Lucas 12

Jesús umɨkɨrëɨ jemimboe reta awɨye waerä ukɨye jowaicho reta wi

(Mateo 10.26-33, 12.32, 10.19-20)

1Jayawe jetaete ye uyembatɨ Jesús oï wae pe, jare uñemɨaña ye reta. Erëi Jesús omboe tenonde jemimboe reta rani. Jayawe jei chupe reta umbɨjaanga rewe: “Piyandareko kawi piyé kuri fariseo reta ilevadura wi – jae ko kërái jae reta uyeyokui Tumpa pe añetete wae nunga,” jei chupe reta. 2“Opaete mbaembae jae reta uyapo wɨari tëi wae, taɨkue rupi oëta oï ikatu pe etei. Añawe jae reta uikuaku ñonoï jeko kachi reta, erëi jokua uyekuaata oï taɨkue rupi,” jei. 3“Jare pe reta wi, jokua pɨ̈tumimbi pe piyemɨngeta wae uyenduta tembipe pe. Jare perëta japɨpe piyemɨngeta wɨari wae jeräkuata opaete wae pe,” jei chupe reta.

4“Jare che tae pewe cheïru reta, awɨye pekɨye perete ipuereta uyuka pewi wae reta wi. Echa’ä peyuka ma yawe, ndarau ye ma ipuere mbae uyapo pewe reta,” jei. 5“Erëi che taikuaaka pewe kía wi ko ikawi pekɨye waerä. Ikawi ko pekɨye waerä Tumpa wi. Echa’ä jae ipuere wi perete uyuka pewi. Jare joko wi ime onoi mbaepuere pemondo waerä Tatawasurenda pe. Jáeramo che tae pewe, chuwi ko ikawi pekɨye waerä,” jei Jesús chupe reta.

6“Yande yaikuaa kawi ñaï wɨra raɨ reta jepɨ'ä ko. Erëitu jesewe Tumpa iñakañɨ'ä etei pëti awe chuwi reta. 7¿Këraita pa jayawe peRu Tumpa uyandarekota’ä wi peré? Echa’ä jae perauete ye ko opaete wɨra raɨ reta wi,” jei chupe reta. “Jare jae pekuaa kawiete ramo, jae uikuaa wi mbowɨ ra pea penoi päka pe wi. Jáeramo awɨye pekɨye,” jei chupe reta.

8“Jae nunga wi che tae pewe kuärái: Ime yawe kía uyembeu kawi che rewa ïru wae reta jowake, che kuimbaerä ayeyapo wae jae nunga wi amɨmbeu kawita jesewa opaete araɨwa Tumpa pe uyeyokui wae reta jowake,” jei. 9“Erëi ime yawe kía chekuaku ïru wae reta jowake, jayawe che aikuakuta wi araɨwa Tumpa pe uyeyokui wae reta jowake,” jei chupe reta. 10“Jare che kuimbaerä ayeyapo wae, ime yawe kía mbae kachi jei chekotɨ wae, Tumpa ipuereta umbái chuwi jokua mbae kachi wae. Erëi ime yawe kía uyemɨngeta kachi Espíritu Santo kotɨ wae, Tumpa ndarau umbái chuwi jokua,” jei Jesús chupe reta.

11“Jayawe ïru wae reta pepɨsɨ jare pereraa yawe tupao reta pe pembɨyemboɨ waerä mburuwicha reta jare ïru mbaepuere onoi wae reta jowai, awɨye piyembɨpɨa’ä mbae pere waerä. 12Echa’ä jokua ora etei Espíritu Santo uikuaakata oï pewe mbae pere waerä,” jei Jesús jemimboe reta pe.

Kuimbae ikokatu jare iyarakuaa mbae echa wae

13Jayawe jokua jeta uyembatɨ ñonoï wae reta ipɨte wi pëti kuimbae jei Jesús pe: “Oporomboe wae,” jei. “Ere cherɨkeɨ pe umbɨyao waerä chewe jokua orerukue ueya orewe wae,” jei chupe.

14Jayawe Jesús jei chupe: “Tëtara, che ayu’ä ko jokua nunga mbarawɨkɨ ayapo waerä,” jei chupe.

15Jayawe Jesús jei opaete wae pe: “Piyandareko kawi piyé awɨye waerä jeta mbaembae pipotaete. Jeta wae reta wɨrowia tëi jeta mbaembae onoi yawe, jekowe ikawita oï. Erëi jukuärai’ä ko,” jei chupe reta.

16Jayawe Jesús jei chupe reta umbɨjaanga rewe: “Ime iko pëti kuimbae ikokatu wae iawati yawɨye kawiete chupe wae. 17Jare jae jei iyupe ipɨa pe: “¿Mbae ra ayapota? Cheawatío reta opa ma tɨnee. Mbaetɨ ma kiape cheawati añono waerä,’ jei. 18Jayawe kuimbae jei iyupe: ‘¡Aikuaa ma mbae ayapo waerä! Ambaita opaete cheawatío reta jare ayapo yeta ambɨe awatío reta tuicha wae. Jare joko pe aupita opaete cheawati jare chembaembae. 19Jayawe jaeta cheyupe: ‘Jetaete ma awati aupi. Uepitɨta jeta año pewa. Añawe taputuu, takaru, takau, jare tayerowia.’ Jukuärái kuimbae jei tëi iyupe.

20“Erëi Tumpa jei jokua kuimbae pe: ‘¡Ndearakuaa mbae echa ko nde! Echa’ä kua pɨ̈tu etei aekita aï ndewi nderekowe. Jayawe ndeupi tëi ma ko jeta mbaembae ndeyupe,’ jei chupe.”

21Jayawe Jesús jei wi chupe reta: “Jukuärái etei ko uasata oï ipotawe kía umbatɨ mbaembae imaeräño wae pe, jare ikokatu’ä oï yawe Tumpa kotɨ,” jei chupe reta.

Awɨye yayembɨpɨa’ä mbae re awe

(Mateo 6.25-34)

22Jayawe Jesús jei jemimboe reta pe: “Jayawe che tae pewe, awɨye piyembɨpɨa’ä jokua mbaembae piporuta wae re kua ɨwɨ pe peï rambuewe – jae ko perembiurä wae re jare peremimonderä wae re,” jei. 23“Echa’ä ñaï'ä ko yakaru wae reño. Jare yanderete oï'ä ko temimonde reño,” jei chupe reta.

24“Mase. Pemae wɨra reta re. Mbaetɨ jae reta umaetɨ jare mbaetɨ umbaewɨro wi. Jare mbaetɨ upi reta wi awati awatío pe,” jei. “Erëitu Tumpa umɨngaru reta. Jare jukuärái yawe, ¿këraita pa jae pemɨngaruta’ä pe reta wi? Echa’ä jae perauete ko wɨra reta wi,” jei chupe reta.

25“¿Ime yerá kía uyembɨpɨa’ä rupi ipuere umɨïru iyupe michi mii yepe jekowe wae? 26Mbaetɨ etei. Jayawe jokua pepuere’ä piyapo yawe, ¿maera ra piyembɨpɨa’ä peï ipotawe mbaembae re?” jei Jesús chupe reta.

27“Jae nunga wi pemae mbaepotɨ reta re kërái ukuakuaa reta,” jei. “Uparawɨkɨ'ä reta jare umaepöwa’ä reta jemimonderä uyapo waerä. Erëi che tae pewe, pea mbaepotɨ reta maepöraete ye ko arakae mburuwicha wasu Salomón jemimonde ikawi wae wi, yepe tëi jae ikokatu wae rupi uyemonde kawiete ye,” jei. 28“Jukuärái Tumpa omopöra kawi ñana reta, yepe tëi ñana reta pëti ara jekowe rewe oï jare pɨarewe pe ñañono tata pe,” jei. “Jare pe reta, Tumpa perauete ye ko jokua mbaepotɨ reta wi. Jayawe ¿këraita pa jae umeeta’ä pewe peremimonderä? Tumpa re perowia wae michiete ko,” jei chupe reta.

29“Jayawe awɨye piyembɨpɨa’ä mbaembae peuta wae re,” jei. 30“Echa’ä jokua nunga mbaembae reta re ko uyembɨpɨa’ä Tumpa re wɨrowia mbae wae reta. Erëi pe reta, awɨye piyapo jukuärái, echa’ä peRu ara pe oï wae uikuaaño mái jokua mbaembae piporuta wae,” jei. 31“Piñono tenonde Tumpa pemburuwicha wasurä opaete mbaembae rupi. Jare jukuärái piyapo yawe, jae umeeta pewe wi jokua mbaembae uata oï pewe wae,” jei Jesús chupe reta.

Jesús oporomboe kërái mbaembae ikawi wae ñanoi waerä ara pe

(Mateo 6.19-21)

32Jayawe Jesús jei wi chupe reta: “Awɨye pekɨye, cheremimboe mbowɨ mii peï wae reta. Echa’ä Tumpa umee ma pewe piko waerä jae ndiwe jae oï ma yawe opaete wae imburuwicha wasurä jaeño mái pewa. Jare jokua re ko jae uyerowiaete oï,” jei chupe reta. 33“Jayawe pewaka pembaembae korepotirä, pɨpe pemborɨ waerä iparawete wae reta. Jare jukuärái piyapo yawe, penoita ara pe mbaembae ikawi wae opa mbae wae, kiape imonda wae reta uike mbae wae pe jare kiape kupii ipuere’ä mbae urükumewa wae pe,” jei. 34“Ikawi ko penoi waerä mbaembae ikawi wae ara pe, echa’ä kiape mbaembae ikawi wae penoi wae pe, joko pe ko oï wi pepɨa,” jei chupe reta.

Imeta ko ñaäro kawi ara yandeYa Cristo ou yeta wae

35Jare Jesús jei wi jemimboe reta pe: “Che a yeta aï pewi. Erëi ayu yeta aï kuri. Jáeramo, pe reta, jekuaeño piyeyapɨkatu kawi ara ayu yeta wae pewarä,” jei chupe reta. 36“Piko uyeyokui wae reta karái iwäe ara uäro ñonoï wae rami. Yambɨjaanga. Pëti karái oo menda pe yawe, ¿mbae ra uyapota uyeyokui ikawi wae reta? Jae reta uäro kawita karái jëta pe imechero jendɨ rewe karái ou ye rewa,” jei. “Jukuärái karái ou ye uwäe yawe jare öke pe ueni yawe, jae reta uipea woita chupe öke jare jae ma ñonoï reta uyeyokui waerä karái pe,” jei. 37“Jare jokua karái uecha yawe uyeyokui wae reta uäro ñonoï oke mbae rewe, jayawe uyerowiaeteta umae jese reta. Che tae pewe añetete wae, jokua karái umbɨwapɨta uyeyokui wae reta mesa pe jare umɨngaruta reta jae etei,” jei. 38“Jáeramo, ¡kërái etei ndipo jokua uyeyokui wae reta uyerowiata jae reta uäro kawi yawe karái iwäe ara! Jukuäraita ko, yepe tëi aramoi jae outa uwäe pɨare mbɨte rupi ani ndei köe mbowe,” jei Jesús chupe reta.

39“Che aipota pikuaa kawi waerä kua: Pëti tëta iya uikuaa yawe mbae nunga ora etei ra outa imonda wae oñomi waerä chuwi imbaembae, jae ndarau etei oke jare ndarau wi umaeño imonda wae re uike waerä jëta pe,” jei. 40“Jae ramiño wi pe reta pikuaata’ä kërái yawe etei ra che kuimbaerä ayeyapo wae ayu yeta wae. Echa’ä ayu yeta aï pepɨranoe pewa. Jáeramo jekuaeño piyandareko kawi piyé,” jei chupe reta.

Awɨye yaiko pëti uyeyokui wae uyandareko’ä oï wae rami

(Mateo 24.45-51)

41Jayawe Pedro upɨrandu Jesús pe: “CheYa, jokua ndere nembɨjaanga rewe wae, ¿ndere oremaeräño, ani opaete pewarä wi?” jei chupe.

42Jayawe yandeYa jei umbɨjaanga rewe: “Pëti karái ime onoi yawe pëti uyeyokui chupe wae iyarakuaa katu jare wɨrowia katu wae, jae oñonota opaete uyeyokui wae reta iyandarekoarä umɨngaru reta waerä opa ara rupi,” jei. 43“Jukuärái yawe, jokua karái ipuere oo uwata ikotɨ̈a rupi ipɨawiwe rewe. Jare jae ou ye uwäe yawe jëta pe, jare uecha yawe jokua uyeyokui wae uyapo kawi oï iparawɨkɨ, jayawe karái uyerowiaeteta umae jese. Jare jae nunga wi jokua uyeyokui wae uyerowiata upɨta,” jei. 44“Che tae pewe añetete wae, jokua nunga uyeyokui wae pe karái umeeta uyandareko waerä opaete imbaembae re,” jei chupe reta.

45“Erëi aramoi jokua uyeyokui wae jeita iyupe: ‘Karái ndarau ou ye ɨmambae,’ jeita. Jayawe umbɨpɨta uinupa ïru uyeyokui wae reta – kuimbae reta jare kuñatái reta – jare umbɨpɨta ukaru, jare ukau, jare usawɨpo,” jei. 46“Jayawe pëti ara jokua karái ou yeta uwäe ipɨranoe pewa jëta pe. Jare uiporarakata jokua uyeyokui wae pe, jare joko wiwe ndarau ye wɨrowia katu jese,” jei chupe reta.

47“Añetete ko, pëti uyeyokui wae uikuaa tëi yawe karái jei chupe wae, erëi uyapo’ä yawe jare uyandareko’ä yawe, jayawe karái täta rupi uiporarakata oï chupe,” jei. 48“Erëi ime yawe pëti uyeyokui wae uikuaa’ä yawe karái jei wae, jare jokua jeko pewa uyapo’ä yawe, jayawe karái ndarau jeta uinupa,” jei. “Jare jukuärái wi ime yawe kía pe jeta mbaembae uñemee wae, jeta wi uyerekata oï chupe. Jare ime yawe kía pe jeta uñemee uyandareko waerä jese wae, jeta wi uyerekata oï chupe,” jei Jesús chupe reta.

Jesús jeko pewa ɨwɨ pewa reta oyowaichota yureko

(Mateo 10.34-36)

49Joko wi Jesús jei umbɨjaanga rewe: “Che ayu kua ɨwɨ pe tata amɨendɨ waerä, jare ¡kërái moná aipota echa ma tata jendɨ oï waerä tëi!” jei. 50“Erëi che imeta ko aiporara rani tuicha rupi, jare täta rupi chepɨatɨtɨ aï jokua uyeyapo rewa,” jei chupe reta.

51“Pe reta perowia tëi che ayu ko ɨwɨ pewa reta yureko waerä ipɨawiwe rewe jare uñeräro mbae waerä. Erëi che tae pewe, mbaetɨ etei ko. Che ayu ko ɨwɨ pewa reta uyembɨyao tee reta waerä iyuwi chereko pewa,” jei. 52“Chereko pewa añawe wiwe tëtara reta uyembɨyao teeta oï reta iyuwi,” jei.

“Yambɨjaanga. Yureko yawe pandepo pëti tëta pe, mbapɨ wae ipuere oyowaicho mokui wae ndiwe, jare mokui wae ipuere oyowaicho mbapɨ wae ndiwe,” jei. 53“Jare chereko pewa jeta tu reta oyowaichota taɨ reta kotɨ, jare jeta taɨ reta oyowaichota tu reta kotɨ,” jei. “Jare chereko pewa jeta ichɨ reta oyowaichota imembɨ kuña reta kotɨ, jare jeta imembɨ kuña reta oyowaichota ichɨ reta kotɨ,” jei. “Jare chereko pewa jeta imesɨ reta oyowaichota imembɨtatɨ reta kotɨ, jare jeta imembɨtatɨ reta oyowaichota imesɨ reta kotɨ,” jei. “Jukuärái ko kua ɨwɨ pewa reta uyembɨyao teeta iyuwi chereko pewa,” jei Jesús chupe reta.

Jesús umbɨeta chupe reta

(Mateo 5.25-26, 16.1-4)

54Joko wi Jesús jei opaete joko pe uyembatɨ ñonoï wae reta pe: “Pe reta pecha yawe amapɨ̈tu oë oï warasɨ uike wae kotɨ wi, jupiwoi pereñoi, ‘Okɨta oï.’ Jare jukuärái wi uyeyapo,” jei. 55“Jae ramiño wi täta ɨwɨtu yawe, pere, ‘Arakuta oï.’ Jare jukuärái wi uyeyapo,” jei. 56“¡Pearakuaa katu añetete wae nunga! Pikuaa kawi ma peï pemae ara re jare ɨwɨ re këraita oï ara wae. Erëi pemae yawe mbaembae ayapo aï añawe rupi wae re, ¿kërái mbate ra pikuaa’ä mbae ra uipota jei wae?” jei chupe reta.

57“¿Maera pa pe retái pikuaa’ä kërái pemae waerä mbaembae re, jae ra ko jupi wae ani jupi mbae wae?” jei chupe reta. 58“Ikawi ko kua re piyemɨngeta waerä pepɨa pe. Pe reta pikuaa kawi peï, ime yawe kía uipota uñeapo nderé wae, ikawi ko ndeo ndiyeapɨkatu waerä jae ndiwe ɨmambaeño. Echa’ä jukuärai’ä ndiyapo yawe, jae uñeapota oï nderé mburuwicha pe, jare nde imeta ko ndeo ndiyemboɨ mburuwicha jowai. Joko wi mburuwicha neñonota peresorɨru iyandarekoa ipo pe jae neñonoka waerä peresorɨru pe,” jei. 59“Che tae ndewe añetete wae, ndarau etei ndepuere neë peresorɨru wi opa nembɨepɨ rewa jokua mburuwicha okowara ndewe wae.” Jukuärái Jesús omboe reta kërái ikawi ko uyeapɨkatu reta waerä Tumpa ndiwe ndei kaaruete mbowe.

Currently Selected:

Lucas 12: gnwPB

Highlight

Copy