Matiu 13
13
Jisas, God Mönö aku nugw ri abɨŋ, me rön, mönö höd röxön yadöŋa
(Mak 4:1-9; Luk 8:4-8)
1Wop paŋyöbö akwör, Jisas rama röböxön du Ban Yuö Galili pö yöra römɨdɨm, 2-3#Luk 5:1-3nöbö mö mɨga hön nugwo wob yuö nɨgmä. Akuyöbö almɨdmɨn nugwön nuŋ du röbö alebö rola römɨdön, duön röbö mibɨl yörkwo mɨdmɨn nugugɨrön, nöbö mö röbö halaia yöraku öbɨl gɨ mɨdmä.
Jisas nöbö mö akuyöbö ñɨgö mönö höd röxön mönö mɨga akwör yad nölöŋa. Yad nöl gɨr yadöŋa, “Nöbö i wita wölaŋ, me rön, wit maga aku pön du möriwö rɨb bla abmɨjöna. 4Wit maga pɨ abaŋ, bli ödöi rol yöra pɨnaŋ, yöur bla hön nɨmöña. 5Bli rɨg rol mögö ulul mɨjön yöra pɨnön, rɨmgör mogw bɨrön 6jɨ jöjö yuö bö duen aku, naiö nɨgaŋ wöröxöna. 7Bli nag kaigap mibɨl piaku pɨnön wöiöna, jɨ nag aku höu wobön pal nɨmaŋ, wöröxöna. 8Jɨ bli mögö wä rol yöra pɨnön, wöl ri abaŋ, maga magöri maga cöna. Bli padokwo padök mös mös höuöiliö hö wölu amñaxɨb sö (100) yaxöna; bli padokwo padök mös höuöiliö hö du adokwebö ragpɨd kwo (60) yaxöna; bli padokwo paŋyöbö i höuöiliö hö wölu mɨj sö (30) yaxöna. 9Ñɨŋ nöbö mö rɨmɨj möla mɨjön bla, mönö yadmɨdɨl kɨ rɨmɨj pal nugw ri abne,” röŋa.
Jisas pödpöd rɨmɨn mönö höd röxön yadmɨd?
(Mak 4:10-12; Luk 8:9-10)
10Jisas aliö rɨmɨn, nöbö nuŋ bla hön, nugwo yad nugwön yadmä, “Nöbö mö akuyöbö ñɨgö pödpöd rɨmɨn mönö höd röxön aliö rɨlaŋö?” rɨmä.
11Aliö rɨmɨn, Jisas yadöŋa, “God nöbö mö nuŋwa pön nugwidɨx mɨdɨb mönö umad gɨ mɨdmɨd aku, ñɨgö rɨba nölaŋ nugwöña, jɨ nöbö mö piaku nugweñ. 12#Mat 25:29; Mak 4:25; Luk 8:18; 19:26Nöbö mö mönö na nugwön nugw pöi akuyöbö, mönö bli kwo nugwön, ila nugw ri aböña; jɨ nöbö mö mönö na nugwön nugw pölöi akuyöbö, mönö ulmɨdö nugwöi aku aŋadö yöm cöna. 13Ñɨgö mönö höd röxön yadɨl aku, ñɨŋ mämäg aipam rɨmɨj aipam mɨd aku, jɨ rɨg yada maku, me rön, nugwölöi.
14 #
Ais 6:9-10; Jon 12:40; Apos 28:26-27 “Alöi aku, God mönö yadɨb nöbö Aisaia höd cönɨŋö, rön, rɨg kai kɨtöŋ mönö mag akwör röia. Mönö mag aku kai kɨtön yadöŋa,
‘Mönö nugwöñ aku,
jɨ mönö rɨg yada aliö, me rön, röx nugwön ila nugweñ.
Mämäg nugwöñ aku,
jɨ ap i nugweñ.
15Nöbö mö kɨyöbö mönö na yadmɨdɨl aku ñɨŋ ipɨtmɨn nugwölöi.
God Mönö nugwɨŋ, anɨŋ raŋ,
nöbö mö nuŋwa mɨdɨbä maga rö, rön,
rɨmɨj möla pidɨxön, mämäga ipax gɨ mɨdöiŋö,’ röŋa.
16-17 #
Luk 10:23-24
“Makwam, ñɨŋ nugwölöi; jɨ God ñɨgö rɨb wä nölmɨn nugwöi aku wahax pöña. Nɨ ñɨgö mi yadmɨdla, God mönö yadɨb nöbö bla aipam, God Mönö yadmɨd mag akwör nugwön rɨmɨdöi nöbö mö bla aipam, nöbö mö mɨga Mesaia nugunɨŋö, rɨmɨdmä aku, jɨ mämäga ñɨŋa nɨ nugwölim, mönö na yöxölim. Makwam weik ñɨŋ nɨ mämäga nugwön, audiöx nugumɨdöi aku wahax pöña.
Nöbö wit maga aböŋ haiwo uröŋ aku, Jisas nuŋ mönö ila yad nölöŋa
(Mak 4:13-20; Luk 8:11-15)
18“Makwam mönö höd röxön yadɨl aku, nöbö wit maga pön du möriwö aböŋ haiwo aku, ila yadmön nugune,” röŋa.
19“Wit maga bli ödöia pɨnaŋ, yöur bla hön nɨmöñɨŋö, rɨl aku, nöbö mö akuyöbö, God nöbö mö pön nugwidɨx mɨdɨb mönö wä aku nugwöñ aku, jɨ il aku nugweña nugwön Nöbö Gwogwo nuŋ raŋ aŋadö uplöböñɨŋö, rön, yadmɨdla.
20-21“Makwam maga bli rɨg rol mögö ulul mɨjön yöra pɨnön, rɨmgör mogw bɨrön, jɨ jöjö yuö bö du ölɨsö pɨlen aku, naiö nɨgaŋ wöröxönɨŋö, rɨl aku, nöbö mö bla mönö na yöudöŋdöŋ nugwöñ wop aku, wahax pöña, jɨ wopik ör nöbö mö bli hön, nöbö mö mönö na nugwöñ akuyöbö rɨb gwogwo yöxön, kwolmal röxg mɨdön, ñɨgö rɨ gwogwam cöña nugwön nöbö mö mönö na höd pim piaku, wopik mönö na aku uplöbön, rɨb ada bli yöx nugwöñɨŋö, rön, yadmɨdla. 22#Luk 12:16-21; 1Tim 6:9-10,17Mag bli nag kaigap mibɨl piaku pɨñönɨŋö, rɨl aku, nöbö mö akuyöbö mönö na aku nugwöñ aku, jɨ möriwö kul, ram, hön, yu senap, köme ulnöu löpöi ap bla akwör rɨbyöx nugwön, God mönö wä aku röböxöña nugwön ap nɨmɨb bli yaxenɨŋö, rön, yadmɨdla. 23Makwam maga bli mögö wä rol yöra pɨnön, wöl ri abön, mag mɨga yaxönɨŋö, rɨl aku, nöbö mö bla mönö na aku nugw pön, mɨ ödöriö pɨ cɨcɨ nɨgön, bli rɨ ri abmɨjöña, bli mɨ ödöriö rɨ ri abmɨjöña, bli rɨ ri abön mag keiryöbö ödöriö rɨmɨjöñɨŋö, rön, yadmɨdlö,” röŋa.
Nöbö mö mag gwogwo röi bla God nöbö mö nuŋ bla pɨsaŋ paŋör mɨdöia
24Jisas ñɨgö mönö wab i kwo mönö höd röxön yadöŋa, “God nöbö mö pön nugwidɨx mɨjön aku, haiwo urmɨdɨl mag kɨyöbö cöna. Nöbö dib i wit mag bla wölaŋ, me rön, rag du möriwö rɨb nuŋ bla aböna. 25Jɨ pɨxmag yuö bö hölɨm diöñ mag aku, kwolmal nöbö i ap iñ gwogwo bli pön hön, mibɨla abön diöna. 26Makwam, wit iñ wä aku wöiöna, jɨ ap iñ gwogwo aku aipam wöiöna. 27Alaŋ, mabö rɨ nölɨb nöbö bla hön nöbö dib aku nugwo yajöña, ‘Nöbö dib! Ap iñ wä bla akwör pön du möriwö rɨb aku ablö aku ap iñ gwogwo bla pikai yöbö hön alɨg wölmɨd?’ cöña. 28Nuŋ ñɨgö paiŋö yajöna, ‘Nöbö kwolmal nɨ i pön hö abö,’ cöna. Makwam ñɨŋ yajöña, ‘An duön ap iñ gwogwo wölmɨd piaku röd abnɨŋönö pöd cɨnɨŋ owa?’ cöña. Nöbö möriwö rɨb mɨnöbö aku paiŋö yadön yajöna, 29‘Ehöu! Wop kɨ, ap iñ gwogwo piaku pɨ mölöd abnö, rɨmön, duön ap iñ wä bli alɨg pɨ mölöd abɨb maga mɨda! 30Röböx gɨŋ mösör wölaŋ. Makwam wölön mag yaxaŋ, röxɨb wop aku nöbö ap ödörɨb nɨ bla yajɨna, “Ap iñ gwogwo piaku pɨ rödön, rag du rogwa rogwa rɨ nɨgɨŋ, rɨna urɨŋ yön bɨcuaŋ; jɨ wit mag bla akwör pɨ mögum rön, rag du wit mag nɨgɨb yuadö möl na aku nɨgne,” cɨnö,’ cönɨŋö,” röŋa.
Bɨ masted mag aku, Jisas mönö höd röxön yadöŋa
(Mak 4:30-32; Luk 13:18-19)
31-32Jisas ñɨgö mönö i piöŋö höd röxön yadöŋa, “Nöbö i bɨ masted mag ulmɨdö aku rag du möriwö rɨb nuŋ aku abmɨdaŋ, wöl dib röxön padö pɨlaŋ, yöur bla hön löx bla hörɨrör rin wiöña. Makwam mag akuyöbö, God nöbö mö pön, mögörɨb wä nuŋwa adöx yöd röul adö kau sö nugwidɨx mɨjön aku maku,” me röŋa.
Is aku, Jisas mönö höd röxön yadöŋa
(Luk 13:20-21)
33Jisas mönö i piöŋö höd röxön yadöŋa, “Mö bla ap is röi aku, pɨ wit mag pia wi yöj diba möl bö abön alɨg pɨ höuöilmel rɨm, apa wöl dib röxa. Mag aliö akuyöbö, God nöbö mö pön, mögörɨb wä adöx yöd röul adö kau sö nugwidɨx mɨjön aku maku,” me röŋa.
Jisas pöd rɨmɨn nöbö mö piaku mönö aliö höd röxön yadmɨd?
(Mak 4:33-34)
34Jisas nöbö mö akuyöbö ñɨgö mönö bli yad nöinöb rön wöxnö yadmɨdöl; mönö höd akwör röxön ñɨŋ yad nölmɨda. 35#Sam 78:2Alöŋ aku, God mönö yadɨb nöbö i höd cönɨŋö, rön, rɨg kai kɨtöŋ mag akwör röŋa. Nuŋ mönö aku kai kɨtön yadöŋa,
“Mögörɨb maduar ör rɨ nɨgöŋ wop aku ila nɨgön,
mɨdɨp duön weik mɨdöl wop kɨ, mönö nugwölim aku,
mönö höd röxɨb mönö akwör ñɨgö yad nöinö,” röŋa.
Jisas wit mag mönö höd röxön yadöŋ aku, mönö ila yadöŋa
36Jisas aliö rön, nöbö mö akuyöbö ñɨgö röböxön, ram möl yuadö dumɨn nugugɨrön, nöbö nuŋwa akuyöbö möl sö hön nugwo yadmä, “Ap iñ gwogwo möriwö yuö wölö, rön, mönö höd röxön yadlö aku, anɨŋ yadaŋ nuguŋö,” rɨmä.
37Aliö rɨmɨn, Jisas yadöŋa, “Nöbö ap iñ wä abö rɨl aku, nɨ Nöbö Ha nuŋwa. 38-39Möriwö, me rɨl aku, mögörɨb mɨgrö kɨ magalɨg. Ap iñ wä, me rɨl aku, God pön nugwidɨx mɨjön nöbö mö akuyöbö. Nöbö ap iñ gwogwo pön hö abmɨn wölö, rɨl aku, nɨ nugumɨn ölɨsö wöl nöbö kɨjaki aku nuŋwör yadla. Ap iñ gwogwo wölö, rɨl aku, kɨjaki nöbö mö nuŋ akuyöbö ñɨŋ yadla. Makwam wit mag göj ub wop, me rɨl aku, mögörɨb mɨgrö kɨ hölögɨpɨb wop aku yadla. Nöbö ödör rag höb, me rɨl aku, ejol akuyöbö yadla. 40#Jon 15:6Ap amnör wöl bla rödön, rag du rɨn yön mɨd möl bö aböñɨŋö, rɨl aku, mögörɨb mɨgrö kɨ hölögɨpön wop aku maku, me rɨla. 41#Mat 24:31; 25:31; Mak 13:27Nöbö Ha nuŋwa ejol nuŋ akuyöbö ñɨgö yad abaŋ, hön, nöbö mö ap kib mag gwogwo röi bla aipam, nöbö mö nöbö mö bli ñɨgö yadmɨdɨm, ñɨŋ ap kib mag gwogwo röi bla aipam, ejol ñɨŋ hön ñɨgö pön, 42#Mat 8:12rɨn hör yönmɨd möl bö abɨŋ, ölɨŋ pɨlaŋ nugugɨrön, ajmaga öbɨx gɨg yuön imöñɨŋö, rön, yadla. 43#Dan 12:3Wop aku, Acö ñɨŋa nöbö mö pön adöx yöd röul adö kau sö nugwidɨx mɨjön akuyöbö, ñɨŋ naiö mila röxg ab gɨ mɨjöña. Ñɨŋ nöbö mö rɨmɨj möla mɨjön bla, mönö yadmɨdɨl kɨ rɨmɨj pal nugw ri aböña.
Rɨg mag bɨyöja umadim aku, Jisas mönö höd röxön yadöŋa
44“Makwam God nöbö mö pön nugwidɨx mɨdɨb aku, haiwo aliö kɨyöbö mɨda. Nöbö i duön nugwöna, rɨg mag bɨyöja maduar ör umadim i möriwö yuö mɨjöna. Nuŋ nugwön, ap bli nɨgön nugumab ri abön, rama diöna. Duön, ñɨñɨ diba nɨgön, ap nuŋ bla magalɨg sɨm rön, rɨg pön, rag duön, möriwö aku wobön, du rɨg mag bɨyöj aku pöna.
Köme wödö mag mɨj ulmɨdö ‘pöl’ wä wä aku, Jisas mönö höd röxön yadöŋa
45-46“Makwam God nöbö mö pön nugwidɨx mɨdɨb aku, haiwo aliö kɨyöbö mɨda. Nöbö sɨm rɨb akuyöbö köme wödö mag mɨj ulmɨdö ‘pöl’ aku hölu nugw yönön, köme wödö mag wä mɨdöi nugwön, rama duön, ap ñɨŋ bla magalɨg sɨm rön, rɨg pön, rag du köme wödö mag wä aku woböna.
Uben aku, Jisas mönö höd röxön yadöŋa
47“God nöbö mö pön nugwidɨx mɨdɨb aku, haiwo aliö kɨyöbö mɨda. Nöbö mö bli ubena rag duön, röbö yuö abɨŋ, dölöm mɨg mɨŋa hön möla wölöia. 48Akuyöbö alɨŋ, ubena pön pɨxɨp rɨb ki kwo duön, dölöm wä bla hölu pɨ dölöm nɨgɨb wi yöj möla nɨgön, dölöm gwogwo bla pɨ aböia. 49Mögörɨb mɨgrö kɨ hölögɨpön wop aku mag akuyöbö aliö aiöna. God ejol nuŋ bla hön, nöbö mö God Mönö rɨg yad akwör cöñ bla pɨ hör nɨgön, nöbö mö God Mönö rɨg yad akwör rölöi bla pɨ hör nɨgön, 50#Mat 13:42; Luk 13:28pön du rɨn nöi yönmɨd möl bö aböña. Abɨŋ ölɨŋ pɨlaŋ, ajmag ñɨŋa öbɨx gɨg yuön, im gɨr mɨjöñɨŋö,” röŋa.
51Jisas aliö rön yadöŋa, “Nɨ mönö yadɨl bla nugwöiŋönö ö?” röŋa.
Aliö rɨmɨn, nöbö nuŋ bla yadmä, “Yöwö, nugwölɨŋö,” rɨmä.
52Aliö rɨmɨn, Jisas yadöŋa, “Ñɨŋ höd God lo mönö akwör yad mɨdmɨdöi aku, jɨ wopik ñɨŋ God nöbö mö pön nugwidɨx mɨdɨb mönö wä yadɨl aku nugwöiŋönö. Aliö nugwön ñɨŋ wopik nöbö mö piaku yad nöiöñ aku, ñɨŋ God Mönö wä hödyöbö aku aipam, God Mönö wä yoŋyöbö aku aipam yad nöiöñɨŋö,” röŋa.
Nasaret nöbö mö Jisas nugw pölim
(Mak 6:1-6; Luk 4:16-30)
53-54 #
Jon 7:15
Makwam Jisas nuŋ mönö höd röxön mönö yadöŋ aku yad pörön, taun nuŋwa Nasaret duön, Juda mögum rɨb ram möl yuadö duön, nöbö mö akuyöbö ñɨgö yad nölɨm, ñɨŋ nugwön aiö waiö rɨmä. Ñɨŋ piöŋö yadmä, “Nöbö kɨ nuŋ pödpödiö rɨb ölɨsö yöx nugwön ap rölɨbä akuyöbö aliö rɨmɨdö?” rɨmä. Mai piöŋö yadmä, 55-56#Jon 6:42“Nöbö kɨ nuö nuöm, pɨgnɨŋ nölöunɨŋ nöbö nuŋ bla, an pɨsaŋ mɨdöi aku, jɨ nuŋ pödpödiö nöbö dib röxg mɨdön, mönö hör yadön, ap rölɨbä aliö mag cɨmal akuyöbö rɨmɨd? Nuö nuŋwa nöbö kapeda; nuöm Maria; pɨgnɨŋ nöbö nuŋ bla Jems aku, Josep aku, Saimon aku, Judas aku. Makwaim nuŋ pödpödiö hön aliö almɨdö?” rɨmä. 57#Jon 4:44Aliö rön, ñɨŋ Jisas nugwo rɨb gwogwo yöxön, nuŋ yadöŋ mönö aku yöxölim.
Makwam Jisas ñɨgö yadöŋa, “God mönö yadɨb nöbö bla mögörɨb pad piaku duön yadmɨn, mi yadöiŋö, rön, nugwöña; jɨ mögörɨb ñɨŋ keira yadmɨn, inakmönö hörmɨdöiŋö, rön, mönö ñɨŋa yöxeñɨŋö,” röŋa. 58Mönö yadöŋ aku nugwölim makwam, mögörɨb aku ap rölɨbä akuyöbö mɨga rölöŋ.
© 2010, Wycliffe Bible Translators, Inc. All rights reserved.