နိဒါန်း
စာရွီးဆရာ အကြောင်း
စာရွီးဆရာ နာမည် မဿဲ ဖြစ်ပါရေ။ သူစာ ယေရှု၏ တပည့်တစ်ဆယ့်နှစ်ယောက်အထဲက တစ်ယောက် ဖြစ်ပါရေ။ သူစာ အာလဖဲသား ဖြစ်ပါရေ။ သူ့မာ အခြားတစ်ခု နာမည်စာ လေဝိ ဖြစ်ပါရေ။ သူစာ ယုဒလူမျိုး တစ်ယောက် ဖြစ်ပါရေ။ သူ့ကို အသျှင်ယေရှု မခေါ်ခင်အယင်က သူစာ ဖန်ဒါကောက်သမား တစ်ယောက် ဟိလီပါရေ။ သူစာ ရောမအစိုးရ အလုပ်သမား တစ်ယောက် ဟိလီပါရေ။
စာရွီးစာ အချိန်န နေရာ
ခရစ်သက္ကရာဇ် ၆၄-၆၈ နှစ်အထဲတွင်းမာ ယေရုရှလင်မြို့ကနီရို့ ဒေ သတင်းကောင်းကို ရွီးလီစာ ဖြစ်နိုင်ပါရေ။
စာရွီးဆရာ၏ ရွယ်မှတ်ချက်
စာရွီးဆရာ မဿဲစာ အသျှင်ယေရှုကို ထာဝရဘုရား၏ ဂတိခံထားစာ ခရစ်တော် ဖြစ်တေ ဟို့ ဖေါ်ပြလီပါရေ။ ခရစ်တော်ဆိုစာ အဓိပ္ပါယ်ကား “ထာဝရဘုရား၏ ဂတိခံထားစာ မြင့်မြတ်စာ မင်း” ဟို့ ခေါ်ပါရေ။ မြင့်မြတ်စာ မင်း အကြောင်းကို ရှင်းပြဖို့အတွက် စာရွီးဆရာ မဿဲ ဒေ သတင်းကောင်းကို ယုဒလူမျိုးရို့တို့ ရွီးလီပါရေ၊ အကြောင်းကား ဒေ မြင့်မြတ်စာ မင်း ကြွလာဖို့အတွက် ယုဒလူမျိုးရို့ နှစ်ပေါင်းများစွာ မျှော်လင်းရို့ ဟိလီကတ်ပါရေ။
စာအုပ် ခွဲခြားမှု
ခရစ်တော်၏ အကြောင်း အနာဂတ္တိစကားတိကို အသျှင်ယေရှု ပြည့်စုံအောင် လုပ်လီရေအတွက်န ဒေ သျှင်မဿဲ၏ သတင်းကောင်းစာ ဓမ္မဟောင်းကျမ်းန တစ်ဆက်တည်း ဖြစ်ပါရေ။ ဓမ္မဟောင်းကျမ်းမာ ဟိလီစာ နောက်အနာဂါတ် အကြောင်းတိ အသျှင်ယေရှု ကြွလာခြင်းကနီရို့ ပြည့်စုံလီပါရေ။
ဒေ သတင်းကောင်းမာ အသျှင်ယေရှု၏ အမျိုးအနွယ် စာရင်းကို အာဗြဟံကနီရို့ ယောသပ် တိုင်အောင် ဖေါ်ပြလီပါရေ၊ အရာ အသျှင်ယေရှုကို အာဗြဟံန ဒါဝိဒ်မင်း၏ အမျိုးအနွယ်သား တန်ခိုးနပြည့်စုံစာ မင်းတစ်ပါးအဖြစ် ဖေါ်ပြလီပါရေ (မဿဲ ၂၈:၁၈)။
အသျှင်ယေရှုစာ ဘုရားသတင်းပို့သူ မောရှေ၏ ပညှတ်တရားမာဟိစာ စကားတိကို ရှင်းပြခြင်းကနီရို့ ပညှတ်တရားကို ပြည့်စုံအောင် လုပ်လီပါရေ (မဿဲ ၅:၁-၇:၂၉)။
သမိုင်း အကြောင်း
ယေရှုခရစ်တော် ကြွမလာခင် နှစ်ပေါင်း ၅၁၀ အယင်ကနီရို့ ယေရှုခရစ်တော် ကြွလာပြီးရေနောက် ၃၉၃ နှစ်တိုင်အောင် ဣတာလီပြည်က ရောမဧကရာဇ်မင်းစာ ကမ္ဘာတစ်လုံးမာ ပြည်ပေါင်းများစွာကို အုပ်ချုပ်ရို့ ဟိလီပါရေ။ ထိုပြည်တိအထဲမာ ယုဒလူမျိုးရို့ နီထိုင်ကတ်စာ ခါနန်ပြည်လည်း ဟိလီပါရေ။ ယင်းအချိန်ခါ ယုဒလူမျိုးရို့စာ ရောမအစိုးရအလက်မာ ကောင်းကောင်း ညှဉ်းဆဲခံရို့ ဟိလီကတ်ပါရေ။ ယင်းအတွက်န သူရို့စာ ကိုယ်ရို့ကို ကယ်တင်ဖို့အတွက် ခရစ်တော်ဆိုစာ မြင့်မြတ်စာ မင်းကို မျှော်လင်းရို့ စောင့်ရို့ ဟိလီကတ်ပါရေ။ မဿဲ၊ မာကု၊ လုကာ အရာ ယောဟန် ဒေ သတင်းကောင်း လေးခုမာ တစ်ချက်တည်း သမိုင်း ဖြစ်ပါရေ။
အဓိက စကားလုံး
ဧမာနွေလ အသျှင်ယေရှုမာ အခြားတစ်ခု နာမည် ဖြစ်ပါရေ (မဿဲ ၁:၂၃)။
ဂေါင်းခင်နတ်သား ဂေါင်းခင်ဘုံမာ သန့်ရှင်းစာ နတ်သားတိကို ခေါ်ပါရေ (တရားဟောရာကျမ်း ၃၃:၃၊ ဆာလံကျမ်း ၈၉:၅၊ မာကု ၈:၃၈၊ ယုဒ ၁:၁၄)။ သူရို့စာ နတ်ဆိုး မဟုတ်ပါ၊ နတ်ကောင်းနတ်မြတ် ဖြစ်ကတ်ပါရေ။ သူရို့ကို အသျှင်ထာဝရဘုရား၏ နတ်သားလည်း ခေါ်ပါရေ (ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၁၆:၈-၉၊ ထွက်မြောင့်ရာကျမ်း ၃:၂၊ တရားသူကြီးကျမ်း ၂:၁)။ သူရို့စာ အမြဲတိုင်း ထာဝရဘုရားကို ဝတ်ပြုနီကတ်ပါရေ။
ပညှတ်တရား ထာဝရဘုရား၏ လူအနေန သူ့ကို ဇာပိုင် ကိုးကွယ်ရဖို့လည်း၊ အရာ ဇာပိုင် နီထိုင်ရဖို့လည်းဆိုစာကို အသျှင်ယေရှု ကြွမလာခင် နှစ်ပေါင်းများစွာ အယင်က ထာဝရဘုရားစာ အကြီးအကျယ် ဘုရားသတင်းပို့သူ မောရှေကနီရို့ သွန်သင်ပီးလီပါရေ။ ယင်းအချိန်ခါ ထာဝရဘုရားစာ လိုက်နာဖို့အတွက် ဣသရေလလူမျိုးရို့ကို အမျိုးမျိုး စည်းကမ်းတိန ပညှတ်ချက်တိကို ပီးလီပါရေ (ထွက်မြောင့်ရာကျမ်း ၂၀:၁-၃၀:၃၈)။
ဘုရားသတင်းပို့သူ လူရို့ဘားမာ ထာဝရဘုရား၏ စကားတော်ကို ဟောပြောသူရို့ကို ခေါ်ပါရေ။ ထာဝရဘုရားစာ ကိုယ့်ရွယ်မှတ်ချက် အကြောင်းကို လူရို့ဘားမာ ဟောပြောဖို့အတွက် သူရို့ကို ရွှတ်ပါရေ (ဟေရှာယ ၃၈:၄-၆၊ ယေရမိ ၁:၄-၁၂၊ ယောန ၁:၁-၂)။ ထာဝရဘုရားစာ ကိုယ့်ရွယ်မှတ်ချက်ကို တစ်ခါတစ်ရီ ကိုယ်ထင်ကနီရို့ သူရို့ဘားမာ ဖေါ်ပြပါရေ (ဟေရှာယ ၁၃:၁၊ ၂၁:၂-၁၀)၊ အရာ တစ်ခါတစ်ရီ အိမ်မက်ကနီရို့ ဖေါ်ပြပါရေ (ကမ္ဘာ ၂၀:၃၊ ၂၀:၁၂၊ တောလည်ရာကျမ်း ၁၂:၅-၆၊ ၃ဓမ္မရာဇဝင် ၃:၅၊ ယောလ ၂:၂၈)။
ဖာရိရှဲ ယုဒလူမျိုးရို့မာ အရေးကြီးစာ ဘာသာရေးအဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ ဖြစ်ပါရေ။ ဖာရိရှဲအဖွဲ့သားရို့စာ ခိုက်ဟောင်းက မောရှေ၏ ပညှတ်တရားကို ကြိုးစားအားထုတ်ရို့ အပြည့်အစုံ လိုက်နာကတ်ပါရေ။ အယင်ကခါ ထာဝရဘုရားစာ မောရှေကနီရို့ ဒေ ပညှတ်တရားကို ပီးလီပါရေ။ သူရို့စာ ဒေ ပညှတ်တရားကို အပယ် ကိုယ်ရို့ ထုတ်လုပ်စာ အခြားစည်းကမ်းတိကိုလည်း အရေးစိုက်ရို့ လိုက်နာနီကတ်ပါရေ။ အရာ ထိုစည်းကမ်းတိကို အခြားလူရို့ကို အားဒမ လိုက်နာဖို့ ခိုင်းကတ်ပါရေ (မဿဲ ၂၃:၂၃-၃၃)။ ယေကေလည်း သူရို့ ကိုယ်တိုင် ထိုစည်းကမ်းတိကို မလိုက်နာကတ်ပါ။ သူရို့စာ ယေရှုကို သူရို့မာ ရန်သူ ဟို့ မှတ်လီကတ်ပါရေ၊ အကြောင်းကား သူရို့စာ အသျှင်ယေရှုကို မောရှေ၏ ပညှတ်တရားကို ဖျက်သူ ဟို့ မှတ်လီကတ်ပါရေ။
ဇဒ္ဒုကဲ ယုဒလူမျိုးရို့မာ ဘာသာရေးအဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ ဖြစ်ပါရေ။ သူရို့လည်း ဖာရိရှဲအဖွဲ့သားရို့ပိုင် မောရှေ၏ ပညှတ်တရားကို လိုက်နာကတ်ပါရေ၊ ယေကေလည်း ဇဒ္ဒုကဲအဖွဲ့သားရို့န ဖာရိရှဲအဖွဲ့သားရို့မာ ကျုံခြင်းတရား ခွဲခြားမှု ဟိပါရေ။ ဇဒ္ဒုကဲအဖွဲ့သားရို့စာ ဂေါင်းခင်နတ်သားန ဝိညာဉ်တော် ဟိရေဆိုစာကို မကျုံကတ်ပါ၊ အရာ သီသူရို့ ပြန်ရှင်ထမြောင့်ဖို့ဆိုစာကိုလည်း မကျုံကတ်ပါ (တမန်တော် ၂၃:၈)။ ယင်းအတွက်န သူရို့နှစ်ဖွဲ့အထဲမာ မသင့်ကတ်ပါ (တမန်တော် ၂၃:၇၊ ၉)။ ဒေ ဇဒ္ဒုကဲအဖွဲ့သားရို့လည်း ယေရှုကို သူရို့မာ ရန်သူ ဟို့ မှတ်လီကတ်ပါရေ၊ သူရို့စာ ဂရိလူမျိုးရို့ ရိုးရာထုံးစဉ်တိကို လိုက်နာကတ်ပါရေ။ သူရို့မာ ယုဒလူမျိုးရို့ ပြည်မာ အများကြီး အာဏာ ဟိပါရေ။ ယဇ်ပုရောဟိတ်ကြီးရို့မာ အကြီးဆုံး ရာထူးတိကို သူရို့ ဝီပီးနိုင်ပါရေ အရာ သူရို့စာ သူဌေး ဖြစ်ကတ်ပါရေ။
ကျမ်းဆရာ ယုဒလူမျိုးရို့မာ မောရှေ၏ ပညှတ်တရားန ဘုရားသတင်းပို့သူရို့ ရွီးထားခစာ ကျမ်းစာတိက သွန်သင်ပီးသူရို့ကို ခေါ်ပါရေ (မဿဲ ၂၃:၁-၃၆)။ ဒေ ကျမ်းဆရာရို့စာ ရပ်ရွာမာ ရိုးရိုး လူရို့ကို သွန်သင်ပီးနီကတ်ပါရေ။
ယေရုရှလင်မြို့ ခါနန်ပြည်မာ ယုဒလူမျိုးရို့မာ မင်းနီမြို့ ဖြစ်ပါရေ။ တစ်ချိန်ခါ ယုဒလူမျိုးရို့မာ မင်းရို့စာ ယေရုရှလင်မြို့ကနီရို့ ခါနန်ပြည်ကို အုပ်ချုပ်လီပါရေ။ ဒေ ယေရုရှလင်မြို့စာ ယုဒလူမျိုးအတွက် ကောင်းကောင်း အရေးကြီးစာ မြို့တစ်မြို့ ဖြစ်ပါရေ။ ဒေ မြို့မာ ယုဒလူမျိုးရို့ ဝိပဿနာကျောင်း တစ်ကျောင်း ဟိလီပါရေ။ ဟိသမျ နေရာက ယုဒလူမျိုးရို့ ဝိပဿနာကျောင်းမာ ထာဝရဘုရားကို ရွယ်မှတ်ရို့ ယဇ်ပူဇော်ဖို့အတွက် ယေရုရှလင်မြို့တို့ လာလီကတ်ပါရေ။ အသျှင်ယေရှုကို ဒေ ယေရုရှလင်မြို့ပြင်က ထုတ်ယူလားခရို့ သီဒါဏ် ပီးလီပါရေ။
အကြောင်းအရာ အကျဉ်းချုပ်
(က) ယေရှုခရစ်တော်၏ အမျိုးအနွယ် စာရင်းန သူ၏ မွီးဖွားခြင်း ၁:၁-၂:၂၃
(ခ) ရီနှစ်မင်္ဂလာပီးသူ ယောဟန် ဟောပြောခြင်း ၃:၁-၁၂
(ဂ) ယေရှု ရီနှစ်မင်္ဂလာ ခံယူခြင်းန စုံစမ်းခံခြင်း ၃:၁၃-၄:၁၁
(ဃ) ဂါလိလဲပြည်နယ်မာ ယေရှု သာသနာပြုခြင်း ၄:၁၂-၁၈:၃၅
(င) ဂါလိလဲပြည်နယ်ကနီရို့ ယေရုရှလင်မြို့တို့ ခရီးထွက်ခြင်း ၁၉:၁-၂၀:၃၄
(စ) ယေရုရှလင်မြို့န အပါးနီးဝန်းကျင်မာ ဟောပြောခြင်း ၂၁:၁-၂၆:၄၆
(ဆ) ယေရှု ဝေဒနာ ခံရို့ သီခြင်း ၂၆:၄၇-၂၇:၆၆
(ဇ) ယေရှု ပြန်ရှင်ထမြောင့်ပြီးရေနောက် လူရို့ဘားမာ အမြင်ခံခြင်းန မဟာပညှတ်ချက် ၂၈:၁-၂၀

Lalela မဿဲ နိဒါန်း