Lukâs 1

1A Tìofilùs, wù ù sòŋə̀ wìy!

Ndə̀mə̀ àghù mə fàʼ anə yiə yə ghu kəli kûm ani twà dzày bə̀ àyiə yə a kə nîy tsîy dzə̂ bənə kiy anə uzə u ŋgàŋ. 2Ayiə yə ghu kə twâ nəniy a bvami də̀ ighəd anə ayiə yə aghû yə̀ ghu kə kôʼ yəə ayiə ghè yə̀ fyi nəniy ate nə̀ àsə ghu yiy, dzày bə̀ â ŋgàŋ. Ghu də aghû yə̀ ghu kə niʼa ntwùm ə̀ Kə̀zə̀. 3Mə mə twòʼ zwiʼi kəli fyi kə yəə ayiə yə̀ kə kaʼ bə̂ nəniy ate, à wə̀ də̀ ighe, a Tìyofilùs, wù ù sòŋə̀ wìy, mə kôʼ tsə nəniy nə̀ idzwabə̀ ŋwò â mìə̀ ani twà dzày bə̀ â wò yəə ayiə yə̀ kə fyi nəniy ate anə ule. 4Mə ghî zəŋə nə̀ wò kəli fyi kə iyiə yə i də nəniy ìsoŋə̀ yìy kwùmə̀ yə̀ nə̀ àyiə yə àdzə̀m aghê dzây nəniy â wò.

Ghu ə nàʼà bə̀ ìbyi i Dzwan wə ù kə nyiə̀ nəniy mwi m-à-zə̀ mìy

5Anə sòŋə fə Helòd kə də nəniy dòŋ kìy anə inaʼ i Dzùdiyà, wù ùlwaʼà ùlìy wìy a ndàw Kə̀zə̀ kə də̀ ŋwô ghu kə tyoŋə we nə̀ à də̌ Zàkàliyà. Ù kə də̌ wù mòʼ anə dzəŋə kə ghě Abidzà. Zàkàliyà kə kwu wiy ghu kə tyoŋə nəniy we nə̀ à də̌ Èlisabèt. Èlisabèt kə ŋwò bə̀ sòʼò anə isədindaw i Ɛlòn. 6Ghu kə mùə̀ imuə̀ i tsitsi yiy. Ghu nia sòʼò ùlàŋ u Kəzə̀ ùdzə̀m nə̀ àyiə yə Mwe ə̀ Mbyi dzîy nəniy nə̀ aghê si zəŋə. 7Ghu kə kwuni kwu dzə̀ way awa yiy, aŋwòə Èlisabèt kə də̀ kəŋkà. Ghu də̀ sòʼo nə̀ ghu mə ŋge dzwə̀n.

8Soŋə fiy kpe tsə, awò aghě dzəŋə kə Zàkàliyà kə də nəniy ate, ani fàʼ a ndàw Kə̀zə̀. 9Aghû yə̀ anə dzəŋə kə Zàkàliyà ghu sày kə Zàkàliyà ani zù pìə̀ ùfyiə ù lyimə wiy a ndàw Kə̀zə̀. 10Abù soŋə fə̀ pyaʼa fə ufyiə ù lyimə wiy kpe tsə nəniy, aghû yə̀ ghu fwulə̀ nəniy Zə̀kìy àdzə̀m ghu gwùŋə̀ a bee.

11Tsə̀ndii ə̀ Kə̀zə̀ dyaŋi fyi kə akə̀lə̀ Zàkàliyà. Tsə̀ndii yə̀ kə də̀ a bə̀d kə ukwe kə̀ nyiə k-a-tà kə̀ pyaʼa kə ufyiə ù lyimə wiy a ndàw Kə̀zə̀ 12Abù Zàkàliyà ŋwò fə̀mì kəə nəniy tsə̀ndii yə, u ŋwò tsəŋi fyi kwoʼ bə̀ awò itsəŋ yiy. 13Tsə̀ndii yə kwuni dzày yə̀ a we nə, “A Zàkàliyà! Kə̀ tsəŋ dzə̀. Zə̀kìy mə zuw igwuŋì yiə̀ yìy. Èlisabèt Wiy yiə̀, kì byikə nyìə̀ wò nə̀ wà ùŋəmə̀. Wò kî kwe tsə izəd i we nə̀ à də̌ Dzwan. 14Wô nə̀ ndə̀mə̀ àghè liy yiy, ghà nî ŋge dyoʼo ŋwò ani buu ghu byi tsə nəniy we, 15aŋwòə ù ni bè dyòʼò wù ù sòŋə̀ wìy anə səkə Mwe ə̀ mbyi. Ù nì kwu kòʼ dzə̀ way ani mu nlwù mə̀tâw mìy. Zwàykə̀zwekiy ni də a zoŋə̀ we ani nìy ŋwò tsə̀ sòŋə fə ghu nî byikə we ate. 16Ù nî zəŋi nə̀ ndə̀mə̀ àghè ə Islàel kyemì dzwoŋi bə̂ â Mwe ə̀ Mbyi Zə̀ kə ghu. 17Ù kì zè anə səkə Mwe ə̀ Mbyi nə̀ ndzòʼò daʼa kə nə̀ ndzòʼò Zwày k-a-zə̀ kə̀ wè ntwùm ə̀ Kə̀zə̀ Èlaydzà kə kwu nəniy. Ù nì zəŋə tsə nə̀ fôŋ tə nə̀ tě wa tiy ni liə dzwoŋi bə̂ àwa ghu yiy, ù nî kyèmì bə̀ fòŋ tə aghù yə̀ ghu də zuw way awò Zə̀kìy, anə dzəd yə ghu də ani kəli tsə utwab ate, aghu yə̀ ghu muə imuə̀ i tsitsi yiy, ù nì zəŋə tsə ayiə yə ghii àdzə̀m, tə̀ aghê byay tsə iwee awò Mwe ə̀ mbyi.”

18Zàkàliyà ə bəb yə̀ awò tsə̀ndii ì Kə̀zə̀ yə̀ a we nə, “Mə kî kyilə tsə mə̀yə nə̀ wə̀ dzìy ìsoŋi, nə̀ miə nə̀ wiy yam ghè mə dzwə̂n dòʼò sòʼò?”

19Tsə̀ndii yə dzày yə̀ a we nə, “Mə də Gabə̀liyà, mə də tsə nəniy a kə̀lə̀ Kə̀zə̀ fàʼà awò we, ù twum bə̀ mìə̀ akə̀lə̀ wò, nə̀ mə dzây bə̀ ntwùm ə̀ ìdzòŋə̀ yə̀ â wə̀. 20Nyiə, wə̀ kwu ani dòʼò kə̀kwòʼ zù kwùm soŋə fə ayiə yə̀ kì fyiə nəniy. I nî dyòʼò aghii, aŋwòə wò kə̀ bɛmə nəway ayiə yam à dziy yiy, ayiə yə̀ kwu ani fyi anə soŋə fə a kwu ani fyi ate.”

21Aghû yə̀ ghu kə gwuŋə̀ nəniy a bee, ghu sì lyimə kɛ̀ Zàkàliyà, ghu sì bəbə anə fòŋ tə ghu nə̀, ù fə̀lə̀ ikwe i kìə̀ a ndàw Kə̀zə̀? 22Abù ù tsìy fyi bə̂ nəniy a bee, u kàm way ani dzə̀ŋì nə̀ ghu. U kaʼ yə̀ ani mòʼ àyiə anə awo, ghu kəli kə ŋwò nə̀ ù mə kòʼ iyiə yiy Zə̀kìy dê nəniy awò we anə fôŋ ə̀ Ndàw Kə̀zə̀.

23Abù soŋə fə we fə̀ fàʼa fiy a Ndàw Kə̀zə̀ fìy mây tsə nəniy, u zù dzwoŋi a ndàw we. 24Abù ntsukə mə̀ ghà mə tsìy tsə nəniy, wìy we ghu kə tyoŋə nə̀ à də̌ Èlisabèt ə dyaŋi boŋ kə wa, kàmə̀ fyiə way a bee anə təndzoŋə ità. 25U dzày tsə nə̀, “Mwe ə̀ mbyi mə mìə̀ fây anə yiə yə ù naa bə̂ ìsə yiy nyiə azòŋə̀ mìə̀, nìy ŋwò tuw kə̀ dələ kə mə kə̀ kwu tsə nəniy anə fwumi kə aghù.”

Ghu nàʼà bə̀ nə̀ ghu kî byikə Yesù

26Abù ndzoŋə tiy kpe tsə Èlisabèt ìn tyìfoŋ anə yiə yə u də nəniy uniə̀ wìy, Zə̀kìy ə twum yə̀ tsə̀ndii ghu tyoŋə nə̀ à də̀ Gabə̀liyà nə̀ ù zù anə inaʼ i Nazalèt a mbwòʼ ə̀ Galìlî. 27Ù kə kwu ntwum awò wà ùyəŋi ù lìy ghu kə tyoŋə nə à də Mə̀li nə̀ ù kamə nəŋì kôʼ nə̀ ùŋəmə̀, ghu kə byay na ani nìy ìwee nə̀ Yùsə̂f. Yùsə̂f kə fyi bə̀ anə tu kə̀ Devìd; 28Tsə̀ndii yə zù akə̀lə̀ we dzày tsə nə, “A Mə̀li, mə tyoŋə zuw bə̀ wə̀, Mwe ə̀ mbyi də nə̀ wə̀, ù mə ŋge lwì wò!”

29Abù Mə̀li zuw tsə ayiə yə tsə̀ndii yə̀ dzày awò we, fòŋə ŋge fyimi này yə̀ we ate ghii, u dzìy anə foŋ ə̀ we nə̀, iyiə yə̀ sì myìŋə̀ kìə̀. 30Tsə̀ndii yə kwuni dzày yə̀ a we nə, “Kə̀ tsəŋ dzə̀, a Mə̀li, aŋwòə Zə̀kìy mə ŋge dè wô nə̀ fòŋ ə̀ we ìdzòŋə̀ yìy. 31Lyay, wə̀ kì boŋə byi kə bə̀ wà ùŋəmə̀, wò nî kwe tsə izəd i we nə̀ à də̌ Yesù. 32Ù ki də wù ù sòŋə̀ wìy, Zə̀kìy ni tyoŋə we nə̀ à də Wà Zə̀ kə̀ kə tsîy fyi nəniy ufyiə u dzə̀m. Mwe ə̀ mbyi Kə̀zə̀ nî nìy zəŋi tsə we nə̀ ù dòʼò tsə anə ndàŋə̀ kə̀dòŋ anə yiə yə tè we Devìd kə də nəniy, 33à nì dyòʼò təŋə we dòŋ kìy anə tu kə Dzàkôb, Isaʼ i we yiy nî mày kòʼ wày.”

34Mə̀li ə bəb yə̀ awò tsə̀ndii wə a we nə̀, “Ayiə yə̀ kì fyiə mə̀yə nə̀ mə kwu way ŋəm ə?”

35Tsə̀ndii wə bə̀lì kə we nə, “Zwàykə̀zwekiy kî bè a zòŋə̀ wə̀, daʼa K-a-zə̀ kìy ki kəd na tsə wô. Ì yû dè tsə nə̀ wà ù ghè wə̀ kì də wà ù zwê wìy, ghu kiy tyoŋə we nə̀ à də̌ Wà Zə̀ kə̀ kə tsîy fyi nəniy ufyiə udzə̀m. 36Kòʼo tsə tɛ̀mə̀ ndaw yə̂ Èlisabèt, ghu kə dzìy nə̀ ù də̀ kəŋkà, ù nyìə̀ kwuni də̀ təndzoŋə in tyìfoŋ anə yiə yə ù kə boŋ nəniy wà ùŋəmə̀, yəə ù bòʼò dzwə̀n doʼò kə̀ nəniy ghii. 37I də nə̀ iyiə ì liy way ani tsìy fyi dzə̀ Kə̀zə̀ ani zəŋi.”

38Mə̀li dzày tsə nə, “Mə də wè ə̀ kə̀fàʼ à Kə̀zə̀. Ayiə yə wə̀ dzay a fyi yə̂ kə nə̀ mìə̀ ŋwô.” Tsə̀ndii yə na sə tsə we ŋwò yə̀.

Mə̀li ə zù ani zù twoŋə zuw Èlisabèt

39Anə ntsukə mə̀ ghà mə̀, Mə̀li ŋwò zù dyaŋi təŋ anə inaʼ i Dzùdiyà ì də nəniy anə udoŋ. 40U zù tsìy nyi yə̀ a ndaw Zàkàliyà, twoŋə zuw yə Èlisabèt. 41Anə yiə yə Èlisabèt zuw tsə nəniy itoŋə zuw i Mə̀li yiy, wa wə̀ ù kə də anə uniə u we u ŋwò ŋwùnì kə. Zwàykə̀zwekiy dyaŋi bù a zoŋə̀ Èlisabèt, 42u bwoʼ fyi bə̀ kə̀bòŋ â Mə̀li we nə̀, “Zə̀kìy mə ŋge lwì tsìy fyi wô anə iyəŋi yə àdzə̀m. Lwìy sòʼò wa nə wə̀ kì byikə bə̂ nəniy. 43À fyi kìə̀ zə̂ Mwe ə̀ Mbyi wam sî loʼo bû nəniy ani bù twoŋə zuw miə ə? 44Anə yiə yə̀ mə zuw tsə nəniy itwoŋə zuw yiə̀ yìy, wa wə̀ anə unìə̀ wam ù kaʼ yə̂ ani ŋwùnì səaŋə kyabə tsə̀. 45Dwiʼi kiy ŋge də̀ ŋwô â wò, aŋwòə wò bɛmə ŋwô nə̀ Zə̀kìy fâʼ tɛb kə we a zoŋə̀ wò.”

Ndzàŋ yə̀ Mə̀li kə kali nəniy Zə̀kìy ate

46Mə̀li kə zɛm yə̀ ùkali u Kə̀zə̀ nə̀,

“Fòŋ yam ŋge nyìə̀

ùkali â Mwe ə̀ Mbyi. 47Mə dyoʼo ŋwò nə̀ Zə̀kìy anə fôŋ yam,

ù bii fyi nəniy miə. 48A də ŋwòə Zə̀kìy mə sày miə nə̀ mə doʼò wè kə̀fàʼ ə̀ we nə̀ mə boʼò wày fyiə̀ kə̀liy kiy.

Ani kaʼ tsə nyiə zù isə, aghê adzə̀m ni tyoŋə miə nə̀ à də̌ yəŋì kə̀lwì,

49Aŋwòə Zə̀ kə̀ kə kwu nəniy daʼa kiy anə ufyiə udzə̀m, ù mə zəŋi kwab tə̀ yiə tiy azoŋə̀ mìə̀.

Izəd i we yiy zwe ŋwò.

50U taw dè tsə̀ mwuli kə̀kwoʼo kiy â ghù yə̀ àdzə̀m,

ghu tsəŋə nəniy we.

51Mwe ə̀ mbyi mə dè fyi bə̀ daʼa kə we kə̀ sòŋə̀ kìy. Ù mə sàʼà màʼà kyabi tsə̀ sòʼo aghû yə̀

ghu kwoʼo nəniy iwee yiy.

52Ù mə nìy ŋwò tswi bə̀ə ùdòŋ ù soŋə̀ wìy anə ndàŋ tə udòŋ tə ghu.

Kwuni nìy kwoʼ kə aghû yə̀ ghu bvamə zəŋə

53Ù mə nyə̀ ufyiə ù dzoŋə̀ wìy anə ndə̀m awò àghù yə̀ ghu laʼà nəniy,

kwùni dzwùmə̀ ŋwò àghè kwumə yiy nə̀ awo à zwum yiy.

54Zə̀kiy mə na tɛb kə ù kə tɛb nəniy,

ani fày fyi wè kə̀fàʼ ə̀ we, tyoŋə àghě Islàel,

ù mə kwoʼ nə̀ mwuli kiy azoŋə̀ ghu.

55Anə yiə yə ù kə tɛb na ani dè mwuli kə̀kwoʼo kiy â nə̀ təli ŋgàŋ a səsə yiy, yəə à də̀ Ablàhâm nə̀ àwa ə we anə sòŋə indzə̀m.”

56Mə̀li ə dzày tsə ayiə yə ghi, dòʼò tsə sòʼò a ndàw Elisabèt yəə à də̀ təndzoŋə ìti, ŋwò zù dzwoŋi a ndàw we.

Ibyi i Dzwan wə ù kə nyiə mwi m-à-zə̀ mìy

57Soŋə fiy kpe tsə â Èlisabèt ani byi, u byi bə̀ wà ùŋə̀mə̀. 58Aghû yə̀ ghu kə muə a kə̀lə̀ we nə̀ tɛ̀mə̀ tə we tiy ghu zuw tsə nə̀ Mwe ə̀ mbyi mə zəŋi dzwàbə̀ dzwàb kə iyiə kiy azoŋə we, ghu dwiʼi sòʼò.

59Anə yiə yə wa nə̀ kə kpe tsə nəniy ivən yiy, ghu zù ani zù gwùmì tu kə we, Ghu kə liə ani nìy tsə izəd i təli azoŋə wa nə̀ à də̀ Zàkàliyà. 60Zə̂ we kwùni dzày yə̀ a ghu nə̀, “Hàay izəd i we yiy də nə̀ à də̌ Dzwan.”

61Ghu mee a we nə̀, “Tɛm yiə̀ ùlìy wìy way dzə ghu tyoŋə we nə̀ à dəə Dzwan.” 62Ghu mòʼ tsə ayiə anə awo ani bəb yə̀ â Zàkàliyà a we nə̀ “Wò liə ani tswə̀ ìzəd i wa nə nə̀ à də̌ ndiə?”

63Zàkàliyà ə mòʼ yə̀ sòʼò ayiə â ghu nə̀ ghu kaw nyiə̀ bə̂ ìghe nə̀ fyiə kiy ani twà ate. U twà tsə nə̀, “Izəd i we yiy də Dzwan.” Adzwə zwum aghê àdzə̀m. 64Idzwə i Zàkàliyà yìy dyaŋi fwiy kə, nɛm kə we kiy kaʼ tsə ani bwìy, u kaʼ yə̀ ani dzə̀ŋì, kyalə yə̀ Kə̀zə̀. 65Aghû yə̀ ghu kə muə fwumi nə̀ we anə mbwòʼ ì ghà yə tsəŋ bòʼ àyiə yə a kə fyi nəniy. Ghu nàʼà tsìy kpe tsə ayiə ghè yə̀ anə inaʼ i Dzùdiyà ìdzə̀m i də nəniy anə udoŋ. 66Aghû yə̀ àdzə̀m ghu kə zuw nəniy ayiə ghè yə̀, adzwə zwum ghu ate. Ghu kaʼ ani bəb nə̀, “Wa nə̀ ni bè fyiə kə̀ fây kìə̀?” Aŋwòə ghu kə kòʼò təŋə yə̀ ŋwò nə̀ Zə̀kìy də nə̀ we.

Zàkàliyà ə dzày fyi bə̀ ntwùm ə̀ Kə̀zə̀

67Zwàykə̀zwekiy kiy bù azòŋə tè Dzwan toŋə Zàkàliyà, u dzày fyi bə̀ ntwùm ə̀ Kə̀zə̀ nə̀,

68“Ŋgà nyiə̀ ùkali â Mwe ə̀ mbyi, Zə̀ kə Islàel kìy.

Aŋwòə ù mə bù ani bù fày aghě we, tə̀ ù bii fyi sòʼò ghu.

69Ù mə nyə̀ ŋgaŋ nə̀ wù ù sòŋə̀ wìy nə̀ ù bii fyi ŋgaŋ anə awa Devìd wè kə̀fàʼ ə̀ we,

70anə yiə yə aghee ntwùm ə̀ we à zwe yiy kə kwuu dzây na nəniy.

71Ù kə tɛb na nə̀, Ghe nî bii fyiə ŋwò bə̀ ŋgàŋ anə awo aghù yə̀ àdzə̀m ghu bâ nəniy ŋgaŋ.

Ghe bii fyi ŋwô bə̂ sòʼò ŋgàŋ a təŋə daʼa kə aghù yə̀ àdzə̀m ghu dzwə nəniy nə̀ ŋgàŋ.

72Ù kə àyiə yə àdzə̀m zəŋi ghii ani dè mwuli kə̀ kwoʼo kiy â nə̀ tě ŋgàŋ a səsə yiy,

ani dè yə̀ sòʼò a ghu nə, ghe namə mòʼò kə ŋwò ŋkà mə̀ zwê mə̀ ìghe mə ghe kə nyi na nə̀ ghu.

73-74À nam də kə ŋkà mə̀ ù kə nyi nə̀ tè ŋgàŋ Ablàhâm nə̀

ghe nî bii fyiə ŋwò bə̀ ŋgàŋ anə wokə aghù yə̀ ghu bâ nəniy ŋgaŋ.

Ghe zəŋi tsə ŋgaŋ tə̀ a si fwulə ighe nə̀ a kwu way itsəŋ yiy anə fòŋ tə ŋgàŋ.

75Ù kə ghî zəŋi tsə nə̀ ŋga si də aghê zwe yiy, də̀ sòʼo aghě a tsitsi yiy anə ntsuk indzə̀m anə səkə we.

76Abû wô, a wa nam, ghu ni twoŋə tsə̂ wô nə̀ wò də wè ntwùm ə̀ Zə̀kə̀ kə tsîy fyi nəniy ufiə u dzə̀m.

Wò nì zè anə sə kə Mwe ə̀ mbyi, wò nî byay na yə̀ dzəd â we.

77Wò dzây yə̂ â àghè we yiy nə̀,

ghu kəli tsə nə̀ Zə̀kìy nî bii fyiə ghu abu ù nìyzə̀ dzə̂ bɛb tə ghu tiy.

78Mwuli kə̀ kwoʼo kə nə̀ fòŋ ì bvâ yə̀ Zə̀kə ŋgàŋ kìy kwu nəniy,

kə ni zəŋi tsə tə̀ utsuk wiy zwu bə̂ anə utuw u ŋgàŋ.

79Ù nî zəŋə tsə nə̀ imwây yə̀ i də an-a-vələ, i mwày bə̂ azoŋə̀ àghù yə̀ àdzə̀m ghu muə nəniy a təŋə kələm də̀ sòʼò anə yə̂ pfə yiy.

Ù nì bwa tyili yə̀ ŋgàŋ anə dzə̀d ìbvây yìy.”

80Wà ù ghè wə̀ ə nɛmə kə anə uwè, kəli tsə sòʼò ìbɛmə ì taw yiy anə fôŋ. U zù dòʼò yə̀ a mbvə̀nə̀ kə̀sisi ani zù kwùm soŋə fə ù kə dê fyi bə̀ ùwee u we wiy awo àghè Islàel yìy.

Currently Selected:

Lukâs 1: isu

Highlight

Copy