Matiu 5

Əpəh ilɨs e nɨtot, Iesu təməgətun rəhan netəmim itəm koatuarisɨg-in in

1Nian Iesu təməplan nɨmanin netəmim itəm koatətəu-pən in, kən in təmuwɨn əpəh ilɨs e nɨtot, kən məpələh, kən rəhan netəmim itəm koatuarisɨg-in in, ilat kəmotuwa. 2Kən mɨnətuoun matəgətun ilat.

Netəmim itəm koatatɨg e nəwɨrən pahrien

Iesu təmən məmə,

3“Nakoatatɨg e nəwɨrən pahrien nian nəkoatɨləs-iəhau itəmat, moatən e nɨkitəmat məmə nakoatəkul-pən əm e Uhgɨn. In nəwɨrən pahrien məto-inu, itəmat netəmim rəha Uhgɨn, kən in tatərəmərə etəmat.#Aes 57:15

4Nakoatatɨg e nəwɨrən pahrien nian nakoatasək kən nɨkitəmat tɨtahmə.#5:4 Iesu təsən ətuatɨpən ikɨn-u məmə suah kit təmahro nɨkin tɨtahmə. Kəm-naka nɨkin tɨtahmə o nolən rat rəhan, o kəm-naka nɨkin tɨtahmə məto-inu suah kit təmɨmɨs, o kəm-naka in nat kit mɨn. In nəwɨrən pahrien məto-inu, Uhgɨn otos-iəhau nɨkitəmat.#Aes 61:2-3; Nol Əpən 7:17

5Nakoatatɨg e nəwɨrən pahrien nian nəsotos-ipər atɨpən itəmat. In nəwɨrən pahrien məto-inu, o nian kit Uhgɨn otos-ipɨnə nətueintən kəm itəmat u rəhan mɨn.#Sam 37:11

6Nakoatatɨg e nəwɨrən pahrien nian nakotolkeike pɨk e nɨkitəmat rafin agɨn məmə nəmegəhən rəhatəmat okotətuatɨp e nɨganəmtɨ Uhgɨn. In nəwɨrən pahrien məto-inu, Uhgɨn otol rəhatəmat nəmegəhən kotətuatɨp e nɨganəmtɨn.#Aes 55:1-2

7Nakoatatɨg e nəwɨrən pahrien nian nakotasəkitun netəmim. In nəwɨrən pahrien məto-inu, Uhgɨn otasəkitun itəmat.

8Nakoatatɨg e nəwɨrən pahrien nian nɨkitəmat tətuatɨp məwɨr. In nəwɨrən pahrien məto-inu, onəkotəplan Uhgɨn.

9Nakoatatɨg e nəwɨrən pahrien nian itəmat netəmim rəha nələhəuən nəməlinuən. In nəwɨrən pahrien məto-inu, okaun-in itəmat məmə nenətɨ Uhgɨn.

10Nakoatatɨg e nəwɨrən pahrien nian nəkoatol natɨmnat itəm kotətuatɨp e nɨganəmtɨ Uhgɨn, kən netəmim koatol tərat kəm itəmat ron. In nəwɨrən pahrien məto-inu, itəmat netəmim rəha Uhgɨn, kən in tatərəmərə etəmat.#1 Pita 3:14

11“Nakoatatɨg e nəwɨrən pahrien nian netəmim koatol natɨmnat mɨn tərat kəm itəmat məto-inu itəmat netəmim rəhak, inəh koatən rat itəmat, kən moatərəkɨn itəmat, kən moateiuə-in itəmat moatən nəghatən tərat mɨn moatərəkɨn itəmat lan.#1 Pita 4:14 12Nɨpahrienən, netəmim kəmoatol nolən ahmen mɨn əm kəm ien mɨn aupən ikɨn itəm ilat koatol kəm itəmat. Kən otagien pɨk, məto-inu nətouən asol rəhatəmat tətatɨg əpəh e nego e neai.#2 Kron 36:16; Wək 7:52

Sol ne nəhag-əhagən

(Mak 9:50; Luk 14:34-35)

13“Itəmat nəkotahmen e sol kəm netəmim rafin e nətueintən.#5:13 Sol tatol nagwənən tatətehen wɨr, kən məsəratən. Təwɨr məmə nolən rəhatat otətasitu e netəmim məmə ilat kotuwa netəm kotətuatɨp. Məto tərat okəmə nolən rəhatat tatiuw-pən netəmim e nolən rat. ?Məto okəmə rəhan nətehenən tɨnɨkə, otahro muwa mətehen mɨn? Təsəwɨr mɨnən o nat kit mɨn, okərakin, kən netəmim kotaliwək lan. 14Itəmat nəhag-əhagən rəha netəmim e nətueintən. Taon itəm kəmol əpəh ilɨs e nɨtot, okol təsəhluaigən.#Jon 8:12; 9:5 15Kən etəmim kit tɨkə məmə otasiepən e lait, kən məfətain-iəhau e kətɨm. Kəp, nian tasiepən e lait, kən in otəkəike mətu-pər ikɨn lait tatəpələh ikɨn məmə lait otasiəgəpɨn rafin nɨpəgnoa nimə o netəmim rafin.#Mak 4:21; Luk 8:16; 11:33 16Kən e nolən ahmen mɨn əm, otol rəhatəmat lait e nəmegəhən rəhatəmat tasiə məmə netəmim okotəplan wək wɨr mɨn itəm itəmat nəkoatol, kən ilat okotɨləs-ipər nərgɨ tata Uhgɨn itəm tətatɨg e nego e neai.”#Efes 5:8-9; 1 Pita 2:12

Lou rəha Moses

17Kən Iesu təmatəkəike matən-ipən kəm ilat məmə, “Təsəwɨrən məmə nɨkitəmat otəht məmə emuwa məmə ekərakin Lou itəm Uhgɨn təmos-ipən kəm Moses ne ien mɨn aupən. !Kəp! Eməsuwamən məmə ekərakin ilat, məto emuwa məmə ekol nɨpətɨ nəghatən mɨn əh okotuwa motol nɨpahrienən.#Rom 3:31 18Pahrien, iatən kəm itəmat məmə nian nəptən ne neai kətuatɨg, kən Lou, in mɨn otatɨg. Kən okol nat kit otəsɨkəən lan, nat əpnapɨn in leta əkəku agɨn, kən Lou otətul motol wək mətoarus-pa nəghatən mɨn rafin rəha Lou kotuwa motol nɨpahrienən lan.#Luk 16:17; 21:33 19Kən, o nat əh inəh, suah kit itəm tapəs Lou matəgətun netəmim mɨn məmə ilat mɨn okotapəs, nat əpnapɨn in Lou kit ləhau agɨn, kən okotaun-in suah əh məmə in ləhau agɨn e nərəmərəən rəha Uhgɨn. Məto suah kit itəm tatol Lou mɨn əh, matəgətun netəmim lan, kən okotaun-in suah əh məmə in ilɨs agɨn e nərəmərəən rəha Uhgɨn.#Jem 2:10 20Iatən nəhlan kəm itəmat məto-inu, rəhatəmat nolən otəkəike mətuatɨp wɨr agɨn e nɨganəmtɨ Uhgɨn, taprəkɨs-in nolən mɨn rəha Farisi mɨn ne iəgətun mɨn rəha Lou itəm nɨkilat əm təht məmə kotətuatɨp wɨr. Okəmə rəham nolən təsətuatɨp wɨrən nəhlan, kən okol nəsuwɨnən matɨg ahgin nərəmərəən rəha Uhgɨn.”

Suah kit itəm neməha tatol

(Luk 12:57-59)

21Kən Iesu təmən mɨn məmə, “Itəmat nəmotəto rəkɨs nəghatən itəm iəgətun mɨn kəmotən kəm pipi rat mɨn rəhatəmat aupən. Ilat kəmotən məmə, ‘Əsotohamnuən etəmim,’ kən ‘Etəmim itəm təmohamnu itəm, otəkəike mətul e nɨganəmtɨ kot mos nalpɨnən.’#Eks 20:13; Dut 5:17 22Məto io iatən kəm itəmat məmə,#5:22 Iesu təməsənən məmə Lou in tərat. Məto in tatən-iarəp lou itəm təwɨr pɨk, kən matek nɨki netəmim. okəmə suah kit neməha tatol o nat kit pian təmol, kən tətuatɨp məmə suah əh itəm neməha təmol, otətul e nɨganəmtɨ kot. Kən okəmə suah kit tatən rat pian, kən tətuatɨp məmə in otətul e nɨganəmtɨ kaonsel asol. Kən okəmə suah kit tətau-iərmɨs-in suah kit,#5:22 Nəghatən u “tətau-iərmɨs-in,” tatəghat-in nəghatən mɨn tahmen e “Ik iərmɨs,” o “Ik ialməl,” o “Rəhm-kapə təpiə,” o “Ik nətɨ iərmɨs.” kən tətuatɨp məmə etəm təmən nəghatən əh otuwɨn e nɨgəm asol.#1 Jon 3:15

23“Kən o nat əh inəh, okəmə nian natuwɨn e olta e Nimə Rəha Uhgɨn məmə onəkos-ipən nat kit kəm Uhgɨn, məto ikɨn əh, nɨkim tɨnəht piam itəm tatol neməha kəm ik o nat kit nəmol kəm in itəm təsahmenən,#Mak 11:25 24əpəs pitən rəham nat əh, kən muwɨn məplan piam muəg-ətuatɨp-in nətəlɨgən rəhatəlau, muapəs nolə tɨkɨmɨr, muea iolɨtɨlau mɨn, kən uarisɨg nəpanɨtəlɨg muwɨn mos-ipən nat kit rəham kəm Uhgɨn e olta əpəh e Nimə Rəha Uhgɨn.

25“Kən okəmə nəmol nat kit təsahmenən e etəmim kit, kən etəmim un tolkeike məmə otɨləs ik muwɨn e kot, təwɨr məmə nakuwɨn uəhai əm, nian nəsianən əh e kot, kən muəg-ətuatɨp-in nɨpəgnəmtɨn rəhatəlau pitən. Okəmə nakapəs, etəmim un otɨləs-ipən ik e nelmɨ etəm tətakil nəghatən, kən etəm tətakil nəghatən otos-ipən ik e nelmɨ polis, kən polis otɨləs-ipən ik e kalapus. 26Nɨpahrienən iatən kəm itəmat məmə, okəmə tol nəhlan, okol nəsietən e kalapus mətoarus nakətou rafin agɨn nalpɨnən rəham.”

Etəmim itəm tətakləh-in pətan

27Kən Iesu tatəkəike matən-ipən kəm ilat məmə, “Itəmat nəmotəto rəkɨs nəghatən u məmə, ‘Itəmat itəm nəmotol marɨt rəkɨs, nəsotakləh-inən nɨpɨtan pɨsɨn mɨn.’#Eks 20:14; Dut 5:18 28Məto io, io iatən kəm itəmat məmə nian suah kit itəm tɨnol marɨt rəkɨs tatəplan pətan pɨsɨn kit matolkeike məmə otakləh-in, kən in tɨnol rəkɨs təfagə rat e nɨkin, tahmen əm məmə in tɨnakləh-in pahrien. 29Okəmə nɨganəmtɨm tol ik natol təfagə, kən təwɨr məmə nakɨləs-irəkɨs mərakin. Təməwɨr məmə nɨpətɨm məsɨn tɨkə, taprəkɨs-in nɨpətɨm rafin okərakin-pən e nɨgəm asol namnun tɨkə.#Mat 18:9; Mak 9:47 30Kən okəmə nelməm tol ik natol təfagə, kən təwɨr məmə nakətatɨp rəkɨs mərakin. Təməwɨr məmə nɨpətɨm məsɨn tɨkə, taprəkɨs-in nɨpətɨm rafin okərakin-pən e nɨgəm asol namnun tɨkə.”#5:29-30 Inu nimaa nəghatən itəm tatəgətun məmə Iesu tolkeike məmə kitat okotəkəike motol wək əskasɨk o napəsən rəhatat nolən rat mɨn. #Mat 18:8; Mak 9:43

Etəmim itəm tətapəs rəhan pətan

(Mat 19:9; Mak 10:11-12; Luk 16:18)

31Kən Iesu təmən mɨn məmə, “Itəmat nəmotəto rəkɨs nəghatən u məmə, ‘Etəmim itəm otapəs rəhan pətan, in otəkəike mos-ipən naoa kit kəm in itəm tatəgətun məmə in tɨnapəs in.’#Dut 24:1-4; Mak 10:4 32Məto io, io iatən kəm itəmat məmə, okəmə pətan kit itəm təmol marɨt təsuwɨnən mehm suah pɨsɨn kit, məto rəhan iərman tatol tifos mətapəs in, kən suah un tatol təfagə rat. Kən okəmə pətan əh tatətəu-pən suah pɨsɨn, kən pətan əh tatol təfagə, məto nəmkakiəhən rəha iərman rəhan aupən. Kən suah u itəm tatit pətan əh, in mɨn tatol təfagə.”

Noanawɨl mɨn

33Kən Iesu təmən mɨn məmə, “Nəmotəto rəkɨs nəghatən kit mɨn itəm iəgətun mɨn kəmotən kəm rəhatat pipi mɨn aupən məmə, ‘Nəsotətgəhlən noanawɨl mɨn rəhatəmat itəm nəmotos, məto nəkotəkəike motol nat naka itəm nəmotos noanawɨl lan kəm Uhgɨn məmə nəkotol.’#1 Kor 7:10-11 #Lev 19:12; Nam 30:2; Dut 23:21 34Məto io, io iatən kəm itəmat məmə, sotos əmən noanawɨl o nat kit məmə otol rəhatəmat nəghatən təskasɨk. Sotosən noanawɨl o nego e neai məto-inu ikɨn əh Uhgɨn tatərəmərə lan, kən nolən əh tahmen məmə noatos noanawɨl o Uhgɨn.#Aes 66:1; Mat 23:22; Jem 5:12 35Kən sotosən noanawɨl o nətueintən məto-inu ikɨn əh Uhgɨn tatərəmərə lan, kən nolən əh tahmen məmə noatos noanawɨl o Uhgɨn. Kən sotosən noanawɨl o Jerusalem məto-inu ikɨn əh in taon rəha Uhgɨn, u in Kig asol ikɨn, kən nolən əh tahmen məmə noatos noanawɨl o Uhgɨn.#Sam 48:2; Aes 66:1 36Kən sotosən noanawɨl o rəhatəmat-kapə, məto-inu rəhatəmat nəsanənən tɨkə məmə nakotəuhlin noanutəmat kit tuwa məruən o mapɨn. Uhgɨn əm tatərəmərə e natɨmnat e nəmegəhən rəhatəmat. Kən nolən əh tahmen məmə noatos noanawɨl o Uhgɨn. 37Məto apəs rəhatəmat nəghatən nian rafin otən əm nɨpahrienən. Kən okəmə rəhatəmat nətəlɨgən e nat kit in ‘əwəh,’ kən nakotən əm məmə, ‘əwəh.’ Kən okəmə rəhatəmat nətəlɨgən e nat kit in ‘kəpə,’ kən nakotən əm məmə, ‘kəpə.’ Nəghatən mɨn itəm kotaprəkɨs-in ‘əwəh’ o ‘kəpə,’ koatɨsɨ-pən e Setan.”

Nalpɨnən

(Luk 6:29-30)

38Kən Iesu təmatəkəike matən məmə, “Nəmotəto rəkɨs nəghatən kit məmə, ‘Okəmə suah kit tərəkɨn nɨganəmtɨm kit, kən netəmim okotərəkɨn mɨn nɨganəmtɨn kit. Kən okəmə suah kit tərəkɨn nəluəm kit, kən netəmim okotərəkɨn mɨn nəluɨn kit.’#Eks 21:24; Lev 24:20; Dut 19:21 39Məto io, io iatən kəm itəmat məmə, nəsalpɨnən nəratən kəm etəmim itəm təmol tərat kəm ik. Okəmə suah kit təhai ik mem nɨkapɨm matɨp, kən nakəkəike maləlin-pən mɨn nɨkapɨm mol pəs tem mɨn. 40Kən okəmə suah kit tɨləs ik mian e kot, kən matəkəike ron ik məmə nakos-ipən rəham sot əkəku kəm in məmə otəg-ətuatɨp-in rəhatəlau nəratən, kən nakəkəike mos-ipən mɨn rəham sot asol. 41Kən okəmə mopael kit rəha netəm Rom tatəkəike ron ik məmə nəkɨləs rəhan kətɨm muwɨn kilometa kitiəh, məto ik nakəkəike mɨləs mɨn muwɨn kilometa kit mɨn tol kəiu. 42Okəmə suah kit tateasiə-in ron ik, kən ik nakəkəike mos-ipən kəm in. Kən okəmə suah kit tolkeike məmə in otos rəham nat kit muwɨn kənu mos mɨtəlɨg mɨn muwa, kən nəsənən məmə nakapəs, nakəkəike mos-ipən.”

Nolən rəha nolkeikeən tɨkɨmɨr mɨn

(Luk 6:27-28,32-36)

43Kən Iesu təmən mɨn məmə, “Nəmotəto rəkɨs məmə, ‘Onəkotolkeike rəhatəmat mɨn, kən motetəhau tɨkɨmɨr mɨn rəhatəmat.’#Lev 19:18 44Məto io, io iatən kəm itəmat məmə onəkotolkeike rəhatəmat tɨkɨmɨr mɨn, kən motəfak o netəm mɨn u itəm koatol nəratən kəm itəmat,#Eks 23:4-5; Luk 23:34; Wək 7:60; Rom 12:14,20 45kən nolən əh otəgətun məmə itəmat nenətɨ Uhgɨn rəhatəmat itəm tətatɨg ilɨs e nego e neai. Kən otol nəhlan məto-inu rəhatəmat tata Uhgɨn təmol mɨtgar tətasiəgəpɨn netəmim itəm kotəwɨr ne netəmim itəm kotərat, kən in mətahl-ipa nuhuən kəm netəm mɨn u itəm rəhalat nəmegəhən tətuatɨp, ne netəm mɨn u itəm rəhalat nəmegəhən təsətuatɨpən. 46?Okəmə nakotolkeike əm netəm mɨn u itəm kotolkeike itəmat, kən nɨkitəmat təht məmə Uhgɨn otətou itəmat o nolən kit itəm təwɨr? !Kəp! !Netəm mɨn u itəm koatos məni rəha takɨs, itəm katən məmə netəm rat, ilat mɨn kotolkeike ilat mɨn! 47?Kən okəmə nakotos əm itəmat mɨn neen moatəghat kəm ilat mɨn, məto tahro? ?Nɨkitəmat təht məmə nəkoatol nat kit itəm in təwɨr taprəkɨs-in netəm əpnapɨn? Kəp. Netəmim mɨn itəm kəsotɨtunən Uhgɨn, ilat mɨn koatol nəhlan. 48Tol nəhlan, itəmat nenətɨ Uhgɨn, nəkotəkəike motol nolən itəm in təwɨr mətuatɨp nian rafin, tahmen-pən əm məmə rəhatəmat Tata Uhgɨn in tatol.”#Lev 19:2; Dut 18:13

Iliyochaguliwa sasa

Matiu 5: tnn

Kuonyesha

Shirikisha

Nakili