunak ngah dingah Jesuh zum a ṭul zia a sim. Acu cu “Judah mipawl” tiah a kawh hngaimi biaknakla hruaitule ni Jesuh an zum loih an alnak leh an dohkalhnak ah a fiang tiah a tarlang. Jesuh leh biaknakla hruaitule lakkarih buainak ceu in deng loin a om ti lo hnukih amah zumtule—Khristianpawl—parih harnak an piak thu a nganmi in a lansak. (4) Zumtule cu a min men ih zum iloin Jesuh ih kaizulle an ii, acule cu “pawlpi” ih muihmel leh ai-awh an ii, a ti. Kaizulle min a tarlan lo hi pawlpi ai-awh an iknak lansak a daw. Acule cu: Jesuh ih kawhmi leh ril mi, vulei ah an om nain vulei ih ta a i lo mi, Pa leh Tiapa ih pehtlaihtiaknak a ṭomtule, pakhat leh pakhat daw tia dingih Jesuh thupiak a zultu, Jesuh ni vuleipi ah a thlah hngai mangin a tat tu, an ii. Thiang Thlarau ih ompi leh khuunsakmi, hruaimi, zirhmi an ii. Cui Thlarau cu Jesuh airoltu a ii ih, a mipun in pha leh thok ih an rinmi Jesuh vanin thupisawn ah an ruah ding a dawt zia a lang. “Pawlpi” timi aanta hmang loin, a iknak vial a sim ih: Jesuh ih simmi leh iknak thu Thlarau ni a zirhmi, Jesuh iknak tiah nengnoin amah sunloih tu mibuur a ik zia a lansak.
Jesuh thu a ngan daan hi a rualpile pathum vanin thukdeuh in a tahpi ruangah thlaraula thuthuk hmu kho deuh tu tiah, Thuthangṭha Pali min vawhtu ni “Thlokhiing” timi minhlinnak in an ko.
Thutlaangpi:
Thuhmaihruai: ‘Thu Thangṭhatnak Hla (1:1-18)
Timihnimtu Johan ih Thusim, Jesuh ih Peitleng Dungzulle (1:19-51)
Hmuhsaknak Pasarih (2:1—12:50)
Jesuh ih Sunlawinak: Netatleng Zarh (13:1—19:42)
Jesuh Nunṭhan leh Lannak (20:1-31)
Thubeeng leh Thudengnak (21:1-25)
Markert nå:
Johan Thuhmaihruai: KHBF
Marker
Del
Kopier
Vil du ha høydepunktene lagret på alle enhetene dine? Registrer deg eller logg på
Khualsim Holy Bible © Bible Society of Myanmar, 2021.