Mateus 12
12
Ija'ari akoirini kamahini kavaranihi
(Marcos 2.23-28; Lucas 6.1-5)
1Hari. Oniaroa, judeus kaija'ari vakadi'akoiri kamahini vani, avikafianiribani'aha adani Jesus trigo kasiroinia. Ipohina vihiki vavai'amina mani ida trigo bononi ja'dini-ra avara'birimivini hija. Varisi'ihi, vaha'ihi ida trigo 'ba'dani. 2Oniaroa, farisioa vanoki'ihi ida trigo bononi-ra varisivini, vani'aha ada Jesus:
—Deus kava'isohihi jiriki ija'ari-ra honariavini hiki ija'ari bada nirini aakoirina kamahini. Ni-jahaki ida iipohini Deus kava'isohihi jiriki-ra vanaabaravini.
3Jesua bigathani'ihi ida vaathi:
—A'onira vara oni'avini hiki ada akadija'ari avikhananavaki Davi kohana. Deus athi kapapirania hojaki ida Davi varani hina. 'Bo'dakari vavai'amiha adani Davi kidipohi khama. 4Deu-ra khai vani'avini kagorani kania avikhajakosi'aha adani Davi.
Hari. Gora bodinia kahoja'iki ida pão. Deu-ra kanava'iga'imidiaki ida pão, naothinia sasidotxi ka'oa vakahaki ida. Nimania ida Deus kava'isohihi jiriki haria nava'isohivini hiki. Sasidotxi vihiriha adani Davi kidipohi khama. Kaba'i, Davia bikaha'iki ida pão gora bodinia kahojaki. Kidipohi-ra va'ora no'avini kihi'ihi jaboni. Vavai'amikarahona mani ida sasidotxi va'ora va'adivini hija, pãoa va'ora no'avini hija. Ni-Deua bivajahariki ida pão-ra vakahavini.
5Avanokiria koda ida Deus kava'isohihi jiriki pitani? Sasidotxia bada vani'aki ida badani Deua bihonariaki Deu-ra khai vani'avini kagorani kania aakoirina kamahini kaba'i. Sasidotxia vanakaidivaki ida Deu-ra khai vani'avini kagorani, oniani ida Deus vakadibadani aakoirina kamahini bivamakhaniravini hija. 6Ka'oa oamani hida kodivarani. Avanakaidivavini kaba'i ida Deu-ra khai avani'avini kagorani, hojaki ada ija'ari hoarana avahararania avanakaidivavini arafiaki kaimoni — niha ada Jesus abono-ra vara vani'avini.
7Asia vara niha ada Jesus:
—Deus athi kapapirani haria nava'isohivini hiki ida:
“Onofiki ida nahina hora avakanava'igavini.
Onofikarahoki ida vahoariha-ra va'ora avava'adivini.”
Avarigaja vaha hida athii nahina hini; ni-va'ora avaranaathidanoarari'imariniki vaha adani kodipohi Jahari kabadania vakabadaniriki. 8Hovani ija'ari hahavi vakadi'aajo ho. Hovani ka'oa oogaki ida badani hana hini jahaki ija'aria bada bini'aki kaimoni akoirina kamahini — va'ora ni'aha ada Jesus.
Jesua bianaihota'iki ada makhira sa'a akasakarabakosiki
(Marcos 3.1-6; Lucas 6.6-11)
9Oniaroa, ajihi'aha ada Jesus. Okha'ianaha judeus kaija'ari Deu-ra vara vani'avini kagorania. Okhajakosi'aha. 10Hojamaniha ada makhira sa'a akasakarabakosiki. Vahojaki jaboni adani ija'ari Jesus kabadani-ra vavajahariki. Vavajaharihi ida Jesus ija'ari kavamoniki-ra anaihotavini avakoirina kamahini, oniani ida Jesu-ra avanaathidanoararivini hija. Vani'aha:
—Inaabariki ida Deus kava'isohihi jiriki. Ni-biva'ahaki ida ija'ari kavamoniki-ra anaihotavini aakoirina kamahini.
11Jesua bigathani'ihi ida athi:
—Aakoirina kamahini voroniki ida ovilia hodi bihiaki bodinia, ija'aria bikaijo'aha'oadahaki ida kidi'ovilia-ra akava'ijoavini aakoirina kamahini. 12Jahaki ida ovilia-ra akajoamoravini aakoirina kamahini. Jahani arafiaki ida ija'ari-ra akajoamoravini, oniani ida Deus kava'isohihi jiriki ija'ari hoariha-ra kajoamoravini-ra va'ahavini hija aakoirina kamahini.
13Hari. Makhira-ra ni'aha:
—Isa'ani-ra akanavira'a!
Sa'a-ra akanavira'aha, akaihota'ihi ida sa'a. Sa'a kahoariha fori kihi'ihi ida sa'a akaihota'ini.
14Oniaroa, vaihamahikaraho'aha adani farisio. Jesus makhira-ra anaihotavini mani ida vava'i najokojokoka'oani hija. Vaabono vara vakani'akhama'aha:
—Ni-jahapa'itxiki ida ija'ari kavamoniki aihotani kabadanihia kabadanina aakoirina kamahini. Niha ani'a'aki koda ada Jesus. Abinina jahaki ada — vakhani'aha.
Honai abono Deua binagathogatho'iki
15Hari. Jesua biogaki ida vanaabinivini vanofivini oniaroa, ajihi'aha. Ija'ari vaipohikia vavaipohiha'aha. Jesus va'ora anaihota'aha adani ija'ari vakavamoniki hahavi. 16Va'ora ni'a'aha:
—Hari'a va'ora vananamitha bana adani ija'ari vahoariha kodibadani danokia okabadanina — va'ora ni'aha ada Jesus.
17Mahi 'bo'dakari Deus athi namoniva abono Isaías kohana onikia binajiri'iki ida Cristo varani hina namitha'iariki. Jesus vania bada bini'ahahavi'ia ida Isaías vara bivani'ajora'iki. 18Isaías bini'ajora'iki:
“Deua bini'aha:
‘Hada vani kodihonai abono.
Onagathogatho'iki ada.
Onofijahakiki ada.
Khai hora ni'aki ida hojana hiki.
Onaibaviki bana ada Ma'onahai Jahaki va'i bodinia.
Ovari va'ora nava'isohiki bana adani arabo hahavi kaija'arini va'ora onasohira kaimoni.
19Vara nina kamahini,
ni-jahana abono-ra vaboraborahariha ada.
Ni-kamadiaki fori hiriha ada bana hagihia ija'ari vaipohiki vajoroniki vahararana.
Ija'ari vakadika'da'di hoariha fori hiriha bana ada.
20Va'ora va'adiki bana adani vava'i jahajahariki.
Mosori kaa'dariki fori hiki ida ija'ari va'ini jahajahariki.
Ovaria binajahaki ida vakadimahi.
Lamparina daijanariki fori hiki ida ija'ari Jahari kahojaia kahojaiki.
Ovaria biakava'ijoaki ida bana.
A'diahirini oadani ida kidibadani,
binasohiha'oadahaki ida nahina Jaharia binajahariki.
21Arabo hahavi kaija'arinia vakamithaki bana ida varani hina.
Vaipohiki bana adani ija'ari vakaijokana vihiki.’ ”
Nimania ida Deus athi kapapirania hojaki.
Biosibo Jahari varani hina
(Marcos 3.20-30; Lucas 11.14-23)
22Hari. Oniaroa, Jesus kania avavikha'aha ada makhira kabajadina bikanamaodorohaki, abani biana'dakharariki jaboni ada. Jesua bihonariaki ida bajadi akara'oni makhira kania. Nokho avagaha'ianaha, varavara'ianaha jaboni ada makhira.
23Ija'ari vaipohiki vajoronikia vakava'ibodivaranikaraho'aha ada Jesus. Vanana'dohiha:
—Ka'da'di koda ada Jesus. Davi kohana ka'da'di fori hina hiki koda ada.
24Oniaroa, farisioa vakamithaki ida vakadina'dohi, vakhaniha:
—Iniani, bajadi vakadika'da'di Biosibo Jahari onikia bino'aki ada Jesus danona, bikaabokaja kaimoni ida bajadi akara'o'ini.
25Jesua biogamanihi ida vakava'ibodivaranivini, va'ora ni'aha:
—Rajomi kavaranihi-ra vara ovani'aki bana ho, avarigaja kaimoni ida Jahari hora no'aravini danona.
Arabo kaija'arini vaabono vakodakhamaha; vaabono vakanihimakhamaha.
Sidaji kaija'arini vaabono vakodakhamaha; vaabono vakanihimakhamaha jaboni.
Gora kaija'arini vaabono vakodakhamaha; vaabono vakanihimakhamaha jaboni.
26Vakhaniha vaha jaboni adani Jahari kaija'ari vanokiariki, vaabono vakodakhamaha; vaabono vakanihimakhamaha jaboni. Ni-vahojajanaki vaha adani kidija'ari Jahari va'ora vaka'da'diki kaimoni.
27Avakadivarani hiki ida Biosibo Jahari hora no'avini danona, bajadi akara'oni-ra ohonariaja kaimoni. Ni-asohiki ida avakadivarani. Avaipohini jabonia vakaabokaki ida bajadi akara'oni. Ka'oa hija vaha ida avakadivarani, Jahari vani koda danona va'ora no'ara adani avaipohini? Ni-Jahari va'ora no'ariha adani danona. Bajadi akara'oni-ra vakaabokavini mani ida Deus danona-ra avigavini hija. Bajadi akara'oni-ra vakaabokavini mani ida avakadivarani asohirikia avaipohini haria vananokiahivini hija.
28Deus hora no'avini hiki hida odanona, oniani ida bajadi akara'oni-ra okaabokavini hija. Deus danona-ra ovahojavini mani ida Deus kha'ina-ra avarigavini hija, ija'ari-ra va'ora vaka'da'dira kaimoni.
29Ija'aria ni-bikaabokaki ida nahina makhira danoki gorana bodinia hojaki-ra saarivini. Makhira danoki-ra daboha'imidiaki ida ija'ari, oniani ida kidinahina ipohiki bisaarivini bikaabokavini hija. Makhira danoki fori hiki ada Jahari. Odanona biaradaki ida Jahari danona. Odaboha'iki fori hina mani ida bajadi akara'ona okaabokavini hija — niha ada Jesus.
30Hari. Asia vara ni'aha ada Jesus:
—Ija'ari hora kakodiariki ni-hora nofiki. Kodija'ari-ra va'ora onajoronivinia hora vaakodiariha; va'ora akarakhakhamaha. 31Ka'oa oamani ida oni'aki, Deua bikaabokaki ida hojai asohiriki-ra na'biravini. Ija'ari varani jaharikia Deu-ra vakanavaranihavini, Deua bikaabokahi ida varani jahariki-ra na'biravini jaboni.
Ija'aria Jahari kabadani hini bikahihi ida Ma'onahai Jahaki kabadani, jokoa Deua bina'birarihi ida ija'ari kavarani jahariki.
32Hovani ija'ari hahavi vakadi'aajo ho. Varani jaharikia ija'ari hora kanavaranihahi; Deua bikaabokaki ida varani jahariki-ra na'biravini. Varani jaharikia ija'ari Ma'onahai Jahaki-ra kanavaranihahi; ni-Deua bina'biraki. Hokini oadani ida ija'ari, ni-Deua biakariakaki. Abinini naothinia asia hojaki ida kidivarani jahariki, ni-Deua bina'birapa'itxiki — va'ora ni'aha ada Jesus.
Ihi'ai fori hiki ida ija'ari kahojai
(Lucas 6.43-45)
33Hari. Vara ni'ianaha ada Jesus:
—Avanokihi ida kodibadani jahaki; avarigahi jaboni ida ojahaka'oana. Jahahi ida ihi'ai avani; jahahi ida jaboni ihi'ai bononi. Jaharihi ida ihi'ai avani; jaharihi jaboni ida ihi'ai bononi. Ikaijo'ahi ida ihi'ai; iogahi ida ihi'ai jahani jaharini. Nini vani iogaja ida ihi'ai avani jahani jaharini.
Ija'ari kahojai fori hiki ida ihi'ai bononi. Ija'ari jahaki, kidihojai jahaki jaboni. Ija'ari jahariki, ni-kidihojai jahaki jaboni. 34Makha fori avihiki a'oni, ija'ari-ra avanapohimajaki fori avihiki a'oni. Ni-nihanikia vara avavani'aki ida varani asohiki. Jahari kahojai ija'ari va'ini bodinia bivajahahi; jahariki jaboni ida kidivarani. 35Ija'ari jahaki va'ini bodinia hojaki ida va'i bodini vara nini jahaki. Jahahi hida kidiva'ibodivarani, oniani ida varani jahaki-ra vara vani'avini hija.
Ija'ari hojai jaharikia kahojaiki va'ini bodinia hojaki ida va'i bodini vara nini jahariki. Jaharihi hida kidiva'ibodivarani, oniani ida varani jahariki-ra vara vani'avini hija. Ija'aria vara bivani'aki ida bikava'ibodivaraniki — niha ada Jesus.
36—Deus ija'ari-ra nasohivini kamahini, Deua binava'ihokiki bana ida ija'ari hahavi afohanana varani jaharikia vakavaraninanaki. Deu-ra vananamithavini hiki bana ida varani hahavia vakavarani'ina.
37Deua bikava'ihokiki ida bana ija'ari kavarani hahavi vara bivani'a'iki. Deua biogaki ida ija'ari kahojai abosini. Jahahi ida ija'ari, jahahi ida ija'ari vara bivani'a'iki, oniani ida Ibavi Jahaka'oaki kania okhani Deua bihonariavini hija bana. Jaharihi ida ija'ari, jaharihi ida ija'ari vara bivani'a'iki, oniani ida Ibavi Jaharika'oaki kania okhani Deua bihonariavini hija bana — va'ora ni'aha ada Jesus.
Vanofiki ida badani danoki-ra vanokivini
(Marcos 8.11-12; Lucas 11.29-32)
38Hari. Oniaroa, Jesus kania vahojaha adani judeus kaija'ari vaka'ojomo'iva abono vaipohiriki, farisio khama. Jesu-ra vani'a'aha:
—Jesus, anokivini anofiki ida Deus kabadani danokia ikabadanini, aogaja kaimoni ida Deus ira karonavini.
39Jesua bigathani'ihi ida vaathi:
—Jahari kahojaia vakahojaiki adani ija'ari hidakaba'i vahokiki. Deu-ra vakajari'daki adani. Avanokivini avanofiki ida Deus kabadani danoki. Jokoa a'onira onanokiahirihi badani danokia. A'onira onanokiahivini hiki bana ida rajomi hoarani. Deus kabadani danoki Jonas kohana kania namitha'iki rajomi hini hoarania a'onira onanokiahiki bana ho.
40Vakava'ibodivarani'a bana ada Deus athi namoniva abono kohana Jonas oniki. 'Bo'dakari abaisana karahoa bikidafi'iki ada Jonas. Mahi ahoarabakosiki, joma ahoarabakosikia jaboni hoja'aha ada Jonas abaisana kaijona. Ni-abini'iki. Ka'damahaki fori hina hoja'iki ada. Onivani fori hija bana ida namithaki kodiania. Arabo nami bodinia ohojaki bana ho oka'damahana, mahi ahoarabakosikia, joma ahoarabakosikia jaboni.
Abaisana kaijona khaonanina naothinia, Nínive sidaji kaija'arinia vanoki'aha ada Jonas. Vanokivini vani avigaha ada Jonas Deua bikaronavini. 41Nínive sidaji kaija'arinia vakamitha'iki ida Jonas va'ora kaabanivini, vakava'ipahinimani'ihi ida vakadihojai asohiriki. Deus ija'ari hahavi-ra nasohivini kamahini ija'ari vajoroniki vahararana vahojaki bana adani Nínive sidaji kaija'arini. A'onira avanaathidanoararivini hiki bana ida avakadihojai asohiriki-ra avakava'ipahiniravini. Hidakaba'i ohojaki ho avakadiania, oaradahaki ida Jonas jahana, a'onira okaabanidanokiki ho, ni-avanofiki ida avakadihojai asohiriki-ra avakava'ipahinivini.
42Rajomi hoariha ida kodivarani. Deus ija'ari hahavi-ra nasohivini kamahini, ija'ari vajoroniki vahararana hojaki bana ida gamo Sabá sidaji kaija'arini vakadika'da'di. A'onira anaathidanoararivini hiki bana ida oathi-ra avakajari'davini. 'Bo'dakari hojaki ada Salomão oniki. Ogahaki ada Salomão. Sabá sidaji kaija'arini vakadika'da'dia binavanavanahaki ada, bikamithaja kaimoni ida Salomão athi jaboni. Hovani kodi'ogahai Salomão aagahai-ra aradaki. Hahavi-ra oogavini kaba'i, oathi-ra avakajari'daki a'oni — va'ora ni'aha ada Jesus.
Ija'ari kania hojaki ida bajadi
(Lucas 11.24-26)
43-44Hari. Vara ni'ianaha ada Jesus:
—Ija'ari kania akara'o'ihi ida bajadi, adaha'ihi kaija'aririki kaarabonia. Binako'dihahi ida ibavi biavakoiriki kaimoni. Bikaragarihi ida ibavi, abononi ni'ahi:
“Oajoiki bana ho ogorana. Ija'ari kania oakara'o'ina, kidiania oajoiki bana ho.”
Oniaroa, joi'ihi bikaraga'ihi ida gora bodini jaha'ini dairiki.
45Oniaroa, ajihi'ianahi ida bajadi va'ora anikha'aha adani ipohini 7 vihiki vaipohina vajaharina arafiaki, ija'ari kania vahojara kaimoni. Bajadi hoarani hojani kari, jaharini ida ija'ari kamahi. Bajadi vaipohiki vahoja'aha ija'ari kania, jaharini arafia'ihi ida ija'ari kamahi. Vakhanimanira bana adani ija'ari hidakaba'i hora vakajoniki — va'ora ni'aha ada Jesus.
Vikhaki adani Jesus kaamia, kidikajo'o vihiki
(Marcos 3.31-35; Lucas 8.19-21)
46Oniaroa, Jesus ija'ari-ra va'ora ka'ojomo'ivini kaba'i, vikha'aha adani Jesus kaamia, kidikajo'o vihiki. Gora banininia vigaaboaha'aha vani'aha:
—Anofiki ida Jesu-ra vara ani'avini — vakhaniha.
47Oniaroa, ija'ari Jesu-ra nava'isohi'aha:
—Jesus, adani gora banininija vahojaha kadamia, kadakajo'o vihiki, ira vara vani'avini-ra vanofiki adani.
48Hari. Jesus va'ora ni'aha:
—A'onira onanokiahivini hiki hadani kodiamia, kodikajo'o fori vihiki.
49Oniaroa, Jesus va'ora arajo'i'aha adani ipohina, nihaha:
—Vada va'ora vani'a'a hadani kodipohi. Kodiamia, kodikajo'o ka'oa fori vihiki adani. 50Ija'aria binofiki ida hojai jahaki kodiabi'i nama hojaki bivajahaki, binaabahi jaboni ida kodiabi'i athi; kodikajo'o, kodiamia fori vihiha.
© 2010, Wycliffe Bible Translators, Inc. All rights reserved.