Vrome praatjes

De vrienden van Job komen om hem te bemoedigen maar bakken daar niets van. Er moet wel een reden zijn van zijn ellende, zo redeneren de vrienden van Job, op zoek naar de oorzaak van het verschrikkelijke lijden dat Job is overkomen. Want zo zit God nu eenmaal in elkaar. Hij beloont de rechtvaardigen en straft de zondaren. Als je ellende overkomt, ga dan op zoek naar de echte reden en kom tot inkeer zodat de Allerhoogste genade kan betonen. En zo gaan ze maar door, alsof het lijden van de beste man nog niet genoeg is. Job verdedigd zich keer op keer dat hij niets verkeerds heeft gedaan, hoe zwaar de vrienden er ook op drukken. 

De toespraken van de vrienden klinken perfect, geestelijk, godsdienstig. Ze zijn welhaast als een preekschets die je zo uit de kast kan pakken. Als je de context van het hele boek van Job even buiten beschouwing laat, klinkt het allemaal zo mooi. Het lijkt allemaal best redelijk en godsdienstig zoals ze het lijden proberen te verklaren. Het doet me denken aan de lange saaie preken die ik als kind in de kerk hoorde, waarvan de woorden en de toon altijd ongeveer hetzelfde klonken waardoor je onbewust maar aannam dat het wel goed was. Lange hoofdstukken in het boek van Job zijn gevuld met dialogen van vrienden die het niet kunnen accepteren dat het lijden overkomt, zonder dat Job het zou hebben verdiend op een of andere manier. 

Bildad, een tweede vriend, vindt er ook wat van. Job zou zijn plek moeten weten. Als hij nu eens tot inkeer zou komen, dan zou God alles weer kunnen rechtzetten:

‘Als jij je zelf tot God zult wenden
en de Ontzagwekkende om genade smeekt,
als je rein bent, en rechtschapen -
dan zal hij het voor je opnemen
en zal de gerechtigheid weer wonen in je huis.’ (Job 8:5-6)

Job, vermoeid en geïrriteerd van al die redeneringen, blijft zich maar verdedigen.’Maar mijn vrienden zijn onbetrouwbaar, als beken die voorbijstromen, troebel onder het ijs, donker in de sneeuw.’ (Job 6:15-16). Zijn vrienden, met hun vrome praatjes, laden nog meer lijden op de rug van hun vriend. Toch wil de zieke en geteisterde man zich niet naast God neerzetten, want ‘Ook al heb ik geen schuld, mijn eigen mond zal me veroordelen’, zo antwoord Job (Job 9:20).