Mateus 5

Jesu ɨ̃rɨgɨ́pɨ masaré bu'ê'ke niî'

1Jesu pãharã́ siru tuúkã ĩ'yâgɨ, ɨ̃rɨgɨ́pɨ mɨhâa, ehâ nuhakɨ niîwĩ. Tohô weekã́, kɨ̃ɨ̂ bu'erã́ kɨ̃ɨ̂ sumútoho nerê nuhakãrã niîwã. 2Be'ró Jesu naâre a'tîro bu'ê nɨ'kakɨ niîwĩ:

A'tîro weerã́ noho e'katíma niisé niî'

(Lc 6.20-23)

3—“Õ'âkɨ̃hɨ wee tamúro me'ra di'akɨ̃ kɨ̃ɨ̂ ɨaró wee masí'” niirã́ noho e'katísama. Tohô niirã́ noho Õ'âkɨ̃hɨ wiôgɨ niirópɨ sãháarãsama.

4Bɨhâ wetirã noho e'katíma. Õ'âkɨ̃hɨ naâreta wee tamúgɨsami. Naâre wãkû tutuakã weegɨ́sami.

5No'ó “Yɨ'ɨ̂ basi ãpêrã yɨ'rɨóro niî'” niîtirã noho e'katísama. Tohô weérã naâ Õ'âkɨ̃hɨ “O'ôgɨti” niî'ke di'tare yẽ'êrãsama.

6Õ'âkɨ̃hɨ yee, diakɨ̃hɨ́ niisére masî sĩ'rirã, ɨhá boâ, ako wɨó'kãrã weeró noho niîsama. Tohô ɨhá boâ, ako wɨórã weeró noho masî sĩ'rirãre Õ'âkɨ̃hɨ e'katíse o'ôgɨsami. Naâ Õ'âkɨ̃hɨ yeere masîka be'ro ba'â, sĩ'ri tuúrã weeró noho niîsama.

7Ãpêrãre pahá yã'arã e'katíma. Õ'âkɨ̃hɨ kẽ'ra naâre pahá yã'agɨsami.

8No'ó yã'asé moorã́ noho e'katíma. Naáta Õ'âkɨ̃hɨre ĩ'yârãsama.

9No'ó a'me kẽése mariró niî nu'ku sĩ'rirã noho e'katíma. Õ'âkɨ̃hɨ naâre “Yɨ'ɨ̂ põ'ra niîma”, niîgɨsami.

10No'ó Õ'âkɨ̃hɨ ɨaró weerã́ yã'âro weé no'orã noho e'katíma. Naáta Õ'âkɨ̃hɨ wiôgɨ niirópɨ wa'ârãsama.

11Yɨ'ɨ̂re ẽho peóse bu'iri mɨsâre ãpêrã yã'âro buhíkã', pi'etíse o'ôrãsama. No'ó niisé niî soo, niî ma'arãsama mɨsâre. Naâ tohô weekã́, e'katíya. 12Dɨporókãharãpɨ Õ'âkɨ̃hɨ yee kitire werê mɨ'tarãre meharóta weékãrã niîwã. Mɨsâ ɨ'mɨ̂sepɨre pahî butia'ro e'katíse bokarã́sa'. Tohô weérã e'katíya, niîkɨ niîwĩ Jesu.

A'ti ɨmɨ́kohopɨre Jesuré ẽho peórã moâ, sĩ'óo'se weeró noho niîma niisé niî'

(Mc 9.50; Lc 14.34-35)

13Jesu a'tîro bu'ê nemokɨ niîwĩ:

—Marî ba'ârã, ɨ'sɨáto niîrã moâre sãâ'. Mɨsâ moâ weeró noho niî' a'ti nukúkãpɨre. Mɨsâ ãyuró niisétikã ĩ'yârã, ãpêrã kẽ'ra ĩ'yâ kũu, yɨ'ɨ̂re ẽho peórãsama. Mɨsâ tohô weetíkã maa, moâ okâtiro weeró noho niîrãsa'. Moâ okâtikã, ɨ'sɨâtisa'. Teé tohô niikã́, kõ'âkã' no'o'. Opâturi de'ró weé moâ okakã́ wee boósari taha?

14Mɨsâ yɨ'ɨ̂re ẽho peórã sĩ'óo'se weeró noho niî' masaré. Tohô weérã mɨsâ ãpêrã yɨ'ɨ̂re masîtirãre masikã́ weé'. Ni'kâ maka ɨ̃rɨgɨ́pɨ niirí maka bahutíropɨ niîtikã weetísa'. 15Masá sĩ'óo'kahare apêye noho dokapɨ sĩ'óo' dɨpotisama. Tohô weeró noho o'ôrã, niî pe'tirã tií wi'ipɨ niirã́re bahuaáto niîrã ɨ'mɨáropɨ peôsama. 16A'té weeró noho bahû yoaropɨ yɨ'ɨ̂ ɨaró noho ãyuró weesétiya. Mɨsâ ãyuró weekã́ ĩ'yârã, ãpêrã kẽ'ra marî pakɨ ɨ'mɨ̂sepɨ niigɨ́re “Ãyú yɨ'rɨgɨ niîmi”, niî e'katírãsama.

Jesu Moisé dutî'kekãhasere uúkũ'ke niî'

17A'tîro wãkûtikã'ya yɨ'ɨ̂re. “Jesu Moisé dutî'kere, tohô niikã́ Õ'âkɨ̃hɨ yee kitire werê mɨ'tarã naâ werê yuu'kere kõ'âgɨ a'tîgɨ weepĩ́”, niîtikã'ya. Teeré kõ'âgɨ meheta a'tîwɨ. Teeré keoró weé pe'ogɨ a'tîgɨ weewɨ́. 18Diakɨ̃hɨ́ mɨsâre werêgɨti. Ɨ'mɨ̂se, a'ti nukúkã niirí kurare Õ'âkɨ̃hɨ neê kã'roákã teé dutisére kõ'âsome. Niî pe'tise kɨ̃ɨ̂ “A'tîro weegɨ́ti” niî'kere keoró weegɨ́sami. 19Tohô weégɨ no'ó kã'roákã teé dutisére yɨ'rɨ́ nɨ'kagɨ noho mehô niigɨ́ waro niîgɨsami Õ'âkɨ̃hɨ wiôgɨ niirópɨre. Tohô niikã́ ãpêrãre yɨ'rɨ́ nɨ'kakã weegɨ́ noho meharóta niîgɨsami. Ãpí Moisé dutisére weegɨ́ pe'e, tohô niikã́ ãpêrãre teeré wee dutígɨ pe'e wiôgɨ weeró noho niîgɨsami Õ'âkɨ̃hɨ wiôgɨ niirópɨre. 20Mɨsâre a'tîro werêgɨti. Moisé dutî'kere bu'erã́, tohô niikã́ fariseu masa yɨ'rɨóro Õ'âkɨ̃hɨ dutisé pe'ere ãyuró weé yɨ'rɨ nɨ'katirã, Õ'âkɨ̃hɨ tiropɨ wa'âsome, niîkɨ niîwĩ.

Jesu uasékãhasere masaré werê'ke niî'

(Lc 12.57-59)

21Jesu a'tîro werê nemokɨ niîwĩ:

—Mɨsâ tɨ'opã́ mɨsâ yẽkɨ sɨmɨáre dutî'kere. “Masaré wẽhé kõ'atikã'ya. No'ó ãpiré wẽhé kõ'agɨ noho tee nohó besegɨ́ tiropɨ besé no'o, bu'îri da'rê no'ogɨsami”, niîwɨ. 22Yɨ'ɨ̂ pe'e a'tîro werêgɨti. No'ó kɨ̃ɨ̂ akawerégɨ me'ra uagɨ́ noho bu'îri da'rê no'ogɨsami. No'ó kɨ̃ɨ̂ akawerégɨre “Mɨ'ɨ̂ wapa marí'” niî buhíkã'gɨ noho wiôrã tiropɨ besé no'ogɨsami. No'ó kɨ̃ɨ̂ akawerégɨre “Wa'îkɨ̃ weeró noho tɨ'o masíse moó butia'” niigɨ́ nohore Õ'âkɨ̃hɨ pekâ me'epɨ bu'îri da'rê, kõ'âta wió niî'.

23Tohô weégɨ Õ'âkɨ̃hɨ wi'ipɨ no'ó Õ'âkɨ̃hɨre ẽho peoákɨhɨ apêye noho o'ôgɨtigɨ, “Yɨ'ɨ̂ akawerégɨre yã'âro weekã́ti” niî wãkû bokagɨ, a'tîro weeró ɨá'. 24Kɨ̃ɨ̂ o'oátehere du'u peó, kɨ̃ɨ̂re akobohóse sẽrí mɨ'tagɨ wa'aró ɨá'. Be'ró “Õ'âkɨ̃hɨre o'ôgɨti” niî'kere o'oró ɨá'.

25Apêye kẽ'rare werêgɨti. Ni'kɨ́ mɨsâre werê sãa sĩ'rigɨ bese wɨáropɨ miáa sĩ'rikã, maatá toopɨ́ wa'aátoho dɨporo apó we'okã'ya. Tohô weekã́, mɨsâre besegɨ́re o'ôti boosami. Tohô weetíkã maa, besegɨ́ surárapɨre o'ô, bu'îri da'rerí wi'ipɨ sõróo boosami. 26Diakɨ̃hɨ́ta mɨsâre werêgɨti. Bu'îri da'rerí wi'ipɨ sãháa wapa yeé pe'otikã, neê du'u wĩrósome, niî werêkɨ niîwĩ Jesu.

Jesu “Mɨsâ nɨmosã́ numia, mɨsâ marapɨ́ sɨmɨa niîtirãre a'me tãrátikã'ya” niisé niî'

27Jesu a'tîro werê nemokɨ niîwĩ:

—Apêyere too dɨpóropɨ dutî'kere tɨ'opã́. “Mɨsâ nɨmosã́ numia, mɨsâ marapɨ́ sɨmɨa niîtirãre a'me tãrátikã'ya”, niîwɨ. 28Yɨ'ɨ̂ pe'e a'tîro werêgɨti. No'ó numiôre yã'âro weé sĩ'ri ɨâri pehase me'ra ĩ'yagɨ́ noho kɨ̃ɨ̂ po'peapɨ koô me'ra yã'âro weé tohasami.

29Tohô weérã mɨsâ kapêri me'ra yã'âro weé sĩ'rirã, tigaré orê wee kõ'â boo'karo weeró noho maatá ĩ'yâ du'ukã'ya. Yã'âro weé du'utirã, pekâ me'epɨ wa'ârãsa'. Mɨsâ kapêare kõ'ârã, tii kapéa di'akɨ̃re bahuriórãsa'. Niî pe'tiro mɨsâ ɨpɨ́ pekâ me'epɨ wa'akã́ weekã́ pe'e maa, yã'â yɨ'rɨsa'. 30Meharóta bu'îri bokarí niîgɨ, diakɨ̃hɨ́kãha amukã me'ra yã'âro weé sĩ'rigɨ, weé du'ukã'ya. Tohô weekã́, niî pe'tiro ɨpɨ́ pekâ me'epɨ bu'îri boka boó'karo bu'îri da'rê no'osome, niîkɨ niîwĩ Jesu.

Jesu, marâpɨtirã, nɨmôtirã a'mêri kõ'asékãhasere uúkũ'ke niî'

(Mt 19.9; Mc 10.11-12; Lc 16.18)

31Jesu niî nemokɨ niîwĩ:

—Apêye too dɨpórokãharãpɨre niî'kere tɨ'opã́. “No'ó nɨmoré kõ'âgɨ, ‘A'té bu'iri mɨ'ɨ̂re kõ'â'’ niirí pũrire ohâ, koôre o'oró ɨá'”, niîwɨ. 32Yɨ'ɨ̂ pe'e a'tîro werêgɨti. Ni'kɨ́ kɨ̃ɨ̂ nɨmoré koô ãpí me'ra yã'âro weetímikã kõ'agɨ́ noho koôre ɨmɨá me'ra yã'âro weegóre weeró noho tohakã́ weesamí. No'ó marapɨ́ kõ'â no'o'ko me'ra nɨmôtigɨ noho kẽ'ra yã'âro kɨ̃ɨ̂ nɨmó niîtigo me'ra a'me tãrágɨ weeró noho tohasamí, niîkɨ niîwĩ Jesu.

Jesu “A'tîro weerã́ti” niisékãhasere kɨ̃ɨ̂ bu'ê'ke niî'

33Jesu a'tîro werê nemokɨ niîwĩ:

—Apêyere too dɨpórokãharãre niî'kere tɨ'opã́: “Mɨsâ ‘Õ'âkɨ̃hɨ wamé me'ra weegɨ́ti’ niî'karo nohota niî sooro mariró keoró weeyá”, niîwɨ. 34Yɨ'ɨ̂ pe'e a'tîro werêgɨti. Mɨsâ ãpêrãre “A'tîro weerã́ti” niîrã, Õ'âkɨ̃hɨre wamê peotikã'ya. “Ɨ'mɨ̂se me'ra weerã́ti”, niîtikã'ya. Õ'âkɨ̃hɨ niiró toopɨ́ta niî'. 35“A'ti nukúkã me'ra niî'”, niîtikã'ya. Õ'âkɨ̃hɨ weéka di'ta niî'. Jerusalẽ́ kẽ'ra marî wiôgɨ Õ'âkɨ̃hɨ yaa maka niî'. Tohô weérã Jerusalẽ́ me'ra wamê peotikã'ya. 36Tohô niikã́ “Ɨ̃sa yaá dɨpoa me'ra niî'”, niîtikã'ya. Mɨsâ tohô niisé me'ra ni'kâ poa daare yĩirí daa ou butirí daa dɨka yuú masitisa'. 37A'tîro di'akɨ̃ niîya. Diakɨ̃hɨ́ niikã́, wamê peoro mariró “Diakɨ̃hɨ́ta niî'”, niîya. Tohô niîtikã, “Diakɨ̃hɨ́ nií wee'”, niîya. Mɨsâ niî nemo peosepɨa no'ó wãtî wãkusé o'osé niî boosa'.

Jesu ãpêrã mehêkã weekã́ a'me dutítise niî'

(Lc 6.29-30)

38Apêyere too dɨpórokãharãre niî'kere tɨ'opã́: “Ni'kɨ́ mɨsâre kapêa paâ tĩ'akã, mɨsá kẽ'ra meharóta kɨ̃ɨ̂re paâ tĩ'a a'meya”, niîwɨ. Tohô niikã́ “Upîkare paâ pe'ekã, meharóta kɨ̃ɨ̂re paâ pe'e a'meya”, niîwɨ. 39Yɨ'ɨ̂ pe'e mɨsâre a'tîro werêgɨti. Mɨsâre yã'âro weekã́, tohô tɨ'ó yã'akã'ya. A'metíkã'ya. Tohô weeró noho o'ôgɨ, mɨ'ɨ̂re ni'kâpe pã're diâpoapɨ paakã́, apé pã're dɨ'sarí pã're pe'ere mahâmi nɨ'ka, paâ dutiya taha. 40Ni'kɨ́ beserã́ tiropɨ mɨ'ɨ̂re werê sãa'kɨ mɨ'ɨ yaá camisare sẽri boósami. Kɨ̃ɨ̂ tohô weekã́, bu'îkãharo mɨ'ɨ̂ sãyaró kẽ'rare tuu weé o'oya. 41Surára mɨ'ɨ̂re ni'kâ quilômetro kɨ̃ɨ yeére miáa basaya niikã́, mɨ'ɨ̂ pe'e pɨá quilômetro miáa basaya. 42No'ó mɨ'ɨ̂re apêye noho sẽrikã́, o'ôya. Apêye noho mɨ'ɨ̂re wasokã́, “Wasó wee'”, niîtikã'ya, niîkɨ niîwĩ Jesu.

Marîre ĩ'yâ tu'tirãre ma'i dutíse niî'

(Lc 6.27-28, 32-36)

43Jesu werê nemokɨ niîwĩ:

—Apêye too dɨpórokãharãre niî'ke kẽ'rare tɨ'opã́: “Mɨsâ me'rakɨ̃hɨre ma'iyá. Mɨsâre ĩ'yâ tu'tigɨ pe'ere a'pe pũríya”, niîwɨ. 44Yɨ'ɨ̂ pe'e mɨsâre werêgɨti. Mɨsâre ĩ'yâ tu'tirãre ma'iyá. Mɨsâre yã'âro uúkũrãre “Ãyuró wa'aáto”, niîya. Mɨsâre yã'âro weekã́, yã'âro buhíkã'mikã, naa yeé niiátehere Õ'âkɨ̃hɨre sẽri basáya. 45Tohô weérã marî pakɨ ɨ'mɨ̂sepɨ niigɨ́ põ'ra niî' niisére ĩ'yorã́sa'. Kɨ̃ɨ̂ ãyurã́, yã'arã́ tiropɨ muhîpũre bo'rê yuukã weemí. Meharóta ãyuró weerã́, yã'âro weerã́ tiropɨ akó pehakã́ weemí. 46Mɨsâre ma'irã́ di'akɨ̃re ma'ikã́, Õ'âkɨ̃hɨ mɨsâre ãyusére o'ôtisami. Niyéru wapa seérã kẽ'ra yã'arã́ niîmirã, naâ me'rakãharãre ma'isamá. 47Mɨsâ akawerérã di'akɨ̃re ãyuró uúkũ e'katírã, ãpêrã yɨ'rɨóro ãyuró weé wee'. Õ'âkɨ̃hɨre ẽho peótirã kẽ'ra tohôta naâ akawerérã di'akɨ̃re ãyuró uúkũ e'katísama. Tohô weérã niî pe'tirãre a'mêri ma'í, e'katíya. 48Marî pakɨ ɨ'mɨ̂sepɨ niigɨ́ yã'asé moogɨ́ niîmi. Mɨsá kẽ'ra kɨ̃ɨ̂ weeró noho yã'asé moorã́ niî nu'kukã'ya, niî werêkɨ niîwĩ Jesu.

Seçili Olanlar:

Mateus 5: tuo

Vurgu

Paylaş

Kopyala