Kayapo - 1996 Edition (NT) Non-Drama

Nãm memã anen kam arỳm amũ tẽ. Tẽ:n kam arỳm imôtibê Garrêja nhikjêmã rê. Imôti nhidji 'õdjwỳbê Xiberij. Nhym kam me krãptĩ kôt mõ. Õbê Jeju kute mỳjja pumũnh kêt kwỳ nhipêx nhym me kute omũnhkam ne me kôt mõ. Nãm me punu krãptĩo mex nhym me omũn arỳm kôt mõ. Kôt mõ nhym Jejumẽ kôt ba djwỳnh ar me kukãm mõ. Mõ:n krãnh'ã wabi. Àbir tẽ:n arỳm kam nhỹ. Be, arỳm ne Djeruxarẽkam mebê idjaer kute aben pydji djà nhõ akatija bôx 'ỳr. Me kute Metĩndjwỳnh me kukãmãre nhirôbê mrãnhja mar kadjy ne arỳm õ akati 'ỳr.
Ar krãnh'ã nhỹ nhym kam Jeju amipãnh rĩt. Nhym nĩnh me krãptĩ: kôt mõ nhym me omũ. Ne kam Piripimã kum,
—Jãm dja gwaj tẽn me kadjy djwỳ kwỳ by? ane. Be, djãm kute amikukãm amimar kêt ne Piripi kukij? Kati. Kute prĩne amikukãm amimar. Be, mỳkam ne kukij? Bir, Piripi kute mrãmri amim tu markumrẽx jabej ne kukij. Nãm kukij nhym Piripi kum,
—Tô gêt kon. Gwaj banhõ pi'ôk kaprĩ'ã akrekam kubê denarjuo 200bit. Ne gwaj ren pi'ôk kaprĩ jao ren me kadjy djwỳ by nhym ren me krãptĩ abenmã kokjêr kryre nhym ren me krãptĩ:'ã djwỳ kêt, ane.
Nhym Jejukôt ba djwỳnh 'õdjwỳja nhidjibê Ãngre. Ximão Pedrumẽ ar axikôt apôx. Ãngreja kum,
—Ota jakam me'õ bôktire nhõ djwỳmẽ tepprãremẽ. Xewadao djwỳ nhipêx amãnhkrut ne amãnhkrut ne ikjêkêt. Ne tepprãre amãnhkrut. Nhym be, me krãptĩ:. Mỳj dja gwaj djwỳ ngrirejao me on? ane.
Nhym Jeju arkum,
—Ar memã arẽ gê me nhỹ, ane. Be, bõre ne pyka wãkam kumex ne. Jeju arkum ane nhym ar arỳm memã arẽ. Nhym me arỳm bõrekam nhỹ. Me krãptĩ: kubê 5.000 ne me nhỹ. Nhym kam Jeju arỳm djwỳ jamỳ. Ne kam arỳm o Metĩndjwỳnhmã amikĩnh jarẽ. O kum amikĩnh jarẽn arỳm kôt ba djwỳnhmã kungã. Nhym ar me krãptĩmã kungã. Nãm ã tepprãredjwỳo ane.
Nhym me õ kwỳ krẽ:n arỳm ajne. Nhym Jeju kôt ba djwỳnhmã kum,
—Dja gar djwỳ janhy karwà. O bikẽnh kêt kadjy, ane. Nhym kam ar karwàn kaxnokai pỹnh djàri kam kungij. Nhym kam kaxnokaibê 12 ipu. Be, xewadao djwỳ amãnhkrut ne amãnhkrut ne ikjêkêt janhy 'ã kàtàm ne ja.
Nhym me arỳm kute mỳjja pumũnh kêtja pumũnhkam abenmã kum,
—Be, Metĩndjwỳnh kukwakam kabẽn jarẽnh djwỳnh ja ne me amrẽbê arẽ. Me memã kum, “Dja pykamã bôx”, anhỹro ba. Be, kôt ne Jeju arỳm jakam bôxkumrẽx, ane.
Nhym Jeju arỳm me kuman amim,
—Got ba ren arek dja nhym ren me tu ijo tỹm ne ijã bẽnjadjwỳr rax mẽ. Djãm on pykakam memã inhỹr prãm got? ane. Ne kam arỳm mebê tẽn amũ krãnh'ã wabin ate ar ba.
Nhym kam arỳm para. Nhym kôt ba djwỳnh tẽn arỳm imôti'ỳr ruw. Ne kam arỳm kà'õkam wadjàn nox ne. Amũ akàx nhikjêmã krĩraxbê Kapana'ỳr mõrmã ar arỳm nox ne. 'Ỳr mõ: nhym ar'ã arỳm akamàt ne. Nhym kraxje Jeju ar'ỳr bôx kêt rã'ã.
Ar mõ: nhym arỳm kôk 'itỳx wabê nhym kam ngô amijapĩn tỳx ne. Nhym ar ngô rẽnho mõn arỳm ajbubê tỹm ne. Ar mõr'ã arỳm kirometubê 5 apêx. Nhym Jeju nĩnh arkôt tu ngô'ã tẽ nhym ar omũ. Nhym arỳm aro rãm ne ja nhym ar arỳm tĩn prãm ne. Nhym arkum,
—Ar atĩn prãm kêt. Ba ne ba ar akôt tẽ, ane. Nhym ar kabẽn man arỳm kĩnh ne. Ne kum,
—Amrẽ ar ikôt kàmã wadjà, ane. Nhym arỳm wadjàn nhỹ. Nhym ỹrmẽ ro'ã ar arỳm akàx nhikjê'ỳr bôx. Kapanakam ar bôx.
Jeju ar akàx nhikjêkam bôx nhym arỳm ar'ã akati. Nhym kam amũ akàx nhikjêbê me te ar õ kà jabej. Me krãptĩ kute amũja'ã djwỳ krẽnja ne te ar õ kà jabej ne abenmã kum,
—Be, amũja'ã kà pydjibit nõ nhym ar o mõ. Kôt ba djwỳnhbit mã o mõ nhym Jeju arkôt kàkam ỹr kêt. Nãm me krãptĩ te ar õ kà jabejn kam ã abenmã ane.
Ne kam me kute Jeju ar omũnh kêtkam arỳm ar'ỳr mõ. Me kà kwỳkam wadjàn akàx nhikjêmã Kapana'ỳr nox ne mõ. Be, nhỹnh kà ja'õkam ne me mõ? Bir, krĩraxbê Xiberijkam kà 'õkam ne me mõ. Xiberijkam kà kwỳ arỳm me ku'ê djà'ãnh mõ. Bẽnjadjwỳr djwỳnh kute Metĩndjwỳnhmã amikĩnh jarẽnh nhym me kute djwỳ krẽn djà'ãnh ne arỳm kà mõ. Kà kwỳ jamã ne me wadjàn amũ kôt mõ. Me kute Jeju jabej kadjy ne me Kapana'ỳr mõ.

'Ỳr mõ:n kam imôti nhikjêmã bôx. Bôx ne abej ne arỳm kum kato. Jejumã katon arỳm kum,
—Ujarẽnh djwỳnh, tô nhỹnh ne myt nhỹ ga jakam bôx? ane.
Nhym memã kum,
—Be, mỳkam ne ga me ijabej mõ? Djãm amũja'ã ije mỳjja pumũnh kêt kwỳ nhipêx ga me aje omũnhkam? Djãm arỳm me aje kôt iraxmã akatorkam? Djãm me aje ajte irax marmã ne ga me ijabej mõ? Arkati. Be, me ajajnekam. Me aje djwỳ krẽn ne me ajajnekam ne ga me ijabej mõ. Mrãmri ne ba me amã ja jarẽnhkumrẽx.
Kwãrĩk wãnh djwỳkôtbit ajamak bẽn kêt. Tãm dja akuno. Nhym be, atemã mỳjja kute djwỳ pyràk. Jakôt dja ga me ajamak bẽn. Tãm ne mex rã'ã nhym ô'ã me Metĩndjwỳnhkôt tĩn ne ar ba rã'ã: rã'ã ne. Ba ije amijo inhĩ dja ba me amã kungã ga me atĩn ne ar aba rã'ã: rã'ã ne. Bir, Ibãm kute imã 'ã karõ. Kabẽnkôt dja ba me amã kungã. Kàjkwakam Ibãm, Metĩndjwỳnh ta ne mrãmri kute 'ã imã karõ mãmdji, ane.
Nhym me kum,
—Be, mỳj dja ba me Metĩndjwỳnhmã idjàpênh o nhym arỳm kum me ikĩnh? ane.
Nhym,
—Metĩndjwỳnh ne ijano ba tẽ. Kôt dja ga tu amim imarkumrẽx. Kum adjàpênh ne ja. Dja ga me ã ane nhym arỳm kum me akĩnh, ane.
Nhym me kum,
—Goja mỳjja pumũnh kêt'õ nhipêx ba me omũ. Ba me ije araxmã ikator kadjy omũn kam goja tu amim amarkumrẽx. Be, me bakukãmãre ne me kapôt kukritkam djwỳbê mỳj ne ja krẽ. Me bakukãmãre ne me 'ã pi'ôk no'ôk ne kamã memã kum,
“Me kute krẽn kadjy ne memã kàjkwa kurũm djwỳ ngã”, ane.
Goja kudjwa ã me imã o ane ba me omũ, ane.
Nhym amijã djwỳkumrẽx jakren memã kum,
—Be, Môjdjê kute me akukãmãremã kàjkwa kurũm djwỳ nhõr kêt. Nhym be, Ibãm kute me amã kàjkwa kurũm atemã djwỳkumrẽx nhõr. Me'õ ne arỳm kàjkwa kurũm ruw ne kute me kunĩmã tĩn jangjênh. Kute memã tĩn jangjênh nhym me tĩn ne ar ba rã'ã: rã'ã ne. 'Ã ne ije me amã,
—Metĩndjwỳnh kute me amã atemã djwỳkumrẽx nhõr, anhỹr. Mrãmri ne ba me amã ja jarẽnhkumrẽx. Nãm Jeju ã memã ane.
Nhym me kum,
—Bẽnjadjwỳr djwỳnh, goja mã me imã djwỳ ja nhõro nhỹ, ane.
Nhym Jeju memã kum,
—E kum, ba. Ba ne ba ije atemã djwỳ pyràk. Ba ne ba ije memã tĩn jangjênh nhym me tĩn ne ar ba rã'ã: rã'ã ne. Dja me mã ikôt ajkamẽn arỳm kĩnhkumrẽx rã'ã kute mrãmri ne me arỳm kum prãm kêtkam kĩnh pyràk. Dja me tu amim imarkumrẽx ne arỳm kĩnhkumrẽx rã'ã kute mrãmri ne me arỳm kum kôr kêtkam kĩnh pyràk. Be, djãm me aje tu amim imarkumrẽx got? Kati. Ba ne ba arỳm me amã, “Nã gãm me te ipumũn amim imar kêt”, ane.
Be, Ibãm kute ikadjy memã amak bônhja kunĩ dja me tu amim imarkumrẽx ne arỳm mã ikôt ajkamẽ. Ba kam me'õ kanga kêtkumrẽx. Mỳkam dja ba me'õ kanga kêtkumrẽx? Bir, Ibãm kute me'ã imã karõ kôt dja ba me'õ kanga kêt. Be, djãm ba ije amijã amim karõ kôt ne ba kàjkwa kurũm ruw ne ar iba? Kati. Ibãm kute ijanor djwỳnh kabẽn kôt ne ba ruw ne ar iba.
Ibãm kute ijanor djwỳnh ta ne ijã amim karõn amim, “Be, ije kadjy memã amak bônhja dja ikra mã meo ban 'õo biknor kêt nhym me akubyn tĩn ne. Pykakam me kunĩ kute aminhinomã amimẽnh djà nhõ akatikam dja ikra akubyn õ me jao tĩn”, ane. Ibãm kute ijanor djwỳnh ajte ijã amim karõn amim, “Me kute ikra pumũnh ne tu amim markumrẽxja dja me kunĩ ikôt tĩn ne ar ba rã'ã: rã'ã ne”, ane. Ibãm kute ijã amim karõ ne ja. Pykakam me kunĩ kute aminhinomã amimẽnh djà nhõ akatikam dja ba akubyn inhõ me jao tĩn, ane.
Nhym kam mebê idjaer rũnh arỳm kàxã kabẽn kumex ne arẽ. Kute memã, “Ba ibê kàjkwa kurũm djwỳ”, anhỹrkam ne me kabẽn kumex jarẽ. Ne abenmã kum,
—Be, djãm kubê Metĩndjwỳnh Kra got? Kati. Jôdje ne kudji. Idjibê ne Jeju. Ba me ije nãmẽ bãm pumũnh tũm. Nhym amijo 'êx ne gwaj bamã,
—Kàjkwa kurũm ne ba ruw, anhỹro ba. Kati:. Nãm 'êx. Nãm me ã abenmã ane.
Nhym Jeju me kabẽn man memã kum,
—Kwãrĩk wãnh ikàxã akabẽn kumex ne arẽnh kêt. Be, djãm me ga dja ga me ikôt ajkamẽ? Kati. Ibãm kute ijanor djwỳnh kute memã amak bônhkambit ne me mã ikôt ajkamẽ. Mã ikôt ajkamẽ ba arỳm akubyn meo tĩn. Pykakam me kunĩ kute aminhinomã amimẽnh djà nhõ akatikam dja ba akubyn meo tĩn.
Amrẽbê: ne me bakukãmãre Metĩndjwỳnh kukwakam kabẽn jarẽn memã kum,
“Metĩndjwỳnh ta dja memã amikabẽn jarẽ nhym me arỳm kabẽn markumrẽx”, ane.
Be, me bakukãmãre kute memã anhỹr ne 'ã pi'ôk no'ôk kôt mỳj xê dja mã ikôt ajkamẽ? Bir, Ibãm kute memã kabẽn jarẽnh nhym me arỳm kute kabẽn markumrẽx. Me kute mỳjja'ã kute kabẽn jarẽnhja markumrẽx. Me ja dja me mã ikôt amijo bikamẽnhkumrẽx. Nãm ã Jeju memã ane.
Ne kam ajte memã kum,
—Be, djãm me'õ ne arỳm Ibãm pumũ got? Kati. Bajbit ne ba arỳm kàjkwakam Metĩndjwỳnh pumũn arỳm kurũm tẽn bôx. Bajbit ne ba arỳm Ibãm pumũ. Me kute tu amim imarkumrẽx arỳm Metĩndjwỳnhkôt tĩn ne ar ba rã'ã rã'ã ne. Mrãmri ne ba me amã ja jarẽnhkumrẽx. Ba ne ba ije atemã djwỳ pyràk. Ba ne ba memã tĩn jangij nhym me Metĩndjwỳnhkôt tĩn ne ar ba rã'ã rã'ã ne.
Be, me bakukãmãre ne me kapôt kukritkam djwỳbê mỳj ne ja ku nhym mebêngêt tũmràm me kupa. Ije me amã atemã djwỳ jarẽnhja ne kubê kàjkwa kurũm djwỳ. Dja me kukun tyk kêt. Ba ne ba ije atemã djwỳ pyràk. Ba ne ba memã tĩn jangij. Dja me djwỳ ja krẽn Metĩndjwỳnhkôt tĩn ne ar ba rã'ã: rã'ã ne. Djwỳ ije memã õrja ne kubê inhĩ. Me kunĩ tĩn kadjy dja ba memã kungã, ane.
Nhym kam mebê idjaer rũnh arỳm kabẽno aben japan abenmã kum,
—Je tô, mỳj dja memã aminhĩ nhõr on nhym me ajmã krẽnja on? ane.
Be, djãm mrãmri ne me kute ĩkumrẽx krẽnmã? Kati. Atemã. Be, mrãmri me kute tu amim Jeju markumrẽxo bamã. 'Ã ne Jeju me kute ĩ krẽn jakren 'ã me kute kamrôo kõm jakre. 'Ã ne memã kum,
—Be, ba ije amijo inhĩ dja ga me inhĩ krẽn kêt ne ikamrôo akõm kêt ne kam atĩnkumrẽx prãm kêt. Mrãmri ne ba me amã ja jarẽnhkumrẽx. Me kute inhĩ krẽn ne ikamrôo kõm ne me mrãmri Metĩndjwỳnhkôt tĩn ne ar ba rã'ã: rã'ã ne. Pykakam me kunĩ kute aminhinomã amimẽnh djà nhõ akatikam dja ba akubyn meo tĩn. Mrãmri ne inhĩbê djwỳ ne ikamrôbê me kõm djà. Me kute inhĩ kur ne ikamrôo kõmja, me jamẽ ne ba me ije aben mar tỳx ne ije aben jamỳnh tỳx ne abenã idjukanga kêt ne ar abeno iba. Mrãmri Ibãm tĩnkumrẽx ne ijano ba tẽ. Kam ne ba Ibãm tĩn o itĩnkumrẽx. Nhym me kute inhĩ kurdjwỳ dja me ba itĩn jao tĩnkumrẽx.
Ije amã atemã djwỳ jarẽnh ja ne kàjkwa kurũm ruw. Djãm kute djwỳbê mỳj ne ja pyràk? Kati. Nãm me te mỳj ne ja ku nhym mebêngêt arỳm me kupa. Nhym be, ate dja me atemã djwỳ ja kun arỳm Metĩndjwỳnhkôt tĩn ne ar ba rã'ã: rã'ã ne. Nãm ã Jeju memã ane.
Mebê idjaer bikprõnh djàkam ne Jeju memã ja jarẽ. Kapanakam me bikprõnh djàkam. Kute memã aminhĩ'ã djwỳ jarẽnh ne memã 'ã ujarẽnhkam ne me kôt baja krãptĩ arỳm amim,
—Je, djãm me ije kabẽn wã mar got? ane.

Nhym Jeju ta arỳm me kuman memã kum,
—Ba arỳm me amã atemã djwỳ jarẽ ga me aje amim imar kêt ne arỳm apijàm ne. Dja ba ĩ ikrĩ djà tũmmã wabi ga me idjàbirkôt ipumũ. Mỳj dja ga me arỳm kam nẽ? Be, atemã kàjkwakam ikabẽn kukràdjà ne ba me amã arẽ. Metĩndjwỳnh Karõ kute meo bakambit ne me kute ikabẽn mar. Me ga ne ga me aje amidjwỳnho kĩnh prãm. Kam me aje imar kêtkumrẽx. Nã bãm me amã ikabẽn jarẽ, me amã Metĩndjwỳnh Karõ jarẽ. Tãm ne kute meo ban memã tĩn jangij nhym me Metĩndjwỳnhkôt tĩn ne ar ba rã'ã: rã'ã ne.
Be, djãm me akunĩ ne ga me aje tu amim imarkumrẽx? Kati. Me akwỳ ne ga me aje amim imar kêt, ane. Nãm Jeju ã memã ane. Be, mỳj ne me mar on kam ã memã ane? Bir, amrẽbê mỳjja kunĩ kêtri ne Jeju kute amikukãm me mar. Apỹnh me ĩ djàri kute amim mar kêtja arỳm kute me mar. Djudadjwỳ dja ĩ kurê djwỳnhmã Jeju kanga. Nhym arỳm kute adjwỳnhdjwỳ mar. Kukãm kute mar. Ne kam memã kum,
—Me akwỳ ne ga me aje amim imar kêt. Ba kam arỳm me amã, “Djãm me ga dja ga me ikôt ajkamẽ? Kati. Ibãm kute memã amak bônhkambit dja me mã ikôt ajkamẽ.” Nãm ã Jeju memã ane.
Nhym kam me kôt baja krãptĩ arỳm kubê amijo akẽx ne ajte kôt ba kêt.
Nhym kam Jeju kute ar anorjabê 12mã kum,
—Djãm ar gadjwỳ dja gar ikanga? ane. Nhym ar 'õbê Ximão Pedru kum,
—Kati. Bẽnjadjwỳr djwỳnh, mỳj me'õkôt dja bar ar iba? Arkati. Gajbit ne ga akabẽno meo tĩn ne 'ã ar imã adjujarẽnh ar aba. Metĩndjwỳnhkôt me tĩn ne ar ba rã'ã: rã'ãja'ã ar imã adjujarẽnh ar aba. Ar ba ne bar tu amim amarkumrẽx. Mrãmri abê me inhõ Bẽnjadjwỳrbê kumkatibê Kritu. Mrãmri abê Metĩndjwỳnh Kra. Metĩndjwỳnh tĩnkumrẽx Kra. Ar ba ne bar tu amim amarkumrẽx.
Nhym Jeju arkum,
—Be, mrãmri ne ba amijo ar apytàrkumrẽx. Ije ar ajanorbê 12 ne ba amijo ar apytàrkumrẽx. Be, djãm ar akunĩ ne gar amex? Kati. Ar ajõ apydji ne abê Xatanaj nhõ àpênh, ane. Djuda'ã ne kabẽn. Djuda Ikadji. Ximão 'õdjwỳ kute irja. Dja ĩ kurê djwỳnhmã Jeju kanga. Kute ar anorjabê 12'õ ja dja kanga.

ฟัง Djuão rax 6