Matthew 5
5
1Jesus nṉee biké’ anáłseełíí yiłtsąągo dziłyú hayaa: áígee nezdaago bitsiłke’yu ałdó’ baa hikai: 2Yił ch’ídaago’aah nkegonyaa, gáṉíígo: 3Hadíí ídaagoch’iyolba’íí biyaa daagozhǫ́ǫ́ le’: yaaká’yú dahsdaahń bilałtł’áhgee daanliiníí itah daanlįį. 4Chaał nadaakaihíí biyaa daagozhǫ́ǫ́ le’: bá nádaagodojǫǫł. 5Bijíídí’ isht’edaagodnt’ééhíí biyaa daagozhǫ́ǫ́ le’: ni’gosdzáń dá goz’ąą nt’éégo bíyéé doleeł. 6Nzhǫǫgo ágot’eehíí dázhǫ́ hádaat’įįhíí bighą shiṉá’ hik’e dibá’ daanliiníí biyaa daagozhǫ́ǫ́ le’: áí náda’doldįįł. 7Bił daagoch’oba’íí biyaa daagozhǫ́ǫ́ le’: bíí ałdó’ baa goch’oba’ doleeł. 8Bijíí biyi’ daagozhóóníí biyaa daagozhǫ́ǫ́ le’: áí Bik’ehgo’ihi’ṉań daidołtsééł. 9Iłch’į’gont’ééhíí benadaago’aahíí biyaa daagozhǫ́ǫ́ le’: áí Bik’ehgo’ihi’ṉań bichągháshé daabiłdi’ṉii doleeł. 10Nzhǫǫgo ágot’eehíí ye’ádaat’eehíí bighą bich’į’ nadaagoch’inłkaadíí biyaa daagozhǫ́ǫ́ le’: yaaká’yú dahsdaahń bilałtł’áhgee daanliiníí itah daanlįį. 11Shíí shighą nṉee yati’ yee daanohwokáałyúgo, nohwiniidaagodnłsįyúgo, ła’íí łéda’iłchoogo yati’ dénchǫ’éhíí yee nohwaa yádaałti’yúgo, nohwiyaa daagozhǫ́ǫ́ le’. 12Nohwił daagozhǫ́ǫ́ le’, dázhǫ́ nohwił daagozhǫ́ǫ́ le’: yaaká’dí’go ízisgo ágot’eehíí nohwaa hi’né’ doleeł: nohwíí dánohwintségo Bik’ehgo’ihi’ṉań binkááyú nada’iziid n’íí da’ágát’éégo bich’į’ nadaagoch’inłkaad ni’.
13Nohwíí ni’gosdzáń bi’ishįįh daanohłįį: áídá’ ishįįhíí doo nk’ǫ́ǫ́zh da silįįyúgo, nt’é bee nk’ǫ́ǫ́zh ánálṉe’? Doo nt’é bee nłt’éé da, daazhógo ch’élkáadgo biká’ nach’ikai doo. 14Nohwíí ni’gosdzáń biká’ nṉee bá’idindláádíí daanohłįį. Dził biká’yú ízisgo kįh nagozṉil dahgoz’ąąyúgo, doo hagotéégo nant’į’ da. 15Ła’íí ik’ah kǫ’íí ch’idnłtłah lę́k’eyúgo, doo táts’aa bił hayaa nch’i’áah da go’į́į́, áídá’ ik’ah kǫ’íí biká’ dahnásiłt’áhé biká’ dahch’iłt’aah go’į́į́; áík’ehgo hadíí kįh yuṉe’ naháztaaníí dawa yee daago’įį. 16Nṉee biṉááł nohwits’ą́’ idindláád le’, áík’ehgo nłt’éégo ánádaaht’įįłíí daayo’įįgo nohwiTaa yaaká’yú dahsdaahń ízisgo at’ééhíí bee ch’í’ṉah ádaanołsį.
17Bik’ehgo’ihi’ṉań yegos’aaníí dagohíí Bik’ehgo’ihi’ṉań binkááyú nada’iziid n’íí bek’e’eshchiiníí doo ánábiyishdįįhyú níyáá daashoh’ṉíí da: doo ánábiyishdįįhyú níyáá da, áídá’ dawa begolṉe’go níyáá. 18Da’aṉii gánohwiłdishṉii, Yáá hik’e ni’gosdzáń biłgo bech’ígoṉáhzhį’ begoz’aaníí biyi’dí’ ayą́hágo isdzohíí ła’íí dahts’idiłhiłíí doo daazhógo dá dahgoz’ąą nt’éégo da, ąął alzaazhį. 19Hadíń díí Bik’ehgo’ihi’ṉań yegos’aaníí ayą́hágo ágot’eehíí ndi doo yikísk’eh at’éé dahíí, ła’íí áík’ehgo nṉee yił ch’ídaago’aahíí, áń yaaká’yú dahsdaahń bilałtł’áhgee daanliiníí bitahyú dázhǫ́ doo ílį́į́ dahíí bee hojíí doleeł: áídá’ hadíń díí begoz’aaníí yikísk’eh at’ééhíí ła’íí yee iłch’ígó’aahíí, áń yaaká’yú dahsdaahń bilałtł’áhgee daanliiníí bitahyú ízisgo at’ééhíí bee hojíí doleeł. 20Begoz’aaníí ye’ik’eda’iłchíhi hik’e Pharisees daanlíni bitisgo nłt’éégo ádaanoht’eeyúgo zhą́ yaaká’yú dahsdaahń bilałtł’áhgee daanliiníí itah daahłeeh go’į́į́, nohwiłdishṉii.
21Doo áníidá’ díí k’ehgo nṉee bángot’ąągo daadesots’ąą ni’, Doo iziłhéé da; hadíń izis‐hįį’íí góyéégo bágoz’áni at’éé, golzeego: 22Áídá’ gádaanohwiłdishṉii, Hadíń bik’isn doo nt’é bighą dayú yik’enṉiihíí góyéégo bágoz’áni at’éé: hadíń bik’isn, Ráca, yiłṉiihíí baa yá’iti’go bágoz’áni at’éé: hadíń bik’isn, Doo gonyą́ą́ da, yiłṉiihíí ch’iidn bikǫ’ diltłi’ yuyaa bágoz’áni at’éé. 23Áík’ehgo bech’okąąhíí biká’ dahnási’ṉiłíí goz’ąągee nt’éhéta Bik’ehgo’ihi’ṉań baa nánné’yúgo, nik’isn bił dahgosíńł’ąąhíí bínálṉiihyúgo; 24Da’áígee da’ch’okąąh goz’ąągee nt’éhéta nánné’ n’íí siné’dá’ nik’isn bich’į’ nṉáhgo iłk’ínágodołdǫǫh; áídí’ t’ąązhį’ nádńdáhgo áníita Bik’ehgo’ihi’ṉań baa nánné’. 25Hadíń naa dahgoz’aaníí dagoshch’į’ bił iłk’ínágodnłdǫ́ǫh, yáná’iti’héyú bił hi’ashdá’; dahyúgohíí dánko aayánáltihíí yaa nide’ahi at’éé, aayánáltihíí aasitíni yaa niłtéehgo ha’aniłt’e’. 26Da’aṉii doo ch’ínánódáh át’éé da, dá ąął na’íńṉilgo zhą́, niłdishṉii.
27Doo áníidá’ ágádaach’iṉiigo ba’ikodaanohsį láń shį, Doo nant’į’ nahkai da, golzeego: 28Áídá’ shíí gádaanohwiłdishṉii, Nṉee isdzán dázhǫ́ hát’į́į́go dénchǫ’égo yineł’įįdíí iłk’idá’ bijíí biyi’ yuyaa nant’į’ deyaa. 29Niṉáá dihe’nazhiṉéégohíí nchǫ’go ánát’įįł áníłsįyúgo ha’aahgo yó’ołṉe’: nits’í łahzhį’ da’ádįhyúgo doo nzhǫǫ da, áídá’ nits’í dabiighago ch’iidn bikǫ’ diltłi’ yuyaa, hell holzéhi, oni’dolt’e’yúgo itisgo doo nzhǫǫ da. 30Nigan dihe’nazhiṉéégohíí nchǫ’go ánát’įįł áníłsįyúgo nadnłgeeshgo yó’ołt’e’: nits’í łahzhį’ da’ádįhyúgo doo nzhǫǫ da, áídá’ nits’í dabiighago ch’iidn bikǫ’ diltłi’ yuyaa oni’dolt’e’yúgo itisgo doo nzhǫǫ da. 31Gánádaadi’ṉii ni’, Hadíń bi’aa yó’onáyíłt’e’ hat’ííníí, naltsoos yiká’ iłk’ínát’aash: 32Áídá’ shíí gádaanohwiłdishṉii, Hadíń bi’aa doo nṉee ła’ yił nant’į’ na’aash dadá’ yił iłk’ínát’aazhyúgo, nant’į’ naghaago áile’: hadíń isdzán yó’ołt’e’ n’íí yił nṉááyúgo, áí nṉeehíí yił nant’į’ na’aash hileeh.
33Doo áníidá’ gádaach’iṉiigo ba’ikonaadaanohdzį láń shį, Doo daazhógo nitł’a dahnádinlṉiih da le’, áídá’ Bik’ehgo’ihi’ṉań binadzahgee hagot’éégo ánṉiihíí k’ehgo áńle’: 34Áídá’ shíí gádaanohwiłdishṉii, Doo yaaká’ bee nohwitł’a dahnádaadidołṉiih da; áígee Bik’ehgo’ihi’ṉań nant’aago dahsdaahíí bighą: 35Ła’íí doo ni’gosdzáń bee nohwitł’a dahnádaadidołṉiih da; áí Bik’ehgo’ihi’ṉań dahnádil’iséhi at’éé: doo Jerúsalem ndi bee da; áí ízisgo kįh gozṉilíí nant’án ízisíí golínihi at’ééhíí bighą. 36Doo nitsits’in ndi bee nitł’a dahnádinlṉiih da, nitsizíl dała’á ndi doo łigaigo dagohíí diłhiłgo áóléh át’éé dahíí bighą. 37Ha’oh, dagohíí, Dah, zhą́ daadohṉii, doo nohwitł’a dahnádaadidołṉiih da ndi da’aṉiigo ádaadohṉii: ła’ihíí nchǫ’ihíí bits’ą́’dí’go at’éé.
38Doo áníidá’ gádaadi’ṉiigo ba’ikodaanohsį láń shį, Nohwiṉáá hayi’ą́ą́yúgo biṉáá hanádoh’aał, nohwiwoo hayi’ą́ą́yúgo biwoo hanádoh’aał: 39Áídá’ shíí gádaanohwiłdishṉii, Nṉee nchǫ’go nohwich’į’ at’ééhíí doo bich’į’ t’ąązhį’ ádaanoht’ee da: hadíń nitł’aah yonłts’į́yúgo, łahzhiṉéé bich’į’ nnanínt’aah. 40Dahadíń ni’íí bighą naa yá’iti’dá’ nahayiiłtsóozyúgo, ni’íícho ałdó’ doo baa ńchį’ da. 41Dała’á dahgostǫ’yú nińdeyoodyúgo, nakidn dahgostǫ’yú bił n’áash. 42Hadíń dant’éhéta níyókeedíí baa nné’, hadíń dant’éhéta bá ch’íńné’yúgo doo bich’į’ t’ąązhį’ hóńtą’ da.
43Doo áníidá’ gánádaadi’ṉiigo ba’ikonaadaanohdzį láń shį, Nit’ahdí’ gólííníí zhą́ nił nzhǫǫdá’ nik’enṉiihíí bik’enṉíih le’. 44Áídá’ shíí gádaanohwiłdishṉii, Nohwik’enṉiihíí nohwił daanzhǫǫ le’, yati’ yee daanohwokáałíí biyaa daagozhǫ́ǫ́ doleeł daahoh’ṉíí le’, hadíí bił daanołchǫ’íí nłt’éégo bich’į’ ádaanoht’ee le’, nchǫ’go nohwich’į’ ádaat’eehíí ła’íí nohwiniidaagodnłsiníí bá da’ohkąąh le’; 45Áík’ehgo nohwiTaa yaaká’yú dahsdaahń bizhaazhé daanohłįį: áń nchǫ’íí hik’e nzhǫǫhíí dáłełt’eego biká’zhį’ ya’áí hanadáhgo áyíłsį, nłt’éégo at’ééhíí hik’e doo dábik’ehyú ádaat’ee dahíí dáłełt’eego biká’ nagołtįįhgo áyíłsį. 46Hadíí bił daanohshooníí zhą́ nohwił daanzhǫǫyúgo, nt’é bighą nohwich’į’ nahi’ṉííł? Tax bich’į’ nadaahi’ṉiiłíí ndi hadíí yił daanzhooníí bił daanzhǫǫ ya’? 47Nohwik’isyú zhą́ bilák’e nádaadołṉihyúgo, ła’ihíí hant’é bee bitisgo ádaanoht’ee? Tax bich’į’ nadaahi’ṉiiłíí ałdó’ da’ágát’éé ya’? 48Áík’ehgo nohwiTaa yaaká’yú dahsdaahń dázhǫ́ nłt’éégo at’éé, nohwíí ałdó’ ágádaanoht’ee le’.
© 1966,American Bible Society. All rights reserved.