The New Testament in the Bugotu language of the Solomon Islands

Na Rorongo Ke Toke Eigna a Jisas Krais

<div class="version vid1900 iso6393bgt" data-vid="1900" data-iso6393="bgt">
 <div class="book bkLUK">
 <div class="chapter ch20" data-usfm="LUK.20">
 <div class="label">20</div><div class="s1">Na Huahuati eigna na Mana nigna a Jisas</div><div class="r">(Matiu 21:23-27; Mak 11:27-33)</div><div class="p"> 1Sina dani a Jisas ke velepuhira na mavitu kori Vathe ke Tabu nigna a God me tuturi aua itadia na Rorongo ke Toke. Mara na naghoi pris mi mara na velepuhigna na vetula nigna a Moses mi kekeha mara puhi kena mai tagna a Jisas. 2Imarea kena huatia vaghagna iaani, &#8220;O veleghami, ahai ke velegho na gigi auragna na komi tinoni kori na Vathe ke Tabu? Ahai ke hegho na mana gi o eia na komi fata iraani?&#8221;</div><div class="p"> 3Ma a Jisas ke anira, &#8220;Inau kuda kidi huatighamu sina huahuati. Oti veleugna, 4ahai ke hea na mana a Jon Siuvitabu eigna keda siuvitabura na mavitu? A God ba na tinoni vamua?&#8221;</div><div class="p"> 5Imarea kena titiono varihotaghidia vaghagna iaani, &#8220;Gi ighita katida velea a God ke hea na mana, imanea keda veleghita, &#8216;Ehava koti boi vaututunia na komi velepuhi nigna a Jon na?&#8217; 6Keana, gi katida veleagna na tinoni ke hea na mana, kenughua na komi tinoni kedana piri vatheheghita kori ghahira, eigna imarea kena vaututuni a Jon sina nigna profet a God.&#8221; 7Na vunegna iangeni, imarea kena veleagna, &#8220;Ighami iti boi adoa ahai ke hea na mana.&#8221;</div><div class="p"> 8Ma a Jisas ke anira, &#8220;Na vunegna koti boi haghore tughuu, inau kuda boi veleghamu ahai ke heu na mana gi u eia na komi fata iraani.&#8221;</div><div class="s1">Na Titiono Velepuhi eigna Mara Agutu kena Dika</div><div class="r">(Matiu 21:33-46; Mak 12:1-12)</div><div class="p"> 9Gi a Jisas ke velera na titiono velepuhi iaani: &#8220;Sina mane ke joua na komi ghai grep#20:9 &#8220;grep&#8221; Reghia kori Diksonari kori nigna na gnatha, me hirora kekeha tinoni eigna kedana agutu mena reireghia nigna na gnatha. Imanea ke velera eigna kedana hatia kekeha sagharogna na ghai grep eigna na volidia. Leghugna iaani, imanea ke taveti au me vano mono hau tagna sina meleha tavogha. 10Kori vido ke jufungia na maghavu ke ghano na komi grep, imanea ke vetula nigna na mane agutu eigna keda ohoa maia itagna kekeha ghagna na sagharogna kena vihukira. Kori vido imanea ke jufu itadia mara kena reireghia na gnatha, imarea kena tupia mena vetula tabirua vavaha vamua tagna na vunaghigna. 11Leghugna iaani, na mane ke tonogna na gnatha ke ghoi vetula sina nigna na mane agutu. Imarea kena tupia mena pukuni diadikala mena vetula tabirua vavaha. 12Mi manea ke vetula na vatolugna na nigna na mane agutu mena vangesoa me soni aua kosigna na gnatha.</div><div class="p"> 13&#8220;Gi na mane ke tonogna na gnatha ke toatogha vaghagna iaani, &#8216;Na hava kuda eia? Inau kuda vetula vanoa vamua a pukuni dathegu ku dothovia puala. Da imarea kedana ghaghana bohea a dathegu.&#8217;</div><div class="p"> 14&#8220;Keana, kori vido kena reireghia na gnatha kena reghia a dathegna, imarea kena velea varihotaghidia, &#8216;Iaani na mane keda tonogna na gnatha leghugna ke thehe a tamagna. Gi katida vathehea, ighita katida tonogna na gnatha.&#8217; 15Mi marea kena thotia mena hati aua kosigna na gnatha mena thabu vathehea.&#8221;</div><div class="p">Ma a Jisas ke velera na komi tinoni, &#8220;Na hava keda eia na mane ke tonogna na gnatha tadia mara kena reireghia vania na? 16Imanea keda vano me vathehera na komi tinoni ke dika iangeni me hera vano mara tavogha nigna na gnatha eigna kedana reireghia vania.&#8221; Kori vido imarea kena rongovia iaani, imarea kena velea, &#8220;Teo! Boi tangomana keda ai!&#8221;</div><div class="p"> 17Ma a Jisas ke buta vano itadia me anira, &#8220;Gi keda boi ai na, na hava na ghaghana ikoragna na komi Rioriso ke Tabu kena velea,</div><div class="q1">&#8216;Na ghahira kena boi magnahaghinia mara kena agutu vathe, ikeagaieni na ghahira iaani na naghoi ghahira tadia na komi ghahira kori hidigna na vathe.&#8217;</div><div class="p"> 18Ahai keda pejuraghi tagna na ghahira iangeni, imanea keda purungongojo, ma ahai na ghahira iangeni keda sikili popogna, imanea keda baka.&#8221;</div><div class="p"> 19Kori vido iangeni mara na velepuhigna na vetula nigna a Moses mi mara na naghoi pris kena magnahaghinia kedana thotia a Jisas. Eigna kena adoa na titiono velepuhi iaani eidia imarea (imarea na komi tinoni dika kena reireghia na gnatha). Keana imarea kena boi thotia eigna kena mataghunira na mavitu.</div><div class="s1">Na Huahuati eigna na Voli Takis</div><div class="r">(Matiu 22:15-22; Mak 12:13-17)</div><div class="p"> 20Mara kena nagho tadia mara Jiu kena kaekalea a Jisas eigna kedana reghipada sa puhi bali thotia. Imarea kena vetula vanoa tagna a Jisas kekeha tinoni kena eia vaghagna imarea kena mono jino, keana imarea kena dika. Imarea kena magnahaghinia a Jisas keda velea sa fata ke boi jino eigna kedana hati vanoa tagna na vunaghigna na provins bali fatea. 21Imarea kena huatia, &#8220;Velepuhi, ighami kiti adoa ighoe ko velepuhi na hava ke tutuni. Ighoe ko boi tughua na hava ko velepuhi leghuagna arahai kena vaovarongo itamua. Teo, ighoe ko velepuhi vamua na hava ke tutuni eigna na puhi a God ke magnahaghinia na komi tinoni kedana leghua. 22O veleghami, kori nida na vetula e toke vamua katida volia na takis tagna na King gna i Rom ba teo?&#8221;</div><div class="p"> 23A Jisas ke adoa imarea kena haga pilaunia me velera, 24&#8220;Oti tateli vaniu mai sikei na sileni. Oti veleu, ahai na totoghalegna ma na ahagna ke mono itagna?&#8221;</div><div class="p">Imarea kena haghore tughua, &#8220;Na King gna i Rom.&#8221;</div><div class="p"> 25Ma a Jisas ke velera, &#8220;Oti hea na King gna i Rom na hava ke tonogna, moti hea a God na hava ke tonogna.&#8221; 26Mi marea kena mono bughoro eigna kena vere nidia puala kori nigna na haghore tughu. Imarea kena boi tangomana nidia na pilauniagna eigna keda velea sa fata ke boi jino kori matadia na mavitu.</div><div class="s1">Na Huahuati eigna na Havi Tabiru Leghugna na Thehe</div><div class="r">(Matiu 22:23-33; Mak 12:18-27)</div><div class="p"> 27Leghugna iaani, kekeha mara na Sadiusi#20:27 &#8220;Sadiusi&#8221; Reghia kori Diksonari kena mai tagna a Jisas. Imarea kena boi vaututunia na komi tinoni kedana havi tabiru leghugna na thehe. 28Imarea kena velea, &#8220;Velepuhi, a Moses ke risoa gi na mane keda thehe sania a taugna me teo mua sa dathegna, a tahigna keda taulaghi itagna na vaivine ke thehe a taugna eigna keda boa na gari itagna bali vavusua na pagusugna a toghagna ke thehe. 29Vaghagna iaani, &#8220;Mara e vitu tamatahi kena mono, ma na mane ke havi nagho ke taulaghi tagna sina vaivine, kari e teo mua sa dathegna me thehe. 30A tahigna imanea ke taulaghi tagna na vaivine iangeni, me teo mua sa dathegna me thehe. 31Ma na vatolugna tadia mara tamatahi ke taulaghi tagna me nanaba vamua. Vano me mara e vitu tamatahi gougovu kena taulaghi tagna na vaivine iangeni. Me teo sikei mane itadia ke boa sa gari tagna na vaivine iangeni mena thehe gougovu. 32Vagovugna, na vaivine ke thehe. 33O veleghami, kori vido a God keda vasokara tabirura arahai kena thehe, ahai tadia mara tamatahi irangeni keda taugna na vaivine iangeni, eigna mara vitu tamatahi gougovu kena taulagi tagna?&#8221;</div><div class="p"> 34Ma a Jisas ke haghore tughura, &#8220;Kori maramagna iaani, mara mane ma na koi vaivine kena taulaghi. 35Kari arahai a God ke velera kena nabadia gi kedana havi tabiru kori thehe mena mono kori na maramagna mathangani, imarea kedana boi taulaghi, 36me kedana boi thehe eigna imarea kedana vaghadia na komi enjel. Imarea ara dathegna a God, eigna imanea ke vasokara tabirura kori thehe. 37Moses ke tatelia vanighita arahai kena thehe kedana ghoi havi tabiru. Kori titionogna a Moses ma na ghai iso ke beubethu na eloelogna, a Moses ke kiloagna a Lod God &#8216;a God na nidia a Ebraham, a Aisak ma a Jekob.&#8217; 38A God iangeni, boi a God nidia arahai kena thehe ghohi, kari a God nidia arahai kena havi. Toke tolumara kotolu thehe ghohi i hau, tagna a God tolumara kotolu talu havi mua. Eigna tagna a God, na komi tinoni gougovu kena havi.&#8221;</div><div class="p"> 39Kekeha mara na velepuhigna na vetula nigna a Moses ke velea, &#8220;Vunaghi, nimua na haghore tughu e toke puala.&#8221; 40Leghugna iaani, teo mua sa tinoni ke mathaghai na huatiagna.</div><div class="s1">Na Huahuati eigna a Vahavi</div><div class="r">(Matiu 22:41-46; Mak 12:35-37)</div><div class="p"> 41Ma a Jisas ke huatira, &#8220;Ehava gi ena velea a Vahavi na vinahuhugna vamua a King Deved? 42Kori na buka Psalm a Deved ke velea,</div><div class="b"></div><div class="q1">&#8216;A God ke velea tagna a vunaghigu,</div><div class="q1">O nohe mai kori thevu madothogu</div><div class="q1"> 43me jufu kori maghavu kuda talu horua nimua na thevuioka i thepa</div><div class="q1">eigna koda vunaghi pungusira.&#8217;</div><div class="b"></div><div class="m"> 44Deved ke kiloagna a Vahavi na vunaghigna. Gi imanea na vunaghigna a Deved, ehava gi imanea na vinahuhugna a Deved mua?&#8221;</div><div class="s1">A Jisas ke Velea na Puhidia Mara Velepuhigna na Vetula ke Dika</div><div class="r">(Matiu 23:1-36; Mak 12:38-40)</div><div class="p"> 45Kori vido na mavitu kena rorongo mai, a Jisas ke velera nigna na komi vaovarongo, 46&#8220;Oti saghoi leghua na puhidia mara na velepuhigna na vetula nigna a Moses! Imarea kena magnahaghinia na vahagheagna nidia na poko ke tabu mena vano kori makete eigna kena magnahaghinia vamua na mavitu kedana ghithathara mena ghaghana bohera. Kori vido kena vano haghe tadia na komi vathe haidu ba kena vano kori vangahaidu, imarea kena magnahaghinia kedana nohe tadia na komi nagho i sape. 47Imarea kena pilaunira mena hatia nidia na komi fata na koi vaivine thehe sasani. Imarea kena tarai teve eigna kena magnahaghinia vamua na mavitu kedana ghaghana imarea kena tabu puala. Mara iraani, a God keda pukuni vaparara puala!&#8221;</div>
 </div>
 </div>
</div>

Sina dani a Jisas ke velepuhira na mavitu kori Vathe ke Tabu nigna a God me tuturi aua itadia na Rorongo ke Toke. Mara na naghoi pris mi mara na velepuhigna na vetula nigna a Moses mi kekeha mara puhi kena mai tagna a Jisas. Imarea kena huatia vaghagna iaani, “O veleghami, ahai ke velegho na gigi auragna na komi tinoni kori na Vathe ke Tabu? Ahai ke hegho na mana gi o eia na komi fata iraani?”
Ma a Jisas ke anira, “Inau kuda kidi huatighamu sina huahuati. Oti veleugna, ahai ke hea na mana a Jon Siuvitabu eigna keda siuvitabura na mavitu? A God ba na tinoni vamua?”
Imarea kena titiono varihotaghidia vaghagna iaani, “Gi ighita katida velea a God ke hea na mana, imanea keda veleghita, ‘Ehava koti boi vaututunia na komi velepuhi nigna a Jon na?’ Keana, gi katida veleagna na tinoni ke hea na mana, kenughua na komi tinoni kedana piri vatheheghita kori ghahira, eigna imarea kena vaututuni a Jon sina nigna profet a God.” Na vunegna iangeni, imarea kena veleagna, “Ighami iti boi adoa ahai ke hea na mana.”
Ma a Jisas ke anira, “Na vunegna koti boi haghore tughuu, inau kuda boi veleghamu ahai ke heu na mana gi u eia na komi fata iraani.”


Gi a Jisas ke velera na titiono velepuhi iaani: “Sina mane ke joua na komi ghai grep kori nigna na gnatha, me hirora kekeha tinoni eigna kedana agutu mena reireghia nigna na gnatha. Imanea ke velera eigna kedana hatia kekeha sagharogna na ghai grep eigna na volidia. Leghugna iaani, imanea ke taveti au me vano mono hau tagna sina meleha tavogha. Kori vido ke jufungia na maghavu ke ghano na komi grep, imanea ke vetula nigna na mane agutu eigna keda ohoa maia itagna kekeha ghagna na sagharogna kena vihukira. Kori vido imanea ke jufu itadia mara kena reireghia na gnatha, imarea kena tupia mena vetula tabirua vavaha vamua tagna na vunaghigna. Leghugna iaani, na mane ke tonogna na gnatha ke ghoi vetula sina nigna na mane agutu. Imarea kena tupia mena pukuni diadikala mena vetula tabirua vavaha. Mi manea ke vetula na vatolugna na nigna na mane agutu mena vangesoa me soni aua kosigna na gnatha.
“Gi na mane ke tonogna na gnatha ke toatogha vaghagna iaani, ‘Na hava kuda eia? Inau kuda vetula vanoa vamua a pukuni dathegu ku dothovia puala. Da imarea kedana ghaghana bohea a dathegu.’
“Keana, kori vido kena reireghia na gnatha kena reghia a dathegna, imarea kena velea varihotaghidia, ‘Iaani na mane keda tonogna na gnatha leghugna ke thehe a tamagna. Gi katida vathehea, ighita katida tonogna na gnatha.’ Mi marea kena thotia mena hati aua kosigna na gnatha mena thabu vathehea.”
Ma a Jisas ke velera na komi tinoni, “Na hava keda eia na mane ke tonogna na gnatha tadia mara kena reireghia vania na? Imanea keda vano me vathehera na komi tinoni ke dika iangeni me hera vano mara tavogha nigna na gnatha eigna kedana reireghia vania.” Kori vido imarea kena rongovia iaani, imarea kena velea, “Teo! Boi tangomana keda ai!”
Ma a Jisas ke buta vano itadia me anira, “Gi keda boi ai na, na hava na ghaghana ikoragna na komi Rioriso ke Tabu kena velea,
‘Na ghahira kena boi magnahaghinia mara kena agutu vathe, ikeagaieni na ghahira iaani na naghoi ghahira tadia na komi ghahira kori hidigna na vathe.’
Ahai keda pejuraghi tagna na ghahira iangeni, imanea keda purungongojo, ma ahai na ghahira iangeni keda sikili popogna, imanea keda baka.”
Kori vido iangeni mara na velepuhigna na vetula nigna a Moses mi mara na naghoi pris kena magnahaghinia kedana thotia a Jisas. Eigna kena adoa na titiono velepuhi iaani eidia imarea (imarea na komi tinoni dika kena reireghia na gnatha). Keana imarea kena boi thotia eigna kena mataghunira na mavitu.


Mara kena nagho tadia mara Jiu kena kaekalea a Jisas eigna kedana reghipada sa puhi bali thotia. Imarea kena vetula vanoa tagna a Jisas kekeha tinoni kena eia vaghagna imarea kena mono jino, keana imarea kena dika. Imarea kena magnahaghinia a Jisas keda velea sa fata ke boi jino eigna kedana hati vanoa tagna na vunaghigna na provins bali fatea. Imarea kena huatia, “Velepuhi, ighami kiti adoa ighoe ko velepuhi na hava ke tutuni. Ighoe ko boi tughua na hava ko velepuhi leghuagna arahai kena vaovarongo itamua. Teo, ighoe ko velepuhi vamua na hava ke tutuni eigna na puhi a God ke magnahaghinia na komi tinoni kedana leghua. O veleghami, kori nida na vetula e toke vamua katida volia na takis tagna na King gna i Rom ba teo?”
A Jisas ke adoa imarea kena haga pilaunia me velera, “Oti tateli vaniu mai sikei na sileni. Oti veleu, ahai na totoghalegna ma na ahagna ke mono itagna?”
Imarea kena haghore tughua, “Na King gna i Rom.”
Ma a Jisas ke velera, “Oti hea na King gna i Rom na hava ke tonogna, moti hea a God na hava ke tonogna.” Mi marea kena mono bughoro eigna kena vere nidia puala kori nigna na haghore tughu. Imarea kena boi tangomana nidia na pilauniagna eigna keda velea sa fata ke boi jino kori matadia na mavitu.


Leghugna iaani, kekeha mara na Sadiusi kena mai tagna a Jisas. Imarea kena boi vaututunia na komi tinoni kedana havi tabiru leghugna na thehe. Imarea kena velea, “Velepuhi, a Moses ke risoa gi na mane keda thehe sania a taugna me teo mua sa dathegna, a tahigna keda taulaghi itagna na vaivine ke thehe a taugna eigna keda boa na gari itagna bali vavusua na pagusugna a toghagna ke thehe. Vaghagna iaani, “Mara e vitu tamatahi kena mono, ma na mane ke havi nagho ke taulaghi tagna sina vaivine, kari e teo mua sa dathegna me thehe. A tahigna imanea ke taulaghi tagna na vaivine iangeni, me teo mua sa dathegna me thehe. Ma na vatolugna tadia mara tamatahi ke taulaghi tagna me nanaba vamua. Vano me mara e vitu tamatahi gougovu kena taulaghi tagna na vaivine iangeni. Me teo sikei mane itadia ke boa sa gari tagna na vaivine iangeni mena thehe gougovu. Vagovugna, na vaivine ke thehe. O veleghami, kori vido a God keda vasokara tabirura arahai kena thehe, ahai tadia mara tamatahi irangeni keda taugna na vaivine iangeni, eigna mara vitu tamatahi gougovu kena taulagi tagna?”
Ma a Jisas ke haghore tughura, “Kori maramagna iaani, mara mane ma na koi vaivine kena taulaghi. Kari arahai a God ke velera kena nabadia gi kedana havi tabiru kori thehe mena mono kori na maramagna mathangani, imarea kedana boi taulaghi, me kedana boi thehe eigna imarea kedana vaghadia na komi enjel. Imarea ara dathegna a God, eigna imanea ke vasokara tabirura kori thehe. Moses ke tatelia vanighita arahai kena thehe kedana ghoi havi tabiru. Kori titionogna a Moses ma na ghai iso ke beubethu na eloelogna, a Moses ke kiloagna a Lod God ‘a God na nidia a Ebraham, a Aisak ma a Jekob.’ A God iangeni, boi a God nidia arahai kena thehe ghohi, kari a God nidia arahai kena havi. Toke tolumara kotolu thehe ghohi i hau, tagna a God tolumara kotolu talu havi mua. Eigna tagna a God, na komi tinoni gougovu kena havi.”
Kekeha mara na velepuhigna na vetula nigna a Moses ke velea, “Vunaghi, nimua na haghore tughu e toke puala.” Leghugna iaani, teo mua sa tinoni ke mathaghai na huatiagna.


Ma a Jisas ke huatira, “Ehava gi ena velea a Vahavi na vinahuhugna vamua a King Deved? Kori na buka Psalm a Deved ke velea,

‘A God ke velea tagna a vunaghigu,
O nohe mai kori thevu madothogu
me jufu kori maghavu kuda talu horua nimua na thevuioka i thepa
eigna koda vunaghi pungusira.’

Deved ke kiloagna a Vahavi na vunaghigna. Gi imanea na vunaghigna a Deved, ehava gi imanea na vinahuhugna a Deved mua?”


Kori vido na mavitu kena rorongo mai, a Jisas ke velera nigna na komi vaovarongo, “Oti saghoi leghua na puhidia mara na velepuhigna na vetula nigna a Moses! Imarea kena magnahaghinia na vahagheagna nidia na poko ke tabu mena vano kori makete eigna kena magnahaghinia vamua na mavitu kedana ghithathara mena ghaghana bohera. Kori vido kena vano haghe tadia na komi vathe haidu ba kena vano kori vangahaidu, imarea kena magnahaghinia kedana nohe tadia na komi nagho i sape. Imarea kena pilaunira mena hatia nidia na komi fata na koi vaivine thehe sasani. Imarea kena tarai teve eigna kena magnahaghinia vamua na mavitu kedana ghaghana imarea kena tabu puala. Mara iraani, a God keda pukuni vaparara puala!”

Լսել Luk 20