Marka 15
15
Świecki sąd nad Jezusem
(Mt 27,1‐26; Łk 23,1‐25; J 18,28‐40; J 19,1‐15)
1 # Mt 26,57; Mt 27,1‐2; Łk 22,66; Łk 23,1; J 18,28 Zaraz po świtaniu#Werset ten ujawnia, iż zgromadzenie Sanhedrynu było nielegalne. Procedury prawne zabraniały bowiem Radzie zbierania się w nocy i podejmowania uchwał oraz postanowień w takim czasie., po naradzie z przywódcami ludu i uczonymi w Piśmie, arcykapłani i cały Sanhedryn#Sanhedryn Jerozolimski był Najwyższą Radą Żydowską składającą się z arcykapłana oraz 70 przedstawicieli najznamienitszych rodzin żydowskich, kapłanów, uczonych w Piśmie i przywódców rodów izraelskich. Radzie tej przewodniczył aktualnie urzędujący arcykapłan. kazali związać Jezusa i poprowadzili Go do Piłata#Od 6 r. n.e. Judea była prowincją rzymską. Prawo rzymskie nie pozwalało Sanhedrynowi wydawać wyroków śmierci. Dlatego wszystkie poważne oskarżenia zagrożone wyrokiem śmierci podlegały jurysdykcji namiestnika rzymskiego, nominowanego osobiście przez Cezara. Piłat był namiestnikiem Judei w latach 26‐36 n.e. Zasadniczo rezydował on w Cezarei Nadmorskiej, a gdy odwiedzał Jerozolimę, zatrzymywał się w twierdzy Antonia, która przylegała do północnego muru świątyni Salomona. Twierdzę tę do obrony świątyni wzniósł Herod Wielki w roku 31 p.n.e. W czasach Jezusa stacjonował w niej garnizon rzymski..
2Kiedy Piłat rozpoczął przesłuchanie, zapytał z sarkazmem:
— A więc jesteś „królem żydowskim”?
W odpowiedzi Jezus spytał:
— Czy takie jest twoje przekonanie? # Obszerniejszą relację z tej rozmowy znajdujemy w J 18,33‐38. .
3Tymczasem arcykapłani oskarżali Jezusa w wielu sprawach. 4Piłat więc ponownie zwrócił się do Jezusa:
— Dlaczego nic nie mówisz? Chyba słyszysz, o co cię oskarżają?
5 # Iz 53,7; Mk 14,60‐61; Łk 23,9 Jezus jednak nie odpowiedział na żadne z oskarżeń. To wprawiło namiestnika w wielkie zdziwienie.
6A panował wówczas pewien zwyczaj, że z okazji święta namiestnik ułaskawiał jednego z więźniów, o którego prosił lud. 7W twierdzy zaś więziono niejakiego Barabasza#Mowa o człowieku, który wg Mt 27,16 również miał na imię Jezus, lecz z przydomkiem „Barabasz” (aram. Bar‐Abba). Znaczenie imienia Barabasz to „syn ojca”. Abba (ojciec) było słowem o głębokim wymiarze uczuciowym i emocjonalnym, którym nie tylko dzieci nazywały swych kochanych tatusiów, ale także młodsze pokolenia zwracały się do nestorów swoich rodów lub którym uczniowie odnosili się do swych umiłowanych nauczycieli. Przydomek „Barabasz” mógł się zatem wziąć z tego, iż ten młody zelota (określony dalej jako „powstaniec”) był uczniem osoby, pod której wpływem brał udział w lokalnych rozruchach na tle religijno‐narodowym., aresztowanego razem z innymi powstańcami#Gr. systasiastes – współpowstaniec. Niektórzy niesłusznie tłumaczą to słowo jako „buntownik”, co w języku polskim ma swój negatywny kontekst, jakiego grecki sens nie niesie. w czasie rozruchów#Było to jedno z lokalnych powstań narodowo–religijnych, które – na wzór wielkiego powstania Machabeuszy – miały co jakiś czas miejsce w Izraelu (por. Łk 13,1)., podczas których doszło do zabójstwa. 8Tymczasem tłum zebrany przed siedzibą namiestnika zaczął się domagać od Piłata, by uczynił dla nich to, co zwykle. 9Wówczas Piłat zapytał:
— Czy chcecie, bym uwolnił wam „króla żydowskiego”?
10 # Mt 21,38; J 11,48; J 12,19 Wiedział bowiem, iż to arcykapłani, a nie lud, wydali Go przez zawiść#Zawiść, jaką arcykapłani oraz przywódcy ludu mieli w swoich sercach, wynikała z sympatii ludu dla Jezusa.. 11#Dz 3,14Jednak arcykapłani podburzyli tłum, by domagał się zwolnienia Barabasza. 12#Dz 13,28Gdy więc Piłat zadał kolejne pytanie:
— Co mam uczynić z tym, którego zwiecie królem żydowskim?,
13oni zaczęli wołać:
— Ukrzyżuj go! Ukrzyżuj go!
14Wtedy Piłat spytał:
— Ale co złego wam uczynił?
Lecz oni zaczęli wtedy skandować jeszcze głośniej:
— Ukrzyżuj go!! Ukrzyżuj go!!
15 # Iz 53,6 W takiej sytuacji Piłat, chcąc zadowolić tłum, uwolnił im Barabasza, a Jezusa kazał wychłostać#Karę chłosty żołnierze rzymscy wymierzali biczem flagrum (zwanym też zdrobniale flagellum). Składał się on z mocnej rękojeści, do której mocowano rzemienie z umieszczonymi na nich kawałkami metalu lub haczykami. One to w niemiłosierny sposób rozrywały ciało chłostanego człowieka. Osobę poddawaną chłoście zwykle przywiązywano do pala egzekucyjnego. Rzymska kara chłosty różniła się od żydowskiej: (a) tym że nie miała ograniczenia liczby zadanych razów (u Żydów nie mogło być więcej niż 39) oraz (b) rodzajem bicza. Żydowskie bicze nie miały żadnych wzmocnień na swoich rzemieniach. i skazał na ukrzyżowanie#Ukrzyżowaniem Rzymianie karali zbiegłych niewolników, a także przestępców, którzy nie mieli rzymskiego obywatelstwa..
Męka, śmierć i pogrzeb Jezusa
(Mt 27,27‐61; Łk 23,26‐56; J 19,1‐42)
16 # Mt 27,27 Żołnierze zabrali więc Jezusa w głąb dziedzińca, w pobliże pretorium#„Pretorium” – kwatera rzymskiego pretora (namiestnika, wodza), któremu podlegali żołnierze. Przed nią znajdował się zwykle plac żołnierski, zwany wojskowym forum.
, gdzie zebrała się reszta kohorty#Kohorta w pełnym składzie liczyła od 500 do 600 żołnierzy. Tu prawdopodobnie było ich mniej. Nie wszyscy musieli być aktualnie na służbie.. 17Po ubiczowaniu ubrali Go w szkarłatny płaszcz#Chodzi prawdopodobnie o jeden z płaszczy, jakich używali rzymscy żołnierze. Celem takiego działania było wyśmianie królewskiej godności Chrystusa. Jezus przyznał bowiem przed Piłatem, że jest królem (zob. w. 11), choć w innym sensie, niż Piłat to pojmował. Kolor szkarłatny symbolizował w tamtych czasach władzę królewską. Żołnierze, błaznując, wręczyli Chrystusowi jeszcze inne prześmiewcze insygnia takiej władzy (zob. w. 29)., z cierni upletli kolczastą koronę, wcisnęli Mu ją na głowę 18i zaczęli z Niego szydzić:
— Bądź pozdrowiony, „królu żydowski”!#Takimi słowami wojsko rzymskie pozdrawiało cesarza (po łacinie: Ave, Caesar). Tu czynili to dla szyderstwa ze względu na wyznanie Chrystusa, iż jest królem..
19Bili Go trzcinowymi rózgami po głowie, pluli na Niego i, błaznując, przyklękali, niby to oddając Mu królewskie honory. 20Gdy te drwiny znudziły się im, zerwali z Jezusa purpurowy płaszcz i oddali Mu Jego szaty.
Potem wyprowadzili Go na ukrzyżowanie. 21Po drodze przymusili pewnego człowieka wracającego z pracy w polu, niejakiego Szymona z Cyreny#Cyrena – nadmorskie miasto leżące na zachód od Egiptu, w regionie zwanym Cyrenajka, mniej więcej na szerokości Grecji i Krety. Obecnie Cyrena jest jedynie stanowiskiem archeologicznym niedaleko wioski Szahhat, ok. 200 km na wschód od Bengazi w Libii., ojca Aleksandra i Rufusa, aby poniósł belkę krzyżową#Skazany na ukrzyżowanie niósł tylko poziomą część krzyża. Pionowa belka była na stałe ustawiona na miejscu kaźni. Świadectwa relacji wszystkich ewangelistów są jednoznaczne. Jezusa tak umęczono, iż nie był w stanie sam dźwigać belki krzyżowej. Dlatego po złożeniu jej na barkach Szymona z Cyreny szedł na Golgotę bez niej. Więcej w Komentarzu NPD → Ukrzyżowanie (jako forma rzymskiej egzekucji). Niestety, artystyczne wizje drogi Chrystusa na Golgotę, utrwalane przez wieki w dziełach sztuki, zniekształciły zrozumienie tej części narracji ewangelicznej. za Jezusa.
22W ten sposób doprowadzili Jezusa na miejsce zwane Golgota#Grecka nazwa tego wzniesienia jest transliteracją jego aramejskiej nazwy Golgotha (Czaszka).
, co znaczy „Miejsce Czaszki”. 23#Ps 69,21‐22Tam dali Mu wina zaprawionego mirrą#W czasach rzymskich była to zwykła rzymska procedura krzyżowania. Gorzki napój (gorzki smak pochodził od dodatku mirry) podawany skazańcowi czynił go nieco mniej wrażliwym na ból, nie pozbawiał jednak świadomości. W tym wypadku mamy do czynienia z niezwykle ważnym wypełnieniem jednego z proroctw dotyczących Mesjasza – por. Ps 69,22. Dawid napisał ten psalm w czasach zjednoczonej monarchii Izraela (1050‐930 r. p.n.e.), a więc w okresie, kiedy ani śmierć krzyżowa, ani rzymskie procedury stosowane podczas krzyżowania nikomu z ludzi nie były jeszcze znane. Bóg zapowiedział je jednak ustami natchnionego psalmisty.. On jednak odmówił wypicia. 24#Ps 22,18‐19Po ukrzyżowaniu podzielili między sobą Jego szaty, losami#Por. Ps 22,19. rozstrzygając, co który ma wziąć. 25#J 19,14Gdy Go krzyżowano, była godzina dziewiąta rano#Wg rachuby żydowskiej była to „trzecia godzina dnia”.. 26Tytuł winy#Tytuł winy zapisywano na tabliczce zwanej po łacinie titulus. Więcej na ten temat w Komentarzu NPD → Ukrzyżowanie (jako forma rzymskiej egzekucji)., jaki przy Nim powieszono, brzmiał: „Król Żydowski”.
27 # Iz 53,12; Mt 20,21; Mk 10,37; Łk 22,37 Wraz z Nim ukrzyżowano dwóch bandytów – jednego po prawej, drugiego po lewej Jego stronie.
28W ten sposób wypełniły się słowa Pisma: Został zaliczony do grona złoczyńców#Por. Iz 53,12. Niektóre rękopisy greckie nie zawierają tego wersetu, dlatego część wydań Biblii go pomija..
29 # Ps 22,7‐8; Ps 109,2.25; Mk 14,58; J 2,19 Wielu z tych, którzy tam przyszli, bluźniło Mu. Z drwiną potrząsając głowami, wołali:
— Hej ty, „burzycielu świątyni”, który twierdziłeś, że odbudujesz ją w ciągu trzech dni, 30uwolnij teraz sam siebie i zejdź z krzyża!#Bluźniercy wypowiadający te słowa nie rozumieli wielkiej prawdy, którą później Apostoł Paweł opisał w Flp 2,6‐11..
31W podobny sposób szydzili również arcykapłani wraz z uczonymi w Piśmie, mówiąc:
— Innych ratował, lecz siebie nie potrafi! 32#Mt 16,1.4; Łk 23,39‐43; J 6,30Niechże ten „mesjasz”#Dosł. „chrystusem”. Z uwagi na brak czci ze strony tych ludzi słowo zapisano małą literą., ten „król Izraela” zejdzie teraz z krzyża, abyśmy mogli to zobaczyć i mu uwierzyć!
Tak samo urągali Mu bandyci ukrzyżowani wraz z Nim.
33 # Am 8,9 Gdy nadeszło południe#Wg rachuby żydowskiej była to szósta godzina dnia., całą Ziemię ogarnęła ciemność, która trwała blisko trzy godziny#Dosł. „od godziny szóstej (12:00) do godziny dziewiątej (15:00)”. Ciekawe jest to, że godziny te były czasem publicznych modłów w świątyni.. 34#Ps 22,1‐2Około godziny piętnastej#Wg rachuby żydowskiej: „około godziny dziewiątej”. Jezus donośnie zawołał:
— Eli, Eli, lema sabachtani?! # Słowa hebrajskie. W Judei i w Galilei ludność mówiła wówczas językiem aramejskim. Pierwsze dwa wyrazy tej wypowiedzi mogły nasuwać nieznającym hebrajskiego przypuszczenie, iż Jezus wzywa Eliasza. — co znaczy: „Boże mój, Boże mój! Czemuś się oddalił?!”#Por. Ps 22,2 i Ps 42,10. Trudno jest rozstrzygnąć, który z tych psalmów dokładniej oddaje sytuację, jaka miała miejsce na krzyżu. Jezus wypowiedział te słowa po aramejsku, a w NT transliterowano je po grecku, zaś same Psalmy spisane były po hebrajsku. Większość biblistów odnosi jednak okrzyk Jezusa do Ps 22,2..
35Stojący tam ludzie, słysząc Jego głos, mówili:
— Chyba woła Eliasza!
36 # Ps 69,21; Mt 27,34; Mk 15,23; Łk 23,36 Wtedy jeden z nich pobiegł i przyniósł gąbkę nasączoną winnym octem#Tak wówczas nazywano kwaśne wino, którego używano do gaszenia pragnienia.. Nadział ją na pręt spleciony z trzciny i podsunął Jezusowi do zgaszenia pragnienia#Por. Ps 69,22., mówiąc:
— Poczekajmy i zobaczmy, czy przyjdzie Eliasz, by zdjąć go z krzyża!
37Zaś Jezus po raz drugi zawołał donośnym głosem i wydał ostatnie tchnienie.
38 # Wj 26,31‐33; Hbr 10,19‐20 W tej samej chwili zasłona, która w przybytku#Przybytkiem nazywano centralne miejsce w świątyni jerozolimskiej, gdzie znajdowało się miejsce najświętsze, do którego arcykapłan mógł wejść tylko raz w roku, w Dzień Przebłagania (hebr. Jom Kippur), z krwią ofiary przebłagalnej za grzechy całego ludu. oddzielała miejsce święte od najświętszego, rozdarła się na dwoje – od góry do dołu#Zasłona była utkana jako jedna całość, podobnie jak tunika Jezusa.!
39Gdy centurion#Centurion – inaczej setnik, dowódca stuosobowego oddziału rzymskich żołnierzy. stojący przy Jezusie ujrzał, w jaki sposób oddał On ostatnie tchnienie, powiedział:
— Ten człowiek naprawdę musiał być Bożym synem!
40 # Mk 6,3; Łk 8,2‐3 W jakiejś odległości od krzyża stały kobiety, które przyglądały się wszystkiemu. Wśród nich były Maria z Magdali#Magdala – miasto leżące w Galilei, blisko zachodniego brzegu Jeziora Galilejskiego (obecnie El‐Me‐Dżel). Niektórzy tłumaczą „Maria Magdalena”, jednak Magdalena nie było jej drugim imieniem czy nazwiskiem, tylko przydomkiem. Zgodnie z ówczesnym nazewnictwem powinna być zwana Marią z Magdali lub Marią magdaleńską analogicznie do określeń Jezus z Nazaretu i Jezus nazareński., Maria – matka Jakuba zwanego Małym#Niektórzy tłumaczą: „Młodszym” lub „Mniejszym”., oraz Józefa#Dosł. „Jozesa”., a także Salome#Wg Mt 27,56 była ona matką synów Zebedeusza.. 41One to, usługując Jezusowi, towarzyszyły Mu od czasów Jego działalności w Galilei. Poza nimi było także wiele innych, które, idąc za Nim, przybyły do Jerozolimy#Ciekawe jest to, że ani Marek, ani Mateusz, ani Łukasz nie wspominają o obecności pod krzyżem Marii, matki Jezusa. O niej czytamy tylko w relacji Jana (por. J 19,25)..
42 # Mt 27,62 Kiedy nadeszło późne popołudnie i krzątanina w związku z przygotowaniem do zbliżającego się święta#W tym miejscu w tekście greckim występuje słowo szabat, należy jednak pamiętać, iż określenie to Żydzi stosowali w odniesieniu do każdego dnia świętego (świątecznego), a nie tylko do siódmego dnia tygodnia hebrajskiego. W tym czasie nadchodziło już Święto Paschy, które miało mieć „szczególnie uroczysty charakter” (por. J 19,31), dlatego Żydzi nie chcieli, by ciało Jezusa pozostało na krzyżu w tak wielkie święto. Z wyliczeń przedstawionych w diagramie OSTATNIE GODZINY JEZUSA PRZED UKRZYŻOWANIEM i CZAS ZMARTWYCHWSTANIA (zamieszczonym w Wyjaśnieniach Metodologicznych NPD) wynika, że Chrystus najprawdopodobniej zmarł w piątek po południu, w Dniu Przygotowania Paschy, która miała się zacząć tego dnia wieczorem. zaczęła narastać, 43#Łk 2,25.38pod krzyżem pojawił się Józef z Arymatei#Arymatea, prawdopodobnie chodzi o dawniejsze Ramataim – miejscowość leżącą 35 km na północny zachód od Jerozolimy., znamienity członek Najwyższej Rady Żydowskiej#Chodzi o Sanhedryn., który wyczekiwał Bożego Królestwa. Ten śmiało udał się do Piłata i poprosił go o ciało Jezusa. 44Piłat zdziwił się, słysząc, że Jezus już umarł. Z tego powodu przywołał centuriona, by spytać, jak dawno się to stało. 45Gdy tylko otrzymał potwierdzenie, nakazał wydać Józefowi zwłoki Jezusa. 46#Dz 13,29Ten zaś zdjął ciało Jezusa z krzyża, owinął je świeżo kupionym płótnem pogrzebowym, a następnie złożył w grobowcu wykutym w skale. Wejście do grobowca zabezpieczył, zataczając specjalny kamień. 47Maria z Magdali#Czasami (na podstawie Łk 8,2) Maria ta zwana była również Magdaleną. i Maria, matka Józefa#Dosł. „Jozesa”., poszły za nim, by się dowiedzieć, gdzie złożono ciało Jezusa.
Currently Selected:
Marka 15: NT NPD
Highlight
Share
Copy
Want to have your highlights saved across all your devices? Sign up or sign in
Copyright ©️ 2021, 2022, 2023 by Wydawnictwo NPD.