YouVersion Logo
Search Icon

Hechos 7

7
Ri ndubꞌij ri Esteban chikiwech ri ngeqꞌaton tzij pa ruwiꞌ
1Ri más nimalej ruqꞌij sacerdote kereꞌ xubꞌij chare ri Esteban: ¿Qetzij nojel ri ndibꞌix chawij? 2Ri Esteban xubꞌij: Achiꞌaꞌ teq nuwinaqul y rix intéra teq achiꞌaꞌ chin ri qatinamit, tiwakꞌaxaj re nibꞌij chiwa: Ri Dios ri kin nimalej ruqꞌij xuqꞌalajrisaj riꞌ chuwech ri ojer qatit-qamamaꞌ Abraham pa rochꞌulew Mesopotamia, atoq ri Abraham kꞌajani tekꞌojeꞌ pa tinamit Harán.#Gn. 11:31; He. 11:8 3Y ri Dios kereꞌ xubꞌij chare: Tayaꞌ kan ri ulew apeꞌ ratkꞌo, y ri awoxpochel, y kabꞌiyin chupan ri jun rochꞌulew#Gn. 12:1 ri nikꞌut riyin chawech, xchajeꞌ. 4Ri Abraham xel pe chikikajal ri ruwinaqul pa rochꞌulew Caldea y xbꞌekꞌojeꞌ pa tinamit Harán. Atoq kamineq chik ri rutataꞌ, ri Dios xukꞌen pe ri Abraham chupan re rochꞌulew apeꞌ rojkꞌo wokami. 5Pero ri Dios nixta jun ulew xujech yan ta pa ruqꞌaꞌ ri Abraham chireꞌ pa rochꞌulew Canaán, nixta jubꞌaꞌ chin ta kꞌo apeꞌ ndikꞌojeꞌ, pero atoq ri Abraham kꞌajani kekꞌojeꞌ ralkꞌuaꞌl, ri Dios xubꞌij chi nduyaꞌ re rochꞌulew Canaán chare rijaꞌ y chake ri eriy-rumam.#Gn. 12:7; 13:15; 17:8 6Y ri Dios kereꞌ chuqaꞌ xubꞌij chare: Ri awiy-amam ri xkekꞌojeꞌ, ngebꞌeqaqa pa kirochꞌulew juley chik wineq. Ri wineq riꞌ ngekiyaꞌ chuxeꞌ kitzij, ngekiyaꞌ pa kꞌayew y ri awiy-amam ri xkekꞌojeꞌ, ndikiqꞌasaj kꞌayew pa kiqꞌaꞌ 400 junaꞌ.#Gn. 15:13; Ex. 12:40 7Pero riyin niyaꞌ castigo pa kiwiꞌ ri ngebꞌanun keriꞌ chake. Kꞌateriꞌ ri awiy-amam ngeꞌel pe#Gn. 15:14; Ex. 3:12 chikikajal ri wineq riꞌ y ndukiyaꞌ nuqꞌij chireꞌ pa rochꞌulew Canaán, xchajeꞌ ri Dios. 8Y ri Dios xubꞌen jun pacto rikꞌin ri Abraham, y ri retal ri pacto riꞌ, ja ri circuncisión.#Gn. 17:9-12 Romariꞌ ri Abraham, atoq kꞌaja waqxaqiꞌ qꞌij talex ri rukꞌajol Isaac, xubꞌen circuncidar.#Gn. 21:4 Keriꞌ chuqaꞌ ri Isaac xubꞌen circuncidar ri rukꞌajol Jacob, y ri Jacob chuqaꞌ xerubꞌen circuncidar ri kabꞌlajuj rukꞌajol ri xeꞌok tataꞌatz pa ruwiꞌ ri qatinamit Israel.
9Ri erukꞌajol ri Jacob itzel xkinaꞌ pa kánima chirij ri kichaqꞌ#Gn. 37:4 José, romariꞌ xkikꞌayij e, y ri José xukꞌuꞌex pa rochꞌulew Egipto. Pero ri José ma jumbꞌey xyoꞌox kan roma ri Dios.#Gn. 39:2, 3 10Y ri Dios xukal chupan ri kꞌayew xuqꞌasaj, xuyaꞌ ri ru-favor pa ruwiꞌ y xuyaꞌ chuqaꞌ nojibꞌel chare, y xubꞌen chi utz xtzꞌat roma ri rey Faraón pa rochꞌulew Egipto, y ri Faraón pa ruqꞌaꞌ ri José xuyaꞌ chin ndubꞌen gobernar ri palacio#Gn. 41:37-40 y nojel ri rochꞌulew Egipto.
11Chupan ri tiempo riꞌ xpuꞌun jun nim wayijal chuwech nojel ri rochꞌulew Egipto y ri rochꞌulew Canaán, wayijal ri xukꞌen pe santienta kꞌayew, y ri ojer teq qatit-qamamaꞌ maneq chik achike chin ndikikꞌux. 12Pero atoq ri Jacob xrakꞌaxaj chi pa rochꞌulew Egipto kꞌo trigo, xeruteq ri erukꞌajol chuloqꞌik trigo,#Gn. 42:1-3 y ri erukꞌajol ja ri ojer teq qatit-qamamaꞌ. Jareꞌ ri nabꞌey mul xeruteq pa rochꞌulew Egipto. 13Y atoq ri Jacob xeruteq pa rukan mul chuloqꞌik trigo, ri José xubꞌij chake ri erunimal chi ja rijaꞌ ri kichaqꞌ,#Gn. 45:1-4 y ri Faraón xretamaj kiwech ri ruchaqꞌ-runimal ri José. 14Ri José xubꞌij chi kebꞌekꞌamer ri rutataꞌ#Gn. 45:9 Jacob y konojel ri roxpochel. E 75 wineq chi konojel#Gn. 46:27; Dt. 10:22 ri xebꞌekꞌamer. 15Y ri Jacob xbꞌa qa pa rochꞌulew Egipto. Chiriꞌ xkꞌojeꞌ y xken, y chiriꞌ xeken chuqaꞌ ri erukꞌajol,#Ex. 1:6 ri ojer teq qatit-qamamaꞌ. 16Pero ri kibꞌaqil xekꞌamer chi pe pa tinamit Siquem#Gn. 50:25; Ex. 13:19 waweꞌ pa rochꞌulew Canaán y xemuq pa jun ulew ri xulaqꞌ ri Abraham chake ri erukꞌajol jun achi rubꞌiniꞌan Hamor.
17Pero atoq ja nduqaqa ri tiempo chin ndibꞌanatej ri xusuj ri Dios chare ri Abraham,#Gn. 15:13-16 ri qawinaqul pa rochꞌulew Egipto xekꞌiyer y esantienta xkibꞌen. 18Ja tiempo riꞌ, xyakatej jun chik kꞌakꞌakꞌ rey ri ma xretamaj ta ri utz ri xubꞌen ri José#Ex. 1:8 pa rochꞌulew Egipto. 19Re jun rey reꞌ chi chꞌakatinik xerutzꞌen ri qawinaqul chin tikajoꞌ mani ndikikamisaj kiꞌ chi samaj, y xeruyaꞌ pa kꞌayew, hasta xubꞌen chake ri teꞌej-tataꞌatz chi xekiyaꞌ kan saqil ri kalkꞌuaꞌl#Ex. 1:22 ri kꞌaja ok xeꞌalex chin xeken. 20Ja tiempo riꞌ, xalex ri Moisés, jun chꞌuti akꞌual ri yalan jabꞌel chuwech ri Dios, y ri rute-rutataꞌ xkikꞌiytisaj chikachoch oxiꞌ ikꞌ.#Ex. 2:2; He. 11:23 21Atoq ma xetiker ta chik xkewaj, xbꞌekiyaꞌ ri akꞌual saqil, pero ri rumiꞌal ri Faraón xril, xukꞌiytisaj y xubꞌen achel ral#Ex. 2:10 chare. 22Y keriꞌ ri Moisés xtijox rikꞌin nojel ruwech nojibꞌel kichin ri aj Egipto. Y atoq xok pe intéra achi, kin kꞌo ruchuqꞌaꞌ ri ndubꞌij y ri ndubꞌen.
23Atoq ri Moisés jun laꞌeq 40 rujunaꞌ, xuyaꞌ pa ránima chi ngebꞌerutzꞌetaꞌ ri ruwinaqul israelitas.#Ex. 2:11 24Y atoq xutzꞌet chi juyo ruwech ndibꞌan chare jun israelita roma jun aj Egipto, xutoꞌ y xutzolij rukꞌexel chare ri aj Egipto, xukamisaj.#Ex. 2:12 25Pa rutzij ri Moisés, ri eruwinaqul israelitas ndikikꞌoxomaj chi ja rijaꞌ ri xtukusaj ri Dios chin ngerukal pa kiqꞌaꞌ ri aj Egipto. Pero ri israelitas ma xkikꞌoxomaj ta chi keriꞌ. 26Chukan qꞌij ri Moisés xebꞌerilaꞌ ekaꞌiꞌ israelitas ndikichꞌeyelaꞌ kiꞌ. Rijaꞌ xrajoꞌ xeruqꞌil, y kereꞌ xubꞌij chake: Rix iwinaqul iwiꞌ. ¿Achike roma ndichꞌeyelaꞌ iwiꞌ? xchajeꞌ. 27Ja atoq riꞌ ri jun ri más nditiker pa ruqꞌaꞌ ri jun chik, xuchokmayij ri Moisés y kereꞌ xubꞌij chare: ¿Achike xyoꞌon uchuqꞌaꞌ pa aqꞌaꞌ pa qawiꞌ y achike bꞌiꞌin chawa chi ngatok qꞌatoy tzij chin ndachojmirisaj ri oyowal chiqawech? 28¿Ndawojoꞌ nganakamisaj achel xabꞌen iwir chare ri aj Egipto?#Ex. 2:13, 14 29Atoq ri Moisés xrakꞌaxaj keriꞌ, xanimej, xbꞌa pa rochꞌulew Madián.#Ex. 2:15 Chiriꞌ xruxqanej riꞌ, y chiriꞌ xukanoj rixjayil y xekꞌojeꞌ ekaꞌiꞌ ralkꞌuaꞌl.
30Atoq ri Moisés 40 junaꞌ tikꞌojeꞌ pa rochꞌulew Madián, jun ángel xuqꞌalajrisaj riꞌ chuwech pa jun zarza#Ex. 3:2 ndijina pa qꞌaqꞌ chiriꞌ chunaqaj ri juyuꞌ rubꞌiniꞌan Sinaí, pa chaqiꞌj y tzꞌiran ulew. 31Ri Moisés xsach rukꞌuꞌx roma ri ndutzꞌet, y atoq xjel apu más chin ndutzꞌet utz-utz ri ndajin, xrakꞌaxaj ruchꞌabꞌel ri Ajaw ri kereꞌ xubꞌij chare: 32Ja riyin ri ki-Dios ri ojer teq awatit-amamaꞌ, ri Dios ri xkiyaꞌ ruqꞌij ri Abraham, ri Isaac y ri Jacob,#Ex. 3:6; Mt. 22:32 xchajeꞌ chare. Y ri Moisés ndibꞌarbꞌot roma ruxibꞌriꞌil, nixta xukowij chik riꞌ chin ta xtzuꞌun apu. 33Y ri Ajaw xchꞌaꞌa chik jumbꞌey y kereꞌ xubꞌij chare ri Moisés: Tawelesaj e ri axajabꞌ chiꞌawaqen, porque ri ulew apeꞌ rat peꞌel, kin loqꞌolej wi.#Ex. 3:5; Jos. 5:15 34Riyin nutzꞌeton pe chi ri nutinamit Israel itzel ndibꞌan chake pa rochꞌulew Egipto, xenwakꞌaxaj chi santienta ngejila, y xiqape chin ngenkal. Romariꞌ, tabꞌanaꞌ akꞌojlen chin ngatinteq pa rochꞌulew Egipto, xchajeꞌ ri Ajaw chare.
35Y ja Moisés reꞌ ri xqꞌalajin chi ma xkajoꞌ ta ri israelitas, atoq kereꞌ xkibꞌij chare: ¿Achike xyoꞌon uchuqꞌaꞌ pa aqꞌaꞌ pa qawiꞌ y achike bꞌiꞌin chawa chi ngatok qꞌatoy tzij chin ndachojmirisaj ri oyowal chiqawech? xechajeꞌ chare. Pero ja rijaꞌ ri xyoꞌox uchuqꞌaꞌ pa ruqꞌaꞌ pa ruwiꞌ ri rutinamit ri Dios y xtaq chin xerukal pe pa kiqꞌaꞌ ri itzel ngetzꞌeto kichin, rikꞌin ri toꞌonik xyoꞌox chare roma ri ángel#Ex. 14:19; Nm. 20:16 ri xukꞌut riꞌ chuwech chupan ri zarza ndijina pa qꞌaqꞌ. 36Ri Moisés chin xerelesaj pe ri israelitas, xubꞌanalaꞌ nimalej teq achike ri nixta jumbꞌey etzꞌeton y nimalej teq retal ruchuqꞌaꞌ ri Dios pa rochꞌulew Egipto. Y keriꞌ chuqaꞌ xubꞌanalaꞌ atoq xeruqꞌasaj ri israelitas chupan ri mar keq,#Ex. 14:1-31 y pa chaqiꞌj y tzꞌiran ulew chi 40 junaꞌ. 37Ja Moisés reꞌ ri kereꞌ xubꞌij chake ri qawinaqul israelitas: Ri Dios nduyek jun chik profeta#Dt. 18:15 chiꞌikajal achel xubꞌen chuwa riyin, xchajeꞌ. 38Y ja chuqaꞌ ri Moisés ri xkꞌojeꞌ rikꞌin ri rutinamit ri Dios atoq xekibꞌanalaꞌ kimolojriꞌil pa chaqiꞌj y tzꞌiran ulew, y ja rijaꞌ ri xqꞌasan rutzij ri ángel#Gá. 3:19; He. 2:2 chake ri ojer teq qatit-qamamaꞌ, atoq ri ángel xchꞌaꞌa chare pariꞌ ri juyuꞌ Sinaí. Y chare ri Moisés xyoꞌox ri kꞌaslik teq tzij chin xuqꞌasaj chaqe roj israelitas.#Ex. 19:7
39Pero ri ojer teq qatit-qamamaꞌ ma xkajoꞌ ta xkinimaj, xa itzel xkakꞌaxaj ri xubꞌij chake y xkirayij pa kánima chi xetzolij pa rochꞌulew Egipto. 40Y kereꞌ xkibꞌij chare ri Aarón: Kaꞌabꞌanaꞌ qatiox chin ngeꞌukꞌuan bꞌey chiqawech, porque ri Moisés ri xelesan pe qichin pa rochꞌulew Egipto, ma qetaman ta achike xbꞌanatej rikꞌin.#Ex. 32:1 41Chupan teq ri qꞌij riꞌ, xkibꞌen qa rachibꞌel jun alaj wakx, y jariꞌ xkibꞌen qa ki-dios chare, y xekikamisaj chikap chuwech chin xkiyaꞌ ruqꞌij. Y xkibꞌen nimaqꞌij roma ri ki-dios xkibꞌen rikꞌin kiqꞌaꞌ. 42Romariꞌ ri Dios xumalij kan kiwech,#Ro. 1:24 y xerujech chin xekiyalaꞌ kiqꞌij nojel teq ruwech chꞌumil,#Dt. 17:3 achel ndubꞌij chupan ri kitzꞌibꞌan kan ri profetas atoq ri Dios kereꞌ xubꞌij:
Rix aj Israel,
Atoq xixkꞌojeꞌ 40 junaꞌ pa chaqiꞌj y tzꞌiran ulew,
Ma chinuwech ta riyin xeꞌikamisalaꞌ chikap chin xiyaꞌ nuqꞌij.
43Rix xa ja ri rachoch ri tiox rubꞌiniꞌan Moloc xitelej y xikꞌuaj,#7:43 Moloc xubꞌiniꞌaj jun kitiox ri wineq amonitas, ri achoq chuwech xekisuj ri chꞌuteq kalkꞌuaꞌl chin ngekꞌat pa ruqꞌaꞌ ri tiox riꞌ.
Keriꞌ chuqaꞌ xitelej y xikꞌuaj ruchꞌumil ri tiox rubꞌiniꞌan Refán,
Y ri tiox riꞌ, xa rix xixbꞌanun qa chin xiyaꞌ kiqꞌij.
Romariꞌ, nibꞌen chiwa chi ngixbꞌa
Más kelaꞌ chuwech ri rochꞌulew Babilonia,#Am. 5:25-27
xchajeꞌ ri Dios.
44Ri ojer teq qatit-qamamaꞌ xeꞌeqꞌax chupan ri tzꞌiran y chaqiꞌj ulew kikꞌuan ri rachoch ri Dios bꞌanun kikꞌin kꞌul. Ri achoch riꞌ, kin ja achel ri rachibꞌel ri xkꞌut chuwech ri Moisés pariꞌ ri juyuꞌ, keriꞌ bꞌanun chare.#Ex. 25:40; He. 8:5 45Y atoq xqꞌax ri tiempo, ri rachoch ri Dios riꞌ xqꞌax kan pa kiqꞌaꞌ ri kalkꞌuaꞌl, ri ojer teq qatit-qamamaꞌ, y ja ri kalkꞌuaꞌl xeꞌukꞌuan apu chupan ri ulew rusujun ri Dios chin nduyaꞌ chake, y keriꞌ xkibꞌen atoq ja ri Josué ukꞌuayon kibꞌey. Ri Dios kin xeroqotaj e ri wineq ekꞌo chupan ri rochꞌulew riꞌ chin xuyaꞌ chake ri qatit-qamamaꞌ. Y ri rachoch ri Dios bꞌanun kikꞌin kꞌul jumul xkusex pe chin ndiyoꞌox ruqꞌij ri Dios, hasta pa ru-tiempo ri rey David. 46Y ri Dios xuyaꞌ ru-favor pa ruwiꞌ ri rey David, y ri David xukꞌutuj chi tuyaꞌ qꞌij chare chi ndupabꞌaꞌ jun kꞌakꞌakꞌ rachoch ri Dios,#1R. 8:17 chin chiriꞌ ri israelitas ndikiyaꞌ ruqꞌij ri Dios. 47Pero ja ri Salomón xbꞌanun ri achoch riꞌ. 48Y riꞌ, maske ri nimalej ruqꞌij Dios#2Cr. 2:6 ma pa aj rochꞌulew ta achoch ndikꞌojeꞌ, achel ndubꞌij ri rutzꞌibꞌan kan ri profeta:
49Ri Ajaw Dios kereꞌ ndubꞌij:
Ja ri kaj ri nu-trono,
Y ri rochꞌulew rupalibꞌal waqen.
¿Ndikꞌatzin kami chuwa jun achoch ri rix wineq bꞌanayon richin?
¿Ngixtiker kami ndibꞌen jun wachoch apeꞌ nginuxlan?
50Tikꞌuxlaꞌaj kꞌa chi ja riyin ri bꞌanayon nojel ri ekꞌo.#Is. 66:1, 2
Keriꞌ xubꞌij ri Dios, rutzꞌibꞌan kan ri profeta.
51Pero rix xa ma ngixkꞌoxoman ta, y ma iyoꞌon ta qꞌij chare ri Espíritu Santo chi ndubꞌen samaj pa iwánima. Ri ndiwakꞌaxaj ndok pa jun ixikin y ndel chi e chupan ri jun, jumul ma ndiwojoꞌ ta ndibꞌen ri ndubꞌij ri Espíritu, xa junan inoꞌoj kikꞌin ri ojer teq iwatit-imamaꞌ. 52¿Achike kꞌa jun chikiwech ri profetas ri man ta xtzeqlebꞌex koma ri iwatit-imamaꞌ chin xkibꞌen itzel#2Cr. 36:16 chare? Kin ja chuqaꞌ ri iwatit-imamaꞌ ri xekamisan ri profetas ri xeyoꞌon kan rutzijol chi nduqaqa ri Jun ri ma jun rumak, y atoq xuqaqa, ja rix ri xixjacho pa kiqꞌaꞌ itzel teq wineq y xikꞌutuj chi tikamisex.#Hch. 3:14, 15; 1Ts. 2:15 53Y ri ley ri xuyaꞌ ri Dios chare ri Moisés, ángeles xetuyoꞌon qa chare,#Gá. 3:19 y ja ley riꞌ kꞌo iwikꞌin rix wokami. Pero rix xa ma ndinimaj ta ri ndubꞌij, xchajeꞌ ri Esteban.
Rukamik ri Esteban
54Atoq ri kimolon apu kiꞌ xkakꞌaxaj ri xubꞌij ri Esteban, tzꞌan koyowal xyakatej, y ndikiqachꞌachꞌelaꞌ keyaj chirij. 55Pero ri Esteban nojneq ránima rikꞌin ri Espíritu Santo, xtzuꞌun e chikaj, xutzꞌet ri nimalej ruqꞌij ri Dios, y xutzꞌet chuqaꞌ chi ri Jesús peꞌel pa rikiqꞌaꞌ ri Dios.#Sal. 110:1 56Y ja atoq riꞌ xubꞌij: ¡Titzꞌetaꞌ! Riyin nitzꞌet chi jaqel ri kaj y pa rikiqꞌaꞌ ri Dios peꞌel apu ri Jun aj chikaj ri xuꞌalex chiqakajal.
57Ja atoq riꞌ ri kimolon apu kiꞌ chiriꞌ kaw xesikꞌiyaj apu, y xkitzꞌapij kixikin chin ma xkakꞌaxaj chi ta ri Esteban, y chi konojel xeyakatej chirij chin xkitzꞌen. 58Xkelesaj kꞌa e saqil chunaqaj e ri tinamit, y xkitzꞌen rukꞌaqik chi abꞌej. Ri xetzꞌuku aqꞌ chirij ri Esteban xkiyaꞌ kan kitziaq chiraqen jun kꞌajol rubꞌiniꞌan Saulo, chin xuchajij.
59Y atoq ri wineq ndikikꞌeq ri Esteban chi abꞌej, rijaꞌ xubꞌij: Ajaw Jesús, takꞌamaꞌ apu ri wánima awikꞌin. 60Ja atoq riꞌ xxukeꞌ qa, y rikꞌin kaw ruchꞌabꞌel xubꞌij: ¡Ajaw, ma tikeqalej re mak reꞌ chawech!#Lc. 23:34
Y atoq ri Esteban rubꞌiꞌin chik keriꞌ, xken.

Currently Selected:

Hechos 7: cakX

Highlight

Share

Copy

None

Want to have your highlights saved across all your devices? Sign up or sign in