Luc 23
23
Crist o flaen Pilat
[Mat 27:1, 2, 11–14; Marc 16:5; Ioan 18:18–28]
1A'r holl luaws o honynt a gyfodasant, ac a'i harweinasant ef at Pilat. 2A hwy a ddechreuasant ei gyhuddo ef, gan ddywedyd, Ni a gawsom hwn yn gŵyr‐droi ein#23:2 ein א B D L Brnd.: Gad. A. Cenedl, ac yn gwahardd rhoddi teyrnged#23:2 Llyth.: teyrngedau. i Cesar, ac yn dywedyd mai efe ei hun yw Crist Frenin#23:2 Neu, ei fod ef ei hun yn Frenin eneiniedig.. 3A Philat a ofynodd iddo, gan ddywedyd, Ai ti yw Brenin yr Iuddewon? Ac efe a atebodd, ac a ddywedodd wrtho, Ti a ddywedaist#23:3 Gwel 1 Tim 6:13. 4A dywedodd Pilat wrth yr Arch‐offeiriaid a'r torfeydd, Nid wyf fi yn cael bai#23:4 Llyth.: achos [ho aitios, awdwr, awdwr iachawdwriaeth, Heb 5:9], yna, trosedd, tramgwydd. “Nid wyf yn cael y dyn hwn yn euog.” yn y dyn hwn#Es 53:9.
5Ond hwy a wnaethant ymegnio#23:5 Llyth.: cael mwy o nerth, myned yn gryfach, gosod allan nerth, ymegnio. Yma yn unig., gan ddywedyd, Y mae efe yn cynhyrfu#23:5 Llyth.: ysgwyd i fyny, Marc 15:11 y bobl, gan ddysgu trwy holl Judea, a dechreu o Galilea hyd yma. 6A phan glybu Pilat#23:6 am Galilea A D R X [Al.] Tr.: Gad. א B L T Ti. WH. Diw., efe a ofynodd, Ai Galilead yw y dyn? 7A phan wybu efe yn hollol ei fod ef o gylch awdurdod#23:7 Neu, o lywodraeth. Herod, efe a'i danfonodd ef i fyny#23:7 Term cyfreithiol am anfon achosion o un llys i lys arall neu uwch, “hyd onid anfonwn ef i fyny at Cesar,” Act 25:21 Golyga anapempô, anfon yn ol, Philem ad. 12Yr oedd Herod yn Detrarch Galilea a Peraea. at Herod, yr hwn hefyd oedd yn Jerusalem yn y dyddiau hyny.
Crist o flaen Herod Antipas.
8A Herod pan welodd yr Iesu, a fu lawen iawn ganddo: canys yr oedd efe yn awyddus er amseroedd#23:8 Felly א B D L T. meithion#23:8 Gr. digonol. ei weled ef, o herwydd iddo glywed#23:8 llawer A R X: Gad. א B D L. am dano, ac yr oedd yn gobeithio gweled rhyw arwydd yn cael ei wneuthur ganddo. 9Ac efe a'i holodd ef mewn llawer o eiriau#23:9 Neu, a'i holodd mewn llawer o faterion.; ond efe ei hun nid atebodd ddim iddo#Es 53:7. 10A'r Arch‐offeiriaid a'r Ysgrifenyddion oeddynt yn sefyll gan ei gyhuddo ef â'u holl egni#23:10 Llyth.: yn estynedig allan i'w lawn hyd [S. full stretch], felly dynoda, gyd âg yni nwydwyllt, ar eu heithaf, yn egniol.#Salm 35:11. 11Eithr Herod gyd a'i finteioedd, wedi ei drin ef gyd â dirmyg, a'i watwar, a'i gwisgodd mewn gwisg ddysglaerwych#23:11 Mat ysgarlad; Marc, porphor. Rhai a roddant yma, gwisg wen. Gwel Act 10:20; Dad 15:6, ac a'i danfonodd ef i fyny at Pilat#Es 53:3. 12A'r dydd hwnw y daeth Herod a Pilat yn gyfeillion â'u gilydd: canys yr oeddynt o'r blaen mewn gelyniaeth â'u gilydd.
Iesu a Barabbas
[Mat 27:15–21; Marc 15:6–11; Ioan 18:38–40]
13A Philat wedi galw ynghyd yr Arch‐offeiriaid a Llywodraethwyr y Bobl, 14a ddywedodd wrthynt, Chwi a ddygasoch y dyn hwn ataf fi, fel un yn gŵyr‐droi y Bobl; ac wele mi a'i holais#23:14 Anakrinô, holi yn swyddogol, holi tystion neu y cyhuddedig, chwilio trwy gyfres o bethau er cael allan, holi yr Ysgrythyrau fel tystion, Act 4:9; 12:19 Defnyddir y gair am yr holiad rhag‐barotoawl i'r prawf dylynol, yn ol y Gyfraith Atticaidd. ef yn eich gŵydd chwi, ac ni chefais yn y dyn hwn ddim bai o ran y pethau yr ydych yn ei gyhuddo ef am danynt: 15nac hyd y nod Herod; canys efe#23:15 Felly א B L Ti. WH. Diw.: canys anfonais chwi ato ef A D La. Tr. a'i hanfonodd ef yn ol atom ni: ac wele dim yn haeddu marwolaeth sydd wedi ei wneuthur ganddo: 16am hyny, mi a'i cystwyaf#23:16 Paideuô, dwyn plentyn i fyny, addysgu (Moses, Act 7:22; Paul, 22:3), dysgyblu (Heb 12:6, 7): yma, cystwyo. ef, ac a'i gollyngaf ef yn rhydd. 17#23:17 Canys yr oedd yn rhaid iddo ollwng un yn rhydd iddynt ar yr Wyl א [Al.] [La.]: Gad. A B L Ti. Tr. WH. Diw. 18Ond yr holl luaws ynghyd a waeddasant yn uchel, gan ddywedyd, Cymmer hwn ymaith, a gollwng i ni Barabbas#23:18 Nid yw Barabbas ond term tad‐enwol — Bar‐Abbas, Mab‐Tâd [enwog], neu Bar‐Rabbas, Mab‐Rabbi [enwog]. Dywed Origen mai Iesu oedd ei enw. Rhyfedd y fath gyfarfyddiad! yn rhydd: 19y fath un am ryw derfysg#23:19 Llyth.: codiad i fyny, gwrthgodiad, gwrthryfel. a gymmerodd le yn y Ddinas, ac am lofruddiaeth, a fwriwyd i'r carchar#Es 53:3; Act 3:14..
Condemniad Crist
[Mat 27:22–26; Marc 15:12–15; Ioan 19:4–16]
20A Philat a alwodd arnynt drachefn, gan ewyllysio gollwng yr Iesu yn rhydd. 21Eithr hwy a barhasant i waeddi, Croeshoelia, Croeshoelia ef. 22Ac efe a ddywedodd wrthynt y drydedd waith, Canys pa ddrwg a wnaeth efe? Ni chefais achos#23:22 adn 4 marwolaeth ynddo: gan hyny mi a'i cystwyaf ef, ac a'i gollyngaf yn rhydd. 23A hwy a wasgasant#23:23 epikeimai, pwyso ar, gwasgu ar, bod yn daer: “tymhestl yn pwyso arnom,” Act 27:20 “Angenrhaid sydd yn pwyso arnaf” 1 Cor 9:16. arno â llefau uchel, gan ddeisyfu ei groeshoelio ef. A'u llefau hwynt#23:23 ac eiddo yr Arch‐offeiriaid A D [Al.] [Tr.] [La.]: Gad. א B L Ti. WH. Diw. a orfuant#23:23 Yma ac yn Mat 16:18 “a phyrth Hades nis gorchfygant,” gorthrechu, “cael y llaw uchaf.”; 24a Philat a ddyfarnodd i'w deisyfiad#23:24 Yma yn unig. gael ei wneuthur: 25ac efe a ollyngodd yn rhydd#23:25 iddynt. Gad. yr holl brif ysg. yr hwn o achos terfysg a llofruddiaeth oedd wedi ei fwrw i garchar, yr hwn a ddeisyfasant; eithr yr Iesu a draddododd efe i fyny i'w hewyllys hwynt#Es 53:5, 8.
Ar y Ffordd i'r Groes
[Mat 27:31, 32; Marc 15:20, 21]
26A phan yr oeddynt yn ei arwain ef ymaith, hwy a gymmerasant afael mewn un Simon, O Cyrene#23:26 O dan deyrnasiad creulon rhai o'r Breninoedd Syriaidd, llawer o'r Iuddewon a adawsant y wlad, ac a ymsefydlasant yn Cyrene, Alexandria, a lleoedd eraill yn y Gogledd — ddwyrain o Affrica., yn dyfod o'r wlad#23:26 Llyth.: o'r maes., ac a ddodasant y groes arno ef, i'w dwyn ar ol yr Iesu. 27Ac yr oedd yn ei ganlyn ef luaws mawr o'r bobl; hefyd o wragedd, y rhai oeddynt yn curo eu bronau, ac yn galaru o'i blegyd. 28Eithr yr Iesu, gan droi atynt, a ddywedodd, Merched Jerusalem#23:28 Diameu fod llawer o'i ganlynwyr yn mhlith y gwragedd oedd yn ei ganlyn, er fod y Dysgyblion yn absenol; ond heblaw hwynt yr oedd llu o wragedd o'r Ddinas yn bresenol, fel yr oeddynt yn gyffredin ar y fath achlysuron cyffrous. Yr oeddynt weithiau yn gweini ar y dyoddefwyr, er mwyn lleddfu eu poenau, yn ol tystiolaeth y Rabbiniaid, sylfaenedig ar Diar 31:6, Na wylwch allan droswyf fi; yn hytrach, wylwch allan drosoch ein hunain a thros eich plant. 29Canys wele, y mae y dyddiau yn dyfod, yn y rhai y dywedant, Gwyn fyd y gwragedd anmhlantadwy, a'r crothau ni epiliasant, a'r bronau#23:29 ni roisant faeth א B C D L Brnd.: ni roisant sugn A P. ni roisant faeth.
30Yna y dechreuant ddywedyd wrth y mynyddoedd, Syrthiwch arnom ni,
Ac wrth y bryniau, Cuddiwch ni#23:30 Yn amser y Gwarchae ar Jerusalem, a'r Dinystr a ddylynodd. Cafodd dros ddwy fil eu lladd drwy iddynt gael eu claddu dan adfeilion cuddfaoedd ac ogofeydd yn y bryniau cyfagos..#Hosea 10:8; 9:12–16
31Canys os ydynt yn gwneuthur y pethau hyn yn y pren îr, pa beth a wneir yn y crin?
Y Croeshoeliad
[Mat 27:33–36, 38; Marc 15:22–27; Ioan 19:16–18]
32Ac arweiniwyd gyd âg ef hefyd ddau eraill, drwg‐weithredwyr, i'w rhoddi i farwolaeth#23:32 Llyth.: i'w cymmeryd ymaith.. 33A phan ddaethant at y lle a elwir Penglog#23:33 Calfaria a ddefnyddir yn y Vulgate, Golgotha yn yr Aramaeg, ystyr yr hwn, yn ol rhai, yw Bryn Marwolaeth. Gwel Mat 27:33., [yn y Lladin, Calfaria], yno y croeshoelisant ef a'r Drwg‐weithredwyr#23:33 Defnyddir yr enw, yn enwedig, am ladron ac ysbeilwyr. “Dynoda Kakourgos unrhyw un a wna ddrwg, yn enwedig lleidr.”, un ar y llaw ddeheu a'r llall ar yr aswy. 34Ond yr Iesu a ddywedodd, O Dâd, maddeu iddynt#23:34 Y dywediad cyntaf o'i eiddo ar y Groes: felly cawn ef yn dosturiol wrth ei elynion; yn faddeugar i'r Lleidr Edifeiriol (adn 43); yn ofalus am ei Fam (Ioan 19:26); yn dyoddef dros y byd, “Fy Nuw, Fy Nuw, paham y'm gadewaist” (Mat 27:46; Marc 15:34); yn dyoddef yn ei gorff, “Y mae syched arnaf,” (Ioan 19:28); yn gorphen ei waith ar y ddaear, (Ioan 19:30); yn ymddiried ei enaid i'w Dâd, (Luc 23:46). Gwel adlais o'r Geiriau hyn, Act 3:17; 7:60; Es 53:12; 1 Cor 2:8, canys nid ydynt yn gwybod pa beth y maent yn ei wneuthur#23:34 Felly א A C L X Δ Brnd. [La.] [WH.]: Gad. B D a'r Hen. Gyf. Llad.. A chan ranu yn eu plith ei wisgoedd uchaf, hwy a fwriasant goelbren#Salm 22:18.
35A'r bobl a safodd yn edrych yn syn#Zech 12:10. Ond y Llywodraethwyr#23:35 gyd â hwynt A: Gad. א B C D L, &c. hyd y nod a wawdiasant#23:35 16:14, gan ddywedyd, Eraill a waredodd efe: gwareded ei hun, os hwn yw Crist#23:35 Crist Duw, ei Etholedig א B L Al. Ti. WH. Diw.: y Crist, Etholedig Duw A C La. [Tr.] Duw, ei Etholedig.
36A'r milwyr hefyd oeddynt yn ei watwar ef, gan ddyfod, a chynyg iddo finegr#23:36 Neu, win surllyd., 37a dywedyd, Os tydi yw Brenin yr Iuddewon, gwared dy hun#Salm 22:6–8.
38Ac yr oedd hefyd ar‐ysgrifen uwch#23:38 wedi ei hysgrifenu A D: Gad. א B L. ei ben,#23:38 â llythyrenau Groeg, a Lladin, ac Hebraeg א A D [Al.] [La.]: Gad B C L Ti. Tr. WH. Diw.,
Brenin yr Iuddewon yw hwn.
39Ac un o'r Drwg‐weithredwyr a grogasid oedd yn ei gablu ef, gan ddywedyd, Ai nid#23:39 nid א B C L Brnd. ond La.: Gad. A La. tydi yw y Crist? Gwared dy hun a ninau. 40Ond y llall a atebodd, a chan ei geryddu ef, a ddywedodd, Onid wyt ti hyd y nod yn ofni Duw#23:40 Neu, Onid wyt ti yn ofni hyd y nod Dduw? neu, Onid wyt ti hefyd yn ofni Duw? “Y mae yn enbydus fod yr edrychwyr yn gwawdio, ond y mae yn beth gwahanol iawn i ti wneuthur felly.”, gan dy fod yn yr un farnedigaeth? 41A nyni yn wir yn gyfiawn; canys yr ydym yn derbyn yn ol yr hyn a haeddai y pethau a wnaethom: ond hwn ni wnaeth ddim allan o le#23:41 dyeithr, anarferol, yna, drwg, trychinebus.. 42Ac efe a ddywedodd, O#23:42 wrth yr Iesu, Arglwydd, cofia, &c., A R: O Iesu, cofia, &c., א B C L Brnd. Iesu, cofia fi, pan y deui yn#23:42 yn y Deyrnas א A C R La. Ti. Tr.: i'th Deyrnas B L WH. Diw. dy Deyrnas. 43Ac#23:43 Iesu A C D R: Gad. א B L. efe a ddywedodd wrtho, Yn wir meddaf i ti, Heddyw y byddi gyd â mi yn y Baradwys#23:43 Paradeisos, o'r Persiaeg. Dynoda barc prydferth yn llawn o goed, a blodau, a ffrwythau, ac anifeiliaid er helwriaeth. Gwel Hanes Cyrus gan Xenophon, “Mynediad i Fyny” 1:2, 7 Yn marn yr Iuddewon yr oedd Paradwys (yn wrthgyferbyniol i Gehenna) yn gartrefle dedwydd y Saint yn Hades, (Sheol). Nid yw y gair yn cyfleu meddylddrych pur, ysprydol, am y Nefoedd, ond lled debyg y meddylddrych goreu i'r ysbeiliwr anwybodus. Cafodd wybod yn iawn beth oedd y Nefoedd wedi myned yno. Gelwir Gardd Eden yn y LXX. (Gen 2:8) yn Baradwys, cipiwyd Paul i Baradwys, 2 Cor 12:4; yr oedd Pren y Bywyd yn nghanol Paradwys Duw, Dad 2:7.
Tystiolaeth y Tywyllwch, y Llen, a'r Canwriad
[Mat 27:45–50; Marc 15:33–41; Ioan 19:28–37]
44Ac yr oedd ynghylch#23:44 weithian B C L: Gad. א A D R. y chweched awr, a daeth tywyllwch dros yr holl dir#23:44 Neu, ddaear. hyd y nawfed awr, 45gan#23:45 gan fod yr haul yn methu א B C L Ti. WH. Diw.: A'r haul a dywyllwyd Al. La. Tr. fod yr haul yn methu; a llen y Cysegr a rwygwyd yn ei chanol#Joel 2:30, 31. 46Ac wedi i'r Iesu lefain â llef uchel, efe a ddywedodd, O Dâd, i'th ddwylaw di y cyflwynaf#23:46 gosod i lawr, rhoddi i gadw, ymddiried i ofal. “Dyma eiriau olaf Polycarp, Awstin, Bernard, John Huss, Luther, Jerome, Melancthon, a Columbus,” Farrar. fy Yspryd#Salm 31:5: ac wedi iddo ddywedyd hyn, efe a anadlodd allan ei fywyd#23:46 Llyth.: a anadlodd allan, felly Marc 15:37; “efe a roddodd i fyny yr yspryd,” Mat 27:50; Ioan 19:30; “rhoddodd ei einioes yn bridwerth dros lawer.”.
47A phan welodd y Canwriad yr hyn a wnaethpwyd, efe a ogoneddodd Dduw, gan ddywedyd, Yn sicr yr oedd y gwr hwn yn gyfiawn. 48A'r holl dorfeydd y rhai a ddaethant ynghyd i'r olygfa hon, wedi edrych yn syn ar y pethau a wnaethpwyd, a ddychwelasant gan guro eu dwyfronau. 49A'i holl gydnabyddion ef a safasant o hirbell, a'r gwragedd a'i canlynasant ef o Galilea, gan weled y pethau hyn#Salm 38:11.
Claddedigaeth Crist
[Mat 27:57–61; Marc 15:42–47; Ioan 19:38–42]
50Ac wele wr o'r enw Joseph, yr hwn oedd Gynghorwr#23:50 Sef aelod o'r Sanhedrin, yr oedd yn gyfoethog (Mat), yn anrhydeddus (Marc), yn dda a chyfiawn (Luc): “wedi cyrhaedd arucheledd yn nhyb yr Iuddew (yn gyfoethog); yn nhyb y Rhufeiniwr (yn anrhydeddus); yn nhyb y Groegwr (yn dda a chyfiawn)” Godet., yn wr da a chyfiawn, 51(yr hwn ni chydsyniodd#23:51 Llyth.: gosod i lawr gyd âg arall; gosod ei bleidlais yn yr un blwch, yna, o'r un farn, cytuno. Yma yn unig. â'u cynghor ac a'u gweithred hwynt,) o Arimathea#23:51 Ramathaim yn Ephraim (1 Sam 1:1), neu Ramah yn llwyth Benjamin (Mat 2:8)., dinas yr Iuddewon, yr hwn oedd yn dysgwyl Teyrnas Dduw: 52hwn a aeth at Pilat, ac a geisiodd gorff yr Iesu. 53Ac efe a'i tynodd i lawr, ac a'i hamdôdd#23:53 Yma ac Ioan 20:7 mewn llian#23:53 Gwel Marc 14:51 main gwerthfawr, ac a'i dododd ef#23:53 ef (Crist) א B C D Brnd.: ef (y corff) A. mewn bedd wedi ei naddu mewn craig#23:53 Llyth.: wedi ei naddu mewn careg. Ni cheir y gair mewn un Awdwr Clasurol. Gwel Deut 4:49 LXX., yn yr hwn ni roddasid dyn erioed eto#Es 53:9. 54Ac yr oedd yn ddydd y Parotoad#23:54 Gwel Marc 15:42 Yr oedd hwn yn derm a ddefnyddid am Ddydd Gwener., a'r Sabbath oedd yn dynesu#23:54 Llyth.: ar wawrio; yna, agoshâu. Yr oedd y Sabbath yn dechreu yn yr hwyr, gyd â machludiad haul. Yn Mat 28: dynoda wawriad y dydd naturiol; yma, y dydd cyfreithiol.. 55A'r gwragedd, y rhai a ddaethant gyd âg ef o Galilea, a ganlynasant yn dyn ar ol, ac a edrychasant yn graffus ar y bedd, a pha fodd y dodwyd ei gorff ef. 56A phan ddychwelasant, hwy a barotoisant ber‐aroglau#23:56 llysiau peraroglus. ac enaint#23:56 olew persawrus.. Ac ar y Sabbath hwy a orphwysasant yn ol y Gorchymyn#23:56 “Yn yr Efengylau y mae un ran o chwech o honynt yn ymdrin â hanes gwaith y pedair awr ar hugain, a ddechreuasant gyd â'r Swper, ac yn gorphen gyd â'r Gladdedigaeth. Nid oes dydd yn y Beibl a ddesgrifir fel hwn. Pe byddai genym holl fywyd Crist, wedi cael ei ysgrifenu gyd â'r un llawnder byddai yr hanes yn llanw un cant a phedwar ugain o gyfrolau mor fawrion a'r holl Feibl.” Vincent.#Ex 20:8–11.
Επιλέχθηκαν προς το παρόν:
Luc 23: CTE
Επισημάνσεις
Κοινοποίηση
Αντιγραφή
Θέλετε να αποθηκεύονται οι επισημάνσεις σας σε όλες τις συσκευές σας; Εγγραφείτε ή συνδεθείτε
Cyfieithiad Newydd o'r Testament Newydd gyda Nodiadau gan Dr William Edwards. Cyhoeddwyd mewn 4 cyfrol 1894-1915.