Mateo 5

Matánu tsóxun Jesusan aín unicama bana ñuixuan

1ꞌAisamaira uni isbiani cuantancëxa Jesús matá me mapëracëtancëx anu tsóbutia ca aín ꞌunánmicë unicaman nëbë́tsioracëxa. 2Nëbë́tsioracëxun ca Jesusan uisa unicamax cara cuëënti ꞌicë quixun atu ꞌunánmiquin cacëxa, ësaquin:

3An —ꞌënbi cana ꞌën nuitu upí ꞌimitima ꞌai —quixun ꞌunáncë uni, ax ca ꞌëmi catamëtia Nucën Papa Diosan aín nuitu upí ꞌimianan ainan ꞌimicë cupí, chuámarua tani cuëënia.

4Axa masá nuitucë uni a ca Nucën Papa Diosanbi aín masáquin sináncë nëtë́miti ꞌicën. Usai ca ꞌiti ꞌicë quixun ꞌunani ca chuámarua tani cuëënia.

5Axa cëruti banacëma uni ax ca Nucën Papa Diosan ꞌinánti ñucamañu ꞌiti ꞌicën, an cacësabi oi. Usai ca ꞌiti ꞌicë quixun ꞌunani ca chuámarua cuëënia.

6ꞌAcëñuma bamaia uni piti cuëëncësaribi oi Nucën Papa Diosan iscëx upí ꞌiti cuëëncë uni, a ca an usaía ꞌinun ꞌimiti ꞌicën. Usai ca ꞌiti ꞌicë quixun ꞌunani ca chuámarua tani cuëënia.

7An ꞌaquinsa ꞌicë uni itsi nuibaquin ꞌaquincë uni a ca Nucën Papa Diosanribi nuibaquin ꞌaquinti ꞌicën. Usai ca ꞌiti ꞌicë quixun ꞌunani ca chuámarua tani cuëënia.

8Axa aín nuitu Nucën Papa Diosan iscëx upí ꞌianan aín sinan upí uni an ca Nucën Papa Dios ꞌunánan isti ꞌicën. Usai ca ꞌiti ꞌicë quixun ꞌunani ca chuámarua tani cuëënia.

9An raíri uni bëtsibë nishananíma nuibananun ꞌaquincë uni a ca Nucën Papa Diosan —mix camina ꞌën bëchicë ꞌai —quixun cati ꞌicën. Usa unix ca chuámarua tani cuëënia.

10Nucën Papa Dios cuëëncësabi oi ꞌicë cupía, uni itsin tëmëramicë uni, ax ca —ꞌëx cana Nucën Papa Diosnan ꞌaish aín nëtënu abë ꞌiti ꞌai —quixun sinani chuámarua tani cuëënia.

11Mitsun ꞌën bana cuacë upí unin mitsu ꞌatima banan canan bëtsi bëtsi onan cëmëi mitsumi manáncëxbi camina chuámarua tani cuëënti ꞌain. 12Usaribi oquin ca an Nucën Papa Dios quicë bana uni ñuixuncë unicama unin bëtsi bëtsi ocëxa. Usaquin sinánquin camina cuëënquin, Nucën Papa Diosan ca mitsu upí oquin sinánxunquin aín nëtënu abë ꞌi upitax tsónun mitsu ꞌimiti ꞌicë quixun ꞌunani chuámarua tani cuëënti ꞌain.

Aín unicamax ca tashi ꞌimainun lamparínsa ꞌicë Jesús quiá bana

(Mr 9.50; Lc 14.34-35)

13Ësaquinribi ca Jesusan cacëxa:

—Mitsux camina ënë nëtënu ꞌaish tashisa ꞌain. Tashin ca anun tashíncëxun ñu mucoquin upí ꞌimia. Usaribi oquin camina mitsun mibë ꞌicë unicama upiti bucunun ꞌaquinin. Tashi axa aín muca nëtëtia ca unin uisaxunbi amiribishi mucotëcëntima ꞌicën. Usa ꞌaish ca a tashi mucañuma ñancáishi ꞌicën. ꞌAisama ꞌicë ca unin putia, putia unin amácëx ca nëtëtia. Mitsun upiti bucunun mibë ꞌicë unicama ꞌaquincëma ꞌaish camina a tashíxa mucañuma ꞌicësaribi ꞌiti ꞌain.

14Tashisa ꞌianan camina mitsux lamparínsaribi ꞌain. Usa ꞌixun camina mibë ꞌicë unicama upiti bucuti ꞌunánun ꞌaquinin. Ca ësa ꞌicën. Ëma cha matánu ꞌicë ax ca unëtima, a ca camabi unin isia. 15Usaribi oquin ca unin lamparín bimitancëxun bunánti buinaxun anun mapuquin nanima. Usoquinma ca lamparinëan a xubunu ꞌicë unicama pëcatanun ñu manámi nania. 16Usaribi oquin camina mitsun mibë ꞌicë unicama upiti bucuti ꞌunánun ꞌaquincë ꞌaish lamparínsaribi ꞌiti ꞌain. Mitsun ñu upí ꞌaia isquin ca cuëënquin a unicaman min Papa Dios naínu ꞌicë a rabiti ꞌicën.

Nucën Papa Diosan bana cuënëo quicësabi oi ꞌiti Jesús quia

17Camina ꞌunánti ꞌain, Moisésnën cuënëo bana ꞌimainun Nucën Papa Diosan aín unibu cuënëomia banacama quicësabi oquin ꞌaxunma ꞌanun quixun uni cai cana ꞌëx uáma ꞌain. ꞌË ñuiquian cuënëo banacama quicësabi oi ꞌi cana ënë nëtënu uacën. 18Cana mitsu asérabi cain, naí ꞌimainun mecama cëñúcëma pain ꞌain ca a banacama quiásabi oi ꞌiti ꞌicën. Usai ca ꞌiti ꞌicë quiáxa quiá ꞌain ca achúshi banabi usai ꞌicëma ꞌitima ꞌicën. 19Usa ꞌain ca ui unicaman cara a banacama achúshirabi —a bana cananuna ꞌatima ꞌai —quixun caquin uni itsi usaribi oquin sinánun ꞌunánmia, ax ca Nucën Papa Diosan nëtënu ꞌaish, bëtsi unicamabëtan sënë́nmaraira ꞌiti ꞌicën. Usa ꞌaínbi ca an a banacama quicësabi oquin ꞌaquin uni itsínribi usaribi oquin ꞌanun ꞌunánmicë uni, ax Nucën Papa Diosan nëtënu ꞌaish, raíri unicamabë sënë́nmaira ꞌiti ꞌicën. 20Cana mitsu cain, mitsun an Moisésnën cuënëo bana ꞌunáncë unicama ꞌimainun fariseo unicaman ꞌacësamaira oquin Nucën Papa Diosan bana quicësabi oquin ꞌacëma ꞌaish camina ainanma ꞌianan aín nëtënu abë ꞌitima ꞌain.

Uni itsimi nishtima Jesús quia

(Lc 12.15-59)

21Moisésnën mitsun raracama ñuixuan bana unin ñuixunia camina cuan, ësai quicë: “Uni camina ꞌatima ꞌain. Uin cara uni ꞌati ꞌicë ax ca Nucën Papa Diosan ꞌuchocë ꞌaish castꞌicancë ꞌiti ꞌicën”. A bana unin mitsu ñuixunia camina cuan. 22Usaía quiá ꞌaínbi cana ꞌën mitsu cain, axa uni itsi, aín xucë́nsa ꞌicëbi ami nishcë uni ax ca ꞌuchocë ꞌaish castꞌicancë ꞌiti ꞌicën. Axa uni itsi ñu cai ꞌatimati banacë uni a ca mitsun cushibunën ꞌapucaman ꞌuchoti ꞌicën. ꞌImainun ca an ami nishquin uni itsi —ñunshin bacë camina ꞌai —quixun cacë uni ax, axa manë tsinu ꞌiti uníxa ꞌuchacësaribi ꞌicën.

23Usa ꞌain camina Nucën Papa Dios rabinuxun a ꞌinánti ñu bëxun —uni itsi ca ꞌëmi nishaxa —quixun sináncë ꞌixun 24Nucën Papa Dios ꞌinántimi buáncë ñu anubi pain nanbiani cuanx, axa mimi nishcë uni abë pain mëníonanti ꞌain. Mëníonantancëx abë upí ꞌixun camina cuantëcënquin min ꞌinánti ñu Nucën Papa Dios ꞌinánquin a rabiti ꞌain.

25Bëtsi unían mimi nishquin, mitsun cushinu buáncëx, bain cuani camina anu bëbacëma pain ꞌaish, abë mëníonanti ꞌain. Mëníonancëxunma ca mimi nishcë uni axa mi ñui ami manáncëxun min cushin mi sipuati ꞌicën. Usa ꞌaíshmi sipuacë ꞌitin rabanan camina bëbacëma pain ꞌaish a unibë mëníonanti ꞌain. 26Cana mitsu asérabi cain, sipuacë ꞌixun camina min cushi quicësabi oquin curíquinën cupíoti ꞌain. A pain ancëquin cupíoi camina sipunubi ꞌiti ꞌain. Usaquin ꞌatin rabanan camina min cushinu bëbacëma pain ꞌaish axa mimi nishcë unibë mëníonanti ꞌain.

Uni itsin xanubë camina ꞌitima ꞌai quicë bana Jesusan ñuia

27Moisésnën mitsun raracama ñuixuan bana unin ñuixunia camina cuan, ësai quicë: “Uni itsin xanubë camina ꞌitima ꞌain”. 28Usai quiá ꞌaínbi cana ꞌën mitsu cain, uinu ꞌicë unix cara ainanmabi xanu itsi isi aín nuitu mëu cuëënia a unix ca a xanubë ꞌicësa ꞌia.

29Min bëru mëqueu anun ñu isi ꞌatima ñu ꞌati cuëëncë ꞌixunbi camina ashiquin manuquin ënti ꞌain. Usoquin ꞌai camina min bëru achúshi ëchíxun nicësa ꞌiti ꞌain. Mix bëru rabë́ñu ꞌaíshmi manë tsinu anuax tëmërai cuantima cupími min bëru achúshi ëchíxun niti ca asábi ꞌicën. 30Min mëcën mëqueu anun ꞌaisama ñu ꞌati cuëëncë ꞌixunbi camina ashiquin manuquin ënti ꞌain. Usoquin ꞌai camina min mëcën achúshi tëaxun nicësa ꞌiti ꞌain. Mix mëcën rabë́ñu ꞌaíshmi manë tsinu anuax tëmërai cuantima cupími min mëcën achúshi tëaxun niti ca asábi ꞌicën.

Uni aín xanubë ënanantima Jesús quia bana

(Mt 19.9; Mr 10.11-12; Lc 16.18)

31Moisésnën cuënëo bana ca ësairibi quia: “Ui unin cara aín xanu ëinsa tania an ca —ënë xanu ca bërí ꞌën xanuma ꞌicë —quixun quirica a cuënëoxunti ꞌicën”. 32Usaía Moisésnën cuënëo bana quicë ꞌaínbi cana ꞌën mitsu cain, an aín xanúxa uni itsibë ꞌicëmabi ëncë unin ca a xanumi ꞌuchaquin a ꞌaisama xanu ꞌicësai ꞌinun ꞌimia. Usaribiti ca an uni itsin ëncë xanu bicë uni ax ꞌuchaia, uni itsin xanubë ꞌicësaribiti.

—Cëmëma ca —quiti bana Jesusan ñuia

33Moisésnën mitsun raracama ꞌunánmiquin cuënëoxuan bana unin mitsu ñuixunia camina cuan, ësai quicë: “Unin aín bana ca asérabi ꞌicë quixun uni itsin ꞌunánun —Nucën ꞌIbu Diosan ismainun cana mi cain, asérabi cana ꞌën cacësabi oquin ꞌati ꞌai —quicë ꞌixun camina asérabi mix quicësabi oquin ꞌati ꞌain, Nucën Papa Diosan ca mi isia quixun ꞌunánquin”. 34Usa ꞌaínbi cana ꞌën mitsu cain, —Nucën Papa Diosan ismainun cana mi cain —qui camina banatima ꞌain. ꞌImainun camina —naitan cuamainun cana cëmëquinma asérabi mi cain —qui banatima ꞌain, naínu ca Nucën Papa Dios ꞌicë, usa ꞌain. 35ꞌImainun camina —menbi cuamainun cana cëmëquinma asérabi mi cain —qui banatima ꞌain, mecama ca Nucën Papa Diosan ainan ꞌinun uniocëxa, usa ꞌain. ꞌImainun camina —Jerusalénu ꞌicëcaman cuamainun cana cëmëquinma asérabi mi cain —qui banatima ꞌain, Jerusalénu ca judíos unicaman ꞌApu ꞌicë, usa ꞌain. 36ꞌImainun camina —ꞌën maxcá sinánquin cana cëmëquinma asérabi mi cain —qui banatima ꞌain. Min maxcánu ꞌicë buxa tunan ꞌicëbi camina minbi uxua ꞌimitima ꞌain, uxua ꞌicëbi camina tunan ꞌimitima ꞌain. Nucën Papa Diosan cuni ca ꞌimiti ꞌicën. Usa ꞌain camina usai banatima ꞌain. 37Usai quima camina cëmëma banan cuni banati ꞌain. Cëmëcëma ꞌaish camina —Nucën Papa Diosan ismainun cana asérabi mi cain —qui banatima ꞌain. A ñunshin ꞌatimanën sinánmicë uni ax ca usai banaia.

Uni cupitima Jesús quia

(Lc 6.29-30)

38Moisésnëan mitsun rara ñuixuan, ësaia quicë bana a camina cuan: “An uni itsin bëru ꞌatimocë uni a ca uni itsínribi aín bëru ꞌatimoti ꞌicën. An uni itsin xëta ꞌatimocë uni a ca uni itsínribi aín xëta ꞌatimoti ꞌicën”. 39Usai quiá ꞌaínbi ꞌën mitsu cain, mitsua ꞌatimocëxunbi camina ami nishquin cupiquin ꞌatimotima ꞌain. Usoquin ꞌaquinma camina mitsua mëqueu bëtáshcacëxun ꞌaisa tania amoribia mitsu bëtáshcanun ꞌamiti ꞌain. 40An min camisetami ꞌinánun quixun policía cacë uni a camina min cutúnribia biisa tania ꞌinánti ꞌain. 41Unían mi achúshi kilometro aín ñu buánxunun cacëxun camina rabë́ kilometro buánxunti ꞌain. 42An mi ñu ꞌinánun quixun ñucácë uni a camina ꞌinánti ꞌain. An —min ñu ca mi bëxuntëcënun ꞌë ꞌinan —cacë uni a camina ꞌinánti ꞌain.

—Axa mimi nishcë uni camina nuibati ꞌai —quicë bana Jesusan ñuia

(Lc 6.27-28, 32-36)

43Ësai quicë banaribia ñuia camina cuan: “Axa mimi nishcë uni nuibaquinma camina axa mibë nuibanancë unishi nuibati ꞌain”. 44Usai quiá ꞌaínbi cana ꞌën mitsu cain, axa mimi nishcë unicama nuibaquin ꞌaquianan camina axa mimi ꞌatimati banacë unicama ꞌimainun an mi bëtsi bëtsi ocë unicama Nucën Papa Dios ñucáxunti ꞌain. 45Usaquin ꞌacë ꞌaish camina asérabi mitsun Papa Dios axa naínu ꞌicë an sináncësabi oquin sináncë ꞌain. An ca camabi uni, upí uni ꞌimainun upíma uni aribia pëcanun bari urumianan camabi unin ñu ꞌapácë chabónun ꞌuíribi ꞌibúmia. Usaribi oquin camina camabi uniribi nuibaquin ꞌaquinti ꞌain. 46Mitsúnmi an mitsu nuibacëma unicama nuibaquinma an mitsu nuibacë unicamaishi nuibatia ca Nucën Papa Diosan mitsu upí isima. An ꞌapu buánmiti curíqui bicë uni ꞌaisama ꞌixunbi ca usaribi oquin an a nuibacë uni a nuibananquinia. Mitsun camina an mitsu nuibacë unishima camabi uni nuibati ꞌain. 47Mitsun aintsishi sináncë ꞌaish camina an Nucën Papa Dios ꞌunáncëma unibu ꞌicësaribi ꞌain. Atun ca aín aintsishi sinania. Usa ꞌaínbi camina mitsun aintsishima camabi uni sinánti ꞌain, Nucën Papa Dios cuëëncësabi oquin. 48Usa ꞌain camina mitsun Papa Dios, axa naínu ꞌicë, an sináncësaribi oquin sinánti ꞌain.

Currently Selected:

Mateo 5: cbrPB

Highlight

Copy