Matius 5
5
U nuwu' makapaazen
(Luk. 6:20-23)
1I si Yesus nimileka sé tou lakez itii mahkiité, a Sia sumosozla witu ung kimeleng. Kairumez-Nala, a méyé sé pahtuzu'en-Na. 2A si Yesus rengan i mahtuzu' ni séra, kuan-Na,
3“Mahpaa-paazola sé tou zéi'kan siapa apa wo niméré' uman wia si Opo Empung,
pahpaan ni séramo sé makaanu ung Kakolanoan ni Opo Empung.
4 #
Yes. 61:2
Mahpaa-paazola sé tou mahpengasi',
pahpaan un até néra é maenté'en.
5 #
Mzm. 37:11
Mahpaa-paazola sé tou roros até,
pahpaan ni séra sé lamakaanu ung kaayahan.
6 #
Yes. 55:1-2
Mahpaa-paazola sé maharem wo maré'o i mangun ang kapaaz ni Opo Empung,
pahpaan ni séra ém pakawutulen ni Opo Empung.
7Mahpaa-paazola sé tou rumaraaté sé kasuat tou,
pahpaan ni séra én iraraaté ni Opo Empung.
8 #
Mzm. 24:3-4
Mahpaa-paazola sé tou sé linenas un até néra,
pahpaan ni séra é mamilek si Opo Empung.
9Mahpaa-paazola sé tou sé mahalimé u mahlé'o-lé'osan,
pahpaan ni séra éng kuan in oki' ni Opo Empung.
10 #
1Ptr. 3:14
Mahpaa-paazola sé tou pahzézéhan pahpaan i mahwangun ung kapaaz ni Opo Empung,
pahpaan ni séra sé makaanu ung Kakolanoan ni Opo Empung.
11 #
1Ptr. 4:14
Mahpaa-paazola ni kamu, sa pahpaan ni Aku, ni kamu pahséro'an karia a nunuwu'en merara un até wo ni kamu ém pahzézéhan, wo kasii pahtawuruken péléng a léwo'an.
12 #
2Taw. 36:16; Kis. 7:52 Mahkonta-konta'la ni kamu i mahpaa-paaz pahpaan um wawaér makailekan niou witi kasendukan én totoz wangko'. Pahpaan sé nabi puunala ni kamu kangkasii ém pinahzézéhamola tanu niitu.”
Un asin wo un ayah wia ung kaayahan
(Mrk. 9:50; Luk. 14:34-35)
13 #
Mrk. 9:50; Luk. 14:34-35 Kuan ni Yesus kasii, “Ni kamu én tanu un asin im wia ung kaayahan. Sa un asin itii tewango, apapé' u mangun un asin itii maasin sumaup? Un asin itii én zéi'mo siapa torona, niitu én itia'mokan wo ipeléé-léék né tou.
14 #
Yoh. 8:12, 9:5 Ni kamu én tanu un ayah im wia ung kaayahan. Um wanua tua'na witi wawo ung kentur én zéi'kan mamuali in ikawuni. 15#Mrk. 4:21; Luk. 8:16, 11:33 Zéi'kan siapa tou tumutungla u solo ang keleuala karia un tampayang. Taan u solo itii én izeta'na witu um penono'tolan u solo, wo toro sumena' wia péléng sé tou witu un untep um walé itii. 16#1Ptr. 2:12 Téntumo kangkasii ni kamu, un ayah wia ni kamu é léwo'zéi' i mahsena'ma wia sé tou, wo u lé'os pahwangunen niou toro ka- ilekan néra wo séra mahsigi' wo mahlooz si Ama' niou si witi kasendukan.”
Si Yesus méyé i lumekep un ukum Torat
17Kuan kasii ni Yesus, “Ni kamu én tia' mahgenangla sa ni Aku i niméyé wia ung kaayahan kenu é mézuméi' un ukum Torat wo an tutuzu' né nabi. Ni Aku i niméyé wia ung kaayahan kenu zéi'kan i zuméi' niitu taan i lumekep niitu. 18#Luk. 16:17 Uli-ulit ikua-Kuma wia ni kamu! Kauré u langit wo ung kaayahan im wiapé', zéi'kan siapa zozo' ing kori' uman u méipantik witu un ukum Torat un zéi'en, sa péléng a méipantik itii zéi'kampé' nimamualima. 19Ni- itumo, séi si zéi'kan nimangun un esaané im wana an tinotoz witu un ukum Torat itii, zozo' in totoz kori' uman, wo mahtuzu' sé tou walina i mahwangun tanu um pahlé'osenna, ni sia é makailek un tampa totoz roros im witi Kakolanoan ni Opo Empung. Taan séi si mahwangun wo mahtuzu' péléng a méipantik itii wia sé tou walina, ni sia é makailek un tampa rakék witi Kakolanoan ni Opo Empung. 20Niitumo ikua-Kuma wia ni kamu: Sa kamu mahwangun ung kapaaz ni Opo Empung zéi'kan lumousé sé tou tulap un Torat wo sé sana réwok tou Farisi, un ulitna ni kamu én zéi'kan ikauntep witi Kakolanoan ni Opo Empung.”
A sésésa tumoro un upi'
(Luk. 12:57-59)
21 #
Kel. 20:13; Ul. 5:17 Kuano kasii ni Yesus, “Tinalinga niouo u méikua ni Opo Empung wia sé nimaopota im puuna, in téntii: Tia' mahwunu' tou. Séi si mahwunu' tou é léwo'zéi' in ukumen. 22Taan in tarékan ni Aku éng kumuama wia ni kamu: Séi uman sé maupi' wia si katuarina, ni sia é léwo'zéi' in ukumen. Séi si mahsalou si katuarina, ni sia é léwo'zéi' in isaru wia sé Mahkama Agama. Wo séi si mahkua si katuarina i letup, ni sia é léwo'zéi' in ilombo' witu un api naraka zéi'kan mahpaté.
23Pahpaano niitu, sa ni kamu mahali u raragés witu um wawo um peraragésan wia si Opo Empung, wo in toro niitu ni kamu ikagenanga im wéwéhan sé katuari niou rumara un até pahpaan ni kamu, 24itula'upé'mé u raragés niou itii witu um peraragésan wo mangépé' malé'osané kariana. Sa kamu nimalé'osanomé, taré kamu mawurimé sumaup i maméhé u raragés itii wia si Opo Empung.
25Sa wéwéhan si nimasingkutan kariamu, malé'osanola i ni kamu zéi'kampé' taré méikaayoma wia si menonotoz ulit kaapa zéi'kan am pahwangunen né tou. Wo ni ko zéi'kan iayona wia si menonotoz itii, wo si menonotoz itii zéi'kan mayo ni ko wia sé suraro mahtéiz wia ni sia, wo ni ko zéi'kan iuntep né suraro itii witi bui. 26Uli-ulit ikua-Kuma wia ni ko: Ni ko én zéi'kan ipahondo-ondolé im witi bui, sa an utangmu zéi'kampé' pinakawaérla.”
Tia' mahsamek
27Ang kuano kasii ni Yesus, “Tinalinga niouo u méikua ni Opo Empung: Tia' mahsamek.#Kel. 20:14; Ul. 5:18 28Taan in tarékan ni Aku éng kumuama wia ni kamu: Séi uman si mahilek si wéwéné wo totozo paaz i sumamek kariana, si tou itii é mahsameko karia ni wéwéné itii witu un aténa. 29#Mat. 18:9; Mrk. 9:47 Sa um werenmu kakan nimangunla ni ko i mahsingkéla', suitenola wo itia'la um weren itii! Pahpaan tawimo ko ing kainaala um weren esa, taan ni ko i makaweren un zua mailombo' witi naraka. 30#Mat. 18:8; Mrk. 9:43 Sa u lengenmu kakan nimangunla ni ko i mahsingkéla', ketorenola wo itia'la u lengen itii! Pahpaan tawimo ko ing kainaala u lengen kasaru, taan ni ko i makalengen un zua muntep witi naraka.”
Si tuama én tia' mahta'sa si mahayona
(Mat. 19:9; Mrk. 10:11-12; Luk. 16:18)
31 #
Ul. 24:1-4; Mat. 19:7; Mrk. 10:4 Kuano kasii ni Yesus, “Si Opo Empung kasii éng kimua in téntii: Séi uman si tuama tuma'sala si mahayona, ni sia é léwo'zéi' i méhéla um pinantikan in tima'samo wia si mahayona itii. 32#Mat. 19:9; Mrk. 10:11-12; Luk. 16:18; 1Kor. 7:10-11 Taan ikua-Kuma wia ni kamu: Séi uman si tuama tuma'sala si mahayona, taan si mahayona zéi'kan simamek, si mahayona itii ém winangunnamola i mahsamek. Wo séi si kumawéngla si wéwéné tina'sala itii, ni sia kangkasii é mahsamek.”
Tia' mahtiwa'
33 #
Im. 19:12; Bil. 32:2; Ul. 23:21 “Tinalinga niouo u méikua ni Opo Empung wia sé nima- opota im puuna, in téntii: Tia' mahtiwa' towo, taan tio-tionan niou un tiwa' itii witu u sinaru ni Opo Empung. 34#Yes. 66:1; Mat. 23:22; Yak. 5:12 Taan in tarékan ikua-Kuma wia ni kamu: Zozo' i makasa uman, ni kamu én tia' mahtiwa' karia u langit, pahpaan u langit itii é rurumezan ni Opo Empung ing Kolano. 35#Mzm. 48:3; Yes. 66:1 Tia' kasii ni kamu mahtiwa' karia ung kaayahan, pahpaan ung kaayahan é léléékan ni Opo Empung, kaapa mahtiwa' karia u Yerusalem, pahpaan u Yerusalem ém wanua tua'na ni Kolano Wangko'. 36Tia' kasii ni kamu mahtiwa' karia un ulu niou, pahpaan ni kamu én zéi'kan siapa kawasa ing kumulo' kaapa in zumemdem am wuuk niou zozo' in esa uman. 37Sa éné éng kumuala éné, sa zéi'kan éng kumuala zéi'kan. Taan a lumouspé'mé niitu ém wia si tonaas né sétang a méyé.”
U léwo' tia' pahwaéren karia u léwo'
(Luk. 6:29-30)
38 #
Kel. 21:24; Im. 24:20; Ul. 19:21 Ang kuano kasii ni Yesus, “Tinalinga niouo u méikua ni Opo Empung: Um weren ém waéren karia um weren wo um waang ém waéren karia um waang. 39Taan in tarékan ikua-Kuma wia ni kamu: Tia' pahsarun niou sé tou mahwangun a léwo' wia ni kamu. Taan sa wéwéhan si sumepala um paling niou kakan, iwéhé niou kasiila um paling kawihi i sepalenna. 40Wo sa wéwéhan tou si mapahsasala' ni kamu pahpaan i mah- ééndo ung karai niou, iwéhé niou kasiila ung karai tonton niou. 41Wo sa wéwéhan tou menutu' ni kamu i masaan un apa uman esa kilometer ung kazou', pasaanena un apa uman itii zua kilometer ung kazou'. 42Wéhanla si tou mahaléi wia ni kamu wo pinjangala sa wéwéhan si tou mahpipinjang wia ni kamu.”
Iraraatéla sé kakoro'
(Luk. 6:27-28, 32-36)
43 #
Im. 19:18
Ang kuano kasii ni Yesus, “Tinalinga niouo u méikua ni Opo Empung: Iraraatéla sé kasuatmu in tou wo ikazi'zisla sé kakoro'mu. 44Taan in tarékan ikua-Kuma wia ni kamu: Irara- atéla sé kakoro' niou wo ipengaléila sé tou mahzézéha ni kamu. 45Pahpaan karia in téntu, ni kamu é nimaéndomola oki' ni Ama' niou si witi kasendukan, si mahserité u sena' ni endo wia sé tou lé'os wo wia sé tou léwo', wo mahtumpamé un uzan wia sé tou ulit witu u sinaru-Na wo wia sé tou zéi'kan ulit witu u sinaru-Na. 46Sa kamu rumaraaté uman sé tou rumaraaté ni kamu, apa u méikaawesé wia ni kamu? Pahpaan maan sé menanagi am pajak kangkasii é mahwangun an téntu. 47Sa kamu mapaayo u sisigi'an wia sé katuari niou uman, apa u lumousé im wana am winangun né tou walina? Pahpaan maan sé tou zéi'kan ma'éman wia si Opo Empung kangkasii é mahwangun an téntu. 48#Im. 19:2; Ul. 18:13 Niitumo ni kamu é mahtututu'la wo ni kamu malekep tanu si Ama' niou si witi kasendukan i lekep.”
