Diarhebion 30:1-33

Geiriau Agur fab Jaceh o Massa. Dyma'i eiriau i Ithiel, i Ithiel ac Ucal: Yr wyf yn fwy anwar na neb; nid oes deall dynol gennyf. Ni ddysgais ddoethineb, ac nid wyf yn dirnad deall yr Un Sanctaidd. Pwy a esgynnodd i'r nefoedd, ac yna disgyn? Pwy a gasglodd y gwynt yn ei ddwrn? Pwy a rwymodd y dyfroedd mewn gwisg? Pwy a sefydlodd holl derfynau'r ddaear? Beth yw ei enw, neu enw ei fab, os wyt yn gwybod? Y mae pob un o eiriau Duw wedi ei brofi; y mae ef yn darian i'r rhai sy'n ymddiried ynddo. Paid ag ychwanegu dim at ei eiriau, rhag iddo dy geryddu, a'th gael yn gelwyddog. Gofynnaf am ddau beth gennyt; paid â'u gwrthod cyn imi farw: symud wagedd a chelwydd ymhell oddi wrthyf; paid â rhoi imi dlodi na chyfoeth; portha fi â'm dogn o fwyd, rhag imi deimlo ar ben fy nigon, a'th wadu, a dweud, “Pwy yw'r ARGLWYDD?” Neu rhag imi fynd yn dlawd, a throi'n lleidr, a gwneud drwg i enw fy Nuw. Paid â difrïo gwas wrth ei feistr, rhag iddo dy felltithio, a'th gael yn euog. Y mae rhai yn melltithio'u tad, ac yn amharchu eu mam. Y mae rhai yn bur yn eu golwg eu hunain, ond heb eu glanhau o'u haflendid. Y mae rhai yn ymddwyn yn falch, a'u golygon yn uchel. Y mae rhai â'u dannedd fel cleddyfau, a'u genau fel cyllyll, yn difa'r tlawd o'r tir, a'r anghenus o blith pobl. Y mae gan y gele ddwy ferch sy'n dweud, “Dyro, dyro.” Y mae tri pheth na ellir eu digoni, ie, pedwar nad ydynt byth yn dweud, “Digon”: Sheol, a'r groth amhlantadwy, a'r tir sydd heb ddigon o ddŵr, a'r tân nad yw byth yn dweud, “Digon”. Y llygad sy'n gwatwar tad, ac yn dirmygu ufudd-dod i fam, fe'i tynnir allan gan gigfrain y dyffryn, ac fe'i bwyteir gan y fwltur. Y mae tri pheth yn rhyfeddol imi, pedwar na allaf eu deall: ffordd yr eryr yn yr awyr, ffordd neidr ar graig, ffordd llong ar y cefnfor, a ffordd dyn gyda merch. Dyma ymddygiad y wraig odinebus: y mae'n bwyta, yn sychu ei cheg, ac yn dweud, “Nid wyf wedi gwneud drwg.” Y mae tri pheth sy'n cynhyrfu'r ddaear, pedwar na all hi eu dioddef: gwas pan ddaw'n frenin, ffŵl pan gaiff ormod o fwyd, dynes atgas yn cael gŵr, a morwyn yn disodli ei meistres. Y mae pedwar peth ar y ddaear sy'n fach, ond yn eithriadol ddoeth: y morgrug, creaduriaid sydd heb gryfder, ond sy'n casglu eu bwyd yn yr haf; y cwningod, creaduriaid sydd heb nerth, ond sy'n codi eu tai yn y creigiau; y locustiaid, nad oes ganddynt frenin, ond sydd i gyd yn mynd allan yn rhengoedd; a'r fadfall, y gelli ei dal yn dy law, ond sydd i'w chael ym mhalas brenhinoedd. Y mae tri pheth sy'n hardd eu cerddediad, pedwar sy'n rhodio'n urddasol: llew, gwron ymhlith yr anifeiliaid, nad yw'n cilio oddi wrth yr un ohonynt; ceiliog yn torsythu; bwch gafr; a brenin yn arwain ei bobl. Os bu iti ymddwyn yn ffôl trwy ymffrostio, neu gynllwynio drwg, rho dy law ar dy enau. Oherwydd o gorddi llaeth ceir ymenyn, o wasgu'r trwyn ceir gwaed, ac o fegino llid ceir cynnen.