ଲୁକା 5

ପାହିଲା ଚେଲା କେ କେଡ଼ା

(ମାତ୍ତି. 4:18-22; ମାର୍କୁ. 1:16-20)

1ମୁଶିଙ୍ଗ୍ ମିଃଥିମ୍ବା ହୋଡ଼ୋକୋ ପାର୍ମେଶ୍ଵାର୍ ରାଃ ବାଚାନ୍ ଆୟୁମ୍ ନାଙ୍ଗ୍ ୟୀଶୁ ତାଃ ହୁଣ୍ଡିଅଃ ତାଇକେନାକୋ, ଇମ୍ତା ଇନିଃ ଗାନ୍ନେସାରାତ୍ ରାଃ ସାମୁଦାର୍ ଗେନା ରେ ତିଙ୍ଗୁ ଲେନ୍ ତାଇକେନାଏ, 2ଇନିଃ ସାମୁଦାର୍ ଗେନା ରେ ବାରିୟା ଡୋଙ୍ଗା ତିଙ୍ଗୁକାନ୍ ନେଲ୍‍କେଦାଏ, ଆଡୋଃ ଝୋରାକୋ ଏଣ୍ଡେ ଏତେ ଆଡ଼୍‍ଗୁ କେତେ ହାକୁ ସାବ୍ ଜାଲୋମ୍ କେ ଆବୁଙ୍ଗ୍ ତାଇକେନାକୋ। 3ଏନ୍ ଡୋଙ୍ଗାକୋ ଏତେ ମିୟାଃ ରେ ଅକନାଃ ଶିମୋନ୍ ରାଃ ତାଇକେନା, ରାକାବ୍ କେତେ, ଇନିଃ-ଇନିଃକେ ଆର୍ଜି କିଜାଏ, ଚି ନାଡ଼େଏ ତେ କାଟିଃ ଗେନା ଇଦିକେମେ, ଏନ୍ତେ ଇନିଃ ଦୁବ୍ କେତେ ଡୋଙ୍ଗା ଚେତାନ୍ ଏତେ ଉପ୍‍ଦେଶ୍ ଏଟେଃ କେଦାଏ।

4ଚିମ୍ତାଙ୍ଗ୍ ଇନିଃ ହୋଡ଼ୋକୋକେ କାଜି ଛାବା କେଃକୋୱାଏ, ଇନିଃ ଶିମୋନ୍ କେ କାଜିକେଦାଏ, “ଗାଡା ପାଡ଼୍ ଇଦିମେ, ଆଡୋଃ ହୁଡିଙ୍ଗ୍ ଲେକା ହାକୁ ସାବ୍ ନାଙ୍ଗ୍ ଆମାଃ ଜାଲୋମ୍ ଉୟୁଦେମେ।” 5ଶିମୋନ୍ ଇନିଃକେ କାଜିରୁଆଡ଼୍ କିଜାଏ, “ହେ ଗୋମ୍‍କେ, ଆଲେ ଗୋଟା ନୁବାଃ କାମି କେଦାଲେ ଆଡୋଃ ମିୟାଦୋ କାଲେ ସାବ୍ ଧାଡ଼ି ଜାନା; ଏଣ୍ଡେ ହ ଆମାଃ କାଜିତେ ଜାଲୋମ୍ ଉୟୁଃଦେୟାଇଙ୍ଗ୍।” 6ଚିମ୍ତାଙ୍ଗ୍ ପାତ୍ରାସ୍ ହାର୍ ଆଜାଃ ଗାତିକୋ ଜାଲୋମ୍ ଉୟୁଃ କେଦାକୋ, ଏଣ୍ଡେ ମିଃଥିମ୍ବା ହାକୁକୋ ପାଶେ ଆଉକେଦାକୋ, ଆଡୋଃ ଇନ୍‍କୁୱାଃ ଜାଲୋମ୍ ଚେଚାଗୋଃ ତାଇକେନା। 7ଏନାମେନ୍ତେ ଇନ୍‍କୁ ଆକୋୱାଃ ଗାତିକୋକେ ଅକନ୍‍କୋ ଏଟାଃ ଡୋଙ୍ଗା ରେ ତାଇକେନାକୋ, ତିଈ ହିଲାଅ କେତେ କେଡ଼ା କେଃକୋୱାକୋ, ଚି ହିଜୁଃକେତେ ଆଲେକେ ଦେଙ୍ଗା ରିକାଏପେ, ହାର୍ ଇନ୍‍କୁ ହିଜୁଃକେତେ, ବାରାନ୍ ଡୋଙ୍ଗା ରେ ନିମିନ୍ ହାକୁକୋ ଫେରେଃ ତାଦାକୋ ଚି ଇନ୍‍କୁ ଡୁବିଜୋଃ ତାଇକେନାକୋ।

8ନେୟା ନେଲ୍‍କେତେ ଶିମୋନ୍ ପାତ୍ରାସ୍ ୟୀଶୁ ଆଃ କାଟାସୁବା ରେ ଇକ୍ଡ଼ୁମ୍ କେଦାଏ, ଆଡୋଃ କାଜିକେଦାଏ; “ହେ ପ୍ରାଭୁ, ଇଙ୍ଗ୍ଆଃ ନାଡ଼େଜେତେ ସେନୋଃ କୋମେ, ଚିୟାଃଚି ଇଙ୍ଗ୍ ପାପୀ ହୋଡ଼ ତାନିଙ୍ଗ୍।” 9ଚିୟାଃଚି ନିମିନାଙ୍ଗ୍ ହାକୁକୋ ପାଶେ କେତେ ସାବ୍ କେଦାକୋ ଚି ପାତ୍ରାସ୍ ଆଡୋଃ ଆଜାଃ ଗାତିକୋ ଆକ୍‍ଦାନ୍ଦା ଜାନାକୋ। 10ଏନ୍‍ଲେକାଗି ଯାବ୍ଦୀ ରାଃ ହୋନ୍ ୟାକୁବ୍ ଆଡୋଃ ଯୋହାନ୍ ହ, ଆକ୍‍ଦାନ୍ଦା ଜାନାକିନ୍, ଅକନ୍‍କୋ ଶିମୋନ୍ ରାଃ ଗାତି ତାଇକେନାକିନ୍, ଏନ୍ତେ ୟୀଶୁ ଶିମୋନ୍ କେ କାଜିକେଦାଏ, “ଆଲୋମ୍ ବୋରୋଏ, ନାଆ ଏତେ ଆମ୍ ହୋଡ଼ୋକୋକେ ଇଙ୍ଗ୍ଆଃ ଚେଲା ବାଇ ଲାଗିନ୍ ହୁଣ୍ଡି କୋୱାମ୍।” 11ଏନ୍ତେ ଇନ୍‍କୁ ଡୋଙ୍ଗା କୋକେ ଗେନା ପାଡ଼୍ ଆଉକେଦାକୋ ହାର୍ ହାକୁ ସାବ୍ କାମି ବାଗେ କେତେ ଇନିଃକେ ଅତୋଙ୍ଗ୍ କିଜାକୋ।

କୋଢ଼୍ ବିମାରୀ କେ ବେଶ୍ ରିକା

(ମାତ୍ତି. 8:1-4; ମାର୍କୁ. 1:40-45)

12ଚିମ୍ତାଙ୍ଗ୍ ଇନିଃ ଗାଲିଲୀ ଜିଲ୍ଲା ରାଃ ମିୟାଃ ସାହାର୍ ରେ ତାଇକେନାଏ, ଏଣ୍ଡେ ନେଲେପେ, ହେନ୍ତାଃ ରେ କୋଢ଼୍ ବିମାର୍ ହୋବାକାନ୍ ମିୟାଃ ହୋଡ଼ ହିଜୁଃନାଏ, ଆଡୋଃ ଇନିଃ ୟୀଶୁ କେ ନେଲ୍‍କେତେ ଆଜାଃ କାଟାସୁବା ରେ ଇକ୍ଡ଼ୁମ୍ କେତେ ଗୁହାରି କିଜାଏ; ଚି “ଆମ୍ ସାନାଙ୍ଗ୍ତାନ୍ ରେଦୋମ୍, ଇଙ୍ଗ୍‍କେ ବେଶ୍ ଧାଡ଼ିୟାମ୍।” 13ଇନିଃ ତିଈ ଆୟୁର୍ କେତେ ଇନିଃକେ ଜୁଟିଃ କିଜାଏ, ହାର୍ କାଜିକେଦାଏ, “ଇଙ୍ଗ୍ ସାନାଙ୍ଗ୍ ତାନାଇଙ୍ଗ୍, ଚି ଆମ୍ ବେଶ୍ କେନୋଃମେ।” ଇମ୍ତାଗି ଇନିଃ କୋଢ଼୍ ଏତେ ବେଶ୍ ଜାନାଏ।

14ଏନ୍ତେ ୟୀଶୁ ଇନିଃକେ ଆନାଚୁ ଏମ୍ କିଜାଏ, “ଜେତାଏ କେ ଆଲୋମ୍ କାଜିୟା, ମେନ୍ଦୋ ସେନ୍ କେତେ ଆପାନ୍ କେ ୟାଜାକ୍ କେ ଦେଖାୱିମେ, ଆଡୋଃ ଆପେୟାଃ ବେଶ୍ ହୋବାଅଃ ବିଷାୟ୍ ରେ ଅକନାଃ ମୁଶା ନାବୀ ଭେଁଟ୍ ରାକାବ୍ ଠାହ୍‍ରାଓ କାଦାଏ, ଏନାକେ ରାକାବେମେ; ଏନାତେ ସବେନ୍ କୋ ସାରିୟାକୋ ଚି ଆମ୍ ବେଶ୍ ଜାନାମ୍।”

15ମେନ୍ଦୋ ଇନିଜାଃ ବିଷାୟ୍ ରେ କାଜିକୋ ଆଡୋଃଗି ଥିମ୍ବା ହୋଡ଼ୋକୋ ରେ ଆୟୁମ୍ ଜାନା, ହାର୍ ମିଃଥିମ୍ବା ହୋଡ଼ୋକୋ ଇନିଜାଃ ସାନ୍ଦେଶ୍ ଆୟୁମ୍ ଲାଗିନ୍ତେ ଆଡୋଃ ଆକୋୱାଃ ବିମାରୀ କୋଏତେ ବେଶ୍ ହୋବାଅଃ ଲାଗିନ୍ତେ ହୁଣ୍ଡି ଜାନାକୋ। 16ମେନ୍ଦୋ ଇନିଃ ସୁନ୍‍ସାନ୍ ଜାଗା ରେ ଏସ୍କାର୍ ସେନ୍ କେତେ ବିନ୍ତି ରିକା ତାଇକେନାଏ।

ଏକାଙ୍ଗୀ ରୋଗୀ ବେଶ୍ ଜାନାଏ

(ମାତ୍ତି. 9:1-8; ମାର୍କୁ. 2:1-12)

17ମୁଶିଙ୍ଗ୍ ନେକା ହୋବାଜାନା ଚି ୟୀଶୁ ଉପ୍‍ଦେଶ୍ ଏମ୍ ତାଇକେନାଏ, ଆଡୋଃ ଫାରିସୀ ହୋଡ଼ୋକୋ ହାର୍ ଆଇନ୍ ଗୁରୁ କୋ ହେନ୍ତାଃ ରେ ଦୁବ୍ ଲେନ୍ ତାଇକେନାକୋ, ଇନ୍‍କୁ ଗାଲିଲୀ ଜିଲ୍ଲା ଆଡୋଃ ୟାହୁଦୀୟା ଜିଲ୍ଲା ରାଃ ସବେନ୍ ହାତୁ କୋଏତେ, ଆଡୋଃ ୟୀରୁଶାଲେମ୍ ସାହାର୍ ଏତେ ହିଜୁଃ ଲେନ୍ ତାଇକେନାକୋ; ଆଡୋଃ ଚାଙ୍ଗାଇ ରିକାଲାଗିନ୍ ପ୍ରାଭୁ ରାଃ ପେଡ଼େଏ ଇନିଜାଃ ଲୋଃ ତାଇକେନା।

18ଏନ୍ ସାମାୟ୍ ଚିମିନାଙ୍ଗ୍ ହୋଡ଼ୋକୋ ମିୟାଃ ହୋଡ଼ କେ ଅକନିଃ ଏକାଙ୍ଗୀ ରୋଗୀ ତାଇକେନାଏ, ଗିତିଃ-ଜାଟି ରେ ଆଉକିଜାକୋ, ଆଡୋଃ ଇନ୍‍କୁ ଇନିଃକେ ଭିତାର୍ ଇଦି ଲାଗିନ୍ତେ ହାର୍ ୟୀଶୁ ଆଃ ନାଡ଼େଏ ମାଣ୍ଡାୱି ଲାଗିନ୍ତେ ହୋରା ଦାଣା ତାଇକେନାକୋ। 19ମେନ୍ଦୋ ମିଃଥିମ୍ବା ହୋଡ଼ୋକୋୱାଃ ଚାଲ୍ତେ ଇନିଃକେ ଭିତାର୍ ଇଦି ଲାଗିନ୍ ହୋରା କାକୋ ନାମ୍ ଧାଡ଼ିକେଦା, ଏଣ୍ଡେ ହିନ୍‍କୁ ଅଡ଼୍ଆଃ ଚେତାନ୍ ରାକାବ୍ ଜାନାକୋ ହାର୍ ଖାପ୍ରା କୋକେ ଗେନାକେଦାକୋ, ଆଡୋଃ ଇନିଃକେ ବାୟ୍‍ହାର୍ ତେ ଗିତିଃ-ଜାଟି ଲୋଃ ଗି ଥାଲା ରେ ୟୀଶୁ ଆଃ ନାଡ଼େଏ ଆଡ଼୍‍ଗୁ କିଜାକୋ।

20ୟୀଶୁ ଇନ୍‍କୁୱାଃ ବିଶ୍ଵାସ୍ ନେଲ୍‍କେତେ ଇନିଃକେ କାଜିକେଦାଏ; “ହେ ହାଗା, ଆମାଃ ପାପ୍‍କୋ ଛାମା ଜାନା।” 21ଏନ୍ତେ ଆଇନ୍ ଗୁରୁ ହାର୍ ଫାରିସୀ ହୋଡ଼ୋକୋ କୁପୁଲି ଜାନାକୋ ଚି, “ନିଈ ଅକଏ ତାନିଃ, ଜେ ପାର୍ମେଶ୍ଵାର୍ ରାଃ ନିନ୍ଦା ତାନାଏ? ପାର୍ମେଶ୍ଵାର୍ କେ ବାଗିକେତେ ଅକଏ ପାପ୍ କୋରାଃ ଛାମା ରିକା ଧାଡ଼ିୟାଏ?”

22ମେନ୍ଦୋ ୟୀଶୁ ଇନ୍‍କୁୱାଃ ମୋନ୍ ରାଃ ବାକାଣ୍ କେ ସାରିକେତେ, ଇନ୍‍କୁକେ କାଜିୟାଃକୋୱାଏ, “ଆପେୟାଃ ମୋନ୍ ରେ ଚିନାଃ ଲାଗିନ୍ କୁପୁଲିଅଃ ତାନାପେ? 23ସାହାଜ୍ ଚିନାଃ ତାନାଃ? ଚିନାଃ ନେୟା କାଜି ଚି, ‘ଆମାଃ ପାପ୍ ଛାମା ଜାନା ଚି ନେୟା କାଜି ଚି ବିରିଃମେ ଆଡୋଃ ସେନେମେ?’ 24ମେନ୍ଦୋ ନେୟାଲାଗିନ୍ ଚି ଆପେ ସାରିପେ ଚି ମାନ୍‍ୱା ରାଃ ହୋନ୍ କେ ଅତେ ରେ ପାପ୍ ଛାମା ରିକା ରାଃ ହ ଆଧିକାର୍ ମେନାଃ।” ଇନିଃ ଏନ୍ ଏକାଙ୍ଗୀ ହୋଡ଼ କେ କାଜିକେଦାଏ, “ଇଙ୍ଗ୍ ଆମ୍‍କେ କାଜିମେ ତାନିଙ୍ଗ୍ ବିରିଃମେ ଆଡୋଃ ଆମାଃ ଗିତିଃ-ଜାଟି ଉଠାଓକେତେ ଆମାଃ ଅଡ଼୍ଆଃ ସେନୋଃ କୋମେ।”

25ଇମ୍ତାଗି ଇନ୍‍କୁୱାଃ ନାଡ଼େଏଃ ରେ ବିରିଃ ଜାନାଏ, ହାର୍ ଅକନାଃ ରେ ଇନିଃ ବାଟି ଲେନ୍ ତାଇକେନାଏ ଏନାକେ ଉଠାଓ କେତେ, ପାର୍ମେଶ୍ଵାର୍ ରାଃ ମାନାରାଙ୍ଗ୍ ତାନ୍ ଲୋଃ ଆଜାଃ ଅଡ଼୍ଆଃ ତେ ସେନ୍ ଜାନାଏ।

26ଏଣ୍ଡେ ସବେନ୍ କୋ ଆକ୍‍ଦାନ୍ଦା ଜାନାକୋ ହାର୍ ପାର୍ମେଶ୍ଵାର୍ ରାଃ ମାନାରାଙ୍ଗ୍ କେଦାକୋ ହାର୍ ଥିମ୍ବାଗି ବୋରୋକେତେ କାଜିକେଦାକୋ ଚି, “ଇସିଙ୍ଗ୍ ଆଲେ ଚିଉଲା ହ କାନେଲାକାନ୍ କାଜି ନେଲ୍ କେଦାଲେ।”

ୟୀଶୁ ଲେବୀ ନୁତୁମ୍ ମିୟାଃ ହୋଡ଼ କେ କେଡ଼ା

(ମାତ୍ତି. 9:9-13; ମାର୍କୁ. 2:13-17)

27ଏନାରାଃ ତାୟୋମ୍ତେ ୟୀଶୁ ଏନ୍ ସାହାର୍ ଏତେ ବାହ୍‍ରେ ଅଡୋଙ୍ଗ୍ ଜାନାଏ, ହାର୍ ଲେବୀ ନୁତୁମ୍ ମିୟାଃ ରୋମାନ୍ ସାର୍‍କାର୍ ରାଃ ମାଲ୍‍ହାରୋମ୍ ଟାକା ଇଦି ନିଈ କେ ମାଲ୍‍ହାରୋମ୍ ଟାକା ଜାମା ତେୟାଃ ଅଡ଼୍ଆଃ ରେ ଦୁବାକାନ୍ ନେଲ୍‍କେଦାଏ, ହାର୍ ଇନିଃକେ କାଜିକେଦାଏ, “ଇଙ୍ଗ୍‍କେ ଅତୋଙ୍ଗିଙ୍ଗ୍ ମେ!” 28ଇନିଃ ସବେନାଃ ବାଗେ କେତେ ବିରିଃ ଜାନାଏ, ହାର୍ ଇନିଃକେ ଅତୋଙ୍ଗ୍ କିଜାଏ।

29ଏନ୍ତେ ଲେବୀ ନୁତୁମ୍ ହୋଡ଼ ଆଜାଃ ଅଡ଼୍ଆଃ ରେ ଇନିଜାଃ ଲାଗିନ୍ ମାରାଙ୍ଗ୍ ଭୋଜ୍ ମାଣ୍ଡାଅ କେଦାଏ; ଏନ୍ତାଃରେ ମିଃଥିମ୍ବା ମାଲ୍‍ହାରୋମ୍‍କୋ ହାର୍ ଏଟାଃ ହୋଡ଼ୋକୋ ଇନିଜାଃ ଲୋଃ ଜୋମ୍ ଲାଗିନ୍ ଦୁବ୍ ଲେନାକୋ। 30ଏନ୍ତେ ଫାରିସୀ ହୋଡ଼ୋକୋ ହାର୍ ଇନ୍‍କୁୱାଃ ଆଇନ୍ ଗୁରୁକୋ ୟୀଶୁ ରାଃ ଚେଲାକୋକେ ନେୟା କାଜିକେତେ କୁର୍‍ବୁରାୱ ଜାନାକୋ ଚି, “ଆପେ ମାଲ୍‍ହାରୋମ୍‍କୋ ଆଡୋଃ ପାପୀକୋ ଲୋଃ ଚିନାଃ ମେନ୍ତେ ଜୋମ୍-ନୁୱେ ତାନାପେ?” 31ୟୀଶୁ ଇନ୍‍କୁକେ କାଜିରୁଆଡ଼୍ କେଃକୋୱାଏ, “ବାଈଦ୍ ବୁଗିନ୍ ତାନ୍‍କୋ ଲାଗିନ୍ କାହା, ମେନ୍ଦୋ ବେମାରୀକୋ ଲାଗିନ୍ ଦାର୍‍କାର୍ ତାନାଃ। 32ଇଙ୍ଗ୍ ଧାର୍ମୀ କୋକେ କାହା, ମେନ୍ଦୋ ପାପୀକୋକେ କେଡ଼ା ଲାଗିନ୍ତେ ହିଜୁଃ କାନାଇଙ୍ଗ୍।”

ଉପାସ୍ ମାଣ୍ଡାଅ ବିଷାୟ୍ ରେ କୁଲି

(ମାତ୍ତି. 9:14-17; ମାର୍କୁ. 2:18-22)

33ଇନ୍‍କୁ ଇନିଃକେ କାଜିକିଜାକୋ, “ଯୋହାନ୍ ବାପ୍ତିସ୍ମା ଏହେମ୍ ନିଜାଃ ଚେଲାକୋ ଦୋ ସବେନ୍ ଇମ୍ତା ଉପାସ୍ ମାଣ୍ଡାଅୟାକୋ, ଆଡୋଃ ବିନ୍ତି ରିକା ୟାକୋ, ହାର୍ ଏନ୍‍ଲେକାଗି ଫାରିସୀ ହୋଡ଼ୋକୋ ହଗି, ମେନ୍ଦୋ ଆମାଃ ଚେଲାକୋ ଜୋମ୍ ନୁୱେ କାତେୟାକୋ!” 34ୟୀଶୁ ଇନ୍‍କୁକେ କାଜିକେଃକୋୱାଏ, “ଚିନାଃ ଆମ୍ ବାରାତିକୋକେ ଚିମିନ୍ ଜାକେଦ୍ ଦୁଲ୍‍ହା ଇନ୍‍କୁ ଲୋଃ ମେନାଇଜା ଉପାସ୍ ମାଣ୍ଡାଅ ରିକା ଧାଡ଼ିକୋୱାମ୍? 35ମେନ୍ଦୋ ଏନ୍‍କାନ୍ ସାମାୟ୍ ହିଜୁଗା, ଚିମ୍ତା ଦୁଲ୍‍ହା ଇନ୍‍କୁ ଲୋଃ ଗେନାଅଗାଏ; ଏଣ୍ଡେ ଇନ୍‍କୁ ଏନ୍ ହୁଲାଙ୍ଗ୍ କୋରେ ଉପାସ୍ ମାଣ୍ଡାଅୟାକୋ।”

36ଏନ୍ତେ ୟୀଶୁ ଇନ୍‍କୁକେ ଆଡୋଃ ବାରିୟା ଜୋନୋକା ଉଦୁବାଃ କୋୱାଏ, “ଜେତାଏ ନାୱା ଲିଜାଃ ଏତେ ଚାଗାଡ଼୍ କେତେ ମାରି ଲିଜାଃ ରେ କାଏ ସିଲାଇୟାଏ, ନେକା ରିକାଏ ରେ ନାୱା ଲିଜାଃ ଚାଗାଡ଼୍ ବାଗ୍‍ଡ଼ାଅ କେନୋଗା ହାର୍ ଏନା ମାରି ରେହ କା ଜୋକାଅଗା।

37ଜେତାଏ ନାୱା ଆଙ୍ଗୁର୍ ରାଶି କେ ମାରି ଉହୁର୍ ତୁମ୍ବା ରେ କାକୋ ଫେରେଜେୟା, ନେକା ରିକାଏ ରେ ନାୱା ଆଙ୍ଗୁର୍ ରାଶି ଉହୁର୍ ତୁମ୍ବା କେ ଚାଗାଡ଼୍ କେତେ ଲିଙ୍ଗୀ କେନୋଗା, ହାର୍ ଉହୁର୍ ତୁମ୍ବା ହ ନାଷ୍ଟ୍ କେନୋଗା। 38ମେନ୍ଦୋ ନାୱା ଆଙ୍ଗୁର୍ ରାଶି ନାୱା ଉହୁର୍ ତୁମ୍ବା ରେ ଫେରେଦେ ଚାହି। 39ଆଡୋଃ ଜେତାଏ ମାରି ଆଙ୍ଗୁର୍ ରାଶି ନୁକେତେ ନାୱା ଆଙ୍ଗୁର୍ ରାଶି କାଏ ସାନାଙ୍ଗା, ଚିୟାଃଚି ଇନିଃ କାଜିୟାଏ, ଚି ମାରି ତେୟାଃ ଗି ବୁଗିନ୍ ତାନାଃ।”

Currently Selected:

ଲୁକା 5: UNXNT

Highlight

Copy