Matyu 5
5
Yesus imi amdu tigiin kal unang tinum kafalemsa uta ko
1Yesus iyo itamata e, unang tinum kwiin tagang iyo tal afetalip kalaa age-nala e, tam amdu tigiin uyo tam-nala e, daak tona e minte, ilami okumop man kwiin tagang iyo tal imi mep so kugol ton no kelip e, 2Yesus iyo weng uyo kupka-e-bom-nala e, kafalema ko.
Deng tebemin umi sang uta ko
Luk 6:20-23
3Kale tam kamaki uyo Yesus iyo bogobe-nala e, “Unang tinum iip maak maak iyo utamipta e, nuyo bagang-kale God imi kuguup tambal uyo waafulan-temaalup kalaa agelip kuta, God iyo tebe imdep mitam ilami daam tem daalan o angba kale, yagal imi titil uta kobelata, bilip iyo God imi kuguup tambal uyo waafu-bom-nilipta, tambaliim kup ton-bom-nilip e, deng tebe-bom no keman-temip ko.
4“Kale minte unang tinum migik iip maak maak iyo utamipta e, ipkumal iyo fengamip kalaa age-nilipta, imi aget tem uyo mafaganebeluta, amemip kuta, God yagal dong dogobelata, asok aget bilili agan-bom-nilip e minte, deng tebe-bom no keman-temip ko.
5“Kale unang tinum iip maak maak iyo, nuta kanupmin o agan-bom ilimi tok uyo bagamin binim dukmenip umdii, bilip iyo God imi tiin diim uyo win so kalaa age-nala e, ilami weng kwep daabe-nala, ‘Boyo ipmi kobelan-temi o,’ agesa uyo yagal kobelata, deng tebeman-temip ko.
6“Kale unang tinum iip maak maak iyo, kuguup tambal uta kup ke-bulupta, God iyo deng tebemak o agan-kalip umdii, God yagal dong daga-e-balata, tol kup unang tinum ke-bom-nilipta, deng tebeman-temip ko.
7“Kale unang tinum iip maak maak iyo inal o agan-bom-nilipta, ipkumal iyo kuguup tambal uyo kupka-emip umdii, God isiik inal o agan-bom-nalata, kuguup tambal uyo kupka-e-balata, deng tebeman-temip ko.
8“Kale unang tinum iip maak maak iyo aget alop fugunin binim, imi aget fugunin uyo maagup e minte tol kup no umdii, bilip iyo no God sino suun abiip kal nan-temip kale, bomi deng uta tebeman-temip ko.
9“Kale unang tinum iyo dogap ita wengaal digin-bom dinan-bom kemip uyo, ipkumal iip maak maak ita tebe iibak tem kulagal mo-nilip e, fegele-bilip kupkaa aaltam weng uyo telela ko kwek iina tala keman-temip bota, God iyo bogo-nala e, ‘Ipkumal fegelemin tinum bilip ita nimi man o,’ agelata, deng tebeman-temip ko.
10“Kale unang tinum iip maak maak iyo kuguup tambal tebesu uta kup waafusip kale, bomi kalan uta tinum mafak mafak iyo tebe itafinon-bom-nilip e minte, ifak daga-bom no kem-nuubip kuta, kuguup tambal waafulin bilip iyo God iyo tebe imdep mitam ilami daam tem daalan o angba kale, tambaliim kup ton-bom-nilip e, deng tebe-bom no keman-temip ko.
11“Ibaa. Ibo nimi okumop man kale, unang tinum dogap ita niyo nitafinonip umdii, bilip ita tebe ibo weng mafak uyo kupka-e-bom-nilip e, kuguup mafak mafak uyo kupka-e-bom-nilip e, bisop weng uyo kupka-e-bom ipmi win uyo kufak daga-e-bom no kem-nuubip kuta, ibo deng tebeman-temip ko. 12Kale sugayok uyo God imi profet ko age weng kem baga-emin tinum iyo ipmi ogok kanu-bilip kulutap ke-bom-nilipta, God imi ogok uyo ke-bii-silip kuta, tinum kuguup mafak waafulin iyo tebe-nilipta, kanupmin kuguup mafak uyo profet iyo kupka-emsip kuta, iyo maak fifik fafak nin binim, titil fagagamsip (kale, ibo bomi aget uyo fugun-bom-nilipta, fifik fafak nin ba kale, titil fagaa bom-bilipta o ageta) ko. Kale son-temu uyo, God yagal ibo imtamo no abiil tigiin daa-nala e, kuguup tambal kup kupka-eman-tema kale, deng afalik kup tebe-bom-nilipta o,” age Yesus iyo ilami okumop man imi baga-ema ko.
Yesus imi felep yak yol so yogon dong so umi diim to do weng bogosa uta ko
Mak 9:50; Luk 14:34-35; Jon 8:12, 9:5; 1 Fit 2:12
13Yesus iyo do weng alop maak bogobe-nala e, “Kanube yol uyo abaal tebelin binim kelu umdii, dogobeta telela kolupta, yol bomi abaal uyo tabon-temu a? Boyo atin binim ko. Kale unang uyo, iman tet abu fuulan o agelu uyo, utamuta, yol koyo mafaganbu kalaa agelu uyo, boyo ku tubulan-temaalu binim kale, kwaalu tam abiip abeluta, unang tinum iyo umi diim ilep ku-tele une-bom tele-bom keman-temip ko. Kale God imi unang tinum ibo yol abaal tebebu ulutap ke kuguup tambal uta kup ipkumal iyo kafale-bilipta, iyo iman yol tubulu abalim tebebu ulutap ke mitam tambaliim kelan-temip ko. Kale minte ibo kuguup tambal uyo waafulan-temaalip uyo, ibo God imi ogok kemin tinum keman-temaalip kale, ibo yol mafak kelu kwaalu unebu kulutap kelan-temip ko.
14“Ulutap kale, God imi unang tinum ibo yogon dong ulutap ke kuguup tambal uyo ke-bilipta, ipkumal kek kek iyo ibo itaman-temip kale, mungkup ibo abiip amdu tigiin albu ulutap kale, unang tinum simanim albip iyo tebe ibo itaman-temip ko. 15Tinum dok ita ilaam uyo kefo ko kwep daak baket tem kulagal kubalan-temaala binim kale, kefo kwep tam ulumi baan diim daalata, am uyo ilagenuta, unang tinum am kutam albip iyo mufekmufek uyo tambaliim utaman-temip ko. 16Ibo yogon dong umi yang uulmong tem kuso ilagenabu ulutap ke kuguup tambal uta kup ipkumal kek kek imi tiin diim uyo kafale-bilipta, utam-nilipta, imi aget fugunin uyo bam daabeluta, ipmi Aalap abiil tigiin kayaak God imi win uyo kufumin o,” age Yesus iyo do weng alop boyo ilami okumop man imi bogobela ko.
God imi ulo umi sang uta ko
Luk 16:17; Rom 3:31; Jems 2:8-13
17Kale Yesus iyo weng uyo maak so bogopma, “Ibo aget fuguno-nilip, ‘Beyo tal God imi ulo Moses imi dola kosa so e minte God imi profet ko age weng kem baga-emin tinum imi weng dola kosip so uyo kupkan kem ti-se o,’ nagan-kalin ba ko. Niyo boyo kupkan kelan o age tisaali kale, niyo tal-nilita, bilip imi weng boyo waafu-nilita, unang tinum iyo kafale-bili tele waafulin o age-nilita, ti-sii ko. 18Nimi weng baga-eman-temi koyo tele tinangku bom-silipta o ageta kale, tam kafin diim so abiil tigiin so komi nan-temu uyo, God imi ulo Moses imi dola kosa umi atuk atuk uyo alugum ugol mungkup nan-temu kale, alugum ibo ki boyo suun kup waafuu bom-bilipta o ageta ko. Son-temu nala God imi bogo-nala, ‘Bo kanubelan-temi o,’ age-se bomi kanubela alugum binimanan-temu kota, God imi ulo ugol mungkup binimanan-temu ko. 19Boyo dam kale, tinum dogap ita God imi weng atuk umi sang uyo bogo-nala, ‘God imi weng boyo win binim o,’ age-nala e minte, ipkumal iyo kanupmin kuguup boyo kafale-bom no ke-bala igil mungkup kwaasulamip umdii, bemi tam God imi daam tem nan-tema uyo, God imi tiin diim uyo win binim nan-tema kale minte, tinum dogap ita God imi weng uyo alugum tinangka-bom-nala e minte, ipkumal iyo kanupmin kuguup boyo kafale-bom no ke-bala igil mungkup waafulip umdii, beta no God imi abiip nan-tema uyo, God imi tiin diim uyo tambaliim kup daga daga diim kugol bom-balata, God iyo bemi win uyo kufu-eman-tema ko. 20Nimi weng koyo tinangku-silipta. Ulo utamsip tinum so Falosi iso iyo God imi weng uyo dagaa kusip kale, bilip iyo tinum imi tiin diim uyo win so kuta, bilip iyo God imi ulo bota kup waafu-nimip binim kupka-nilipta, kuguup tambal waafuu som, kuguup mafak waafuu no kem-nuubip kale, God iyo bilip imi deng afek umaak tabanbaala ko. Kale ibo, God imi abiip unum o agelip uyo, ipmi God imi bogobe, ‘Kanumin o,’ agan-be bomi fomtuup waafulan-temip bota tebe bilip imi God imi ulo waafusip uyo kubaganu ipmi God imi weng waafulan-temip uta uta kelu imkalu God iyo imdep mitam ilami daam tem daalak o,” age Yesus iyo weng kem uyo ilami okumop man imi baga-ema ko.
Yesus imi olsak bubul kwegamin umi sang baga-emsa uta ko
Luk 12:57-59
21Kota Yesus iyo asok bogobe-nala e, “Sugayok Moses imi tebe olal imi bogobesa umi sang uyo baga-e-bilipta, ibo tinangkan tebesip kale, kwek uyo bogo-nulu e, ‘ “Kabo kapkum be angkolap kaanamin ba o,” agesu kale, tinum dok ita ipkum angkola iyo dep te yang weng telelmin tinum imi diim daalapta, yagal umi saanin uyo kobe-nama o,’ agan tebesip kale minte, 22nita weng migik maak bogobelan-temi kale, tinangku-silipta. Tinum dok ita ipkum iyo bubul atul kobela umdii, boyo ipkum iyo tebe dep no kamok imi diim daala weng bagaman-tema kale, ibo bo kanumin ba ko. Kale minte tinum dok ita ipkum iyo weng mafak umaak kobela umdii, ilami kuguup mafak bota tebe dep te yang kot afalik diim daaluta, weng telelmin tinum beyo tebe yega dobe-nama kale, ibo bo kanumin ba ko. Kale minte aa mungkup tinum dok ita ipkum iyo bogobe-nala, ‘Kwiin. Kabo fuut tibin tinum o,’ agela umdii, God tebe beyo daala no at mafak suun kenamin abiip unoma kale, ibo bo kanumin ba ko. 23Kale kabo mufekmufek umaak kwep te tam God imi ulotu am miton unom-nili, ‘Suguul o,’ agan-kalin uyo God imi kobelan o agelap umdii, aget uyo tele fugunolapta. Kapmi kapkum beyo dogonupmin kuguup mafak umaak kobebi kalaa agelap umdii, 24asok kapmi mufekmufek God imi kobelan o agan-balap boyo kwep daa-nalap yuut no kapkum iyo dep meng daalap, alop weng uyo telela ko aget maagup kelup kalaa age-nalapta, uta asok tal-nalapta, kapmi, ‘Suguul o,’ agan-kalin mufekmufek uyo God imi kobelal o ageta ko.
25“Kale kanube kapkum iyo tebe bogopke-nala, ‘Kuguup mafak kepnelap kale, kamtamo no weng telelmin tinum imi diim daalan o,’ agela umdii, alop ibo yang weng telelmin tinum imi diim abelin-tem somta, kabo yuut kapkum imi diim unap alop ibo weng uyo telela ko aget maagup ke-nilipta, kupkalin o ageta ko. Kale minte kabo kamaki kugol boyo telela kolin-tem kelap umdii, kapkum beyo kamdep yang kamdala yak weng telelmin tinum imi diim abelapta, ita yega dopke kamdala yak un tubulin imi sagaal diim abelapta, ita tebe sok de kamdalip tam kalabus am unon-temap ko. 26Kale kugol bom-balap bii, kapmi fengmin uyo alugum molap atin binimanuta, talaa kamdalip mitam e tolon-temap ko. Kale tuluun weng uta bogopkeli kale, kabo nimi weng boyo tele tinangku-nalapta o,” age Yesus iyo ilami okumop man imi baga-ema ko.
Sa dagamin kuguup umi sang Yesus imi tebe bagamsa uta ko
27Kota Yesus iyo asok weng migik maak bogobela ko. “Sugayok Moses imi weng bogosa umi sang uyo baga-e-bilip ibo tinangkan tebesip kale, kwek umi bogo-nulu, ‘Unang digin tinum digin kabo sa dagamin ba o,’ agesu kale minte, 28nita weng migik maak bogobelan-temi kale, tinangku-silipta. Tinum dok ita ipkum imi kalel uyo utam-nala, boyo nalami kalel kup keluk o agela umdii, bemi aget ko fugun-be boyo tinum ipkum imi kalel uyo dupkeng daga-bom sa dagamin umi kuguup uyo kulbu kuba. 29Kale kapmi tiin milii ipkuk uyo tebe kuguup mafak uyo kafalepkelu keman o angbi kalaa agelap umdii, kalapmi tiin milii ipkuk bo dagaa kwaalap unu tiin milii tumon ke-nalap kuguup mafak uyo kupkaa bii kaan-nalap tam God imi abiip kal suun kup nan-temap bota atin tambaliim kuta minte, kabo, tiin milii uyo dagaa kupkan kelaali o age kuguup mafak kup ke-bii kaanap kalaa age-nilip God imi ensel iyo tebe kamdalip no at suun kup kenamin abiip unon-temap boyo tambaliim ba ko. (Kale kabo kapkum imi kalel uyo kek fen tele utamamin ba ko.) 30Ulutap kale, kapmi sagaal ipkuk uyo kamtamo yang daalu kuguup mafak uyo keman o angbi kalaa agelap umdii, kalapmi sagaal bo ugaa kwaalap unu sagaal milii tumon ke-nalap kuguup mafak uyo kupkaa bii kaan-nalap tam God imi abiip kal suun kup nan-temap bota atin tambaliim kuta minte, kabo, sagaal milii uyo ugaa kupkan kelaali o age kuguup mafak kup ke-bii kaanap kalaa age-nilip God imi ensel iyo tebe kamdalip no at suun kup kenamin abiip unon-temap boyo tambaliim ba o,” age Yesus iyo ilami okumop man imi baga-ema ko.
Kalel kupkali o agan-kalin umi sang uta ko
Mat 19:9; Mak 10:2-12; Luk 16:18; 1 Kor 7:10-16
31Kale Yesus iyo asok bogo-nala e, “Sugayok uyo Moses iyo bogo-nala e,
‘Tinum dok ita imi kalel uyo kupkali o agela umdii, boyo bong fagamin ba kale, imak kabo suuk kon maak dola ko kalel umi kobelapta, kwep-nuluta, unon-temu o,’
agesa kale minte, 32nita weng migik maak bogobelan-temi kale, tinangku-silipta. Kanube tinum dok ita imi kalel uyo sa dagamin binim, tambaliim kup albu kuta minte, yagal tebe, kupkali o age kupkala boyo, yang tinum migik iyo dulu umdii, God imi tiin diim uyo imi kalel kusino tinum migik dulu kuso bilip imi kanubelip boyo sa daga-bom-nilipta, unang umi kamaki imak iyo dupkeng daga-bom dufak dagan-bilip kalaa agelan-tema ko. Kuta aaltam imak so unang kuso imi san uta kup ba kale, kamaki imak imi san no kale, ita tebe-nalata, agam iyo imdala yak sa dagamin bomi diim uyo abelip kale, ukmal asuno kano fengmin bomi yuum uyo kulip o,” age Yesus iyo ilami okumop man imi baga-ema ko.
Yesus imi bogo-nala, “Win kamkaam umaak kufo-nalap kapmi weng uyo kuntuk saanemin ba o,” agesa uta ko
Jems 5:12
33Kale Yesus iyo weng migik maak bogobe-nala e, “Sugayok Moses imi tebe olal imi bogobesa umi sang uyo baga-e-bilipta, ibo tinangkan tebesip kale, kwek uyo bogo-nulu e, ‘Kabo kapkum imi diim kal weng kwep daabe-nalap, “Kanubelan-temi o,” age-nalap God imi win kamkaam uyo kufo-nalap kapmi weng boyo kuntuk mobelap umdii, weng boyo ilo kupkamin ba o,’ agesu kale minte, 34nita weng migik maak bogobelan-temi kale, tinangku-silipta. Kabo weng kwep daalan o agelap umdii, kabo God imi win kamkaam min, mufekmufek umi win kamkaam uyo kufo-nalap kapmi weng boyo kuntuk saanemin ba ko. Kale tam abiil tigiin boyo God imi abiip e minte, 35kafin diim koyo God yagal telela ko-nala e, tiin mo no kesa e minte, aa mungkup Jerusalam boyo king afalik God imi abiip kafin diim komi albu uyo kulbu no kale, kabo alugum mufekmufek komi win kamkaam uyo kufo-nalap kapmi weng boyo kuntuk saanemin ba ko. 36Kale aa mungkup bagang-kale-nalapta, kalapmi dubom kon maagup iyo maak fupkela dolap iim kela e minte, namaal ke no ke-nama binim kale, God maagup ita kup boyo kanupmoma kale, kabo kapmi dubom umi win kamkaam uyo kufo-nalap kapmi weng boyo kuntuk saanemin ba kwa. 37Kale kabo, dok umi win umaak bogo-nili nimi weng kwep daalan-temi boyo titil fagalu kupkalan o agelap umdii, boyo Tinum Mafagim Saatan ita bogopkelata, bisop weng boyo bagaman-temap ko. Kale dam weng uta kup baga-bom-nalap, ‘Boyo kanubelan-temi o,’ agelap uyo, kanu-bom-nalap e minte, ‘Boyo kupkalan-temi o,’ agelap uyo atin kup-kaga-bom no ke-bom-nalapta o,” age Yesus iyo ilami okumop man imi baga-ema ko.
Tinum fenga kola ipkum isiik yan kebina tala kemin umi sang Yesus imi tebe bogosa uta ko
Luk 6:29-30; Rom 12:19-20; 1 Kor 6:7
38Kale Yesus iyo weng maak bogobe-nala e, “Sugayok Moses imi weng bogosa umi sang uyo baga-e-bilip ibo tinangkan tebesip kale, kwek uyo bogo-nulu e,
‘Tinum iyo kapmi tiin uyo dagaa kwaapkela umdii, kapkal kapmi tiin umi yan uyo tii-nalap imi tiin uyo dagaa kwaabe-namap o,’
age-nulu e minte,
‘Kangko kapmi sit uyo malaa kwaapkela umdii, kapkal kapmi sit umi yan uyo tii-nalap imi sit uyo malaa kwaabe-namap o,’
age no kesu kale minte, 39nita weng migik maak bogobelan-temi kale, tinangku-silipta. Kanube tinum iyo kuguup mafak kopkela uyo, kapkal imi kuguup mafak kopkela boyo kapsiik tebe yan kemin ba e minte, beyo, kuguup mafak kopkelan o agela umdii, kabo ‘Waago o,’ agan-kalin ba no ko. Kale boyo ki, kanube tinum iyo kapmi agak kun ipkuk uyo kul baang ku binola umdii, kabo fupkela agak kun milii uyo kobelap bino no ke-nama ko. 40Kale kanube kapkum imi mufekmufek kopkela yuum kubap uyo yan kebelin binim bom-salap kapkum iyo tebe, kamdep no weng telelmin tinum imi diim daalita, kapmi siyot uyo yagal, dagaa ku kopnelak o agela kalaa agelap umdii, kapmi siyot uyo kobe-nalap e minte, kalapmi diil katinmin ko age saket uyo kobe no kemin ko. 41Kale kanube un tubulin iyo, maak kabo asit kup kamtamolita, nimi mufekmufek uyo kulupne no iip to talapta o agelan-tema uyo, boyo olsak tebemin ba kale, kapta, tambaliim o age no abe imi bogopke, ‘Kugol o,’ ageba uyo kupkan ke unanbu no simanim tobe tolon-temap ko. 42Kale mungkup kanube tinum iyo kapmi mufekmufek dagala uyo, kupka-emin ko. Kale kanube tinum iyo, kapmi mufekmufek uyo maak kopnelapta, kwep unan siit-nilita, asok kupke tolon o agela uyo, kabo, ‘Waago o,’ agan-kalin ba o,” age Yesus iyo ilami okumop man imi baga-ema ko.
Waasi imi aget kupka-emin umi sang uta ko
Luk 6:27-28, 32-36; Rom 12:14, 20; Ef 5:1-2; 1 Tes 5:15; 1 Fit 1:16, 3:9
43Kale Yesus iyo asok bogobe-nala e, “Siin umi weng uyo baga-e-bilip ibo tinangkan tebesip kale, Moses imi weng uta bogo-nulu e, ‘Ibo ilipmi duup imi aget uta kupka-emin o,’ agelu e minte, amalabal imi weng uta bogo-nulu e, ‘Ibo waasi ita bon dii-emin o,’ age no kesu kale minte, 44nita weng migik maak bogobelan-temi kale, tinangku-silipta. Ibo waasi imi aget uta kupka-e-bom-nilip e minte, dok ita ibo kuguup mafak uyo kupka-e-be kalaa agelip umdii, ibo beten ke-bilipta, God yagal dong daga-emak o ageta ko. 45Kale ipmi Aalap God abiil tigiin alba imi ataan uyo kefo kwaala malaak tinum tambal so tinum mafak so alop maagup imi diim uyo abelu e minte, wep uyo kwaala malaak tol tinum so fengmin tinum so alop maagup imi diim uyo abe no kem-nuubu kale, kanube ibo tebe ipmi duup imi aget kobelin tap ke ipmi waasi imi aget uyo kobelip umdii, Aalap God yagal tebe ibo telela imola ilami man kelan-temip ko. 46Kale kanube ibo asit kek kek iyo imkaa ipmi aget uyo unang tinum imi aget ipmi kobebip ita kup imi kobelip umdii, God iyo tebe boyo utam-nalata, bogobe-nala e, ‘Ibo tinum tambal o,’ age-nalata, mufekmufek tambal uyo delepman-tema bele ki? Umbae. Tinum iyo alugum mungkup ilimi duubal imi aget uyo kupka-e-bilip e minte, takis mani kwaamin tinum mafak igil mungkup bisop baga-bom ipkum imi aget uyo kobina tala kem-nuubip no kuba. 47Kale kanube ibo ilipmi duup ita kup fet duga-emip umdii, boyo dogobeta tinum migik iyo kubaganipta, ipta ipta kepman-temip a? Umbae. God imi ilak dolin binim igil mungkup ilimi duup ita kup fet duga-em-nuubip kale, ipkil mungkup imi kuguup ko kanum-nuubip bota ipkil kuta kanum-nuubip kuba. 48Kale ibo ilipmi duup iyo telele-bom-nilip e minte, ilipmi waasi iyo telele-bom no ke-bom-nilipta, kanube ilipmi Aalap abiil tigiin kayaak imi kuguup tambal uta kup suun kanu-boma ulutap ke-bom-nilipta o,” age Yesus iyo weng kem boyo ilami okumop man imi baga-ema ko.
اکنون انتخاب شده:
Matyu 5: tlf
هایلایت
به اشتراک گذاشتن
کپی
می خواهید نکات برجسته خود را در همه دستگاه های خود ذخیره کنید؟ برای ورودثبت نام کنید یا اگر ثبت نام کرده اید وارد شوید
© 1988, Wycliffe Bible Translators, Inc. All rights reserved.
