हितोपदेश 26:1-28
हितोपदेश 26:1-28 सरल नेपाली पवित्र बाइबल (सरल नेपाली)
मूर्खलाई सर्काउनुचाहिँ ग्रीष्म ऋतुमा हिँउ वा अन्न बटुल्ने समयमा पानी परेको जस्तै हो। कारणबिना दिएको सरापले केही असर पार्दैन। त्यो सरापचाहिँ बेगले उड्ने गौंथली र भुर्र उड्ने भँगेराझैँ हो। घोडालाई कोर्रा, गधालाई करेली र मूर्खको पिठमा लाठी लाउनुपर्छ। मूर्खलाई त्यसको मूर्ख प्रश्नको जवाफ नदेऊ। त्यसो गर्ने त्यो प्रश्न सोध्नेजस्तै मूर्ख हो। मूर्खलाई त्यसको मूर्खताअनुसार जवाफ दिए आफूले ठानेजस्तो चतुर रहेछु भनी त्यसले सोच्छ। मूर्खको हातमा समाचार पठाउने मानिसले आफ्नो खुट्टामा आफैंले बन्चरो हान्नु र दु:ख खोज्नु हो। मूर्खले बोलेको उखान लङ्गडोले खुट्टा चालेर हिँड्न खोजेझैँ हो। मूर्खलाई सर्काउनु त घुँयेत्रोमा ढुङ्गा बाँधेर हान्नुजस्तै हो। मूर्खले उखान भन्नु मातेको मानिसले आफ्नो हातमा बिजेको काँडा निकाल्नु खोजेजस्तै हो। मूर्ख वा बटुवालाई ज्यालामा काम दिने मानिसले सबैलाई पिरोल्छ। कुकुरले आफ्नो बान्ता आफैंले खाएझैँ मूर्खले आफ्नो मूर्खता दोहोर्याउँछ। आफूलाई बुद्धिमान् सम्झने निर्बुद्धि मानिस मूर्खभन्दा अझ महामूर्ख हो। अल्छीले बाटोमा खतरनाक सिंह छ भनी बाहिर निस्कँदैन। कब्जामा ढोका यताउता चलेझैँ अल्छी आफ्नो ओछ्यानमा यताउता पल्टन्छ। अल्छीले आफ्नो गाँस उठाएर मुखमा हाल्न गाह्रो मान्छ। अल्छीले आफैंलाई समझसित जवाफ दिने सात जना मानिसभन्दा बुद्धिमान् सम्झन्छ। अर्काको झगडामा हात हाल्नु बाटोमा गइरहेको कुकुरको कान समात्नुजस्तै हो। अर्कालाई धोका दिएर मैले त ठट्टा मात्र पो गरेको थिएँ भन्ने मानिस प्राणघातक हतियार खेलाउने बौलाहाजस्तै हो। दाउराबिना आगो निभ्छ, व्यर्थका कुराकानीबिना झगडा साम्य हुन्छ। भुङ्ग्रोलाई कोइला, आगोलाई दाउरा र झगडालाई झगडालुले जागो राख्दछ। बेकारका कुराकानी स्वादिलो हुन्छ! मानिसले त्यो खुब रुचाउँछ। छली बोलीले हृदयको दुष्ट विचार ढाक्नु माटाको भाँडामा चाँदीको जलप लाएझैँ हो। कपटी मानिसको चाप्लुसी कुराले आफ्नो मनको छल लुकाउँछ। त्यसले मीठा कुरा गर्छ तर हृदय भने घिनलाग्दो कुराले भरिएको हुन्छ, त्यसलाई विश्वास नगर। त्यसले आफ्नो मनमा अरूलाई हानि गर्ने विचार लुकाउन सक्छ तर त्यसका दुष्ट कामहरू सबैले देख्छन्। अर्कालाई खनेको खाडलमा आफैं जाकिन्छ। ढुङ्गा गुडाउने मानिस ढुङ्गाले किचिन्छ। झूट बोल्नेले आफ्नो झूटले जसको खति गर्छ, त्यसैलाई घृणा गर्छ। चिल्लो घस्ने मुखले सर्वनाश गराउँछ।
हितोपदेश 26:1-28 नेपाली नयाँ संशोधित संस्करण (NNRV)
ग्रीष्म ऋतुमा हिउँ वा फसलको बेला झरी परेझैँ मूर्खलाई सम्मान दिनु सुहाउँदैन। भुर्र उड्ने भँगेरो र हानिएर जाने गौँथलीझैँ विनाकारणको श्राप पनि लाग्दैन। घोडाको लागि कोर्रा, गधाको लागि करेली, र मूर्खहरूका पिठिउँको लागि लट्ठी! मूर्खलाई त्यसको मूर्खताअनुसारको जवाफ नदे, नत्रता तँ आफै पनि त्योजस्तै हुनेछस्। मूर्खलाई त्यसको मूर्खताअनुसारको जवाफ दे, नत्रता त्यो आफ्नै नजरमा बुद्धिमान् हुनेछ। आफ्नै खुट्टामा बन्चरो हानेझैँ अथवा हिंसा पिएझैँ मूर्खको हातमा समाचार पठाउनु हो। लङ्गड़ो मानिसका झुण्डिएका लुला गोडाहरूझैँ मूर्खको मुखमा भएको हितोपदेश हुन्छ। मूर्खलाई सम्मान दिनु घुयेँत्रोमा ढुङ्गा बाँध्नुझैँ हो। मतवालाको हातमा काँढ़े बिरुवा भएझैँ मूर्खको मुखमा भएको हितोपदेश हो। मूर्ख वा कुनै बटुवालाई ज्यालामा काम लगाउनू धनुर्धारीले जथाभाबी काँड़ हानेर चोटैचोट पार्नुझैँ हो। जसरी कुकुर आफ्नै बान्ता खान फर्किन्छ, त्यसरी नै मूर्खले आफ्नो मूर्खता दोहोर्याउँछ। आफ्नै नजरमा आफूलाई बुद्धिमान् ठान्ने मानिस देखेको छस्? त्यसको भन्दा त बरु मूर्खको लागि धेरै आशा हुन्छ। अल्छेले भन्छ, “सड़कमा सिंह छ, डरलाग्दो सिंह गल्लीहरूमा डुलिरहेको छ!” ढोका आफ्नो कब्जामा यताउता फर्केझैँ अल्छे आफ्नो खाटमा पल्टन्छ। अल्छेले आफ्नो हात थालमा गाड्छ, र आफ्नो मुखसम्म पुर्याउन पनि त्यसलाई अल्छी लाग्छ। ढङ्ग मिलाएर जवाफ दिने सात जना मानिसभन्दा पनि अल्छे आफ्नै नजरमा बुद्धिमान् बन्छ। आफूसँग असम्बन्धित झगड़ामा हस्तक्षेप गर्ने बटुवा, र कुकुरको कान पक्रने व्यक्ति एउटै हो। त्यो अगुल्टा वा घातक काँड़ हान्ने बौलाहाजस्तो हो, जसले आफ्नो छिमेकीलाई छल गरिसकेपछि भन्छ, “मैले त ख्यालख्याल मात्रै गरेको थिएँ!” दाउराविना आगो निभ्छ, कुरौटेविना खिचोला शान्त हुन्छ। भुङ्ग्राको लागि कोइला र आगोको लागि दाउराझैँ कलह सल्काउनका निम्ति झगड़िया मानिस हुन्छ। कुरौटेका शब्दहरू मीठो गाँसजस्तै हुन्छन्, ती मानिसको भित्री भागसम्मै पुग्छन्। माटोको भाँड़ोमा चाँदीको जलप लाएझैँ दुष्ट हृदयका जोशिला ओठ हुन्छन्। द्वेषपूर्ण मानिसले आफूलाई त्यसको कुराले ढाकछोप गर्छ, तर आफ्नो हृदयमा भने त्यसले छलछामलाई आश्रय दिन्छ। त्यसको बोली मनोहर भए पनि त्यसमाथि विश्वास नगर्, किनभने त्यसको हृदय सात वटा द्वेषले भरिएको हुन्छ। त्यसले आफ्नो द्वेष छलसित लुकाएको हुन सक्छ, तर त्यसको दुष्टता समुदायमा खुल्ला हुनेछ। मानिसले खाड़ल खन्यो भने त्यसभित्र त्यो आफै जाकिनेछ। मानिसले ढुङ्गा गुड़ायो भने त्यो गुड़ेर आफैतिर फर्कनेछ। झूटो जिब्रोले त्यसबाट पीडामा परेकाहरूलाई घृणा गर्छ, र चापलूसी घस्ने मुखले सर्वनाश गराउँछ।
हितोपदेश 26:1-28 पवित्र बाइबल (NERV)
ग्रीष्म ऋतुमा हिउँ बर्षनु राम्रो होइन, बाली काट्ने समयमा पानी बर्षनु ठीक होइन अनि त्यसरी नै मूर्खलाई सम्मान गर्नु अनुचित हो। तिमीले कसैको हानी नगरी उसले तिमीलाई सराप्छ भने उसको त्यो श्राप तिमी माथिबाट कुनै चञ्चल चरा उडेर गए जस्तै हो। जसरी घोडा चाबुकले काबुमा आउँछ, खच्चर लगामले आउँछ, त्यसरीनै एकजना मूर्ख डण्डाले काबुमा आउँछ। मूर्खलाई त्यसको मूर्खता अनुसारको उत्तर नदेऊ, नत्रभने तिमी पनि मूर्ख हुनेछौ। एउटा मूर्खलाई उसको मूर्खतापूर्ण उत्तर देऊ तर पनि उसले आफैंलाई ज्ञानी सम्झिन्छ। मूर्खलाई दूत बनाई पठाउनु, आफ्नो घुँडामा बन्चरोले हान्नु अथवा जानी-जानी विपद ल्याउनु जस्तो हुन्छ। मूर्खको मुखमा एउटा हितोपदेश हुनु लङ्गडो मानिसका झुण्डिएका लुला गोडा जस्तै हो। मूर्खलाई सम्मान गर्नु त्यति नै खराब हो जति एउटा घुँयेत्रोमा ढुङ्गा बाँध्नु हो। मूर्खले केही उपदेशका कुरा गर्न चाहानु, मातेर चुर भएको मानिसले हातमा बिजेको काँडा निकाल्नु खोज्नु जस्तै हो। कुनै मूर्खलाई अथवा नचिनेको मानिसलाई काम अह्राउनु विपद मोल्नु हो। तिमीलाई थाहा हुँदैन कता नोक्सान हुन्छ। कुकुरले केही खाएर बिमार भयो भने त्यसले उल्टी गर्छ औ केही समय पछि त्यही उल्टी खान्छ। मूर्ख मानिस पनि त्यस्तै हो औ त्यसले पनि एउटै काम घरी-घरी गरिरहन्छ। यदि कोही मानिस ज्ञानी होइन तर आफैंलाई ज्ञानी मान्छ भने त्यो जत्तिको मूर्ख अर्को हुँदैन। अल्छेले भन्छ, “सडकमा सिंह बसेकोछ, यसकारण म घरबाट निस्कन सक्तिनँ।” अल्छे मानिस कही जाँदैन, ढोका आफ्नो कब्जामा अल्झेर यता उति भइरहेको झैं, अल्छे आफ्नो ओछ्यानमा यता उति पल्टि रहन्छ। अल्छे मानिसलाई यति अल्छी लाग्छ कि उसलाई आफ्नो थालबाट गाँस उठाउनु पनि गाह्रो पर्छ। एउटा अल्छेले आफैंलाई बुद्धिमान सम्झन्छ। उसले आफैंलाई विवेकपूर्ण जवाफ दिने ती सात जाना बुद्धिमान मानिसहरू भन्दा पनि ज्ञानी सम्झन्छ। दुइजना मानिसहरूको विवादमा पक्ष लिनु त्यति नै विपद जनक हो जति गल्लीमा कुकुरको कान तानेर हिँड्नु। छिमेकीलाई धोका दिनु अनि त्यस पछि त्यो “मैले दिल्लगी गरेको” भनेर भन्ने मानिस एकजना पागल मानिस जस्तै हो, जसले प्राणनाशक काँडहरू हान्छ। जसरी दाउराविना आगो बल्दैन त्यसरी नै बदनाम गराउनेलाई हटाइन्छ भने झगडा़ आफैं अन्त हुनेछ। जस्तो कोइलाले अँगारलाई अनि दाउराले ज्वालालाई चम्काउँछ त्यस्तै झगडा़लु मानिसले झगडा़ चम्काउँछ। बद्नाम गराउने शब्दहरू त्यतिकै स्वादिष्ट हुन्छन् जतिको मानिसहरूको पेटमा जाने भोजन हुन्छ। माटोको भाँडोमा चाँदीको जलप लगाएझैं दुष्ट जाली मानिसको ओंठमा चिप्लो कुरा हुन्छ। द्वेषपूर्ण मानिसले उसका मिठा कुराहरूले आफ्नो दोषलाई ढाक्छ तर उसले दोषलाई आफ्नो हृदयमा पालेको हुन्छ। उसको मिठो कुरामा विश्वास नगर, किनभने उस भित्र सातओटा घिनलाग्दो विचारहरू जागिरहेको हुन्छन्। उसले उसको द्वेष छलहरूद्वारा लुकाउन सकेतापनी उसको दुष्टता सबैको सामुन्ने प्रकट हुन्छ। अर्कालाई जाक्नु खाडल खन्ने मानिस आफैं त्यही खाडलमा पर्छ। अरूलाई ढुङ्ग पल्टाउने मानिस आफैं ढुङ्गले चेपिएर मर्छ। जुन मानिसले झूटो बोल्छ, त्यसले आफूले हानि पुर्याएको मनिसहरूलाई नै घिनाउँछ, अनि एउटा मानिस जसले चाप्लुसी गर्छ उसले आफैंलाई हानी गर्छ।
हितोपदेश 26:1-28 नेपाली नयाँ संशोधित संस्करण (NNRV)
ग्रीष्म ऋतुमा हिउँ वा फसलको बेला झरी परेझैँ मूर्खलाई सम्मान दिनु सुहाउँदैन। भुर्र उड्ने भँगेरो र हानिएर जाने गौँथलीझैँ विनाकारणको श्राप पनि लाग्दैन। घोडाको लागि कोर्रा, गधाको लागि करेली, र मूर्खहरूका पिठिउँको लागि लट्ठी! मूर्खलाई त्यसको मूर्खताअनुसारको जवाफ नदे, नत्रता तँ आफै पनि त्योजस्तै हुनेछस्। मूर्खलाई त्यसको मूर्खताअनुसारको जवाफ दे, नत्रता त्यो आफ्नै नजरमा बुद्धिमान् हुनेछ। आफ्नै खुट्टामा बन्चरो हानेझैँ अथवा हिंसा पिएझैँ मूर्खको हातमा समाचार पठाउनु हो। लङ्गड़ो मानिसका झुण्डिएका लुला गोडाहरूझैँ मूर्खको मुखमा भएको हितोपदेश हुन्छ। मूर्खलाई सम्मान दिनु घुयेँत्रोमा ढुङ्गा बाँध्नुझैँ हो। मतवालाको हातमा काँढ़े बिरुवा भएझैँ मूर्खको मुखमा भएको हितोपदेश हो। मूर्ख वा कुनै बटुवालाई ज्यालामा काम लगाउनू धनुर्धारीले जथाभाबी काँड़ हानेर चोटैचोट पार्नुझैँ हो। जसरी कुकुर आफ्नै बान्ता खान फर्किन्छ, त्यसरी नै मूर्खले आफ्नो मूर्खता दोहोर्याउँछ। आफ्नै नजरमा आफूलाई बुद्धिमान् ठान्ने मानिस देखेको छस्? त्यसको भन्दा त बरु मूर्खको लागि धेरै आशा हुन्छ। अल्छेले भन्छ, “सड़कमा सिंह छ, डरलाग्दो सिंह गल्लीहरूमा डुलिरहेको छ!” ढोका आफ्नो कब्जामा यताउता फर्केझैँ अल्छे आफ्नो खाटमा पल्टन्छ। अल्छेले आफ्नो हात थालमा गाड्छ, र आफ्नो मुखसम्म पुर्याउन पनि त्यसलाई अल्छी लाग्छ। ढङ्ग मिलाएर जवाफ दिने सात जना मानिसभन्दा पनि अल्छे आफ्नै नजरमा बुद्धिमान् बन्छ। आफूसँग असम्बन्धित झगड़ामा हस्तक्षेप गर्ने बटुवा, र कुकुरको कान पक्रने व्यक्ति एउटै हो। त्यो अगुल्टा वा घातक काँड़ हान्ने बौलाहाजस्तो हो, जसले आफ्नो छिमेकीलाई छल गरिसकेपछि भन्छ, “मैले त ख्यालख्याल मात्रै गरेको थिएँ!” दाउराविना आगो निभ्छ, कुरौटेविना खिचोला शान्त हुन्छ। भुङ्ग्राको लागि कोइला र आगोको लागि दाउराझैँ कलह सल्काउनका निम्ति झगड़िया मानिस हुन्छ। कुरौटेका शब्दहरू मीठो गाँसजस्तै हुन्छन्, ती मानिसको भित्री भागसम्मै पुग्छन्। माटोको भाँड़ोमा चाँदीको जलप लाएझैँ दुष्ट हृदयका जोशिला ओठ हुन्छन्। द्वेषपूर्ण मानिसले आफूलाई त्यसको कुराले ढाकछोप गर्छ, तर आफ्नो हृदयमा भने त्यसले छलछामलाई आश्रय दिन्छ। त्यसको बोली मनोहर भए पनि त्यसमाथि विश्वास नगर्, किनभने त्यसको हृदय सात वटा द्वेषले भरिएको हुन्छ। त्यसले आफ्नो द्वेष छलसित लुकाएको हुन सक्छ, तर त्यसको दुष्टता समुदायमा खुल्ला हुनेछ। मानिसले खाड़ल खन्यो भने त्यसभित्र त्यो आफै जाकिनेछ। मानिसले ढुङ्गा गुड़ायो भने त्यो गुड़ेर आफैतिर फर्कनेछ। झूटो जिब्रोले त्यसबाट पीडामा परेकाहरूलाई घृणा गर्छ, र चापलूसी घस्ने मुखले सर्वनाश गराउँछ।
हितोपदेश 26:1-28 पवित्र बाइबल, नेपाली समकालीन संस्करण (NCV)
ग्रीष्मकालमा हिउँ र कटनीको समयमा पानी परेजस्तै, मूर्खलाई सम्मान सुहाउँदैन। भुर्र उड्ने भँगेरा र बेगले उड्ने गौँथलीजस्तै, कारणविनाको श्राप पनि लाग्दैन। घोडाको लागि कोर्रा, गधाको लागि लगाम, र मूर्खहरूका पिठिउँमा छडी लगाउनुपर्छ! मूर्खलाई त्यसको मूर्खताअनुसार जवाफ नदेऊ, नत्रता तिमी आफू पनि त्योजस्तै हुनेछौ। मूर्खलाई त्यसको मूर्खताअनुसार जवाफ देऊ, नत्रता त्यो आफ्नै दृष्टिमा बुद्धिमान् हुनेछ। मूर्खको हातमा समाचार पठाउनु भनेको आफ्नो खुट्टा काट्नु वा विष पिउनुजस्तै हो। मूर्खको मुखमा हितोपदेश अपाङ्ग मानिसको झुण्डिएको खुट्टाजस्तै हो। मूर्खलाई सम्मान दिनु घुयेँत्रोमा ढुङ्गा बाँधेजस्तै हो। मूर्खको मुखमा हितोपदेश मतवालाको हातमा भएको काँडे झारजस्तै हो। मूर्ख वा कुनै बटुवालाई ज्यालामा लगाउनु धनुर्धारीले जथाभाबी काँड हानेर चोट लगाएजस्तै हो। कुकुर आफ्नै बान्तामा फर्किआएजस्तै, मूर्खले आफ्नो मूर्खता दोहोर्याउँछ। के तिमी कुनै मानिसलाई आफ्नै दृष्टिमा बुद्धिमानी देख्छौ? त्यसको भन्दा त बरु मूर्खको लागि धेरै आशा हुन्छ। अल्छेले भन्छ, “बाटोमा सिंह छ, एउटा डरलाग्दो सिंह गल्लीहरूमा डुलिरहेको छ।” ढोका कब्जामा यताउता फर्केजस्तै, अल्छे आफ्नो ओछ्यानमा यताउता पल्टिन्छ। अल्छेले आफ्नो हात थालमा राख्छ, तर त्यसले आफ्नो हात उठाएर मुखसम्म पनि पुर्याउन अल्छी मान्छ। सात जना मानिसले बुद्धिपूर्वक जवाफ दिएकोभन्दा, एक जना अल्छे आफ्नै दृष्टिमा बुद्धिमान् हुन्छ। बाटो हिँड्ने मानिसले अर्काको झगडामा हस्तक्षेप गर्नु, कुकुरलाई कानमा समात्नुजस्तै हो। आफ्नो छिमेकीलाई छल गरिसकेपछि, “मैले त ठट्टा मात्र गरेको हो!” भन्ने व्यक्ति अगुल्टो वा घातक काँड हान्ने बौलाहाजस्तो हो। दाउराविना आगो निभ्छ; कुरौटेविना झगडा शान्त हुन्छ। भुङ्ग्राको लागि कोइला, र आगोको लागि दाउराजस्तै, झगडा मच्च्याउनको लागि झगडालु मानिस हुन्छ। कुरौटेका बोलीहरू स्वादिष्ठ गाँसजस्तै हुन्छन्, ती मानिसका भित्री भागहरूमा पुग्छन्। माटोको भाँडोमा चाँदीको जलप लगाएजस्तै, दुष्ट हृदयका जोशिला ओठ हुन्छन्। शत्रुले अरूप्रति आफ्नो घृणा मधुर शब्दहरूले लुकाउँछ, तर त्यसको हृदयमा चाहिँ छल भरिएको हुन्छ। त्यसको बोली मनमोहक भए तापनि त्यसमा विश्वास नगर; किनकि त्यसको हृदय सात वटा घिनलाग्दा कुराले भरिएको हुन्छ। त्यसको घृणा छलद्वारा ढाकिएको हुन्छ, तर त्यसको दुष्टता सभामा प्रकट गरिनेछ। कुनै मानिसले खाडल खन्यो भने त्यो आफैँ त्यसमा पर्नेछ; कुनै मानिसले ढुङ्गा गुडायो भने त्यो गुडेर त्यसतर्फ फर्कनेछ। झूटो बोल्ने जिब्रोले जसलाई चोट पार्छ, त्यसैलाई घृणा गर्छ, र चापलुसी घस्ने मुखले विनाश ल्याउँछ।
हितोपदेश 26:1-28 पवित्र बाइबल (NERV)
ग्रीष्म ऋतुमा हिउँ बर्षनु राम्रो होइन, बाली काट्ने समयमा पानी बर्षनु ठीक होइन अनि त्यसरी नै मूर्खलाई सम्मान गर्नु अनुचित हो। तिमीले कसैको हानी नगरी उसले तिमीलाई सराप्छ भने उसको त्यो श्राप तिमी माथिबाट कुनै चञ्चल चरा उडेर गए जस्तै हो। जसरी घोडा चाबुकले काबुमा आउँछ, खच्चर लगामले आउँछ, त्यसरीनै एकजना मूर्ख डण्डाले काबुमा आउँछ। मूर्खलाई त्यसको मूर्खता अनुसारको उत्तर नदेऊ, नत्रभने तिमी पनि मूर्ख हुनेछौ। एउटा मूर्खलाई उसको मूर्खतापूर्ण उत्तर देऊ तर पनि उसले आफैंलाई ज्ञानी सम्झिन्छ। मूर्खलाई दूत बनाई पठाउनु, आफ्नो घुँडामा बन्चरोले हान्नु अथवा जानी-जानी विपद ल्याउनु जस्तो हुन्छ। मूर्खको मुखमा एउटा हितोपदेश हुनु लङ्गडो मानिसका झुण्डिएका लुला गोडा जस्तै हो। मूर्खलाई सम्मान गर्नु त्यति नै खराब हो जति एउटा घुँयेत्रोमा ढुङ्गा बाँध्नु हो। मूर्खले केही उपदेशका कुरा गर्न चाहानु, मातेर चुर भएको मानिसले हातमा बिजेको काँडा निकाल्नु खोज्नु जस्तै हो। कुनै मूर्खलाई अथवा नचिनेको मानिसलाई काम अह्राउनु विपद मोल्नु हो। तिमीलाई थाहा हुँदैन कता नोक्सान हुन्छ। कुकुरले केही खाएर बिमार भयो भने त्यसले उल्टी गर्छ औ केही समय पछि त्यही उल्टी खान्छ। मूर्ख मानिस पनि त्यस्तै हो औ त्यसले पनि एउटै काम घरी-घरी गरिरहन्छ। यदि कोही मानिस ज्ञानी होइन तर आफैंलाई ज्ञानी मान्छ भने त्यो जत्तिको मूर्ख अर्को हुँदैन। अल्छेले भन्छ, “सडकमा सिंह बसेकोछ, यसकारण म घरबाट निस्कन सक्तिनँ।” अल्छे मानिस कही जाँदैन, ढोका आफ्नो कब्जामा अल्झेर यता उति भइरहेको झैं, अल्छे आफ्नो ओछ्यानमा यता उति पल्टि रहन्छ। अल्छे मानिसलाई यति अल्छी लाग्छ कि उसलाई आफ्नो थालबाट गाँस उठाउनु पनि गाह्रो पर्छ। एउटा अल्छेले आफैंलाई बुद्धिमान सम्झन्छ। उसले आफैंलाई विवेकपूर्ण जवाफ दिने ती सात जाना बुद्धिमान मानिसहरू भन्दा पनि ज्ञानी सम्झन्छ। दुइजना मानिसहरूको विवादमा पक्ष लिनु त्यति नै विपद जनक हो जति गल्लीमा कुकुरको कान तानेर हिँड्नु। छिमेकीलाई धोका दिनु अनि त्यस पछि त्यो “मैले दिल्लगी गरेको” भनेर भन्ने मानिस एकजना पागल मानिस जस्तै हो, जसले प्राणनाशक काँडहरू हान्छ। जसरी दाउराविना आगो बल्दैन त्यसरी नै बदनाम गराउनेलाई हटाइन्छ भने झगडा़ आफैं अन्त हुनेछ। जस्तो कोइलाले अँगारलाई अनि दाउराले ज्वालालाई चम्काउँछ त्यस्तै झगडा़लु मानिसले झगडा़ चम्काउँछ। बद्नाम गराउने शब्दहरू त्यतिकै स्वादिष्ट हुन्छन् जतिको मानिसहरूको पेटमा जाने भोजन हुन्छ। माटोको भाँडोमा चाँदीको जलप लगाएझैं दुष्ट जाली मानिसको ओंठमा चिप्लो कुरा हुन्छ। द्वेषपूर्ण मानिसले उसका मिठा कुराहरूले आफ्नो दोषलाई ढाक्छ तर उसले दोषलाई आफ्नो हृदयमा पालेको हुन्छ। उसको मिठो कुरामा विश्वास नगर, किनभने उस भित्र सातओटा घिनलाग्दो विचारहरू जागिरहेको हुन्छन्। उसले उसको द्वेष छलहरूद्वारा लुकाउन सकेतापनी उसको दुष्टता सबैको सामुन्ने प्रकट हुन्छ। अर्कालाई जाक्नु खाडल खन्ने मानिस आफैं त्यही खाडलमा पर्छ। अरूलाई ढुङ्ग पल्टाउने मानिस आफैं ढुङ्गले चेपिएर मर्छ। जुन मानिसले झूटो बोल्छ, त्यसले आफूले हानि पुर्याएको मनिसहरूलाई नै घिनाउँछ, अनि एउटा मानिस जसले चाप्लुसी गर्छ उसले आफैंलाई हानी गर्छ।
हितोपदेश 26:1-28 सरल नेपाली पवित्र बाइबल (सरल नेपाली)
मूर्खलाई सर्काउनुचाहिँ ग्रीष्म ऋतुमा हिँउ वा अन्न बटुल्ने समयमा पानी परेको जस्तै हो। कारणबिना दिएको सरापले केही असर पार्दैन। त्यो सरापचाहिँ बेगले उड्ने गौंथली र भुर्र उड्ने भँगेराझैँ हो। घोडालाई कोर्रा, गधालाई करेली र मूर्खको पिठमा लाठी लाउनुपर्छ। मूर्खलाई त्यसको मूर्ख प्रश्नको जवाफ नदेऊ। त्यसो गर्ने त्यो प्रश्न सोध्नेजस्तै मूर्ख हो। मूर्खलाई त्यसको मूर्खताअनुसार जवाफ दिए आफूले ठानेजस्तो चतुर रहेछु भनी त्यसले सोच्छ। मूर्खको हातमा समाचार पठाउने मानिसले आफ्नो खुट्टामा आफैंले बन्चरो हान्नु र दु:ख खोज्नु हो। मूर्खले बोलेको उखान लङ्गडोले खुट्टा चालेर हिँड्न खोजेझैँ हो। मूर्खलाई सर्काउनु त घुँयेत्रोमा ढुङ्गा बाँधेर हान्नुजस्तै हो। मूर्खले उखान भन्नु मातेको मानिसले आफ्नो हातमा बिजेको काँडा निकाल्नु खोजेजस्तै हो। मूर्ख वा बटुवालाई ज्यालामा काम दिने मानिसले सबैलाई पिरोल्छ। कुकुरले आफ्नो बान्ता आफैंले खाएझैँ मूर्खले आफ्नो मूर्खता दोहोर्याउँछ। आफूलाई बुद्धिमान् सम्झने निर्बुद्धि मानिस मूर्खभन्दा अझ महामूर्ख हो। अल्छीले बाटोमा खतरनाक सिंह छ भनी बाहिर निस्कँदैन। कब्जामा ढोका यताउता चलेझैँ अल्छी आफ्नो ओछ्यानमा यताउता पल्टन्छ। अल्छीले आफ्नो गाँस उठाएर मुखमा हाल्न गाह्रो मान्छ। अल्छीले आफैंलाई समझसित जवाफ दिने सात जना मानिसभन्दा बुद्धिमान् सम्झन्छ। अर्काको झगडामा हात हाल्नु बाटोमा गइरहेको कुकुरको कान समात्नुजस्तै हो। अर्कालाई धोका दिएर मैले त ठट्टा मात्र पो गरेको थिएँ भन्ने मानिस प्राणघातक हतियार खेलाउने बौलाहाजस्तै हो। दाउराबिना आगो निभ्छ, व्यर्थका कुराकानीबिना झगडा साम्य हुन्छ। भुङ्ग्रोलाई कोइला, आगोलाई दाउरा र झगडालाई झगडालुले जागो राख्दछ। बेकारका कुराकानी स्वादिलो हुन्छ! मानिसले त्यो खुब रुचाउँछ। छली बोलीले हृदयको दुष्ट विचार ढाक्नु माटाको भाँडामा चाँदीको जलप लाएझैँ हो। कपटी मानिसको चाप्लुसी कुराले आफ्नो मनको छल लुकाउँछ। त्यसले मीठा कुरा गर्छ तर हृदय भने घिनलाग्दो कुराले भरिएको हुन्छ, त्यसलाई विश्वास नगर। त्यसले आफ्नो मनमा अरूलाई हानि गर्ने विचार लुकाउन सक्छ तर त्यसका दुष्ट कामहरू सबैले देख्छन्। अर्कालाई खनेको खाडलमा आफैं जाकिन्छ। ढुङ्गा गुडाउने मानिस ढुङ्गाले किचिन्छ। झूट बोल्नेले आफ्नो झूटले जसको खति गर्छ, त्यसैलाई घृणा गर्छ। चिल्लो घस्ने मुखले सर्वनाश गराउँछ।