Lûu 6
6
Zîsɛ ŋɔpôlu-ƃelai dí gbai ɣâle a Vii-tɔɔ-ɣelei
(Maafîu 12:1-8; Mâki 2:23-28)
1Nya ƃe e kɛ̀ ti, gɛɛ kɛ̀ tɛɛ̂i gbai-kpalaŋ ŋá a Vii-tɔɔ-ɣelei, ŋɔpôlu-ƃelai dí gbai da ɣàle, dí gala ƃo, díkɛ mii. 2Kɛ́lɛ, Faresii da-ni dí mò, dîyɛɛi, “Le ƃe kɛ̀ ka mɛnii kɛ̂i nyii gáa a dɔ̂ŋ-la-woo a gɛɛ núu fé gɛ a Vii-tɔɔ-ɣelei?” 3Nya ƃe Zîsɛ e díwoo su tòo, ǹyɛɛi, “Káfe tá ǹono ni mɛnii Deeƃé e gɛ̀ tãi burii e zòŋ la da m̀arâai, 4berei e lɔ̀ la Ŋ̀âla-pɛrɛi mu, e ǹɛ́-kpoloi siɣe, e mii, e da tɛɛ ǹûai pɔ kɛ̀ bôlui, nyii gáa a dɔ̂ŋ-la-woo a gɛɛ núu da kpɛni fé mii fɛ̂ɛ zâla láa soŋ-ƃelai?” 5Nya ƃe e mò dîa, ǹyɛɛi, “Núu-kpune Ǹóŋ káa a Vii-tɔɔ-ɣelei namu.”
Nalôŋ yée saá mai
(Maafîu 12:9-14; Mâki 3:1-6)
6Nya ƃe e kɛ̀ ti, Vii-tɔɔ-ɣelei da kpɛni ma, e lí kɛ̀ Ŋ̀âla-fɛli-kerei mu, gɛ Ɣâla-woo lɛ. Nalôŋ tɔnɔ e kɛ̀ naa ǹáa mii yee saá ma. 7Nya ƃe gɔlɔ-pɔ̃yɛ-ƃelai da Faresii-ŋai dí kɛ̀ m̀aa kpɛɛ̂i a gɛɛ dí gáa à kɛ̀ e kɛ̀ pâi núu ƃálôi a Vii-tɔɔ-ɣelei, a gɛɛ dí mɛni lɛɛ mà. 8Kɛ́lɛ, e díkili-ŋa-siai kɔlɔŋ. E mò nalôŋ yée saá mai ma, ǹyɛɛi, “Ímu siɣe í tɔɔ ǹûai sama.” Nya ƃe e m̀u sìɣe e tɔɔ. 9Zîsɛ e mò dîa, ǹyɛɛi, “Ŋa kámarê kɛ̂i, gáa a dɔ̂ŋ-la-woo a gɛɛ núu e mɛni lɛ́lɛɛ kɛ́ a Vii-tɔɔ-ɣelei, kpaa e mɛni nyɔ́mɔɔ kɛ́? E fulu-laa ƃalo, kpaa e zu kara?” 10Gɛɛ ǹûai kɔlɛ ma kâai, e mò nalôŋ ma, ǹyɛɛi, “Íyee sã́a.” E gɛ̀ ti, nya ƃe ǹyée e ƃàlo. 11Nya ƃe dílaa e fɛ̀ɛ a lii-ŋwana. Dí kɛ̀ lônoi díkîe-ni pɔ e pîlaŋ mɛnii ma da pɔ̂ri gɛ̂i a Zîsɛ.
Zîsɛ ŋɔpôlu-ƃela puu kao feerɛi
(Maafîu 10:1-4; Mâki 3:13-19)
12Nya ƃe e kɛ̀ ti, ŋele-ŋai ti su e lì ǹyéei ma a gɛɛ e Ɣâla fɛli. È gɛ̀ naa a kpini-kuu tɔnɔ Ɣâla fɛlîi. 13Ɣele kɛ́ɛ a ƃɔ́i, e ŋɔpôlu-ƃelai tôli, e núu puu kao feerɛ kula dísu e dílaa see a sia-ƃela; 14Samaŋ nyii Zîsɛ e ǹáa sèe a Pitɛi, bɛlɛɛ Samaŋ ǹêɣe Aŋdulu ma, da Zĩi, Zɔ̂ŋ, Fele, bɛlɛɛ Batâlomio ma, 15bɛlɛɛ Maafîu ma, da Tama, da Afîa ǹóŋ Zĩi, da Samaŋ nyii dí kâa dòli a Zɛɛla-nuui, 16da Zudasi, nyii kɛ̀ a Zĩi ǹóŋ, da Zudasi Sekaria nyii kɛ̀ a bôlu-kula-nuui.
Zîsɛ è sɛŋ lɛ̂ é nûa ƃálo
(Maafîu 4:23-25)
17Nya ƃe da dîa-ni dí pà dí tɔɔ vieŋ ŋá dîŋ su, da ŋɔpôlu-ƃela-kpulu kɛ́tɛi, bɛlɛɛ kpɔŋ kɛ́tɛ ma kula kɛ̀ Zuda-lɔii su da Zerusâlɛŋ, da nyii-ŋai kùla yuo-kpono ma Taya da Sidɔŋ. Ǹûai ŋi dí pà a gɛɛ dí ŋ̀óo mɛni, dí ƃalo díkɔlɔ-fela-ŋai su. 18Diai kɛ̀ mɔ̃lɛ̂i nyînaŋ nyɔ́mɔɔ-ŋai yêei, è díƃàlo. 19Nya ƃe ǹûai kélee dí kɛ̀ nàa maa kɔ̃ɔ̂i a gɛɛ dí díyee pɛlɛ ma. Kpɛ́ni fêi, wala-wala-laa e kùla gbonôi, e díkelee díƃalo.
Lûwa da kpalo
(Maafîu 5:1-12)
20Nya ƃe, e ŋɛi tɛ̀ ɣelêi e bîlaŋ ŋɔpôlu-ƃelai dîa, ǹyɛɛ,
“Lûwa káa kâa kôlo-ƃela,
kpɛ́ni fêi, Ɣâla ŋɔkâloŋ-laai káa a kápɔɔ.
21Lûwa káa kâa, káai puru a kákɛ̂i loníi mai,
kpɛ́ni fêi, ka pâi pelâi.
Lûwa káa kâa, káai wɔ́lɔ̂i loníi mai,
kpɛ́ni fêi, ka pâi ɣɛ́lɛ̂i.
22“Lûwa káa kâa tãi ǹûai da pâi kákpɔarâi la, dí kákula dísamai, díkɛ lii-ŋwana woo-ŋa ƃo kâa, dí kálaa ƃo a nyɔ́mɔɔ núu-kpune Ǹóŋ maa-mɛni mai! 23Kálii é nɛ̃ɛ a maa-ɣelei ti, ka píli ɣelêi a lii-nɛ̃ɛ, kpɛ́ni fêi, ka gáa, káfela-fei kɛ̂tɛi Ɣâla-taa, kpɛ́ni fêi, bere nɔ ƃe dínuu-pɔlɔ-ŋai dí wɔ́lɔ gɛ̀ la a Ɣâla ŋɔlóno-kɛ-ƃelai.
24Kɛ́lɛ, kpalo ƃélaâi kâa, káai kátɔɔ̂i,
kpɛ́ni fêi, ka káŋa-nɛnɛi sɔlɔ ƃó.
25Kpalo ƃélaâi kâa, káai kápelaâi loníi mai,
kpɛ́ni fêi, puru a pâi kákɛ̂i.
Kpalo ƃélaâi kâa, káai ɣɛ́lɛ̂i loníi mai,
kpɛ́ni fêi, ka pâi gbêɣei toôi, ka wɔlɔ.
26“Kpalo ƃélaâi káa tãi núu kélee a pâi lóno lɛ́lɛɛ kɛ̂i la e pîlaŋ kâai, kpɛ́ni fêi, bere nɔ ƃe dínâŋ-ni dí wɔ́lɔ gɛ la a Ŋ̀âla-maa-woya lóno-kɛ-ƃelai.
Mɛni pɔ̂ɔi kúlaa da dɔ̂ŋ lɛ́lɛɛi
(Maafîu 5:38-48; 7:12a)
27“Kɛ́lɛ, káai ŋ́oo mɛnîi, ŋa m̀ôi kâa, ka kákpɔara-ƃelai wɛ́li. Ka mɛni lɛ́lɛɛ kɛ́ a diai da kákpɔ̀arâi. 28Ka lûwa too dîa diai da kánaɣaŋ làai. Ka Ɣâla fɛli dímɛni ma diai da káwoo nyɔŋ fêi. 29Ǹúui a kátùa kákoma mai, ka kákoma kpeli tɛɛ bɔ máŋ. Ǹúui a káyokpôi kûla káyêei, káfe gbera káyɛkɛi sonîi máŋ. 30Sɛŋ núu kélee a káfɛ̀li mai, ka dɛɛ bɔ. Ǹúui a kasãâi sìɣei, káfe m̀arê kɛ̀ a gɛɛ e dɛɛ pôlu ŋɔ́nɔ. 31Yɛ̂ɛ berei ka ŋ̀wɛ̂lii núu e kásoŋ lai, berei ti nɔ ƃe ka dísoŋ la.
Kákpɔara-ƃela wɛ́liɛɛ
32“À kɛ̀ kà ǹûai wɛ̂li nyii-ŋai káwɛli níi, lé sɛɣɛi-fei ƃa nyíti kámɛni ma? Kpɛ́ni fêi, zɔnyɔ̂ŋ-ƃelai dí díwɛli-kɛ-maa-ƃelai wɛli ni máŋ. 33Kà mɛni lɛ́lɛɛ kɛ̀ diai da mɛni lɛ́lɛɛ kɛ̀ kâai, lé sɛɣɛi-fei ƃa nyíti kámɛni ma? Kpɛ́ni fêi, zɔnyɔ̂ŋ-ƃelai da gɛ̀ nɔ ti máŋ. 34À kɛ̀ kà kpa pìli ǹûai dîa kákili káa dîa a gɛɛ dí deêi, lé sɛɣɛi-fei ƃa nyíti kámɛni ma? Kpɛ́ni fêi, zɔnyɔ̂ŋ-ƃelai da kpa pìli máŋ díƃarâai dîa a gɛɛ dí bɔɔ-teei sɔlɔ ƃo pôlu. 35Kɛ́lɛ, ka kákpɔara-ƃelai wɛli, ka mɛni lɛ́lɛɛ kɛ́ a dîa, ka kpa pìli dîa diai kákili fé dîa a gɛɛ dí deêi, gɛ̀ ní, káfela-fei a pâi kɛ̂i a gɛ́tɛ, ka pâi kɛ̂i a Ǹúui Gɛ́tɛi lonii, kpɛ́ni fêi, zɔŋ lɛ́lɛɛ̂i kpîŋ ǹûai dîa sɛɣɛi-fei fe díyêei bɛlɛɛ zɔnyɔ̂ŋ-ƃelai dîa. 36Ka núu malôŋ káa yɛ̂ɛ berei nɔ Kánâŋ-nuui a núu malôŋ kàa lai.
Káƃarâai dímɛni-ŋa-teɛɛ
(Maafîu 7:1-5)
37“Káfe káƃarâŋ-nuu ŋɔmɛni ŋá tèe, gɛ̀ ní, káwɔ̂-mɛni ŋá fé pâi teêi. Káfe mɛni lɛɛ káƃarâa dîa, gɛ̀ ní, mɛni fé pâi lɛɛ̂i káŋûa. Ka káƃarâŋ-nuu sɔŋ su-mɛni lɛɛ, gɛ̀ ní, kásɔŋ su-mɛni a pâi lɛɛ̂i. 38Ka ƃɛlɛ-sêe kɛ́ núu mi, gɛ̀ ní, ƃɛlɛ-sêe a pâi kɛ̂i kâa, sɛŋ kɔɔ̂ŋɔɔ a ǹɛ́lɛɛ, dí wuyɛ ma, dí dumo, dí ǹáa fɛɛ, gɛ yeŋ la, dí dɛɛ kápɔ. Kpɛ́ni fêi, berei ka sɛŋ kɔ̀ɔŋ la ka dɛɛ núu pɔi, bere nɔ ƃe da pâi gɔɔ̂nii dí dɛɛ la kápɔ.” 39E máŋ sáŋ sɔ̀ɔ dîɛ, ǹyɛɛ, “Ŋɛi-pu-nuu a pɔ̂ri pere siɣêi a marâŋ ŋɛi-pu-nuu? À kɛ̀ ti, dífeerɛ dífe pâi toôi lóa su? 40Bôlu-nuui fé tɛɛ ni ŋɔtáre-lɛ-nuui ma. À kpɛ̀ɛ a ŋɔtárei maa kɔri e kpɛɛ pôlu, gɛ̀ ní, a pâi kɛ̂i yɛ̂ɛ ŋɔtáre-lɛ-nuui. 41Le ƃe kɛ̀ í ŋúru-kalaŋ pɛlɛ-pɛlɛɛi kɔ̀ri íƃarâŋ-nuui ŋɛi-gao ma, kɛ́lɛ, ífa ŋúru-kponoi kaa íkpîŋ ŋɛi-gaoi mai? 42Kpaa máŋ, ya pɔ̂ri m̀ôi leŋ íƃarâŋ-nuui ma, ‘Nâo, tɔɔ ŋá ŋúru-kalaŋ pɛlɛ-pɛlɛɛi kúla íŋɛi-gao ma,’ à kɛ̀ íkpîŋ ífa ŋúru-kponoi kàa íwɔ̂ ŋɛi-gaoi ma. Kiri-nuu, ŋúru-kponoi kúla íŋɛi fulɔi, gɛ̀ ní, ya pâi kwaa kâai a zu ponoɔ a gɛɛ í ŋúru-kalaŋ pɛlɛ-pɛlɛɛi kula íƃarâŋ-nuui ŋɛi.
Wúru kɔlɔŋɔɔ m̀á ma
(Maafîu 7:16-20; 12:33-35)
43“Kpɛ́ni fêi, wúru lɛ́lɛɛ da fa ƃâ a wúru-ƃa nyɔ́mɔɔ, kpaa máŋ, wúru nyɔ́mɔɔ é ƃá a wúru-ƃa lɛ́lɛɛ, 44kpɛ́ni fêi, wúru kélee kɔ́lɔŋɔɔ̂i gbɔɔ̂i ƃá ma. Kpɛ́ni fêi, káfa fîi wuru-ƃa kùla ɣalêŋ-wuru ma, kpaa máŋ, ka tãyaŋ kúla tânaŋ kpɔmɔ ma. 45Núu sɔŋ lɛ́lɛɛ a pâ a mɛni lɛ́lɛɛ é kúla ǹíi su sɛŋ lɛ́lɛɛ su, ǹyaŋ, núu sɔŋ nyɔ́mɔɔ a pâ a mɛni nyɔ́mɔɔ é kúla ŋɔmɛni nyɔ́mɔɔi su kpɛ́ni fêi, nyii nɔ ŋá tɛ́ɛ̂i ma núu líi su, maa-woo-ŋai ti nɔ ƃa kúla ǹá.
Bɛ́rɛ pîlaŋɔɔ feerɛi
(Maafîu 7:24-27)
46“Le ƃe kɛ̀ ka ńdòli a Kúnuu-namui, Kúnuu-namui? Kɛ́lɛ, káfa mɛni-ŋai kɛ̂ ŋa mòi. 47Ǹúui kélee a pâ ḿbɔ e ŋ́oo-ŋai mɛni, é díkɛi, ŋa pâi ǹɛ̂i kâa ǹúui m̀óloŋɔɔ̂i mai. 48M̀óloŋɔɔ̂i ǹúui ma nyii pɛ́rɛ tɔ̀ɔ, é ǹóa tée a ziŋɔɔ, é gɔ́ɔ pîlaŋ kɔni ŋái. Tãi ǹyá-fɛ̂ɛi è pà lai, ǹyá-ɣilîŋ è sɔ̀ɔ bɛ́rɛi ma, kɛ́lɛ, ve pɔ̂ri ní dûmoi, kpɛ́ni fêi, è kɛ̀ a dɔ́ɔ a gbanaŋɔɔ. 49Kɛ́lɛ, ǹúui a dímɛ̀ni, va díkɛ̂i, m̀óloŋɔɔ̂i ǹúui ma nyii pɛ́rɛ tɔ̀ɔ ǹɔii ma ve gɔ́ɔ pîlanii kpɛtɛ níi. Ǹyá-ɣiliŋ è sɔ̀ɔ ma é ŋ̀olo a maa felaa, ǹyaŋ bɛ́rɛi tí su è kàra a gɛ́tɛ.”
Currently Selected:
Lûu 6: KWB
Highlight
Share
Copy
Want to have your highlights saved across all your devices? Sign up or sign in
