Xu̱ju̱n xi y'ét'a Mateo̱ 5
5
B'i̱ ts'ín kitsúya Jesu yá xu̱ta̱ha xi nda tjín ts'e̱ nginku̱n Nti̱a̱ná
(Lc. 6:20-23)
1Nk'ie nga kikie Jesu nga tíma ñjakú ṉkjún xu̱ta̱, a̱s'a̱i ngjinji nku a̱sunntu tje̱nki̱ ko̱ yo̱ y'ejña. Yo̱ kama ñjat'áha̱ xu̱ta̱ ni'yakuyáha̱, 2ko̱ b'i̱ kitsú Jesu nga tsakúyaha̱:
3—Á b'a̱ nda tjíhin ts'e̱ xu̱ta̱ xi najmi tjíhi̱n ra̱ kju̱a̱nchi̱ná xi tíma 'yún k'un, a̱t'aha̱ kui xi tjíntujín má batéxuma Nti̱a̱ná.
4’Á b'a̱ nda tjíhin ts'e̱ xu̱ta̱ xi tíkjintáha, a̱t'aha̱ kui xi n'e̱k'íéjyu.
5’Á b'a̱ nda tjíhin ts'e̱ xu̱ta̱ xi ni̱ma̱kju̱a̱ha, a̱t'aha̱ kui xi ts'i̱ínkjáíhi̱n nga ka̱ma ts'e̱ t'anankiu̱.
6’Á b'a̱ nda tjíhin ts'e̱ xu̱ta̱ xi mangimjehe̱ ra̱ nga na̱xu̱ ka̱maha, a̱t'aha̱ kui xi na̱xu̱ ka̱ma.
7’Á b'a̱ nda tjíhin ts'e̱ xu̱ta̱ xi ma ni̱ma̱ha̱ ra̱ xu̱ta̱, a̱t'aha̱ kui xi cha̱se̱ ni̱ma̱ha̱.
8’Á b'a̱ nda tjíhin ts'e̱ xu̱ta̱ xi je tjíyaha ani̱ma̱ha̱, a̱t'aha̱ kui xi sku̱e̱ Nti̱a̱ná.
9’Á b'a̱ nda tjíhin ts'e̱ xu̱ta̱ xi tsjáha kju̱a̱jyu má nga tjín kju̱a̱chán, a̱t'aha̱ kui xi k'úín ntíhi̱ Nti̱a̱ná.
10’Á b'a̱ nda tjíhin ts'e̱ xu̱ta̱ xi tín'e unchaha nk'ie nga na̱xu̱ ts'ín, a̱t'aha̱ kui xi tjíntujín má batéxuma Nti̱a̱ná.
11’Á b'a̱ nda tjíhin ts'a̱jun nk'ie nga ch'on ku̱i̱tsu̱nu̱u xu̱ta̱ ko̱ nga tsjénnki unkienu̱u ko̱ nga nkjin tíkjá én tsank'á ch'on tsu ku̱i̱tsu̱nu̱u tu̱ nga̱t'ana̱. 12Tsjo katumanu̱u ko̱ 'yún tsjo kat'enu̱u, a̱t'aha̱ 'yún chánka chjí xi n'e̱kjáín ngáha̱ ru̱u ndji̱o̱jmi ján. A̱t'aha̱ b'a̱ ta̱ kin'ehe̱ já profeta̱ xi tjun kis'e nga jun.
B'i̱ ts'ín tsakúyaha̱ Jesu já ni'yakuyáha̱ xá xi tjíhi̱n jóo̱ a̱sunntei̱
(Mr. 9:50; Lc. 14:34-35)
13’Jun xi nkú joyaha na̱xa̱ha̱ a̱sunntee̱. Tu̱nga tsa ndyja̱ nga'yúhu̱n na̱xo̱, ¿nkú ts'ín ka̱ma ntia ngáha? Nku ni xi najmi chumi ni chjíhi̱ ra̱ ka̱ma. Tu̱ ngju̱a̱i̱yahá sa na̱tsin ján ko̱ ku̱a̱si̱nnehe̱ xu̱ta̱.
14’Jun xi nkú joyaha nd'íhi̱ a̱sunntee̱. Nku nanki xi tíjñasun nku a̱sunntu tje̱nki̱ najmi ma s'ejña 'ma. 15Nk'ie nga nd'í b'éti xu̱ta̱, najmi kinte kaxa̱ b'éjñanki. Tu̱ sa ní b'éjña nk'a tu̱ xi ts'ín ndzjehe̱n ra̱ nd'íu̱ ngatentee̱ xu̱ta̱ xi tjíntu a̱yoo̱. 16B'a̱ ts'ín kats'ín ndzjen nd'ínu̱u nginku̱n xu̱ta̱, tu̱ xi sku̱e̱he xu̱ta̱ ni xi nda tín'o ko̱ ts'i̱íntsjoho̱ Na̱'minu̱u xi tíjña ndji̱o̱jmi ján.
B'i̱ ts'ín kinchja̱ni̱jmíyaha Jesu kju̱a̱téxumaha̱ Nti̱a̱ná
17’Najmi tu̱ b'a̱ ts'ín n'enkjíntak'un tsa an jái̱ ts'inndyja kju̱a̱téxumoo̱ ko̱ ni xi tsakúya já profeta̱. Najmi jái̱ ts'inndyja niu̱. Jái̱ ts'intjusan níná niu̱. 18A̱t'aha̱ kju̱axi̱ ni xi tíxinnu̱u. Ndaha nku ntu xi tjít'a kju̱a̱téxumoo̱ ndaha̱chí najmi ndyja̱jihi̱nsén nk'ie nga tíjña sa nk'a ján ko̱ t'anankiu̱. Ku̱i̱tjusunyje ní.
19’Kui b'a̱ maha, tsa tjín xi najmi ts'i̱ínchjí ndaha tsa tu̱ nku kju̱a̱téxuma i̱chí xi tjít'a kju̱a̱téxumoo̱, ko̱ tsa b'a̱ ts'ín ku̱a̱kúyaha̱ xu̱ta̱ xi kj'a̱í, kui xi 'yún i̱chí ka̱ma ngáha má batéxuma Nti̱a̱ná. Tu̱nga tsa tjín xi ts'i̱ín xi nkú títsu kju̱a̱téxumoo̱, ko̱ tsa b'a̱ ts'ín ku̱a̱kúyaha̱ xu̱ta̱ xi kj'a̱í, kui xi chánka ka̱ma ngáha má batéxuma Nti̱a̱ná. 20A̱t'aha̱ an b'a̱ tíxinnu̱u. Tjíhin nga 'yún na̱xu̱ n'e̱tjusun so jun ni xi mjehe̱ Nti̱a̱ná nga já chji̱ne̱'éhe̱n kju̱a̱téxumoo̱ ko̱ já fariseo̱. Tsa najmi b'a̱ n'o̱o, ndaha̱chí najmi ku̱i̱ntsu̱ba̱jiun má batéxuma Nti̱a̱ná.
B'i̱ ts'ín tsakúya Jesu nga cha̱nkjáán xinki̱á
(Lc. 12:57-59)
21’Ja kinu'yó nga b'a̱ kik'ihi̱n xu̱ta̱ xi kis'e ni̱stjin nk'ie: “Najmi tu̱ n'ek'iein. Tsa tjín xi ts'i̱ínk'ien ani̱ma̱, kui xi tjíhin nga n'e̱ kju̱a̱ha̱ ra̱.” 22Tu̱nga an b'a̱ tíxinnu̱u nga tu̱ yáhá ni xi ts'i̱ínkjanko̱ nda̱ nts'e̱, kui xi tjíhin nga n'e̱ kju̱a̱ha̱ ra̱. Tu̱ yáhá ni xi b'a̱ ku̱i̱tsu̱hu̱ nda̱ nts'e̱: “Á b'a̱ nkjún ts'ín stje̱henni”, kui xi n'e̱ kju̱a̱ha̱ nginku̱n já tjíxóo̱. Ko̱ tu̱ yáhá ni xi b'a̱ ku̱i̱tsu̱hu̱ nda̱ nts'e̱: “Á b'a̱ 'yún chi̱nihini ji”, kui xi tje̱he̱n ra̱ nd'íhi̱ nga̱k'i̱e̱n.
23’Kui b'a̱ maha, tsa tí'ba̱i̱hini chje̱hi̱ a̱sun na̱chan chje̱ ko̱ tsa yo̱ kj'u̱a̱ítsjein nga tinchun chánko̱i̱ nda̱ nts'ei, 24tu̱ sahá t'ejñai chje̱hi̱ a̱nkjín na̱chan chje̱ ko̱ t'in chu̱bako̱ nda mahi tjun nda̱ nts'ei. A̱s'a̱i nibák'a̱i̱ ngáhani chje̱hi̱.
25’Ki̱tsa̱ t'endako̱i̱ xi tífitéjénehi nk'ie nga tje̱nko̱ sai a̱ya ni̱yóo̱, tu̱ xi najmi ts'i̱ínkjas'ehe̱n ra̱ ji nda̱ jue. A̱t'aha̱ tsa ts'i̱ínkjas'ehin nginku̱n nda̱ jue, a̱s'a̱i nda̱ jue ts'i̱ínkjas'en ngáha ri a̱ya ntsja nda̱ xi kunnta nu̱ba̱yóo̱ ko̱ kui xi ngju̱áya'yíhin. 26Kju̱axi̱ ni xi tíxihin. Najmi ku̱i̱tjui yo̱ santa nkúhu nga k'úéchjíyjei to̱on xi tje̱hin.
B'i̱ ts'ín tsakúya Jesu nga cha̱nkjáán kju̱a̱bixoo̱n
27’Ja kinu'yó nga b'a̱ kik'ihi̱n xu̱ta̱ ni̱stjin nk'ie: “Najmi tu̱ biyunéí kju̱a̱bixahi̱n.” 28Tu̱nga an b'a̱ tíxinnu̱u nga tu̱ yáhá ni xi ku̱a̱se̱he̱ nku ta̱chju̱ún nga ngju̱ásihi̱n, kui xi a̱jin ani̱ma̱ha̱ ja kuakangane kju̱a̱bixaha̱n.
29’Kui nga tsa tunkuin kixi̱ xi títs'ínkijnejihin ri jé, tu̱ sahá n'e̱sjei ko̱ kjin chja̱niyai. A̱t'aha̱ tu̱ sahá nda tjín nga̱t'a ts'i̱ tsa ndyja̱t'a nku tíkjá yjonintehi̱, tu̱ xi b'a̱ ts'ín najmi chja̱nikj'ajihin nga̱k'i̱e̱n ngayjee̱ yjonintehi̱. 30Ko̱ tsa ntsa̱i̱ kixi̱ xi títs'ínkijnejihin jé, tu̱ sahá ti̱chákjáí ko̱ kjin chja̱niyai. A̱t'aha̱ tu̱ sahá nda tjín nga̱t'a ts'i̱ tsa ndyja̱t'a nku tíkjá yjonintehi̱, tu̱ xi b'a̱ ts'ín najmi chja̱nikj'ajihin nga̱k'i̱e̱n ngayjee̱ yjonintehi̱.
B'i̱ ts'ín kinchja̱ni̱jmíyaha Jesu kju̱a̱bixoo̱n
(Mt. 19:9; Mr. 10:11-12; Lc. 16:18)
31’B'a̱ ta̱ kik'in yaha̱ xu̱ta̱ ni̱stjin nk'ie: “Nda̱ xi k'u̱éjña chju̱úhu̱n, kui xi tjíhin nga tsjáha̱ nku xu̱ju̱n xi má nga ja kits'ínkje kju̱a̱bixaha̱n.” 32Tu̱nga an b'a̱ tíxinnu̱u. Tsa nku nda̱ k'u̱éjña chju̱úhu̱n, tsa chju̱úhu̱n najmi kik'at'aha̱, kui ndo̱ títs'ín nga chju̱úhu̱n tíbangane kju̱a̱bixoo̱n. Ko̱ tsa kj'a̱í nda̱ ku̱i̱xanko̱ ngáha ta̱chju̱ún xi y'éjñaha̱ x'i̱hi̱n, kui ndo̱ xi ta̱ tíbangane ni xi 'mihi̱ kju̱a̱bixan.
B'i̱ ts'ín tsakúya Jesu nga nkjún nga “kate Nti̱a̱ná” ku̱i̱xíaán
33’Ja kinu'yó nga b'a̱ kik'ihi̱n xu̱ta̱ xi kis'e ni̱stjin nk'ie: “Najmi tu̱: Kate Nti̱a̱ná, bixín tsank'áí. Tu̱ sahá n'e̱tjusuin ni xi tín'ekiei Nti̱a̱ná.” 34Tu̱nga ahán b'a̱ tíxinnu̱u. Ndaha̱chí najmi tu̱ “kate Nti̱a̱ná” bixíún. Najmi tu̱ ndji̱o̱jmi ján nungijiun ni xi ku̱i̱xíún, a̱t'aha̱ yo̱ tíjña Nti̱a̱ná nga batéxuma. 35Ta̱ ndaha najmi tu̱ t'anankiu̱ nungijiun ni xi ku̱i̱xíún, a̱t'aha̱ Nti̱a̱ná batéxumaha̱. Ta̱ ndaha najmi tu̱ nanki Jerusalen nungijiun ni xi ku̱i̱xíún, a̱t'aha̱ kui xi nankihi̱ Nda̱ Rei̱ k'aku̱.
36’Ko̱ ta̱ ndaha najmi tu̱ nintaku nungijiun ni xi ku̱i̱xíún, a̱t'aha̱ najmi manu̱u n'ek'óntjaiyo ndaha nku ntsja̱ku tsa taba ko̱ tsa jma n'ek'íó. 37Tsa tíchasjaiyanu̱u, “joho̱n” ti̱xíún tsa b'a̱ tjín ko̱ “najmi” ti̱xíún tsa najmi b'a̱ tjín. A̱t'aha̱ én xi s'esun saha̱, kui xi nibáha̱ ra̱ nda̱nindoo̱.
B'i̱ ts'ín tsakúya Jesu nkú n'e̱ka̱á xi ch'on títs'ínná
(Lc. 6:29-30)
38’Ja kinu'yó nga b'a̱ kik'ihi̱n xu̱ta̱ ni̱stjin nk'ie: “Xi ch'on ts'i̱ín, n'e̱ ngajoya ngáha̱ ra̱ xi nkú kats'ín. Tsa nku tunku̱n kats'ín'uhu̱n, a̱ nku tunku̱n n'e̱'uhu̱n. Tsa nku ni̱'yu̱n kats'ín'uhu̱n, a̱ nku ni̱'yu̱n n'e̱'uhu̱n.” 39Tu̱nga ahán b'a̱ tíxinnu̱u nga tjehe̱nntoho̱o xi ch'on títs'ínnu̱u. Tsa tjín xi k'o̱njin tsa̱ kixi̱hi̱, tjeihi̱n ko̱ tsa̱ skjúhi̱n. 40Tsa tjín xi mjehe̱ ts'i̱ínko̱kju̱a̱hi xi má nga kjé'ahi chi̱nkahi̱, tjeihi̱n ko̱ chi̱nka ntsja̱hi̱. 41Tsa tjín xi ts'i̱ín kju̱a̱'yúhun ri nga k'úínko̱i̱ ch'áha̱ nku kilome̱tru̱ tjíhin, tu̱ sahá t'inko̱i̱ jo kilome̱tru̱ tjíhin. 42Tjeihi̱n xi ku̱a̱nkihi tsa mí nihi ko̱ najmi tu̱ xin chasei tsa tjín xi mjehe̱ ku̱e̱nyahi tsa mí nihi.
B'i̱ ts'ín tsakúya Jesu nga tjíhin nga n'e̱tjáá xinki̱á
(Lc. 6:27-28, 32-36)
43’Ja kinu'yó nga b'a̱ kik'ihi̱n xu̱ta̱ ni̱stjin nk'ie: “N'e̱tjóí xu̱ta̱ xinki̱ ko̱ n'e̱ unchai xu̱ta̱ kontra̱hi̱.” 44Tu̱nga ahán b'a̱ tíxinnu̱u nga tu̱ sahá n'e̱tjó xu̱ta̱ kontra̱nu̱u. Ti̱nchíhu̱u Nti̱a̱ná nga nda kats'ínko̱ xi ch'on títsunu̱u. Nda n'o̱ho̱o xi unkienu̱u. Chu̱bantjo nginku̱n Nti̱a̱ná xi ch'on títs'ínnu̱u ko̱ xi tje̱nnki unkienu̱u.
45’B'a̱ n'o̱o tu̱ xi b'a̱ ts'ín ka̱mahanu ntíhi̱ Na̱'minu̱u xi tíjña ndji̱o̱jmi ján. A̱t'aha̱ kui xi ts'íntjuhu̱ ts'íu̱ ngayjee̱ xu̱ta̱, ndaha tsa xi ch'onk'un ko̱ ndaha tsa xi nda. Ko̱ ts'ínk'aha̱ ts'í ngayjee̱ xu̱ta̱, ndaha tsa xi na̱xu̱ ts'ín ko̱ ndaha tsa xi najmi na̱xu̱ ts'ín. 46A̱t'aha̱ tsa n'e̱tjó xi tjoho̱ jun, ¿mí chjíhi xi ku̱i̱jne̱nu̱u nk'ie? Santaha já xi f'áchjíntjai ch'á nga ts'ínxát'aha̱ já Roma̱ b'a̱ ta̱ i̱ncha ts'ín. 47Ko̱ tsa tu̱ subahá já nts'o xi súniñoho̱o, ¿mí ni nda tjíhin xi tín'o nk'ie? Santaha xu̱ta̱ xi najmi be Nti̱a̱ná b'a̱ ta̱ i̱ncha ts'ín. 48Katumo xi tjíhin nga ka̱mo. A̱t'aha̱ tsjehé Na̱'minu̱u xi tíjña ndji̱o̱jmi ján.
© 2013, Wycliffe Bible Translators, Inc. All rights reserved.