Mateo 5

1Nu ni jini Jesús yɨvɨ kuaꞌa un, ti kuaꞌan ya xini ɨɨn yuku, ti yukan ni nukoo ya. Ti yukan ni ka ndututu yɨvɨ ka skuaꞌa jiin ya. 2Yukan ti ni kejaꞌa Jesús ni xnaꞌan ya nuu i naa i.

Nau yɨvɨ kuu ja iyo taꞌu nuu Yandios

(Lc. 6.20‑23)

3Ti ni kachi Jesús:

―Na kachi ri ja kandichi Yandios jiin yɨvɨ ka iyo jnuꞌun kuiꞌya ini sɨkɨ ja ni ka nakani ini i. Ni ka nakani ini i ja tu ni iyo ni ɨɨn jniñu vaꞌa i nuu Yandios. Ti sɨkɨ yɨvɨ un chi jandaa kuu ja kɨvɨ i ndaꞌa Yandios ja na taꞌu ya jniñu nuu i. Ti jandaa kuu ja kɨvɨ i ñuu nuu taꞌu Yandios jniñu.

4Kachi ri ja kandichi Yandios jiin yɨvɨ ja ka iyo jnuꞌun kuiꞌya ini sɨkɨ kuachi i, ti kuaꞌa Yandios jnuꞌun ndee ini nuu i.

5Kachi ri ja kandichi Yandios jiin yɨvɨ vita ini, ti niꞌin i ñuꞌun ni chisojnuꞌun Yandios.

6Kachi ri ja kandichi Yandios jiin yɨvɨ ka ñukuu ini maa ya ti ka jandatu i jniñu taꞌu ya, ti ka saꞌa i taka nava kuni ya, chi maa ya chindee i ja na siuku i.

7Kachi ri ja kandichi Yandios jiin yɨvɨ ka kundaꞌu ini jnaꞌan, ti suni kundaꞌu ini Yandios maa i.

8Kachi ri ja kandichi Yandios jiin yɨvɨ ka iyo ndoo añu, ti kuaꞌa ya taꞌu i ja kunchuku i jiin ya.

9Kachi ri ja kandichi Yandios jiin yɨvɨ saꞌa ja na kukuee kunchuku yɨvɨ naa i, chi nakinseꞌe Yandios maa i.

10Suni kachi ri ja kandichi Yandios jiin yɨvɨ ka jito uꞌu yɨvɨ maa i sɨkɨ ja ka jika ndaa i ichi Yandios. Kandichi Yandios jiin yɨvɨ ya un, ti jandaa kuu ja kɨvɨ i ñuu nuu taꞌu maa ya jniñu.

11Ti kachi ri ja kandichi Yandios jiin roꞌo naa ra ja nu na kaꞌan ndevaꞌa yɨvɨ nuu ra, kaꞌan i sɨkɨ ra ti kundio ini i roꞌo ja kuaꞌa i tau ra naa ra, ti chakuachi i roꞌo savaꞌa ni ga jnuꞌun ja sɨkɨ ruꞌu. 12Ti sɨɨ xaan na koo ini ra naa ra, chi na niꞌin ra taꞌu nuu Yandios. Suni siaꞌan ni ka saꞌa yɨvɨ jiin profeta ni taji ya ja ni kikoyo undi nuu. Suni ni ka ndiyo ini yɨvɨ maa da, siaꞌan nanu ka ndiyo ini yɨvɨ roꞌo vijna naa ra ―kachi ya.

Ñɨɨ jiin nduva ñuꞌun ja kuu nuu ñuyɨvɨ

(Mr. 9.50; Lc. 14.34‑35; 11.33)

13Siin Jesús kaꞌan ya, ti ni kachi ya:

―Roꞌo naa ra, ka kuu ra nanu ñɨɨ ja saꞌa asun ndeyu, chi kanchuku ndaa ra nuu ñuyɨvɨ jaꞌa. Ti nanu ja kanchuku ra siaꞌan, ka kuu ra nanu ñɨɨ ja kuu nuu ndeyu. Chi nu na naa xiko uꞌua ñɨɨ un, ti tukaa kuajniñu yo, chi suꞌva kacha yo kiꞌin, ja na kuañu niꞌnu yɨvɨ sɨkɨ naa i. Ti suni siaꞌan kuu jiin roꞌo, chi nu tu kanchuku ndaa ra nuu yɨvɨ ñuyɨvɨ jaꞌa, ti suni siaꞌan tukaa kuajniñu roꞌo ja kuu nuu Yandios.

14Roꞌo naa ra, suni ka kuu ra nanu nduva ñuꞌun ja kuu nuu ñuyɨvɨ jaꞌa. Nu ɨɨn ñuu na kundee xini ɨɨn yuku, ti tu kuu jankɨsaꞌyɨ. 15Ni tu kuu skuikun yo ɨɨn yɨtɨ, ti chunde yo chii ɨɨn cajón. Chi suꞌva chuxndee yo ñuꞌun un nuu sukun nava na kundijin nuu taka yɨvɨ kanchuku ini veꞌe. 16Suni siaꞌan kuni ya jiin roꞌo naa ra, ti saꞌa ra ja na ndundijin nuu taka yɨvɨ, ti nava na nakuni i taka jniñu vaꞌa ka saꞌa ra. Ti na nakuantaꞌu i nuu Tata ra Yandios, ya kancha undi andɨvɨ. Nakuantaꞌu i nuu ya vanua siaꞌan chindee ya roꞌo naa ra, ti vii vii kunchuku ra naa ra nuu ñuyɨvɨ.

Xnaꞌan Jesús nasa kaꞌan ley Moisés

17Koto kondoꞌo ini ra naa ra ja ni chaa ri xnaa ri ley Moisés, xi jnuꞌun ni ka xnaꞌan taka profeta. Tu xnaa ri jnuꞌun un, chi suꞌva vaji ri ja na siuku ri taka jnuꞌun un. 18Na kachi ndaa ri nuu ra naa ra ja nɨ iyo ga andɨvɨ jiin ñuyɨvɨ, ni tu kuu kencha ri ni ɨɨn letra nuu ɨɨn jnuꞌun Yandios, undi na kuu taka nava kuni maa ya. 19Ja yukan kuu yɨvɨ tu ka jandatu nuu taka ley ni jaꞌa Yandios, vasu ɨɨn jniñu lulu, ja na xnaꞌan i nuu ɨnga yɨvɨ ja na saꞌa i, ti na kachi ndaa ri ja yɨvɨ un, tu kuu kɨvɨ i ini ñuu nuu taꞌu Yandios jniñu. Ko yɨvɨ jandatu ti xnaꞌan i nuu ɨnga yɨvɨ ja na kuandatu i, ti yɨvɨ yukan ndixia chi najaa i nuu taꞌu Yandios jniñu ti yukan nduñaꞌnu i. 20Ti na kachi ri nuu ra ja nu na kunchuku ra nanu kanchuku chaa ka xnaꞌan ley Moisés jiin chaa fariseo yukan, yukan na ti tu kuñukun ini ra ja kɨvɨ ra ñuu nuu taꞌu Yandios jniñu.

Xndaku Jesús sɨkɨ jnuꞌun kɨtɨ ini

(Lc. 12.57‑59)

21Ka jini ra naa ra ɨɨn jnuꞌun ni ka kaꞌan jnaꞌan ra na janaꞌan ja kachi: “Tu kaꞌni ra ndɨyɨ, chi nu ɨɨn yɨvɨ na kaꞌni ndɨyɨ ti kiꞌin yɨ nuu juez ja na xndichi da i.” 22Ko ruꞌu na kachi ri nuu ra ja nu ɨɨn yɨvɨ na kɨtɨ ini i nuu ñani jnaꞌan i, ti suni kundaꞌa da yɨvɨ un nuu juez. Nu na saꞌa ndevaꞌa i nuu ñani jnaꞌan i, ti kiꞌin i nuu junta kaꞌnu Israel ja na xndichi da maa i. Ti nuu nau yɨvɨ na kachi ja kakuꞌu xi ja tu iyo ndɨꞌɨ ini ñani jnaꞌan i, na kuñukuu ini i ja kiꞌin i nuu infiernu.

23Ja yukan kuu ja nu na kin soko ra nuu altar Yandios, ti nu ja ni jaa ra yukan, ti nukuꞌun ini ra ja kɨtɨ ini ñani ra nuu ra, 24xndoo ja yɨndaꞌa ra yukan nuu altar un, ti nandeokuñɨ ra, ti kin nundaka taꞌu ra nuu da. Yukan na ti sa kuu nandeokuñɨ ra, ti soko ra ja yɨndaꞌa ra nuu altar Yandios. 25Nu ɨɨn yɨvɨ na kankuachi jaꞌa ra ja tau ra xuꞌun nuu da, ti kiꞌin da jiin ra undi veꞌe juzgado. Xnakan ndaka taꞌu ra nuu da ichi kuankoyo ra nava tu xndichi da roꞌo nuu juez, chi nakuaꞌa juez un roꞌo nuu policia, ti chaa un chunde da roꞌo vekaa. 26Ti na kachi ndaa ri nuu ra naa ra, ja siaꞌan ni kundee ra vekaa un undi na chunaa ndɨꞌɨ ra ja tau ra nuu chaa un, ti sa kee ra kiꞌin ra.

Xndaku Jesús sɨkɨ jnuꞌun ka yɨsɨkɨnchaa jnaꞌan

27Ka jini ra nava ni ka kaꞌan yɨvɨ janaꞌan: “Koto kusɨkɨnchaa jnaꞌan ra jiin ɨnga ñasɨꞌɨ.” 28Chi na kachi ri nuu ra ja nu ɨɨn chaa na kuni da ɨɨn ñasɨꞌɨ ti kuu ini da ndeꞌe da ña, ti chaa un ja ni chakuachi da maa da jiin ña undi añu da.

29Ti nu nduchi kuaꞌa ra kuu ja ni ndeꞌe un, tava na kiꞌin. Chi vaꞌa ga ja nu ɨɨn ni nduchi ra na naa, ti ansu ja kiꞌin ra nɨ jiin yɨkɨ kuñu ra nuu infiernu. 30Ti nu ndaꞌa kuaꞌa ra kuu ja ni saꞌa ɨɨn kuachi, kaꞌncha na kiꞌin, chi vaꞌa ga ja nu ɨɨn ni ndaꞌa ra un na naa, ti ansu ja kiꞌin ra nɨ jiin yɨkɨ kuñu ra nuu infiernu.

Xndaku Jesús sɨkɨ yɨvɨ ka xndoo jnaꞌan

(Mt. 19.3‑9; Mr. 10.11‑12; Lc. 16.18)

31Suni siaꞌan ni ka kaꞌan yɨvɨ janaꞌan: “Nu ɨɨn chaa na xndoo da ñasɨꞌɨ da, ti nuu kuu ja na ndokani da ɨɨn tutu ja ni ka xndoo jnaꞌan da.” 32Ko ruꞌu na kachi ri nuu ra ja nu ɨɨn chaa na xndoo da ñasɨꞌɨ da, ti nu tu naa kuachi ni saꞌa ña, ja kinikava ña jiin ɨnga chaa, ti chaa un chakuachi da maa ña. Ko nu ɨnga chaa na nandaꞌa jiin ɨɨn ñaꞌan ni kendo un, ti suni chakuachi da maa da.

Xndaku Jesús sɨkɨ jnuꞌun ka chisojnuꞌun

33Suni siaꞌan ni ka kaꞌan yɨvɨ janaꞌan: “Koto naa ini ra, ti tu siuku ra taka jnuꞌun ni chisojnuꞌun ra nuu Yandios, ja maa Yandios kuu ya kuaꞌa jandaa jaꞌa ra.” 34Ko na kachi ri nuu ra naa ra ja tu chisojnuꞌun ra siaꞌan, chi nu na chisojnuꞌun ra ja andɨvɨ kuu ja kuaꞌa jandaa jaꞌa ra, ti yukan kuu nuu kancha maa Yandios. 35Ni tu kachi ra ja ñuyɨvɨ kuu ja kuaꞌa jandaa jaꞌa ra, chi jaꞌa kuu nuu jañu ya jiin jaꞌa ya, chi maa ya xiin. Ni ja kuu ñuu Jerusalén, ja yukan tu kuaꞌa jandaa jaꞌa ra, chi yukan kuu ñuu chaa kuu Rey kuñaꞌnu ga ja taꞌu jniñu. 36Ni tu chisojnuꞌun ra ja kuu ixi xini ra. Sandau tu siuku ra, ti nasa kuu sama ra color ixi xini ra ti maa ya ni jaꞌa. 37So nɨnɨ kuu ja kachi ra naa ra ja “kuu” xi “tu kuu”, chi tu nijniñu ɨnga jnuꞌun un, vasu ɨɨn jnuꞌun kanuu ga kuu ja chisojnuꞌun ra un, chi taka ga jnuꞌun un vaji nuu jaꞌuꞌu un.

Xndaku Jesús sɨkɨ yɨvɨ ka ndiyo ini nuu jnaꞌan

(Lc. 6.29‑30)

38Suni ka jini ra ja ni ka kaꞌan yɨvɨ janaꞌan: “Nu ni stuji yɨvɨ nduchi ra, ti suni stuji nduchi maa i. Ti nu ni tava i jnuꞌun yoso ra, ti suni tava ra jnuꞌun yoso maa i.” 39Ko ruꞌu na kachi ri: Koto kinjnaꞌan ra jiin yɨvɨ kani roꞌo, chi suꞌva nu ni kani i ɨɨn nuu nuu ra, kuaꞌa ɨnga nuu ra na kani tuku i. 40Nu ɨɨn yɨvɨ na kankuachi ja kuni kuisonchaa i camisa ra, suni kuaꞌa jnuꞌun ja na kundaꞌa i chamarra ra. 41Nu ɨɨn yɨvɨ na chayɨka roꞌo ja kin nchaka ra ndajniñu i sava ichi, ti vaꞌa ga na kinchaka ra i undi nuu kiꞌin yɨ. 42Ti nu savaꞌa ni ga yɨvɨ na kakan nuu i ɨɨn ndajniñu nuu ra, kuaꞌa ndajniñu kuni i, ti koto siokani ra siaꞌan ni yɨvɨ un kiꞌin.

Na kundaꞌu ini yo yɨvɨ jito uꞌu yoꞌo

(Lc. 6.27‑28, 32‑36)

43Ka jini ra ja suni siaꞌan ni ka kaꞌan yɨvɨ janaꞌan: “Kundaꞌu ini nuu yɨvɨ kundaꞌu ini roꞌo, ti koto uꞌu nuu yɨvɨ jito uꞌu roꞌo.” 44Ko ruꞌu na kachi ri nuu ra naa ra ja na kundaꞌu ini ra nuu yɨvɨ jito uꞌu roꞌo. Kakantaꞌu nuu maa Yandios ja kuu yɨvɨ ka kaꞌan ndevaꞌa nuu ra ti ka kaꞌan i sɨkɨ ra, ti chindee yɨvɨ un vasu na kani i roꞌo. 45Chi siaꞌan ti sa stuu ra maa ra ja yɨꞌɨ ra jiin maa Tata ra Yandios, ya kancha andɨvɨ. Chi maa ya kuu ja saꞌa ja ndii sɨkɨ yɨvɨ vaꞌa jiin yɨvɨ kueꞌe, ti suni jaꞌa ya sau ja kuu taka yɨvɨ un, ti yɨvɨ un suni kuu i jnaꞌan ra nuu ñuyɨvɨ jaꞌa. 46Ko nu roꞌo na kundaꞌu ini ra nuu nɨnɨ yɨvɨ ka kundaꞌu ini maa ra, ¿ti nau taꞌu ra iyo ja nu siaꞌan naa saꞌa ra nusa? Ti suni undi chaa ka jikan yaꞌu nuu puestu un ka saꞌa da siaꞌan. 47Ti suni nu na kanxiaꞌu ra jiin nɨnɨ yɨvɨ mani ra jiin, ti tu vaꞌa nu na saꞌa ra siaꞌan, chi undi yɨvɨ ja tu ka kandixia Yandios, suni siaꞌan ka saꞌa i. 48Ja yukan kuu ja koo ndaa ini ra jiin taka ni yɨvɨ. Ti siaꞌan kunchuku ndaa ra, chi Tata yo Yandios, ya kancha andɨvɨ, nɨnɨ iyo ndaa ini ya jiin yoꞌo naa yo ―ni kachi Jesús.

Xndaku Jesús nasa koto ndaꞌu yo ñani jnaꞌan yo

Pilihan Saat Ini:

Mateo 5: mpm

Sorotan

Berbagi

Salin