SAN MATEO 5
5
Dá kakāꞌan ntódo Jesuu xúku kān
1Dā íni Jesuu tsí ña te da díi ñaꞌá san ne, kuxée ña dɨkɨ ukú san. Dā itúvi ña ne, xéē ña ntántīkɨn ña mí tuví ña. 2Eni ntuꞌu ñā nakuaꞌa ña ña, kakaꞌan ña:
Xoo e dóo vaꞌá ni ī
(Lc. 6:20-23)
3—Nté kuān nte vaꞌá ni ñāꞌa, ña é kūtuni i tsí ña kúvi vii ña te ña xntii Xuva ko ña, tsí ntáduku ntée ña mí kadē kûꞌvé Xuva kō.
4ʼNté kuān nte vaꞌá ni ñāꞌa, ña nuu ntaꞌxa nima í, tsi náxnuu kaꞌnu Xuva kō nima ña.
5ʼNté kuān nte vaꞌá ni ñāꞌa, ña é ña ntáde kaꞌnu, tsí kanɨɨ ñūxiví sa niꞌi ña kídaā.
6ʼNté kuān nte vaꞌá ni ñāꞌa, ña é kanɨɨ̄ nima í ncho kutúꞌve i iña Xuva ko, tsí kuéꞌe ña é kūtuꞌve váꞌa ña.
7ʼNté kuān nte vaꞌá ni ñāꞌa, ña é kantuntāꞌví ini i taꞌan i, tsí ntuntāꞌví ini Xuva ko ñā dɨ.
8ʼNté kuān nte vaꞌá ni ñāꞌa, ña é ntūntoo nima í, tsi kiní ña Xuva kō.
9ʼNté kuān nte vaꞌá ni ñāꞌa, ña é ntántukū é vāꞌá koo kuntoo ni tāꞌan i, tsí kaꞌan Xúva kō tsí dɨvi ñā é iꞌxā ñá ña.
10ʼNté kuān nte vaꞌá ni ñāꞌa, ña é ntántoꞌo i tsí kuíntiꞌxe ña Xuva kō, tsí ntáduku ntée ña mí kadē kûꞌvé Xuva kō.
11ʼNté kuān nte vaꞌá ni ntō dá ntákaꞌan kíni ñaꞌa san íña nto, dá ntádē xení ña ni ntō, dá ntákaꞌan ña dovete e ntáde nto é kīni kaa da ntáde nto é ntio ko. 12Kūntoo dínī nto, ñá ku kuntoo ntaꞌxa ntō, tsí niꞌi ntó doméni é vāꞌá kueꞌen e dukún kān, tsí kuān o dé xení ñaꞌa san ni ñá kaꞌán naa Xuva ko, ña intóo kídaā dɨ.
Vata ntáa ñɨɨ ni ñūꞌu ntáa o ñuxiví a
(Mr. 9:50; Lc. 14:34-35)
13ʼDɨvi ntō ne, vata ntáa ñɨɨ ntáa nto ñuxiví a. Ntá tsi tē ña tuví ka díkō ñɨɨ́ san ne, ña kúvi ntūváꞌa ka. Ñá vādá ka mí kaidiáꞌvi i. Kate ó ne, kaka nuu ñaꞌa san.
14ʼVata ntáa ñūꞌu ntáa nto ñuxiví a. Tē uun ñuú tuví dɨkɨ uku kán ne, ña kúvi kutūvi xuꞌu. 15Ntē ña kañíi ñaꞌa san kantílīn vata koo é xnuu xuꞌū ña má kɨdɨ. Tsí xkaa iko dukūn ña vata koo é nāxiꞌí nuu kanɨɨ̄ má viꞌi kān. 16Vata ntáa ñūꞌu é kaxiꞌí nuu ntáa nto da ntáde ntō é vāꞌa. Kuan kōo vií nto é vāꞌá vata koo é na kīní ñaꞌa ne, na kāꞌan ñá tsi dóo kaꞌnu Xuva kō, ña tuví e dukún kān.
Dá kanakuāꞌa Jesuu ñáꞌa san iñá lei
17ʼÑá ku dē kuení nto te véꞌxī ú é nakuītá u lei Muíseé san ni tūꞌun é kāꞌan ñáꞌa, ña é kaꞌán naa Xuva ko kídaā. Ñá te vēxnákuītá u leí san, tsí véꞌxī ú é na kūntaa é kākaꞌan leí san. 18Tsí nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí da nté ntɨ̄ꞌɨ e dukún kān, da nté ntɨ̄ꞌɨ ñuxiví sa ne, ñá kunāa nté uun letra, nté uun puntu leí san da nté kūntaa ntɨ́ꞌɨ. 19Xoó ñaꞌa, ña é ña káde kuenta leí san, kuān te dií ka lúꞌntī né, kuān ó kanakuāꞌa ña tuku ñaꞌa é kuān koo vií ña dɨ́ ne, ñá tē neé nuu áꞌvi ña mí kadē kûꞌvé Xuva kō. Ntá tsi xoó ñaꞌa, ña é kāde ntaá leí san ne, kuān ó kanakuāꞌa ña ñaꞌa san é kuān koo vií ña dɨ́ ne, dōo kaꞌnu ñaꞌa ña mí kadē kûꞌvé Xuva kō. 20Kakaꞌán u ni ntō: ñá kɨ̄ꞌɨn nto mí tuví Xuva ko tē ña dií dií ka váꞌa koo vii nto é kāꞌan Xúva ko vatā ó ntáde ña fariseú san nī mastrú leí san.
Dá kakāꞌan Jésuu nté koo vií ō dá kākudiin o
(Lc. 12:57-59)
21ʼIni nto tsí kakaꞌan ñátā san kídaā: “Ñá kaꞌnī ntó ñaꞌa, tsí xoo é kaꞌní i ñaꞌa ne, níꞌi ña e dóo ntoꞌo ña”, kaꞌan ña. 22Ntá tsi xuꞌú kakaꞌán u ni ntō né, tē xoó kudiin í ni tāꞌan i ne, níꞌi ña é ntōꞌo ña. Xoo é kākaꞌan i é kīni kaa iña taꞌan i ne, kuéꞌē ña tsiñu i é ntōꞌo ña. Xoo é kākaꞌan i tsí tuntu táꞌan i ne, kɨ́ꞌɨn ñā dôꞌvi kan.
23ʼTē kixtúvī ntó doméni ntaꞌa Xúva kō nú nāa ñá kān ne, kidáa nakaꞌan ntō é iō nuu i é kāꞌan ntée taꞌan nto nto ne, 24xtuvī mii ntó doméní san nú nāá san ne, kueꞌēn nto mí tuví taꞌan nto. Diꞌna ntuváꞌa nto ni tāꞌan nto ne, kidáa kuēꞌé nto doméni ntaꞌa Xúva kō.
25ʼTe kɨ̄ꞌɨn niꞌi taꞌan nto nto ntaꞌa ña tsíñu i ne, ntuváꞌa nto ni ña itsi kān, vata koo é ña tsiꞌi kuétsi ña nto ntaꞌa ña tsiñu i san. Tsí dɨvi ñā ne, káꞌan ña nī mau kui nuu ne, xnuu kutu ña ntō. 26Tsí nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí ña ntíi nto dā nte ntáꞌvi ntɨꞌɨ nto diuꞌun é katāvi nto.
Dá kakāꞌan Jésuu dá kaito o tuku ñadɨ̄ꞌɨ
27ʼÉ īni nto tsí kakaꞌán lei Muísee: “Ñá ku kukīdi niꞌi nto ñádɨ̄ꞌɨ é ña te ñádɨ̄ꞌɨ míi ntō”, kaꞌan. 28Ntá tsi xuꞌú kakaꞌán u ni ntō: Tē xoó ñaꞌa ntio ña é viī ña é kini kaa ni ñadɨ̄ꞌɨ dá kaito ña ña ne, vata te kīdi niꞌi ña ña, tsí edé kuení ña é viī ña é kīni kaa san ni ña.
29ʼTe ntūxnúu kuāꞌa nto kade i é viī nto é kīni kaa ne, tavá nto, dá nakuitā nto. Dií kaa váꞌā ó te kūnaá ntuxnūú nto é kɨ̄ꞌɨn ntó kanɨɨ̄ kúñu ntō dôꞌvi kan. 30Te ntāꞌa kuaꞌa nto kade i é viī nto é kīni kaa ne, kaꞌnté nto, dá nakuitā nto. Dií ka váꞌā o é kūnaá ntaꞌa nto é kɨ̄ꞌɨn ntó kanɨɨ̄ kúñu ntō dôꞌvi kan.
Nté o kakaꞌan Jésuu é natsoo mii taꞌan ō
(Mt. 19:9; Mr. 10:11-12; Lc. 16:18)
31ʼKuān ó kakaꞌan ña intóo kídaā dɨ: “Xoó ñatīi é naxtuvī mii ña ñadɨꞌɨ́ ña ne, da miī é nakatsin ña tutú ña”, kaꞌan ña. 32Ntá tsi xuꞌú ne, kakaꞌán u ni ntō: Tē xoó ñatīí xtuvī mii ña ñadɨꞌɨ́ ña ne, tē ña ni ide ñadɨꞌɨ́ san é kini kaa ni tuku ñatīí ne, kaxéꞌe ñatīí san itsi é vīí ñadɨꞌɨ̄ ña é kīni kaa. Tē xoó ñaꞌa natántaꞌa niꞌi ña ñadɨ̄ꞌɨ́ san ne, kade ña é kini kaa ni ñā dɨ.
Dá kakāꞌan Jésuu é ña natekú o Xuva kō
33ʼÉ tēkú nto dɨ dá kakāꞌan ñátā san: “Tē xeꞌé nto xuꞌu nto ni Xuva kō né, da miī é kāda ntaa nto”, kaꞌan ña. 34Ntá tsi kakaꞌán u ni ntō, ñá ku dotō tsí kakuniꞌi nto da nēé ka nuu i. Ñá ku dotō tsí kakuniꞌi ntō e dukún kān, tsí ikan kadē kûꞌvé Xuva kō. 35Ñá ku dotō tsí kakuniꞌi nto ñūxiví sa, tsí ñuxiví sa nteku ntiꞌi dɨꞌɨn Xuva kō. Ñá ku dotō tsí kakuniꞌi nto ñūú Jerusaleen, tsí ikān ñuú Rei, ña e dóo kaꞌnu. 36Ñá ku dotō tsí kakuniꞌi nto dɨ̄kɨ nto, tsi nté uun idi nto ña kuvi vií nto é ntukuīꞌxín, o ntuntēe. 37Dá ntákaꞌan ntó ne, da mii tsī é kāꞌan nto tsí kuvi ne, o ña kúvi. Tē nteku é kāꞌan ntó ne, kade nto é kanañēꞌe tóꞌō e ña váꞌā san nto é viī nto.
Dá kanañēꞌe Jésuú kō dá ñūꞌu iní taꞌan kō
(Lc. 6:29-30)
38ʼÉ tēkú nto tsí kakaꞌán lei Muísee: “Tē xoó tavā i ntuxnúū ntó ne, tavá nto ntuxnūú ña dɨ. Tē xoó tavā i núꞌu ntō ne, tavá nto núꞌu ñā dɨ”, kaꞌan. 39Ntá tsi xuꞌú ne, kakaꞌán u ni ntō tsí ña náā ntó nī ña kini ntáa san. Te kuēꞌé nuu ña vinuu ntó ne, kuéꞌe ntō é na kuēꞌé nuu ña é uun sán dɨ. 40Tē xoó kakiꞌni nteē í nto é kuētsi e kuéꞌe nto ña duꞌnu ntó ne, kuéꞌe nto ñā kutuun ntó dɨ. 41Tē kade ñaꞌa é kuētsi kuido nto iña ñá uun sīin né, ikā ká kueꞌēn niꞌi nto íña ña. 42Te da xōó ka ñaꞌa kaikan ñá nto ne, kuéꞌe ntō nee iña é kaīkan ña. Ñá ku dēvíni nto tē xoó ñaꞌa ncho nakiꞌi nteé ña iña nto.
Kuinima ntó ña kadē xení ni ntō
(Lc. 6:27-28, 32-36)
43ʼÉ tēkú nto tsí kakaꞌan ñáꞌa: “Kuinima ntó taꞌan nto, ne, ña ku kuinima ntó ña kadē xení ni ntō”, kaꞌan ña. 44Ntá tsi xuꞌú kakaꞌán u ni ntō e kuinima ntó ña kadē xení ni ntō. Kaꞌan ntáꞌvī ntó iña ña é kainúu ntiꞌu nto. 45Kidáā ne, kuvi ntiꞌxe nto iꞌxá Xuva kō, ña tuví e dukún kān. Tsí kataꞌxi Xuva kō é dadɨɨ tsi kaxiꞌí nuu ngantií san mí ntoo ñaꞌa, ña é vāꞌá, nī mí ntoo ñaꞌa, ña é kīni ntáa san, ne, kataxnūu ña é dadɨɨ tsi o kakɨɨn daví san mí ntoo ñaꞌa, ña é vāꞌá, nī mí ntoo ñaꞌa, ña é kīni ntáa san dɨ. 46Te da mii tsī kuinima ntó ñaꞌa, ña é kakuinima í nto ne, ¿míꞌi ntu nīꞌi nto é vāꞌá ntaꞌa Xuva kō? Kuān ó de ña ntaído diuꞌún san dɨ. 47Te da mii tsi tāꞌan ntó kaꞌan ntó ni ñā ntiusí ne, ¿neé ntu é kāꞌan nto e dóo váꞌā ó kade nto? ¿Ñā ntu te kuán o de ñaꞌā, ña é ña ntákuintiꞌxe i Xuva kō dɨ? 48Dɨvi ntō ne, vií nto é vāꞌá ni ūn ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa, vatā ó de Xuva kō, ña tuví e dukún kān.
© 2003, Wycliffe Bible Translators, Inc. All rights reserved.
