Lucas 12

1Ti nɨ kakuu da siaꞌan ti yachi xaan ni ka kututu tɨjnɨ mil yɨvɨ naa i, ti ni ka taka yɨvɨ ja undi ka jaxin jnaꞌan i naa i. Ti ni jakunchaa Jesús xndaku ya nɨnɨ nuu maa ni ndajaꞌa ya, ti ni kachi ya:

―Koto maa ra naa ra jiin jnuꞌun ka kaꞌan chaa fariseo, chi yachi xaan kuan kuichanuu nanu keniꞌno levadura chii yujña staa stila. Ka kenda da nanu chaa vaꞌa ga, ko vanuxia mani jnuꞌun xndoñaꞌan kuu. 2Chi tu iyo nɨ ɨɨn ja kendo saꞌyɨ ja kuu nuu Yandios, chi taka ni kenda nuu ndijin. Ni tu iyo ni ɨɨn ja yɨsaꞌyɨ ja tu kuni ndaa yo, chi taka ni kuni ndaa yo. 3Ti taka jnuꞌun ni ka ndajnuꞌun xeꞌe ra jiin yɨvɨ, ti kenda ndijin vasu tu nau ɨnga yɨvɨ ni jinisoꞌo. Vasu ni ka jasɨ ra yuxeꞌe, ti ni ka ndajnuꞌun ra un, ko kuichanuu kiꞌin, ti ya yukan kani yɨvɨ jnuꞌun un ―ni kachi Jesús.

Xndaku ya sɨkɨ nau kuu ja na koyuꞌu yo

(Mt. 10.28‑31)

4Siin Jesús xndaku ya nuu ndajaꞌa ya, ti ni kachi ya:

―Roꞌo naa ra, amigo ri, na kachi ri ja tu koyuꞌu ra koto ra yɨvɨ jaꞌni yɨkɨ kuñu, chi nu na kaꞌni i roꞌo ko nɨnɨ yɨkɨ kuñu ra kaꞌni i. 5Ko na kachi ri nuu ra nau ɨɨn ja koyuꞌu ra ndeꞌe ra. Koyuꞌu ra Yandios, chi maa ya ndiso jniñu ñaꞌnu ja xnaa ndɨꞌɨ ya roꞌo, ti kuu chunde ya roꞌo nuu infiernu. Ti yukan ndixia kuu ja koyuꞌu ra ya.

6Maa Yandios kuu ja kachi nasa koo jiin ra naa ra. Jini yo ja jandaa kuu yukan, chi undi uꞌun saa kuachi un, ka kuyaꞌu tɨ ja uu pesu, ko jito vaꞌa Yandios tɨ, chi ni ɨɨn tɨ tu naa ini ya. 7Ti ja kuu roꞌo naa ra, chi undi ixi xini ra ni kaꞌu ya ndɨ ɨɨn ndɨ ɨɨn. Yukan kuu ja koto xndiꞌi ra ini ra chi yaꞌu ga nchaa ra naa ra nuu Yandios ja kuu ɨɨn jnɨɨ saa kuachi un ―kachi Jesús.

Yɨvɨ kaꞌan ndaa jaꞌa Cristo Jesús nuu ɨnga yɨvɨ

(Mt. 10:32‑33; 12:32; 10:19‑20)

8Siin Jesús xndaku, ti ni kachi ya:

―Ti na kachi ri ja taka yɨvɨ nu na kaꞌan ndaa i, ti stuu i ruꞌu nuu ɨnga yɨvɨ, suni ruꞌu, maa Seꞌe Yɨvɨ Ñuyɨvɨ, suni kaꞌan ndaa ri ja stuu ri yɨvɨ un nuu ángel ka junukuachi nuu Yandios. 9Ko nu na chisaꞌyɨ i ruꞌu nuu yɨvɨ, suni siaꞌan skexiko ri yɨvɨ un nuu ángel ka junukuachi nuu Yandios, chi kachi ri ja tu ka yɨꞌɨ i jiin ri.

10Suni na kachi ri ja savaꞌa ni ga yɨvɨ na kaꞌan ndevaꞌa sɨkɨ ruꞌu, ja kuu ri maa Seꞌe Yɨvɨ Ñuyɨvɨ, va iyo jnuꞌun kaꞌnu ini nuu i. Ko nu ɨɨn yɨvɨ na kaꞌan ndevaꞌa sɨkɨ Espíritu Santo, jankɨvɨ iyo jnuꞌun kaꞌnu ini nuu i. 11Nu na jnɨɨ chaa ka kuñaꞌnu ini veñuꞌun Israel roꞌo naa ra, xi stisia, xi juez jnɨɨ da roꞌo naa ra, ti koto ma xndiꞌi ra ini ra naa ra ja nasa koo jnuꞌun kaꞌan ra. 12Chi nu na jaa hora kaꞌan ra, ti maa Espíritu Santo kachi nasa koo jnuꞌun kaꞌan ra hora un ―ni kachi ya.

Sɨkɨ ja tu kundio ini yo kuu riku yo

13Ti ɨɨn yɨvɨ kandichi maꞌñu yɨvɨ kuaꞌa un ni kachi jiin Jesús:

―Maestro, kachi ni jiin ñani na, na kuaꞌa da tɨꞌlɨ ñuꞌun kuu taꞌu na ―kachi da.

14Ko ni kachi Jesús:

―¿Ndoo kaꞌan ra siaꞌan? Ti tu kuu ri juez ja tejnaꞌan ri taꞌu ra naa ra ―ni kachi ya.

15Ti suni ni kachi ya nuu yɨvɨ un:

―Ndeꞌe, koto vaꞌa maa ra naa ra, ti koto kundio ini ra ja kuñavaꞌa kuaꞌa ra ndajniñu ja kuu riku ra. ¿Ti va nu ja kuaꞌa xaan ja ñavaꞌa ra, ti nama un roꞌo ja kuchaku naꞌan ra nu? ―ni kachi Jesús.

16Yukan na ti ni kaꞌan ya jnuꞌun jaꞌa nuu yɨvɨ un:

―Ni iyo ɨɨn chaa riko xaan ja ni ñavaꞌa kuaꞌa da ñuꞌun, ti vaꞌa xaan ni kuu itu da. 17Ti ni kejaꞌa ndoꞌo ini chaa riko un: “¿Nasa saꞌa ri vijna? Ti tukaa ga nuña yaka nuu kuꞌun nɨñɨ ri.” 18Yukan ti ni ndoꞌo ini da: “Suꞌva na saꞌa ri. Na kanu ndɨꞌɨ ri taka yaka ri, ti na saꞌa ri ɨɨn ja kaꞌnu ga, ti yukan kujaa savaꞌa ndɨꞌɨ ri nɨñɨ ri jiin taka ja ñavaꞌa ri. 19Yukan ti kachi ri: Vijna ti kuaꞌa xaan ja ñavaꞌa ri ti kujaa ja kuu tɨjnɨ kuiya. Vijna ti na ndetatu ri, ti kaji koꞌo ri ja jnuꞌun sɨɨ ini”, kachi da, ndoꞌo ini da. 20Ko ni kachi Yandios jiin da: “¡Chaa ñaa kuu ra! Ja tu jini ra ja jakuaa vijna kuū ra. ¿Ti ndoo kendo jiin taka ja ñavaꞌa ra un nusa”? ni kachi ya. 21Siaꞌan ka jnaꞌan yɨvɨ kandio ini ja kuu riku i naa i, ti tu ka nakututu ini i ja kuu taꞌu i nuu Yandios, naa i ―ni kachi Jesús.

Jito Yandios yɨvɨ ya

(Mt. 6.25‑34)

22Yukan sa ni kachi Jesús jiin ndajaꞌa ya:

―Na kachi ri nuu ra naa ra, ja koto maa xndiꞌi ra ini ra ja kuu ja kaji ra, ja na kuchaku ra, xi ja kuu saꞌma kuꞌun ra naa ra. 23Chi nu ni jaꞌa Yandios ja kuchaku ra, va suni kuaꞌa ya ja kaji ra jiin saꞌma kuꞌun ra. 24Ndeꞌe naa ra nasa chaku tɨkaka un. Tu naa jniñu ka saꞌa tɨ ja nastutu tɨ ini yaka tɨ, ko maa Yandios jito ya tɨ ja ka yee tɨ. ¿Ti ansu kanuu ga roꞌo naa ra ja kuu kuɨtɨ un nu? 25¿Ko ndoo niꞌin ra naa ra vasu na xndiꞌi xaan ini ra jiin ja kuchaku ra, xi ja kundii kusuku ra yukan? Tu nijniñu ja siaꞌan ka xndiꞌi xaan ini ra, chi ni tu niꞌin ra ja vaꞌa ga ja kuu ra. 26Nu tu kuu saꞌa ra vasu ɨɨn jniñu lulu siaꞌan, ¿ti ndoo xaan ka ndɨꞌɨ ini ra ja kuu taka ga ja kuchaku ra nusa?

27Ko ndeꞌe naa ra, nasa jaꞌnu ita yuku un, ti tu jini yo nasa jaꞌnu, ko vii xaan kanda. Ko na kachi ri ja ni rey ni nani Salomón na janaꞌan, tu ni suku da nanu ita yuku un, vasu vii xaan ni kaa saꞌma da. 28Ti maa Yandios skuaꞌnu ya ita yuku un, ti vii xaan na skutu ya i. Ko vasu vii xaan kanda vijna, ti ijña ja ni ichi, ti kaꞌma ya nuu ñuꞌun ini horno. Ja yukan kuu ja nu siaꞌan saꞌa Yandios, ja jito ya ita yuku un, ¿ti ansu kanuu ga roꞌo naa ra ja jito vaꞌa ya roꞌo naa ra nu? Ko ka ndɨꞌɨ xaan ini ra, chi tu kandixia ndaa ra ja maa Tata ra Yandios jito vaꞌa ya roꞌo naa ra. 29Ja yukan kuu ja tu nakukutu ini ra kuyaku ra ja nduku ra nasa kaji ra, nasa koꞌo ra. 30Chi taka un ka nduku yɨvɨ naa i ja tu ka nakuni i nau kuu Yandios, ko roꞌo naa ra, iyo ɨɨn Tata ra ja kuu Yandios kancha andɨvɨ, ti ja jini ya ja taka un ka nandɨꞌɨ ra naa ra. 31Ti roꞌo naa ra kukutu ini ja na kɨvɨ ra ndaꞌa Yandios ja na taꞌu ya jniñu nuu ra naa ra. Ti nu na kundio ini ra un, ti kuaꞌa ya taka ja ka nandɨꞌɨ ra ja kuchaku ra naa ra ―ni kachi Jesús.

Nasa niꞌin yo yaji yo

(Mt. 6.19‑21)

32Siin Jesús xndaku ya nuu ndajaꞌa ya, ti ni kachi ya:

―Koto yuꞌu ra naa ra chi ka kuu ra nanu ɨɨn ataju lulu rɨɨ, ja ndito vaꞌa jitoꞌo tɨ maa tɨ, ti ruꞌu ndito vaꞌa ri roꞌo naa ra. Ti maa Tata ri ja ni jaꞌa ya jnuꞌun ja na ndɨvɨ ra ñuu nuu taꞌu ya jniñu. 33Ti koto xndiꞌi ini ra ja niꞌin ra kuaꞌa ndajniñu nuu ñuyɨvɨ jaꞌa. Vaꞌa ga kuaꞌan ti xiko ra taka ja ka ñavaꞌa ra, ti kuaꞌa xuꞌun un nuu yɨvɨ ndaꞌu naa i. Siaꞌan ti sa nakaya taꞌu ra nuu Yandios ja kancha ya andɨvɨ, ti yukan tu kututu nanu nu savaꞌa yo xuꞌun ini ɨɨn jajnu. Ti andɨvɨ yukan tu kɨvɨ ñakuiꞌna, ni tikixin tu kɨvɨ tɨ ja stɨvɨ tɨ. 34Ti savaꞌni ga nanu ndoꞌo ini ra ja nakaya ra yaji ra, ti yukan kundio ini ra ja na niꞌin ra ―ni kachi ya.

Na kotuꞌva yo kɨvɨ chaa Jesús

35Siin Jesús xndaku ya nuu ndajaꞌa ya, ti ni kachi ya:

―Vaꞌa nusa, ti suni koto maa ra naa ra, kotuꞌva ra ja kuu kɨvɨ nchaa jitoꞌo ra, 36nanu ɨɨn muzu ja kayu kayu ni candil da, ja ndatu da jitoꞌo da vendi da nu ni jaꞌan da ɨɨn viko nandaꞌa. Ti muzu un kuiña da yuxeꞌe savaꞌni ga hora na nchaa amu da. 37Ko ndatu muzu un, nu na nchaa jitoꞌo da ti kuni da ja ndito muzu da. Ti na kachi ri ja maa jitoꞌo da un, suꞌva kuanukuachi da, chi savaꞌa da mesa da, ti kana da muzu da un ja na nukoo da ti kee da staa. 38Ti kee vaꞌa muzu un nu ndito da savaꞌni ga hora na nchaa jitoꞌo da, vaꞌa ni ñuu, xi kuan ndii ni ga. 39Ndeꞌe naa ra, sa ti ɨɨn chaa xiin veꞌe ja jini da na hora jaa ñakuiꞌna veꞌe da ɨɨn jakuaa, va kondito da, ti tu kuaꞌa da jnuꞌun ja sakuiꞌna veꞌe da, ti tava ndajniñu da. 40Ja yukan kuu ja suni kotuꞌva ra naa ra, chi jaa ɨɨn kɨvɨ, ti sana ini ra, ti nchaa ruꞌu, ja kuu ri maa Seꞌe Yɨvɨ Ñuyɨvɨ ―ni kachi ya.

Sɨkɨ muzu vaꞌa jiin muzu tu jandatu

(Mt. 24.45‑51)

41Yukan ti ni jikan jnuꞌun Pedro ya:

―Jitoꞌyo, ¿nuu taka maa ni na ni kaꞌan ni jnuꞌun jaꞌa, xi ni kaꞌan ni ja kuu tendɨꞌɨ yɨvɨ nu? ―ni kachi da.

42Ti ni kachi maa Jitoꞌyo:

―Chaa kuu muzu vaꞌa ja junukuachi ndaa un, ti kanu ini chaa xiin veꞌe un ja na kɨndaꞌa da uu ga muzu un, ti suni jiin hora na kuaꞌa da ja kaji uu ga muzu un. 43Ndatu chaa kuu muzu un nu na najaa chaa xiin veꞌe un, ti kuni da chaa siuku da nava ni taꞌu jniñu nuu da. 44Ti na kachi ndaa ri ja kusɨɨ ini maa jitoꞌo da un, ti xndoo da chaa ja na kɨndaꞌa da taka ja ñavaꞌa da un. 45Ko nu chaa junukuachi un na saꞌa ndevaꞌa da, chi ndoꞌo ini da ja kukuee ga jitoꞌo da un, ti kejaꞌa nduxaan da nuu uu ga muzu un, jiin ñaꞌan ka junukuachi, ti kejaꞌa kaji koꞌo da ti kejaꞌa najini da. 46Yukan ti iyo naa ini da ti nchaa jitoꞌo da. Ti kuaꞌa da tau chaa un jiin ɨɨn nundoꞌo ja jnaꞌnu ndatu da. Siaꞌan ka jnaꞌan yɨvɨ tu ka ñukuu kuɨtɨ ini i Yandios.

47Ko muzu ja tu chunsoꞌo taka jniñu kuni jitoꞌo da ja saꞌa da, vasu jini da jniñu taꞌu jitoꞌo da, ti tu jandatu da ja siuku da taka nava kuni jitoꞌo da, ni tu iyo tuꞌva da ja kuu kɨvɨ nchaa jitoꞌo da. Ti muzu un, ndoꞌo xaan da. 48Ko muzu ja tu jini na jniñu kuni jitoꞌo da ja saꞌa da, ti saꞌa da ɨɨn jniñu ja tu jajnaꞌan ini jitoꞌo da, ti muzu un jaku ni ndoꞌo da. Chi vanuxia tu ni kujnuni ini da naa jniñu kuni jitoꞌo da. Suni siaꞌan kuu jiin ɨɨn yɨvɨ ni kutuꞌva vaꞌa chi kuaꞌa ja nakuaꞌa i jnuꞌun, chi jitoꞌo i kuni ja na kuanukuachi vaꞌa i nuu da, ti na siuku ndaa i jiin taka jniñu ni taꞌu da nuu i ―ni kachi ya.

Ja sɨkɨ Jesús, ti kusɨɨn ini yɨvɨ naa i

(Mt. 10.34‑36)

49Siin Jesús xndaku ya nuu ndajaꞌa ya, ti ni kachi ya:

―Ruꞌu ni chaa ri, ko so ja na skuikun ri ñuꞌun, nanu ka nakaꞌma yo icha ja na ndundoo yuku. Chi ka iyo sava yɨvɨ ja nasaꞌa ndoo ri undi ini añu i, ko ka iyo sava yɨvɨ niꞌin ini, ti ja kuu yɨvɨ un, kuu ri nanu ɨɨn ñuꞌun nuu ka nakaꞌma yɨvɨ yuku, chi xnaa ri yɨvɨ un. Chi yukan kuu ja ve saꞌa ri. 50Ko iyo ɨɨn nundoꞌo kii sɨkɨ ri, nanu nundoꞌo jnaꞌan ɨɨn yɨvɨ kekaꞌnu chii nducha. Ti kukuiꞌya xaan ini ri jiin nundoꞌo jaꞌa undi na siuku ndɨꞌɨ ri. 51¿Xi ka jani ini ra ja ni chaa ri, ti saꞌa ri ja na kunchuku mani yɨvɨ naa i nuu ñuyɨvɨ jaꞌa nu? Ko na kachi ri ja tuu. Chi suꞌva kusɨɨn ini yɨvɨ naa i ja sɨkɨ ruꞌu. 52Ti undi vijna kejaꞌa kusɨɨn ini yɨvɨ ja sɨkɨ ruꞌu. Chi nu ka iyo uꞌun yɨvɨ ini ɨɨn veꞌe, uni yɨvɨ un kuantaꞌu i ruꞌu, ti uu ga yɨvɨ un, tu kuantaꞌu i ruꞌu. 53Ti chunsama ini tata jiin seꞌe ja tu kunchuku mani ti koto uꞌu jnaꞌan i. Ti koto uꞌu nana jiin seꞌe sɨꞌɨ, ti seꞌe sɨꞌɨ jiin nana. Koto uꞌu seꞌe janu un jiin nana chiso, ti nana chiso un jiin seꞌe janu ―ni kachi ya.

Nasa na kani kɨvɨ

(Mt. 16.1‑4; Mr. 8.11‑13)

54Ni ndɨꞌɨ ni kaꞌan ya nuu ndajaꞌa ya, ti ni kaꞌan tuku ya nuu yɨvɨ kuaꞌa un. Ti ni kachi ya:

―Nu ni ka jini ra nuu kuꞌiin viko ichi nuu kee ndikandii, ti ka kaꞌan ra ja kuaꞌi sau, ti siaꞌan kuu ndixia. 55Ti nu ni kejaꞌa kee tachi ichi vee, ti ka kaꞌan ra ja nandii, ti jandaa ndixia kuu. 56Ko chaa ñaa xini ka kuu ra, vasu tuꞌva ra, ko ka xndoñaꞌan ra. Chi ka jini vaꞌa ra nasa nakani kɨvɨ nuu andɨvɨ jiin ja ndenda nuu ñuꞌun, ¿ti nasa kuu ja tu ka chaku ini ra nau ja kuu ruꞌu, ja saꞌa ri taka jniñu ñaꞌnu kɨvɨ vijna nusa? ―ni kachi ya.

Kanuu ndumani yo jiin yɨvɨ jito uꞌu yoꞌo

(Mt. 5.25‑26)

57Siin xndaku Jesús nuu yɨvɨ un, ti ni kachi ya:

―Kani ini nuu jniñu ñaꞌnu saꞌa ri, nanu ja ka nakani ini ra nasa ndumani ra jiin yɨvɨ kankuachi jaꞌa ra. 58Chi nu ɨɨn yɨvɨ na kankuachi jaꞌa ra, ti kiꞌin ra veꞌe sticia. Xnakan ndajnuꞌun mani naa ra ichi kuankoyo ra ti na kukuee, nava tukaa ga kiꞌin da jiin ra veꞌe sticia, chi nakuaꞌa juez un roꞌo nuu policia, ti chindiꞌyu da roꞌo vekaa. 59Ti na kachi ndaa ri nuu ra naa ra ja tu kaña ra yukan undi nu tu chunaa ndɨꞌɨ ra xuꞌun tau ra un ―ni kachi Jesús.

Kanuu ja na nakani ini yo nuu kuachi yo

Currently Selected:

Lucas 12: mpm

Highlight

Copy