Matáayo 5

Ʉvariyuli wa Yéesu Luulwii

Vaantʉ ˆVatalariwa

(Lʉ́ka 6:20-23)

1 Yéesu ˆakoone jira mpuka ja vaantʉ, akaambʉka na kiduundii, maa akiikala. Vapooji vaachwe vakamʉdomera, 2ne akaanda vakiindya yoosea:

3“Vatalariwa vara ˆvarɨ vakɨva mitimii,

sa Ʉtemi wa Kurumwii nɨ waavo.

4Vatalariwa vara ˆvarɨ na makɨva,

sa Mʉlʉʉngʉ vatuurya arɨ mɨtɨma.

5Vatalariwa vara mɨtɨma yaavo ˆyahola,

voovo heewa varɨ weerʉ.#Laanga Sabúuri 37:11.

6Vatalariwa vara ˆvakalʉkwa na ˆvarɨ na njala ya ʉwoloki,

avo kiikutiwa varɨ nɨ Mʉlʉʉngʉ.

7Vatalariwa vara ˆvaláangaa na riiso ra wʉʉja,

voovo laangwa varɨ na riiso ra wʉʉja.

8Vatalariwa vara ˆveerya mɨtɨma,

avo moona varɨ Mʉlʉʉngʉ.

9Vatalariwa vara ˆvalʉ́manʼyaa vavɨ viikalanʼye na wʉʉja,

avo kaanɨrɨrwa varɨ vaana va Mʉlʉʉngʉ.

10Vatalariwa vara ˆvatúrikiriwaa sa viíkalaa mwiikalo wa ʉwoloki,

sa Ʉtemi wa Kurumwii nɨ waavo.

11Mwatalariwa nyuunyu koonɨ mootʉkɨrwa, mooturikiriwa na mookoovereriwa mavɨ ˆyiísimiresimire sa nɨɨnɨ. 12Eryi mɨtɨma na vai siriri, sa kʉnáálo yaanyu nɨ nkʉ́ʉ́lʉ kurumwii. Nɨ kwa njɨra yɨɨyo vavaturikirya valáali na mʉtwe va aho mbere.

Sangása na Kɨweerʉ

(Maáriki 9:50; Lʉ́ka 14:34-35)

13Nyuunyu mʉrɨ sangása ya weerʉ. Maa kaa, sangása koonɨ yasúukire, nɨ che ɨrɨ vɨkɨrwa sa mwerere ʉhɨndʉkɨre kei? Ɨyo sɨ yabooha kwa kɨɨntʉ chochoosi tʉkʉ, ɨyo nɨ yo fweita vii na weerwii ɨlwaatiririwe nɨ vaantʉ.

14Nyuunyu nɨ kɨweerʉ cha weerʉ. Múuji ˆwajeengwa luulwii sɨ wiívisaa tʉkʉ. 15Baa kei, vaantʉ sɨ vakórereryaa kɨmʉrɨ, maa vakakɨkʉnɨkɨrɨra na nyiingʉ ya kweenga tʉkʉ, kɨrɨ vyoova jeyyo, vakɨ́vɨɨkaa kyaángwii, sa kɨmʉrɨkɨre voosi ˆvarɨ nyuumbii. 16Viivyo baa nyuunyu, kɨweerʉ chaanyu choosaakwa kɨmʉrɨke, vaantʉ voone nteendo jaanyu njija, aho, vamʉbweeyyirye nkongojima Taáta waanyu. Yeeye arɨ kurumwii.

Ʉvariyuli wa Miiro

17Karɨ mwiisee nʉʉja joo seyya Miiro au ʉvariyuli wa valáali na mʉtwe tʉkʉ. Sɨ nʉʉja joo seyya tʉkʉ, maa kaa, nʉʉja joo vikiimikirirya. 18Kɨmaarɨ noovawyɨɨra, mpaka kurumu na weerʉ jilooke, kusiina baa lʉtalo lʉmwɨ luduudi au katóonti ka lʉtalo lwa Miiro lʉrɨ seyyiwa tʉkʉ, fʉʉrʉ aya yoosi yakiimane. 19Jeyyo, mʉʉntʉ yoyoosi ˆarɨ wuna ʉmwɨ wa ʉlairiri muduudi wa ndairiri iji, na avakiindye vaantʉ vɨɨngɨ vabweeyye jeyyo, ʉwo kaanɨrɨrwa arɨ mudúúdi Ʉtemii wa Kurumwii. Maa kaa, yoyoosi ˆatʉ́mamaa na ˆakíindyaa ndairiri iji, ʉwo kaanɨrɨrwa arɨ mʉkʉ́ʉ́lʉ Ʉtemii wa Kurumwii. 20Sa jeyyo, nɨ kʉvawyɨɨra niise, ʉwoloki waanyu koonɨ sɨ walóokeriirye wa Mafarisáayo na wa vakiindya va Miiro, kɨkomi sɨ mʉrɨ kɨɨngɨra Ʉtemii wa Kurumwii vii kaa tʉkʉ.

Ʉvariyuli wa Nkalari

(Lʉ́ka 12:57-59)

21Mwateera vambere vasewa jei, ‘Karɨ wʉʉ́laa tʉkʉ,’#Laanga Ufumo 20:13. na kei mwateera, ‘mʉʉntʉ yoyoosi ˆarɨ kʉʉlaa heewa arɨ irya.’#Laanga Nkʉmbʉkɨra ya Miiro 17:8-9. 22Maa kaa, nɨɨnɨ nɨ kʉvawyɨɨra niise, mʉʉntʉ yoyoosi ˆarɨ mʉkalarɨra mwaanaavo heewa arɨ irya. Na mʉʉntʉ yoyoosi ˆarɨ mʉtʉkɨra mwaanaavo kituki, ʉwo kɨɨma arɨ mbere ya Balása Nkʉʉlʉ ya Vayahúudi. Na mʉʉntʉ yoyoosi ˆarɨ mʉtʉkɨra mwaanaavo amʉsee ‘Mʉkoókoyo,’ tamanya arɨ na mootwii wa Jehénamu.

23Haaha koonɨ woodoma noo toola mpóryo yaako masabáahwii, maa ʉkʉmbʉkɨre wiitoola na mwaanaanyu, 24reka ɨyo mpóryo yaako haaho masabáahwii, hɨndʉka ukiiteerwe na mwaanaanyu, maa de jɨ ʉtoole ɨyo mpóryo yaako.

25Koonɨ mʉʉntʉ yookʉtwaala na balásii, mʉloombe iivae na mpʉʉlo chaangʉ mpɨɨndɨ ˆmʉkaarɨ njirii. Koonɨ sɨ jeyyo, ʉra ˆakusítakiirye kʉkʉtwaala arɨ na kwa mʉlamuli, na mʉlamuli ne kʉkwaatya arɨ kwa mʉlʉkalʉka akwiingirye na mʉnyololwii na ngururu. 26Kɨmaarɨ nookuwyɨɨra, sɨ ʉrɨ fuma aho mʉnyololwii tʉkʉ, mpaka ʉrɨhe mpoocho yo marikirirya.

Ukiindya wa Kʉyeenda na Muki wa Mʉʉntʉ

27Mwateera yasewa, ‘Karɨ ʉyéendaa na muki wa mʉʉntʉ tʉkʉ.’#Laanga Ufumo 20:14. 28Maa kaa, nɨɨnɨ nɨ kʉvawyɨɨra niise, mʉʉntʉ ˆarɨ mʉlaanga mʉʉntʉ muki, maa amʉmererye matɨ, ʉwo kʉva arɨ ahʉ́mwɨɨre yeenda ne mutimii waachwe. 29Koonɨ riiso raako ra kʉlʉme rakʉháandire ʉtʉmame ʉvɨ, rɨnonkole, ʉrɨfweite na kʉlɨ. Nɨ pwee kwaako kʉsova kɨɨntʉ kɨmwɨ cha mʉvɨrɨ waako, kʉlookya mʉvɨrɨ waako woosi vʉʉ kʉfweitɨrwa na mootwii wa Jehénamu. 30Kei koonɨ iyaanja raako ra kʉlʉme rakʉháandire ʉndoobweeyya ʉvɨ, rɨkere ʉrɨfweite na kʉlɨ. Nɨ pwee kʉsova kɨɨntʉ kɨmwɨ cha mʉvɨrɨ waako, kʉlookya mʉvɨrɨ waako woosi kʉfweitɨrwa na mootwii wa Jehénamu.

Kwiisiita na Muki

(Matáayo 19:9; Maáriki 10:11-12; Lʉ́ka 16:18)

31Mwateera yasewa, ‘Mʉʉntʉ yoyoosi ˆamusíitire muki waachwe, amʉheere taláka.’#Laanga Nkʉmbʉkɨra ya Miiro 24:1. 32Maa kaa, nɨɨnɨ nɨ kʉvawyɨɨra niise, mʉʉntʉ yoyoosi ˆarɨ musiita muki waachwe koonɨ sɨ sa kʉyeenda na mʉlʉme wa mʉʉntʉ, kʉva arɨ yoomʉbweeyya muki waachwe ave ja ayéendaa na mʉlʉme wa mʉʉntʉ. Na mʉʉntʉ ˆarɨ mʉloola ʉwo muki ˆasíitirwe nɨ mʉlʉme, kʉva arɨ yooyeenda na muki wa mʉʉntʉ.

Kwiilaha

33Kei mwateera viintʉ vambere vawyɨɨrwa, ‘Karɨ uwúnaa kʉlaha kwaako tʉkʉ, maa kaa, kiimikirirya kʉlaha kwaako mbere ya Ijʉva.’#Laanga Valáawi 19:12; Ʉvalo 30:3; Nkʉmbʉkɨra ya Miiro 23:21. 34Nɨɨnɨ nɨ kʉvawyɨɨra niise, kɨkomi karɨ mwiiláhaa tʉkʉ, baa kwa kurumu tʉkʉ, sa kurumu noo ichuumbi ra kɨtemi ra Mʉlʉʉngʉ. 35Baa karɨ mwiiláhaa kwa weerʉ tʉkʉ, sa nɨ ibambari raachwe ro lwaatirya majeo yaachwe. Baa kei, karɨ mwiiláhaa kwa múuji wa Yerusaléemu tʉkʉ, sa noo múuji wa Mʉtemi Mʉkʉʉlʉ. 36Baa kei, karɨ mwiiláhaa kwa mɨtwe yaanyu tʉkʉ, sa sɨ mʉrɨ daha valandʉla lʉjwɨ́ɨrɨ baa lʉmwɨ vii lʉve lwiirʉ au lweerʉ tʉkʉ. 37Koonɨ mʉséire, ‘Hɨɨ,’ ɨve ‘Hɨɨ’ kɨkomi, na koonɨ mʉséire, ‘Tʉkʉ,’ ɨve ‘Tʉkʉ’ kɨkomi. Chochoosi ˆkɨrɨ lookerera ayo, chafúmaa kwa Mʉvɨ.

Ukiindya wa Kʉrɨha Isáare kwa Isáare

(Lʉ́ka 6:29-30)

38Mwateera kei vyasewa, ‘Riiso kwa riiso na iyeo kwa iyeo.’#Laanga Ufumo 21:24; Valáawi 24:20; Nkʉmbʉkɨra ya Miiro 19:21. 39Maa kaa, nɨɨnɨ nɨ kʉvawyɨɨra niise, karɨ wiilóokereryaa na mʉʉntʉ mʉvɨ tʉkʉ. Koonɨ mʉʉntʉ akʉváire lʉsayya lwa kʉlʉme, mʉvarindʉrɨre na lwa kʉmooso. 40Koonɨ mʉʉntʉ akʉtwáarɨre na balásii sa asʉmʉle nkáancho yaako, mʉheere baa ikóoti raako.#Laanga Ufumo 22:26-27; Nkʉmbʉkɨra ya Miiro 24:12-13. 41Koonɨ mʉʉntʉ akufíindirirye wiitɨɨke muriwa waachwe lʉyeendo lwa isaa rɨmwɨ, weewe itɨɨke lʉyeendo lwa masaa yavɨrɨ. 42Mʉʉntʉ ˆyookʉloomba kɨɨntʉ, mʉheere. Koonɨ mʉʉntʉ yookʉkopa karɨ ʉmʉhéeraa moongo tʉkʉ.

Kʉveenda Vavɨ

(Lʉ́ka 6:27-28, 32-36)

43Kei mwateera vyasewa, ‘Mweende mwiiwaako,’#Laanga Valáawi 19:18. na kei, ‘Mʉsʉʉle mʉvɨ waako.’ 44Maa kaa, nɨɨnɨ nɨ kʉvawyɨɨra niise, veendi vavɨ vaanyu na mʉndoovaloombera vara ˆvavatúrikiryaa, 45sa mwiifwaane na Taáta waanyu wa kurumwii. Sa yeeye avamʉ́rɨkɨraa mwaasʉ waachwe vavɨ na vaaja, baa kei avahéeraa mbula vawoloki na vara sɨ ˆvarɨ vawoloki. 46Ha koonɨ mooveenda vara ˆvaveenda vii nyuunyu, nɨ kʉnáálo che mʉrɨ turya? Eri, baa vasaankanʼyi kóodi sɨ vabwéeyyaa jeyyo tʉkʉ wʉʉ? 47Koonɨ moovaluumbya vaanaanyu vii, nɨ kɨɨntʉ che ˆmoobweeyya ˆkiísimire na vɨɨngɨ? Amwɨ baa vaantʉ sɨ ˆvamʉmányire Mʉlʉʉngʉ vabwéeyyaa jeyyo. 48Sa jeyyo, mʉve vawoloki ja Taáta waanyu wa kurumwii viintʉ ˆarɨ mʉwoloki.

Kasalukuyang Napili:

Matáayo 5: LAG

Haylayt

Ibahagi

Kopyahin