Mateo 13
13
Nɨ̀ghàà nî nǎnaa nloŋ ŋû m̀màꞌâ ǹjoò
(Mk. 4.1-9; Lk. 8.4-8)
1Tsiꞌi maa njwi, Yesu à lɛ mfɛ̀ꞌɛ a nda ŋghɛ̀ɛ̀ ǹtswe a mbɛ̀ɛ̀ àghəŋə ŋkì mɨyaa, 2ǹnɔ̀ɔ̀ bə̂ a kùrə kùrə̀ ɨ lɛ ŋghotə ŋkarɨsə yi. A tɨgə̀ ǹlɔgə akànuꞌu ŋkuu ghu ntswe a mûm ŋ̀kì. Ǹnɔ̀ɔ̀ bə̂ wa ɨ bâŋnə̀ ntəə wa aghəŋə ŋkì. 3A lɔgɨ̀nə̀ ǹnaa ɨnnù jî ghàꞌàtə a mbo bo a nɨ mɨ̀ghàà mî nǎnaa. Ǹswoŋə nɨ mə, “Ŋ̀gàŋmàꞌa ǹjoo, à lɛ mfɛ̀ꞌɛ̀ ŋ̀ghɛɛ a màꞌa ǹjoo yu. 4À kà mə aa mmaꞌa njoo jya aa, m̀bum njoo jya jǐ mɔꞌɔ ɨ wô a ndômânjì. Bɨ̀sɨŋ zî m̀bwɛɛntə. 5Jǐ mɔꞌɔ ɨ wô a atû àlâŋsə ŋgɔ̀ꞌɔ̀ yìi mə ǹsyɛ̂ ɨ̀ lɛ mbɔɔ ntswe ghu tsiꞌǐ muntsirə̂. Ɨ waŋsə̀ ǹtoo ŋkɔꞌɔ nloŋ mə kaa mânjì yìi mə mbə mɨ̀ŋgǎŋ mi kuu a nsyɛ aa kaa à lɛ ŋwaꞌà bə̂ aà. 6Lâ àjàŋə mə nòò yî ǹtɨ̀nsə̀ à lɛ nta aa, à lɛ ntɔɔ njoo jyâ. Tsǒ mə ɨ lɛ ŋwaꞌà nɨ mɨ̀ŋgàŋ tswê aa ɨ ghɛ̂nsə̀ ǹyoo yi. 7Jǐ mɔꞌɔ ɨ lɛ ŋwò a tɨtɨ̀ɨ bɨ̀kə̀rə̀ kərə. Bɨ̀kə̀rə̀ kərə bya kwe nzwitə njoo jyâ. 8Jǐ mɔꞌɔ ɨ wô nɨ̂ àbwènə nsyɛ yì sɨgɨ̀nə̀. Ǹtɨgə ŋkwe, ntɨgə mbaa, jǐ mɔꞌɔ ɨ baa ansaŋ ŋkhɨ̀ yî fùùrə̀, jǐ mɔꞌɔ ɨ baa mɨ̀ghum mi ntoꞌo, jǐ mɔꞌɔ ɨ baa mɨ̀ghum mi ntarə̂. 9Ŋù yìi à tswe nɨ̂ àtoŋnə̀ aa, tâ à yuꞌu.”
Ǹjiꞌì ànnù yìi Yesu a ghàà nɨ mɨ̀ghàà mî nǎnaa aà
(Mk. 4.10-12; Lk. 8.9-10)
10Ŋ̀gǎŋyəgə̂nnù ji ɨ lɛ nzì ghu mbo mbetə yi mə, “O ghàa a mbo bo nɨ mɨ̀ghàà mî nǎnaa aa aya aa ɛ?” 11Yesu a kwiꞌi a mbo bo mə, “Nwì à fa mɨ̀tsyɛ̀ a mbo bù mə tâ nɨ̀ zi ɨnnù jî lɔ̀ꞌɔ̀sə̀ ǹloŋə annù nɨfɔ̌ aburə. La, kaa waꞌà a mbo bo fâ. 12Ǹloŋ mə a mbo ŋù yìi à tswe nɨ yu aa, bɨ ka kùꞌùsə̀ ta tâ à tswe nɨ ju ɨ̀ ghaꞌatə. Lâ a mbo ŋù yìi à sɨ̀ nɨ yu tswe aa, tsiꞌì mû àtɨɨ yìi à tswe nɨ yu aa, bɨ ka kwɛrə. 13A bə ǹjiꞌì ànnù yìi mə mə ghàà nɨ a mbo bo nɨ mɨ̀ghàà mî nǎnaa aà. Ta tâ bo naŋsə ŋka nlii nlìì kaa waꞌà yə̂. Ǹnaŋsə ŋka nyuꞌutə nyuꞌutə kaa waꞌà yuꞌù tâ àtû yaa a laa ghu. 14Tǎ tâ à lwensə annù yìi mə ŋgàŋntoò Nwì Yesaiah à lɛ nswoŋ nloŋ ŋgaà yàà aa mə,
‘Nɨ̀ ka yǐ kɨ naŋsə yuꞌu lâ kaa atû yuu waꞌa ghu ka nlaa,
ɨ kɨɨ kɨ naŋsə yə kaa tâ miꞌì muu waꞌa ghu laà.
15Ǹloŋ mə mɨntɨɨ mɨ bə̂ bû luu nɨ̂ àjɨ̀ŋtə̀.
Bɨ jesə̀ ɨ̀tôŋnə̀ jyaa kaa bo waꞌà nɨ̀ ɨ̀nnù bû ǹyuꞌu.
Ŋ̀kɨ ŋkusə miꞌì myaa
mbɨ̀ꞌɨ̀ bo lô ǹyə nɨ miꞌì myaa,
ŋ̀kɨ yuꞌu nɨ̂ ɨ̀tôŋnə̂ jyaa,
ŋkɨ nyuꞌu mɨ̀ntɨɨ̀ myaa laa ghu,
mbəŋkə waa, ǹzi a mbo mə̀, mə̀ ghurə̀ waa.’#Yes. 6.9-10
16“Lâ, m̀bɔɔnə a mbo bù nloŋ mə miꞌì muu mɨ yə ɨdɨgə, ɨ̀tôŋnə̀ juu ɨ yuꞌù nɨ̂ ɨ̀nnù aà. 17Mə̀ swǒŋ a mbo bù tsiꞌǐ annù nɨ̂ŋkoŋ mə ŋ̀gǎŋntoo Nwî jî ghàꞌàtə̀ bo bɨ̀ bə̀ bìi mə annù yaa a tsinə aa bo lɛ sɨ yə̀ꞌə̀tə̀ nɨ a nyə̂ ànnù yìi nɨ yə aa, lâ kaa ŋkɨꞌɨ̀ yə̂. Ǹyəꞌətə nɨ a nyuꞌu ànnù yìi nɨ yuꞌu aa la ŋkaa ŋkɨꞌɨ̀ yuꞌù.
Àjàŋ mə Yesu à lɛ ntɔꞌɔtə nɨghàà nî nǎnaa nya aà
(Mk. 4.13-20; Lk. 8.11-15)
18“Nɨ̀ naŋsə nyuꞌutə la nyəgə annù yìi mə nɨ̀ghàà nî nǎnaa nloŋ ŋgàŋmàꞌâ ǹjoo ghù swoŋə aà. 19Bə̀ bìi mə bɨ yuꞌu nɨghàà nloŋ annù nɨfɔ̀ Nwî kaa nɨ waꞌǎ nɨ a atu bo laa, ŋu yì mbɨ wa a ghɛ̂nsə̀ ǹzi nswà nɨ a mbo bo ŋghɛɛ nɨ nu aa, bɨ bə aa tsiꞌì tsǒ mbǔm njoo jya mə ɨ lɛ ŋwò wa ndômânjì aà. 20M̀bùm jya jìi ɨ lɛ ŋwò a atû àlâŋsə ŋgɔ̀ꞌɔ̀ aa, ɨ bə aa tsiꞌì tsǒ bə̀ bìi mə bɨ yuꞌu nɨghàà nɨ Nwì ŋ̀waŋsə ŋkwɛrə nɨ nɨ̀dorə̀. 21Lâ kaa nɨ waꞌà mɨ̂ŋgàŋ mi a nu bo twiŋə̀, bo bɔɔ̀ ǹtswa ntugɨtə tsiꞌì a nɨ mû àtɨɨ noò. Ŋ̀gɨꞌɨ ɨ yi ŋghɛ̀nsə̀ ghə̀ə kɨ zì ǹloŋ nɨghàà nɨ Nwî nya, kə̀ bɛɛ bɨ tɨ tsɔꞌɔ àkòrə̂ yaa aa, bo burə̀ m̀maꞌatə ŋkhə̀. 22M̀bǔm njoo jya jìi ɨ lɛ ŋwò wa mûm bɨ̀kə̀rə̀ kərə aa, ɨ təə a atu bə̀ bìi mə bɨ yi nyuꞌu ntoo yì ǹsɨgɨ̀nə̀ ya, ànnǔ ŋka nwùgə nu nloŋ ntswêntɨ̀ɨ̂ yàà kə̀ ànnǔ ŋka ŋkɔ̌ŋ ŋ̀kabə, a fumsə̀ àzwǐ ntoo yì ǹsɨgɨ̀nə̀ ya, kaa bo waꞌà mɨ̂ntà koonə̀. 23M̀bǔm njoo jya jìi ɨ lɛ ŋwò wa abwenə nsyɛ yì sɨgɨ̀nə̀ yaa, ɨ təə aa a atu bə̀ bìi bɨ yuꞌu ntoo yì ǹsɨgɨ̀nə̀ ya ɨ laa a atu bo, bo tɨgə̀ ŋ̀koonə mɨ̂ntà, bǐ mɔꞌɔ, ŋ̀khɨ̀ yî fùùrə̀, bǐ mɔꞌɔ, mɨ̀ghum mi ntoꞌo, bǐ mɔꞌɔ, mɨ̀ghum mi ntarə̂.”
Nɨ̀ghàà nî nǎnaa nloŋ ŋgwenə̀
24Yesu à lɛ ŋkùꞌùsə̀ naa nɨghàà nî nǎnaa a mbo bo mə, “Ànnù nɨfɔ̌ aburə a bə aa laà mə: Ŋù yì mɔ̀ꞌɔ à lɛ mbweꞌe nsoo mɨkuù yi. 25À bə̀ mə̂ nɨ̂tugə a noò yìi bə̀ bwiiŋkə aa, ŋ̀gàŋkɨ̀bàâ yì a ŋeꞌesə̀ ǹzi mmàꞌà bɨ̂nə̀ghə̀ ghu ŋghɛɛ yi. 26Nòo yìi mə mɨkuu mya mɨ lɛ ŋka ŋkwi aa, nòò ŋ̀kòònə a kuꞌù aa, ŋ̀gwen ya ɨ kɨ̂ ŋ̀kɔꞌɔ tsǒ mɨ̀kuu myâ. 27Ŋ̀gǎŋəfàꞌà ŋû wa ɨ lɛ nzì m̀betə yi mə, ‘Taà, ò lɛ mbwiꞌi aa mɨ̀kuu mì sɨgɨ̀nə̀ fàa mûm ǹsòò, bɨ̀nə̀ghə̀ bû ǹtɨgə nlo aa a fə ghu aa ɛ?’ 28A kwiꞌi a mbo bo mə, ‘Wa ma yû ànnù aa a ghɨ̀rə̂ ŋ̀gàŋkɨ̀bàà.’ Bo betə̀ yi mə, ‘Bìꞌì ghɛɛ ndwèn bɨ̂nə̀ghə̀ bya aa ɛ?’ 29A kwiꞌi a mbo bo mə, ‘Ŋ̀gaŋ, nɨ̀ tsuu ghɛ̀ɛ̀, ǹloŋ mə m̀bə nɨ̀ ghɛɛ̀ ŋ̀ka ndwenə, ndùntə̀ mɨkuu mya mi mɔꞌɔ̀. 30Nɨ̀ maꞌatə tâ mɨ̀kuu mya bo bɨ̀ bɨ̀nə̀ghə̀ bya ka ŋkwe, nyweꞌe a noò ŋ̀kyâ. Boŋ mə̀ ka swoŋ a mbo ŋgàŋəfàꞌâ jya mə, tâ bo foo ntsyǎ mbìì ǹdwen bɨ̂nə̀ghə̀ bya ŋkwerə a nɨbɨ̂ŋə̀ nɨbɨŋ, ntɔ̀ɔ̀, m̀baŋnə ŋkya mɨkuu mya nnɨŋ a atǎ mə̀.’ ”
Nɨ̀ghàà nî nanaa nloŋ abùrə mâghumə̀
(Mk. 4.30-32; Lk. 13.18-19)
31Yesu a bû ǹnaa nɨghàà nî nǎnaa a mbo bo mə, “Ànnù nɨfɔ̌ aburə a bə aa tsiꞌì tsǒ abùrə mâghum yìi mə ŋù à lɛ nlɔ̀gə̀ m̀bweꞌe a mûm ǹsòo yu. 32Àbùrə̀ ma yû, à nɨ fɨ̀ntà fî mɔꞌɔ fìi fɨ kəꞌə nsɨgə nlwiꞌisə. Lâ fɨ yi ntoo aa, fɨ kwe ntɨgə mbə ati yìi mə a faŋ ntsyatə ɨti tsɨ̀m aà, bɨsɨŋ tɨgə̀ ŋ̀ghurə nɨ̂ ǹdâ jya ghu.”
Nɨ̀ghàà nî nana nloŋ mbɛ̀ꞌɛ̂ àbaà
(Lk. 13.20-21)
33Yesu a kuꞌùsə̀ m̀bu nnaa nɨghàà nî nǎnaa a mbo bo nswoŋ mə, “Ànnù nɨfɔ̌ aburə a bə aa lâlà: Màŋgyɛ̀ à lɛ nlɔ̀gə̀ a mûŋkùgə̀ m̀bɛ̀ꞌɛ̀ àbaa, nnɨŋ a nɨ̂ àkaŋ abaà, a tɨgə̀ m̀morə ŋkɔꞌɔ nluu ɨdɨgə.”
Ǹjiꞌì ànnù yìi Yesu à lɛ sɨ naa mɨghàà ghu aà
(Mk. 4.33-34)
34Yesu à lɛ nlɔgə aa mɨ̀ghàà mî nǎnaa ndɨꞌɨ nɨ̂ ɨ̀nnù ma jû ghu a mbo nnɔ̀ɔ̀ bə̂ byâ. Kaa à lɛ ŋkɨꞌɨ annǔ tsu dɨꞌɨ̀ tɨ ghə̂ mə à nàa a nɨ nɨ̀ghàà. 35Ma yû a lɛ nlwensə aa nɨ̀ghàà nìi mə ŋ̀gàŋntoò Nwì à lɛ nswoŋ aa mə,
“Màa ŋaꞌa ntsû gha a nɨ mɨ̀ghàà mî nǎnaa,
ɨ swoŋ ɨnnù jìi ɨ lɛ ntswe a alɔ̀ꞌɔ̀sə̀,
ǹlɔgɨnə a noò ǹnàŋsə̂ m̀bi aà.”#Ps. 78.2
Yesu a tɔꞌɔtə̀ nɨ̀ghàà nî nanaa nya nloŋ ŋgwenə̀
36Yesu à lɛ mmàꞌàtə nnɔ̀ɔ̀ wa ntɨgə mbu mbɨɨ fu a ndâ. Ŋ̀gǎŋyəgə̂nnù ji ɨ zî ghu mbɛ̀ɛ̀ ǹzi nswoŋ ghu mbo mə, “Tɔꞌɔtə njiꞌì nɨ̀ghàà nî nǎnaa nloŋ ŋgwen ya a mbo bìꞌì.” 37A kwiꞌi a mbo bo mə, “Ŋù yìi mə a bweꞌe mɨkuu mya aa à laa mbə Mu Ŋù. 38Ǹsòò wa a bə m̀bi yù. Mɨ̀kuu mya, a bə bə̀ bɨ annù nɨfɔ̀ Nwî. Ŋ̀gwen ya a bə bə̀ bɨ ŋû yî m̀bɨ wâ. 39Ŋ̀gàŋkɨ̀bàà wa mə a bweꞌe waa laa, a bə Devil. Nòò m̀fùꞌu mɨ̀jɨ wa, a bə nòò ǹlwìꞌî m̀bî. Bɨ̀fùꞌù bɨ mɨjɨ bya, a bə baangel. 40Tsiꞌì tsǒ ajàŋ mə bɨ lɛ ndwèn bɨ̂nə̀ghə̀ bya ŋkwerə ntɔɔ aa, àâ àjàŋ mə a ka yǐ kɨɨ bə a nlwìꞌî m̀bî aà. 41Mu Ŋù à ka yǐ too baangel bi tâ bɨ̀ ghɛɛ a mûm ànnù nɨfɔ̂ yi, m̀fiꞌi bə̂ bìi bɨ ghɨ̀rə bə̀ bî mɔꞌɔ bɨ ghɨrə̀ nɨ̀ ɨ̀nnù jì bɨ aa tsiꞌì bɨtsɨ̀m, bo bɨ̀ ŋ̀gǎŋmbùꞌu ɨnnù, 42tâ bɨ̀ maꞌa waa a mum mɔꞌɔ yî tɨ̀ɨ̀ ntɨɨ wa, tâ bo tɨgə nyəꞌə ŋkurə nɨ mɨ̀sɔ̀ŋə̂ myaa, 43tâ bə̀ bìi ɨnnû jyaa ɨ tsinə aa bɨ̀ baŋnə ŋka nta tsiꞌì tsǒ nɨ̀nòò a mûm ànnù nɨfɔ̌ Taà wàà. Ŋù yìi à tswe nɨ̂ ɨ̀tôŋnə̀ aa tâ à yuꞌu.
Nɨ̀ghàà nî nǎnaa nloŋ afùꞌù yî lɔ̀ꞌɔ̀sə̀
44“Ànnù nɨfɔ̌ aburə a bə aa lâlà: Ŋù yì mɔ̀ꞌɔ à lɛ ŋghɛ̀ɛ̀ m̀fɛꞌɛ nɨ àfùꞌù a nɨ nsòò yî mɔꞌɔ. M̀bɔɔ mbɔɔntə fu, ǹnaŋsə nluu nɨ nɨ̀dorə, ŋghɛ̀ɛ̀ ŋ̀ghɛɛ mfèe ŋgɔ̀ŋ ǹjoò tsɨ̀m jìi à tswe nɨ juu aa, ŋghɛɛ nyuu nsoo wâ.
Nɨ̀ghàà nî nǎnaa nloŋ ayoo tɨ̀ndùù
45“M̀bə bɨ kɨ̂ m̀bu mfɨ̀gɨ̀nə annù nɨfɔ̀ aburə lâlà: Ŋù ǹtaŋmɨ̀tàà yî mɔ̀ꞌɔ à lɛ ŋka nlɔɔ a ayoo tɨ̀ndùù, 46à ghɛ̀ɛ̀ mə̂ ǹyə â yìi a lɛ naŋsə mbɔŋ a nu yu, ŋghɛɛ mfèe njoò ji tsɨ̀m, ŋ̀ghɛɛ nyuu ghu.
Nɨ̀ghàà nî nanaa nloŋ fɨlwàꞌà
47“M̀bə bɨ bû m̀fɨgɨnə annù nɨfɔ̀ aburə aa laà mə: A bə aa tsiꞌì tsǒ fɨ̀lwàꞌà fìi mə ŋgǎŋkô m̀bwɛ̀ ɨ màꞌa a ŋkì, ŋ̀ko mbwɛ̀ ghu a mbuu, mbuù. 48Nòò yìi mə fɨluu aa, bo swûŋ m̀fɛꞌɛsə a ŋkì, ǹyarə mbwɛ̀ mî sɨgɨ̀nə̀ mya nnɨŋə a mûm ǹjoo bo, ǹtɨgə mmeꞌe mî bɨ myâ. 49Àâ àjàŋə mə a ka yǐ kɨɨ bə a nlwìꞌî m̀bi aà. Baangel ka yǐ fɛ̀ꞌɛ ɨ ghɛɛ yàrə̀ bə̂ bî bɨ fiꞌisə a tɨtɨ̀ɨ bə̀ bìi mə annù yaa a tsinə aa, 50ɨ màꞌà waa wa mum mɔꞌɔ yî tɨ̀ɨ̀ wa, tâ bo tɨgə nyəꞌə ghu, ŋkurə nɨ mɨ̀sɔ̀ŋə̂ myaa.
Ɨ̀nnù nɨ̂ŋkoŋ jì fii bo bɨ̀ jì lwènə̀
51“Nɨ̀ yuꞌù ɨ̀nnù jû ɨ̀ tsɨ̀m aa, ɨ̀tû juu ɨ laa ghu aa ɛ?” Bo bii ghu mbo mə, “Ɨ̀ɨ̀ŋə.” 52A tɨgə̀ ǹswoŋ a mbo bo mə, “Tsǒ mə a bə laa, ŋùndɨꞌɨ bɨ̀nɔ̀ŋsə ntsɨ̀m yìi mə bɨ mɨrɨsə a nɨ ànnù nɨfɔ̀ aburə aa, à bə̀ aa tsiꞌì tsǒ m̀bɔ̂ŋndùgə̀ yìi mə a fiꞌisə njoo jì fii bo bɨ̀ jì lwèn a atǎ yu.”
Àjàŋ mə bɨ lɛ ntuu Yesu a alaꞌa Nazareth aà
(Mk. 6.1-6; Lk. 4.16-30)
53Àjàŋ mə Yesu à lɛ màŋsə̀ mɨghàà mî nǎnaa ma mû aa, à lɛ mmàꞌàtə̀ ŋ̀ghɛɛ. 54À ghɛ̀ɛ̀ mə̂ ǹyweꞌe a alaꞌa bo, ŋ̀kuu a ndâŋ̀ghòtə, ǹdɨꞌɨ annù ghu. Ànnù a ghaꞌa bə̀ bya, bo tɨgə̀ m̀betə nɨ mə, “Ŋù ghû à nàŋsə nlɔ̀gə̀ mulà mɨ̀tsyɛ̀ bo bɨ̀ ɨ̀nnù jî wè juà aa a fə? 55À sɨ mu kabindà wa à ghuà bə aa ɛ? Bɨ sɨ a ndè yì aa a nɨ Mary twoŋə lɛ? Jɛms, Joseph, nɨ Simon, nɨ Yuda, à sɨ bɔɔ bɨmaà bi bə aa ɛ? 56Bɨ̀jààntə̂ bi bɨ sɨ̀ a tɨtɨ̀ɨ bìꞌinə̀ tswê aa ɛ? Ŋù ghû a tɨgə̀ ǹlɔgə mbuu ɨnnù jû aa a fə aa ɛ?” 57Mɨ̀ntɔ̀ŋə̂ myaa lɛ nlwìnə̀ ghu nû. Lâ Yesu a swoŋ a mbo bo mə, “Bɨ ghuꞌusə ŋgàŋntoo Nwì a ɨdɨgə tsɨ̀m lâ kaa waꞌà nìi a alaꞌa bo kə̌ a nda bo ghuꞌusə̀. 58Kaa à lɛ ŋkɨꞌɨ ɨnnù jî wè jî wè jî ghàꞌàtə̀ ghu bû ŋ̀ghɨrə, ǹloŋ mə kaa bo lɛ ŋwaꞌà nɨ̂ àbìintɨɨ tswê aà.”
© 1999, Wycliffe Bible Translators, Inc. All rights reserved.
