The New Testament in the Kwara'ae language of the Solomon Islands

Fau Alanga'inga Faolu Ana Ala'anga Kwara'ae

Na kaidaꞋi fuana FangaꞋa ana DaofaꞋi LiuꞋa Jiu ki, nia karangi naꞋa. Ana fangaꞋa neꞋe, kira saiana Ꞌanilana beret neꞋe noaꞋa ta isi ana. Ma na fata abu doe ki, ma na ngwae faꞋamanata ana taki ki, kira ka manata Ꞌuana sau ago lana sa Jesus, osiꞋana kira maꞋungia na ngwae ki.


Ma sa Saetan ka dao maꞋi Ꞌi saena manatana sa Judas Iskariot, ta ngwae ana akwala ma na ro fafarongoa ba sa Jesus ki. Nia neꞋe sa Judas ka leka kwau siana fata abu doe ki, ma na faꞋinaꞋonaꞋo ki ana ngwae neꞋe kira lia sulia Luma Abu God, ma ka saea fuada nia saiana ke kwaiꞋafi naꞋa fuana daulana sa Jesus. Ma kira ka saeleꞋa liu, ma kira ke kwate mani fuana. Sa Judas ka alafafia, ma ka talaꞋae ka lia Ꞌuana ta kaidaꞋi neꞋe noaꞋa ta ngwae kasi tua faꞋinia sa Jesus, fasi Ꞌiri nia ka Ꞌolosaea sa Jesus fuada.


ꞋUnaꞋeri, na asoa neꞋe na ngwae Jiu ki fuana Ꞌanilana beret neꞋe noaꞋa ta isi Ꞌi saena, nia dao naꞋa. Asoa neꞋeri, kira saungia logo kala sipsip ki, ma kira ka sasi akaꞋu ana fanga fuana na FangaꞋa ana DaofaꞋi LiuꞋa. Ma sa Jesus ka kwatea sa Peter faꞋinia sa John ka fata Ꞌuri fuadaroꞋo, “Moro leka sasi akaꞋu ana fanga fuakulu fuana Ꞌanilana na FangaꞋa ana DaofaꞋi LiuꞋa.”
Kera ka saefilo Ꞌuri ana sa Jesus, “ꞋI faꞋi neꞋe Ꞌoko oga keroꞋo ke sasi akaꞋu ana kula fuana fangaꞋa?”
Sa Jesus olisi kera ka fata Ꞌuri, “KaidaꞋi koroꞋo dao kwau ana fanoa, moke dao toꞋona taꞋi ngwae nia ngalia na faꞋi ru fuana ngali kafoꞋa. Moke leka sulia Ꞌuana luma neꞋe nia leka Ꞌuana. Moke fata Ꞌuri fuana ngwae neꞋe luma nia, ‘Na ngwae faꞋamanata nia fata maꞋi Ꞌuri fuamu: ꞋI faꞋi neꞋe maꞋe luma fuana nau kui Ꞌania na FangaꞋa ana DaofaꞋi LiuꞋa faꞋinia fafarongo nau ki?’ Ma na ngwae neꞋeri ke faꞋataꞋinia maꞋe luma doe ana luma neꞋeri nia tua Ꞌi lifua, kula neꞋe ru ki kira sasi akaꞋu naꞋa ani, ma Ꞌi neꞋeri moro ke sasi akaꞋu ana fanga ki.”
ꞋUnaꞋeri, kera ka leka naꞋa, ma kera ka dao toꞋona ru ki taꞋifau diꞋia nama ba sa Jesus nia saea fuadaroꞋo. Ma kera ka sasi akaꞋu naꞋa ana fanga Ꞌi neꞋeri.


Nia dao naꞋa ana kaidaꞋi fuana Ꞌanilana na FangaꞋa ana DaofaꞋi LiuꞋa, ma sa Jesus faꞋinia na lifurongo nia ki, kira ka tua naꞋa ana kula ni fangaꞋa. Ma nia ka fata Ꞌuri fuada, “Nau ku oga liu naꞋa Ꞌanilana na FangaꞋa ana DaofaꞋi LiuꞋa faꞋi kaumulu, sui mala nau ku fiꞋi nonifii Ꞌaku. Ma nau ku saea fuaumulu, nia ꞋafitaꞋi nau ku Ꞌania laꞋu na FangaꞋa ana DaofaꞋi LiuꞋa faꞋi kamu, leleka ka dao ana kaidaꞋi ana faꞋamamanalana ana kaidaꞋi God ke gwaungaꞋi.” Sui sa Jesus ka ngalia na titiu, ma ka baꞋatafea God. Sui nia ka fata Ꞌuri fuada, “Muke ngalia, ma muke Ꞌado ana Ꞌi safitamulu. Nau ku saea fuaumulu, Ꞌita Ꞌi taꞋena ka oli alaꞋa, nau kusi kwaꞋufia laꞋu na waen neꞋe, leleka ka dao ana kaidaꞋi neꞋe God ke gwaungaꞋi ana ke dao maꞋi.”
Sui sa Jesus ka ngalia na beret, ma ka baꞋatafea God, sui nia ka ngiia, ma ka kwatea fuada. Ma ka fata Ꞌuri, “Na noniku neꞋe nau ku kwatea olisi kamu niniꞋa. Muke Ꞌani funifaraꞋa ana ru neꞋe fuana manataꞋanga toꞋoku.” ꞋI buri Ꞌana na fangaꞋa, nia ngalia logo na titiu, ka fata Ꞌuri, “Nia naꞋa neꞋe Ꞌabuku neꞋe nia afe ka foꞋosi Ꞌani olisi kamu. ꞋAni Ꞌabuku, God ka faꞋangasia na fau alangaꞋinga faolu.
“Lisia basi! Na ngwae neꞋe ke baꞋa kwate nau fuana malimae nau ki, nia tua goꞋo Ꞌana faꞋi nau Ꞌi neꞋe ana kula ni fangaꞋa. DuꞋungana nauꞋa, na Ngela Ngwae, nai baꞋa mae diꞋia nama God nia oga fuaku. Bore ma nia taꞋa liu fuana na ngwae neꞋe nia kwate nau fuana malimae nau ki!”
Ma kira ka talaꞋae fuana saefilo kwailiuꞋanga Ꞌi safitada Ꞌuana sa tai ada neꞋe ke baꞋa sasi ru neꞋeri.


Ma na fafarongo nia ki kira ka olisuꞋusuꞋu Ꞌi safitada kwailiu fuana sa tai ada neꞋe nia talingaꞋi ka tasa. Ma sa Jesus ka fata Ꞌuri fuada, “Kaumulu saiana na ngwae gwaungaꞋi ki neꞋe kira gwaungaꞋi fuana ngwae noaꞋa laꞋu Jiu ki, kira toꞋo ana ngasingasiꞋanga, ma kira sai liu ana usungaꞋilana ngwae fuana sasilana ru kira ogaꞋi ki. Ma kira ka oga na ngwae ki kira ka saeda Ꞌani na ngwae talingaꞋi ki. Sui bore Ꞌana, noaꞋa kamu kasi sasi laꞋu ꞋunaꞋeri Ꞌi safitamuꞋa. Ma sa tai aumulu neꞋe nia kwaitalaꞋi, nia ke diꞋia na ngwae neꞋe nia enoeno. Ma na ngwae neꞋe nia talingaꞋi, nia ke diꞋia na ngwae ni rao. ꞋUri ma sa tai neꞋe kira saea neꞋe nia ngwae talingaꞋi, na ngwae neꞋe nia tua fuana na fangaꞋa, nama na ngwae neꞋe nia rao fuana? Na ngwae neꞋe nia tua fuana fangaꞋa neꞋe nia talangaꞋi. Bore ma nau ku tua Ꞌi safitamuꞋa diꞋia na ngwae neꞋe nia rao.
“Kamu tua naꞋa faꞋi nau Ꞌi saena na ilitoꞋonga nau ki taꞋifau. DiꞋia na MaꞋa nau nia kwatea taꞋifau naꞋa gwaungaꞋi Ꞌanga fuaku, nauꞋa bore nau ku kwatea logo na gwaungaꞋi Ꞌanga fuamuꞋa, fasi Ꞌiri muke fanga faꞋi nau, ma muke kwaꞋu faꞋi nau Ꞌi saena ꞋInotoꞋanga nau. Ma kamu ke tua ana kula ni tuaꞋa ana na gwaungaꞋi Ꞌanga ki, ma muke gwaungaꞋi fafia na akwala ma ro fuuꞋi ngwae ba Ꞌi Israel ki.”


Sui sa Jesus ka fata Ꞌuri fuana sa Peter, “Simon Peter kwa! ꞋOke fafarongo basi. God nia alaꞋania naꞋa sa Saetan, fasi Ꞌiri ke ili Ꞌuana ke takalongaꞋi kamu taꞋifau faꞋasi nau, diꞋia ngwae neꞋe nia rao Ꞌi saena oꞋola fuana efolana maga ru leꞋa ki faꞋasia na taꞋetaꞋe ru taꞋa ki. Ka ꞋunaꞋeri bore ana kwala Simon, nau ku foꞋo fuamu, fasi Ꞌiri neꞋe noaꞋa Ꞌoe kosi oli faꞋi buri Ꞌani na fitoꞋonga Ꞌoe. Ma ana ta kaidaꞋi neꞋe Ꞌoke manata oli laꞋu maꞋi Ꞌuaku, Ꞌoko faꞋangasingasia naꞋa ngwae neꞋe kira faꞋamamana nau ki.”
Ma sa Peter nia olisia ka Ꞌuri, “Aofia Ꞌae, nau ku kwaimaꞋakwali goꞋo Ꞌaku fuana lekaꞋa faꞋi Ꞌoe Ꞌi saena lokafo ma fuana maeꞋa faꞋi Ꞌoe!”
Ma sa Jesus nia olisia ka Ꞌuri, “Peter kwa, nau ku saea fuamu, Ꞌi taꞋena saena faꞋi rodo neꞋe, Ꞌi naꞋona na karai nia ke baꞋa angi, Ꞌoke tofe uulu fau aku fasi Ꞌoko kina nau.”
Sui sa Jesus ka saefilo Ꞌuri ana fafarongo nia ki, “ꞋUri ma kaidaꞋi ba nau ku asungaꞋi kamu kwau, ma noaꞋa kamu kasi toꞋo ana ta mani, nama ta ngwaꞋi, nama ta taꞋe butu, Ꞌuri ma kamu olidoko ana ta ru ba?”
Ma kira olisia kira ka Ꞌuri, “NoaꞋa goꞋo.”
Ma sa Jesus ka fata Ꞌuri, “Bore ma ana kaidaꞋi neꞋe, diꞋia sa tai neꞋe nia toꞋo ana ta mani nama ta ngwaꞋi, nia ka ngalia nama Ꞌana. Ma sa tai neꞋe noaꞋa kasi toꞋo ana ta sele ni ofoꞋa, nia ke Ꞌoifoli Ꞌani na toro Ꞌi sae doe nia, ma ka folia ta sele Ꞌana. Nau ku saea ru neꞋe fuamuꞋa, osiꞋana neꞋe KerekereꞋa Abu ba fata suli nau Ꞌuri, ‘Kira fikua faꞋinia na ngwae taꞋa ki.’ Ru neꞋeri ke baꞋa fuli naꞋa fuaku, duꞋungana na kerekereꞋa ki taꞋifau goꞋo suli nau ke baꞋa fuli mamana naꞋa.”
Ma na fafarongo nia ki kira ka fata Ꞌuri, “Aofia kwa, lisia basi, kulu toꞋo naꞋa ana ro sele ni ofoꞋa ki Ꞌi neꞋe!”
Ma nia ka olisida ka Ꞌuri, “Nia leꞋa naꞋa. Mango naꞋa Ꞌira.”


Sa Jesus faꞋinia na fafarongo nia ki, kira faꞋasia naꞋa fanoa doe neꞋeri, ma kira ka leka naꞋa Ꞌuana faꞋi ua kira saea Ꞌani Olif, diꞋia ba kira Ꞌidu faꞋi leka leka ana kaidaꞋi ki. Ma kaidaꞋi kira dao ana kula neꞋeri, nia ka fata Ꞌuri fuada, “Muke foꞋo, Ꞌasu Ꞌubani na ilitoꞋonga ki kata liufi kamu.”
Sui sa Jesus nia leka tiꞋitiꞋi laꞋu kwau faꞋasida ka bolo faꞋinia ꞋuiꞋa Ꞌania na fau, ma ka bobo uruuru Ꞌi ano, ma ka foꞋo. Nia ka fata Ꞌuri, “MaꞋasi Ꞌae, diꞋia Ꞌoko maꞋudi, Ꞌoke lafua Ꞌamu na nonifiiꞋanga neꞋe faꞋasi nau. Sui bore Ꞌana, noaꞋa laꞋu na kwaiogaiꞋanga nau, bore ma sulia kwaiogaiꞋanga Ꞌoe lala.” Ma taꞋi Ꞌainsel faꞋasia Ꞌi langi nia dao maꞋi, ma ka faꞋangasingasia niaꞋa. Ma kaidaꞋi neꞋe liana nia fii liu, nia ka foꞋo ngasingasiꞋa laꞋu. Ma na ꞋidaꞋida neꞋe Ꞌi nonina udu ka Ꞌasi Ꞌi ano diꞋia ta giragira Ꞌabu.
Ma kaidaꞋi nia tataꞋe faꞋasia na foꞋongaꞋa, nia ka oli siana na fafarongo nia ki. Kira maliu Ꞌada, duꞋungana kira esela liu duꞋungana liadilaꞋanga. Ma sa Jesus ka fata Ꞌuri fuada, “FaꞋuta neꞋe kamu ka maliu re? Mulu tataꞋe, ma muke foꞋo, Ꞌasu Ꞌubani na ilitoꞋonga ki kata liufi kamu.”


KaidaꞋi sa Jesus nia fata Ꞌua goꞋo Ꞌana faꞋinida, taꞋi fikuꞋa doe kira ka dao naꞋa maꞋi. Ma taꞋi ngwae ana na fafarongo ba nia ki, neꞋe satana sa Judas, nia talaꞋida maꞋi. Ma nia ka dao maꞋi siana sa Jesus, ma ka nonoꞋia. Bore ma sa Jesus ka fata Ꞌuri fuana, “Judas kwa, Ꞌoko kwate nau, na Ngela Ngwae, fuana na malimae nau Ꞌani nonoꞋilaku!”
Ma kaidaꞋi na fafarongo ki kira tua faꞋinia sa Jesus, kira ka lisia ru neꞋe, kira ka fata Ꞌuri, “Aofia kwa! ꞋUri ma kaimili ke kumulida Ꞌani sele ni ofoꞋa neꞋe kami ki?” Ma taꞋi ngwae ada, ka kwaiꞋia taꞋi ngwae ni rao na ꞋingataꞋi fata abu, ma ka kwaꞋi tafia naꞋa na bali alinga ꞋoloꞋolo ana.
GoꞋo sa Jesus ka fata Ꞌuri, “Mango naꞋa Ꞌira!” Ma nia ka sama toꞋona na alingana na ngwae neꞋeri, ma ka gura nia naꞋa.
Sui sa Jesus ka fata fuana na fata abu doe ki, ma na ngwae neꞋe kira folo Ꞌusia na Luma Abu God, ma na ngwae ꞋaꞋana ki neꞋe kira leka maꞋi neꞋeri fuana na daulana, nia ka Ꞌuri, “ꞋUri ma, nauꞋa ta ngwae bili niniꞋa, Ꞌiri kamu ke dao maꞋi Ꞌuaku faꞋinia na sele ki ma na subi ki re? Nau ku tua goꞋo Ꞌaku siaumulu Ꞌi saena na Luma Abu God sulia asoa ki, bore ma noaꞋa kamu kasi sasi goꞋo Ꞌuana daulaku. Bore ma kaidaꞋi kamu naꞋa niniꞋa, Ꞌiri kamu ke rao naꞋa Ꞌani na ngasingasiꞋanga sa Saetan, na ngwae neꞋe gwaungaꞋi fafia maꞋe rodo.”


Sui kira ka daua naꞋa sa Jesus, ma kira ka talaꞋia naꞋa Ꞌi saena na luma na ꞋingataꞋi fata abu. Ma sa Peter ka leka daudau naꞋa maꞋi burida ana ta agi tala neꞋe tau logo faꞋasida. Ma taꞋi mafula kira kedea Ꞌi tofongana kula abitako saena faꞋi labu ana luma, ma sa Peter ka tua naꞋa faꞋinia na ngwae neꞋe kira tua kalikalia na mafula neꞋeri ki. Ma kaidaꞋi taꞋi kini sariꞋi ni rao nia lisia sa Peter neꞋe tua Ꞌi neꞋeri karangia na mafula, nia ka lia filoa mala ma ka fata Ꞌuri, “Na ngwae neꞋe nia tua logo faꞋinia sa Jesus.”
Bore ma sa Peter ka tofe ka Ꞌuri, “Kini neꞋe kwa, nau ku Ꞌiri saiana na ngwae neꞋana!”
Ma noaꞋa kasi tau logo Ꞌi buri Ꞌana, taꞋi ngwae ka lisia sa Peter ma ka fata Ꞌuri, “ꞋOe ta ngwae logo ada niniꞋa!”
Bore ma sa Peter nia olisia ka Ꞌuri, “KwaraꞋae, nau ku noaꞋa kwa.”
Ma fulingana kala kadi kaidaꞋi tiꞋitiꞋi laꞋu Ꞌi buri Ꞌana, taꞋi ngwae laꞋu ka fata ngasingasiꞋa ka Ꞌuri, “Nia mamana. Na ngwae neꞋe nia tua logo faꞋinia sa Jesus, duꞋungana niaꞋa logo na ngwae faꞋasia Ꞌi Galili!”
Bore ma sa Peter nia olisia ka Ꞌuri, “Se ngwae neꞋe kwa, nau ku kina na ru neꞋe Ꞌoko fata sulia kwa!”
Ma kaidaꞋi nia fata goꞋo Ꞌana ꞋunaꞋeri, na karai ka angi naꞋa. Ma na Aofia ka abula, ma ka lia saga kwau fuana sa Peter. Ma sa Peter ka manata naꞋa toꞋona alaꞋanga ba na Aofia nia saea fuana ba Ꞌuri, “ꞋI naꞋona karai ka angi, Ꞌoke tofe uulu fau aku fasi Ꞌoko kina nau.” Ma sa Peter ka ruꞋu kwau Ꞌi maa, ma ka angi ikaika naꞋa Ꞌania liadilaꞋanga doe liu.


Ma na ngwae ni ofoꞋa ki neꞋe kira folo kalia sa Jesus, kira Ꞌoidorole Ꞌania, ma kira ka nangasia. Ma kira ka firi bokota na maana, ma kira ka saefiloa kira ka Ꞌuri, “ꞋOke saea basi sa tai niniꞋa nangasiꞋo?” Ma kira ka saea alaꞋanga taꞋa Ꞌoro ki logo ana.
Ma Ꞌofodangi kaidaꞋi nia laꞋa naꞋa, na ngwae kwai talaꞋi Jiu ki, ma na fata abu doe ki, ma na ngwae faꞋamanata ana na taki ki, kira alaꞋa fiku, ma kira ka talaꞋia maꞋi sa Jesus fuada. Ma kira ka fata Ꞌuri fuana, “ꞋOke saea fuaimili. ꞋUri ma ꞋaeꞋo neꞋe na Christ, na ngwae neꞋe God nia filia fuana faꞋamaurilamiꞋa?”
Ma nia olisida ka Ꞌuri, “DiꞋia nau ku saea fuamuꞋa, nia ꞋafitaꞋi muka faꞋamamana nau. Ma diꞋia nau ku saefilo kamu Ꞌuana taꞋi ru, nia ꞋafitaꞋi muka olisia. Bore ma nia Ꞌita ana kaidaꞋi neꞋe ka oli alaꞋa, nauꞋa, na Ngela Ngwae, nai baꞋa tua Ꞌi bali lima ꞋoloꞋolo ana God neꞋe nia ngasingasiꞋa ka tasa, ma nau ku gwaungaꞋi faꞋinia.”
Ma kira taꞋifau goꞋo kira saefiloa kira ka Ꞌuri, “ꞋUri ma ꞋaeꞋo naꞋa neꞋe na Ngela God?”
Ma nia olisida ka Ꞌuri, “Nia neꞋana kamu tala saea naꞋa.”
Ma kira ka fata Ꞌuri, “NoaꞋa kulu kasi oga naꞋa ta fata faꞋamamanaꞋanga laꞋu. OsiꞋana kulu tala rongoa taꞋifau naꞋa ana fatalana neꞋe nia saea niaꞋa Ngela God!”

వినండి Luke 22