The New Testament in the Baeguu language of the Solomon Islands

Baeguu

<div class="version vid1901 iso6393bvd" data-vid="1901" data-iso6393="bvd">
 <div class="book bkJHN">
 <div class="chapter ch13" data-usfm="JHN.13">
 <div class="label">13</div><div class="s1">Sa Disas nia taufia 'aena toa kwairooi nia ki</div><div class="p"> 1Si kada nai guu sui na Fangatasae ka liu naa, sa Disas 'e saitomana si kada nia 'e dao naa uri faasi lana fera ne 'i saegano ma oli lae naa sia Maa nia. Nia 'e liosau mai 'ana toa nia nai lao fera ne 'i saegano ka dao na 'uri nai, ma nia ka liosau 'ana toa nia lelea ka dao 'ana mae lana.</div><div class="p"> 2'I seeri, sa Disas fainia toa kwairooi nia ki, daka fanga kwaimani naa 'i saulafi, ma sa Saetan ka alua naa si lio uri fale lana sa Disas 'i 'abana malimae ki lao liona sa Diudas 'alakwa sa Saemon 'Iskariot. 3Sa Disas nia saitomana ne Maa nia 'e falea sui naa rigitaa ki 'i 'abana uri 'inito lae 'ana si doo ki sui. Ma nia ka saitomana ne God 'e fale nia mai, ma nia kai oli na kau sia God. 4'I seeri sa Disas ka tatae 'i langi fasi fanga lae, ka tangasua maku baita nai nia ruufia. Sui nia ka ngalia taolo nai ka karofolo ai 'i salafana. 5Sui nia ka kistainia kafo lao 'aitao baita nai, nia ka taufia naa 'aena toa kwairooi nia ki, sui ka ngalia taolo nai salafana ka usua lau guu 'ana 'aeda ki. 6Ma si kada nia sa kai taufia guu 'aena sa Saemon Bita, sa Bita ka bae 'urii fuana, &#8220;Nee wala Aofia, 'oe tara 'oko taufia lau gu 'aeku nee?&#8221;</div><div class="p"> 7Ma sa Disas ka luua ka 'urii, &#8220;Si kada nai, 'oe ulafusia 'ua gwamu si doo ne nau ku ilia 'ani 'oe ne. Ma sui boroi 'ana, 'oe totoo kau 'okoi saitomana malutana.&#8221;</div><div class="p"> 8Sa Bita ka bae 'urii, &#8220;Nau ku ote nau 'oko taufia 'aeku!&#8221;</div><div class="p">Ma sa Disas 'e luua ka 'urii, &#8220;Lea nau nao kwasi taufia 'aemu, ni 'oe nao lau waa kwairooi nau.&#8221;</div><div class="p"> 9Sa Bita 'e luua ka 'urii, &#8220;'Ee nao Aofia, 'o taufia lau guu gwauku fai 'abaku.&#8221;</div><div class="p"> 10Sa Disas ka bae 'urii, &#8220;Waa ne taunoni sui naa, 'aena gwana ne nia kai taufia, suli nonina 'e falu gwana. Kamolu molu falu gwamolua, ma sui ta nao lau kamolu sui ne molu falu.&#8221; 11Sa Disas 'e saea kera da falu si sui guu, suli nia saitomana sui naa waa ne kai fale nia 'i 'abana malimae ki.</div><div class="p"> 12Si kada sa Disas nia taufia 'aeda ki lelea ka sui naa, nia ka ruufia lau gwana maku nia. Sui nia oli ka gooru lau gwana fai kera. Nia ka ledi kera ka 'urii, &#8220;Nee, kamolu saitomana malutana si doo nai ku ilia fuamolu nai? 13Si doo nai toolangai lana 'e 'urii: Kamolu ne molu saea nau na waa ni toolangaidoo kamolu ma na Aofia kamolu, nia 'o'olo gwana nai. Nau na waa ni toolangaidoo kamolu ma na Aofia kamolu naa ne. 14Ma sui ta, nau na waa ni toolangaidoo kamolu ma na Aofia kamolu boroi nai ku taufia gwaku 'aemolu ki nai. Doo ne adea guu, 'i matangamolu nee, kamolu molu ka taufia 'aena toolamolu, ma toolamolu ki daka taufia lau gu 'aemolu. 15Nau ku ilia si doo nai uri kamolu suai molu ka ilia lau guu, 'uri nai ku ilia nai. 16Ku faarongo mamana 'ani kamolu, na waa ni rao 'e nao si 'initoa si talua waa baita ne nia rao fuana. Ma na waa ne da odua gwada uri lae kau ka faarongo, 'e nao si 'initoa si talua waa baita ne odu nia kau. 17Kamolu molu saitomana naa doo neki ku toolangainia siamolu nai. Aia, lea kamolu molu lea kau molu ka ilia naa, tara kamolu kai ele tasa.</div><div class="p"> 18&#8220;Nau nao kwasi saea lau ni kamolu sui guu. Nau ku saitomana gwaku toa ne ku fili kera sui naa. Aia, ma waa ne kai 'ole nau boroi, nia kai ilia naa uri si baea bae lao kekeda laa abu ka mamana naa, bae nia bae 'urii, &#8216;Na waa ne miri fanga kwaimani gwaaria, nia naa ne malimae 'ani nau.&#8217; #Sam 41:9 19Nau ku faarongo kamolu naa 'ana si doo nai 'ana taue 'ua guu, uri lea si doo nai ka dao boroi mai, kamolu ka faamamanea naa ne &#8216;Nau Naa Ne&#8217;. 20Si doo mamane ku saea fuamolu ne, tii gwana ne nia gwalea waa nau ku falea mai, waa nai nia gwale nau lau guu. Ma tii gwana ne gwale nau, nia gwalea lau guu waa ne nia fale nau mai.&#8221;</div><div class="s1">Si baea suli sa Diudas</div><div class="r">(Matiu 26:20-25; Maak 14:17-21; Luk 22:21-23)</div><div class="p"> 21Burina sa Disas nia saea si doo nai, na manata lana ka isifufuli, nia ka bae folaa siada ka 'urii, &#8220;Ku faarongo mamana 'ani kamolu. Tii waa 'ani kamolu nia 'olemaelaku naa.&#8221;</div><div class="p"> 22Si kada nai na toa kwairooi ki kera daka bubungi kera kwailiu, suli kera nao dasi saitomana lau gwada sa tii ne sa Disas nia fuutona nai. 23Si kada nai, ta waa 'ana toa kwairooi nia ki, waa bae nia liosau 'ani nia, 'e gooru karangia kau sa Disas. 24Ma sa Saemon Bita ka kwaikaru kau fua sa wala nai, uri sa wala nai ka ledia kau sa Disas uri tii 'ani kera nai nia fuutoi nai. 25Na waa kwairooi bae sa Disas liosau 'ani nia bae ka fuuaro kau fua sa Disas ka 'urii, &#8220;Nee wala Aofia, ma sa tii gu nai 'oe bae 'oko fuutoi nai?&#8221;</div><div class="p"> 26Sa Disas 'e luu nia ka 'urii, &#8220;Na waa nai ne tara nau kwai felengainia si beret nee lao titiu 'ana sulu fuu sui kwai faa fuana ka 'ani. Waa ne 'o suana tara ku ilia si doo nai 'ani nia, nia waa nai naa nai.&#8221; 'I seeri guu, sa Disas ka felengainia naa si beret nai laona titiu sulu nai, sui ka faa kau fua sa Diudas 'alakwa nai sa Saemon 'Iskariot. 27Sa Diudas 'e 'ani si beret nai sui, sa Saetan ka ruufi nia naa. Ma sa Disas ka bae 'urii fuana, &#8220;'O ili 'ali'ali naa 'ana si doo bae 'o manata toi 'okoi ilia bae.&#8221; 28Sui ka nao ta waa 'ana toa kwairooi nai ki da fanga kwaimani nai si filoa guu si doo ne adea nia ka bae 'uri nai fua sa Diudas. 29Tai waa 'ani kera daka kwaifii 'ada sae sa Disas 'e saea si doo nai fua sa Diudas uri lea ka foli lau mai tai fanga fuada fua fanga kwaimania nai, suli sa Diudas ne lio suli wai malefo kera. Kera daka manata toi lea nao, alamia sa Disas 'e dooria uri sa Diudas ka faa kau tasi malefo fua 'adomi lana toaa siofaa ki ne ka bae 'uri nai fuana nai.</div><div class="p"> 30Burina 'ua guu sa Diudas 'e 'ani si beret nai, nia 'ali'ali ka ruu na kau 'i maa. Ma 'i seeri faanoe ka rodo naa.</div><div class="s1">Molu liosau 'ani kamolu kwailiu</div><div class="p"> 31Si kada sa Diudas nia lea naa, sa Disas ka bae 'urii, &#8220;Si kada bae uri faa'inito laku nau 'Alakwa nia Wane, nia ne dao naa nee. Ma si doo ne kai fuli 'ani nau nia kai faa'initoaa lau guu God. 32Lea si doo ne kai fuli 'ani nau 'e faa'initoaa God, 'i seeri God boroi nia kai faa'inito nau lau guu 'ana si doo ne nia kai ilia. Ma God nia kai faa'inito 'ali'ali gwana 'ani nau, nao si tau lau. 33Wela nau ki 'ae, nau kwai too fai kamolu si tau naa sui molu ka nanisi nau. Nau kwai faarongo kamolu lau guu 'ana si doo bae ku faarongoa mai 'ana toa gwaungai kera toaa Diu ki bae nau ku 'urii, &#8216;Kamolu 'afitai molu ka lea fai nau kula ne nau ku lea uria&#8217; 34Si baea fifii falu nau ne ku falea fuamolu nia 'urii: Molu liosau 'ani kamolu kwailiu ka 'uria lau guu ne nau ku liosau 'ani kamolu. 35Lelea kamolu molu liosau 'uri nai 'ani kamolu kwailiu, toae ki sui guu kera da kai lio saitomana ne kamolu na toa kwairooi nau.&#8221;</div><div class="s1">Sa Bita totoo kai tofea sa Disas</div><div class="r">(Matiu 26:31-35; Maak 14:27-31; Luk 22:31-34)</div><div class="p"> 36Sui sa Saemon Bita 'e ledia sa Disas ka 'urii, &#8220;Wala Aofia 'ae, 'i fai ne tara 'oe kai lea uria nai?&#8221;</div><div class="p">Sa Disas 'e luua ka 'urii, &#8220;Si kula ne nau kwai lea uria, kamolu 'afitai molu ka lea gu uria fai nau. Sui boroi 'ana tara tafa dani, kamolu kai lea lau gu kau buriku.&#8221;</div><div class="p"> 37Sui sa Bita ka ledi lau 'urii, &#8220;Wala Aofia 'ae, tee ne adea ka 'afitai fuameli uri lea kwaimani lae na fai 'oe? Nau ta waa ku maasia gwaku mae lae fuamu ne wala.&#8221;</div><div class="p"> 38Sa Disas 'e luu nia ka bae 'urii, &#8220;Nee wala, 'oe bobola boroi fai mae lae fuaku nee? Si doo mamane ku saea mone fuamu 'e 'urii, 'oe tara 'o tofe nau 'ana olu si kada fatai sui karai kafi 'ai 'i 'ofaidani.&#8221;</div>
 </div>
 </div>
</div>

Si kada nai guu sui na Fangatasae ka liu naa, sa Disas 'e saitomana si kada nia 'e dao naa uri faasi lana fera ne 'i saegano ma oli lae naa sia Maa nia. Nia 'e liosau mai 'ana toa nia nai lao fera ne 'i saegano ka dao na 'uri nai, ma nia ka liosau 'ana toa nia lelea ka dao 'ana mae lana.
'I seeri, sa Disas fainia toa kwairooi nia ki, daka fanga kwaimani naa 'i saulafi, ma sa Saetan ka alua naa si lio uri fale lana sa Disas 'i 'abana malimae ki lao liona sa Diudas 'alakwa sa Saemon 'Iskariot. Sa Disas nia saitomana ne Maa nia 'e falea sui naa rigitaa ki 'i 'abana uri 'inito lae 'ana si doo ki sui. Ma nia ka saitomana ne God 'e fale nia mai, ma nia kai oli na kau sia God. 'I seeri sa Disas ka tatae 'i langi fasi fanga lae, ka tangasua maku baita nai nia ruufia. Sui nia ka ngalia taolo nai ka karofolo ai 'i salafana. Sui nia ka kistainia kafo lao 'aitao baita nai, nia ka taufia naa 'aena toa kwairooi nia ki, sui ka ngalia taolo nai salafana ka usua lau guu 'ana 'aeda ki. Ma si kada nia sa kai taufia guu 'aena sa Saemon Bita, sa Bita ka bae 'urii fuana, “Nee wala Aofia, 'oe tara 'oko taufia lau gu 'aeku nee?”
Ma sa Disas ka luua ka 'urii, “Si kada nai, 'oe ulafusia 'ua gwamu si doo ne nau ku ilia 'ani 'oe ne. Ma sui boroi 'ana, 'oe totoo kau 'okoi saitomana malutana.”
Sa Bita ka bae 'urii, “Nau ku ote nau 'oko taufia 'aeku!”
Ma sa Disas 'e luua ka 'urii, “Lea nau nao kwasi taufia 'aemu, ni 'oe nao lau waa kwairooi nau.”
Sa Bita 'e luua ka 'urii, “'Ee nao Aofia, 'o taufia lau guu gwauku fai 'abaku.”
Sa Disas ka bae 'urii, “Waa ne taunoni sui naa, 'aena gwana ne nia kai taufia, suli nonina 'e falu gwana. Kamolu molu falu gwamolua, ma sui ta nao lau kamolu sui ne molu falu.” Sa Disas 'e saea kera da falu si sui guu, suli nia saitomana sui naa waa ne kai fale nia 'i 'abana malimae ki.
Si kada sa Disas nia taufia 'aeda ki lelea ka sui naa, nia ka ruufia lau gwana maku nia. Sui nia oli ka gooru lau gwana fai kera. Nia ka ledi kera ka 'urii, “Nee, kamolu saitomana malutana si doo nai ku ilia fuamolu nai? Si doo nai toolangai lana 'e 'urii: Kamolu ne molu saea nau na waa ni toolangaidoo kamolu ma na Aofia kamolu, nia 'o'olo gwana nai. Nau na waa ni toolangaidoo kamolu ma na Aofia kamolu naa ne. Ma sui ta, nau na waa ni toolangaidoo kamolu ma na Aofia kamolu boroi nai ku taufia gwaku 'aemolu ki nai. Doo ne adea guu, 'i matangamolu nee, kamolu molu ka taufia 'aena toolamolu, ma toolamolu ki daka taufia lau gu 'aemolu. Nau ku ilia si doo nai uri kamolu suai molu ka ilia lau guu, 'uri nai ku ilia nai. Ku faarongo mamana 'ani kamolu, na waa ni rao 'e nao si 'initoa si talua waa baita ne nia rao fuana. Ma na waa ne da odua gwada uri lae kau ka faarongo, 'e nao si 'initoa si talua waa baita ne odu nia kau. Kamolu molu saitomana naa doo neki ku toolangainia siamolu nai. Aia, lea kamolu molu lea kau molu ka ilia naa, tara kamolu kai ele tasa.
“Nau nao kwasi saea lau ni kamolu sui guu. Nau ku saitomana gwaku toa ne ku fili kera sui naa. Aia, ma waa ne kai 'ole nau boroi, nia kai ilia naa uri si baea bae lao kekeda laa abu ka mamana naa, bae nia bae 'urii, ‘Na waa ne miri fanga kwaimani gwaaria, nia naa ne malimae 'ani nau.’ Nau ku faarongo kamolu naa 'ana si doo nai 'ana taue 'ua guu, uri lea si doo nai ka dao boroi mai, kamolu ka faamamanea naa ne ‘Nau Naa Ne’. Si doo mamane ku saea fuamolu ne, tii gwana ne nia gwalea waa nau ku falea mai, waa nai nia gwale nau lau guu. Ma tii gwana ne gwale nau, nia gwalea lau guu waa ne nia fale nau mai.”


Burina sa Disas nia saea si doo nai, na manata lana ka isifufuli, nia ka bae folaa siada ka 'urii, “Ku faarongo mamana 'ani kamolu. Tii waa 'ani kamolu nia 'olemaelaku naa.”
Si kada nai na toa kwairooi ki kera daka bubungi kera kwailiu, suli kera nao dasi saitomana lau gwada sa tii ne sa Disas nia fuutona nai. Si kada nai, ta waa 'ana toa kwairooi nia ki, waa bae nia liosau 'ani nia, 'e gooru karangia kau sa Disas. Ma sa Saemon Bita ka kwaikaru kau fua sa wala nai, uri sa wala nai ka ledia kau sa Disas uri tii 'ani kera nai nia fuutoi nai. Na waa kwairooi bae sa Disas liosau 'ani nia bae ka fuuaro kau fua sa Disas ka 'urii, “Nee wala Aofia, ma sa tii gu nai 'oe bae 'oko fuutoi nai?”
Sa Disas 'e luu nia ka 'urii, “Na waa nai ne tara nau kwai felengainia si beret nee lao titiu 'ana sulu fuu sui kwai faa fuana ka 'ani. Waa ne 'o suana tara ku ilia si doo nai 'ani nia, nia waa nai naa nai.” 'I seeri guu, sa Disas ka felengainia naa si beret nai laona titiu sulu nai, sui ka faa kau fua sa Diudas 'alakwa nai sa Saemon 'Iskariot. Sa Diudas 'e 'ani si beret nai sui, sa Saetan ka ruufi nia naa. Ma sa Disas ka bae 'urii fuana, “'O ili 'ali'ali naa 'ana si doo bae 'o manata toi 'okoi ilia bae.” Sui ka nao ta waa 'ana toa kwairooi nai ki da fanga kwaimani nai si filoa guu si doo ne adea nia ka bae 'uri nai fua sa Diudas. Tai waa 'ani kera daka kwaifii 'ada sae sa Disas 'e saea si doo nai fua sa Diudas uri lea ka foli lau mai tai fanga fuada fua fanga kwaimania nai, suli sa Diudas ne lio suli wai malefo kera. Kera daka manata toi lea nao, alamia sa Disas 'e dooria uri sa Diudas ka faa kau tasi malefo fua 'adomi lana toaa siofaa ki ne ka bae 'uri nai fuana nai.
Burina 'ua guu sa Diudas 'e 'ani si beret nai, nia 'ali'ali ka ruu na kau 'i maa. Ma 'i seeri faanoe ka rodo naa.

Si kada sa Diudas nia lea naa, sa Disas ka bae 'urii, “Si kada bae uri faa'inito laku nau 'Alakwa nia Wane, nia ne dao naa nee. Ma si doo ne kai fuli 'ani nau nia kai faa'initoaa lau guu God. Lea si doo ne kai fuli 'ani nau 'e faa'initoaa God, 'i seeri God boroi nia kai faa'inito nau lau guu 'ana si doo ne nia kai ilia. Ma God nia kai faa'inito 'ali'ali gwana 'ani nau, nao si tau lau. Wela nau ki 'ae, nau kwai too fai kamolu si tau naa sui molu ka nanisi nau. Nau kwai faarongo kamolu lau guu 'ana si doo bae ku faarongoa mai 'ana toa gwaungai kera toaa Diu ki bae nau ku 'urii, ‘Kamolu 'afitai molu ka lea fai nau kula ne nau ku lea uria’ Si baea fifii falu nau ne ku falea fuamolu nia 'urii: Molu liosau 'ani kamolu kwailiu ka 'uria lau guu ne nau ku liosau 'ani kamolu. Lelea kamolu molu liosau 'uri nai 'ani kamolu kwailiu, toae ki sui guu kera da kai lio saitomana ne kamolu na toa kwairooi nau.”


Sui sa Saemon Bita 'e ledia sa Disas ka 'urii, “Wala Aofia 'ae, 'i fai ne tara 'oe kai lea uria nai?”
Sa Disas 'e luua ka 'urii, “Si kula ne nau kwai lea uria, kamolu 'afitai molu ka lea gu uria fai nau. Sui boroi 'ana tara tafa dani, kamolu kai lea lau gu kau buriku.”
Sui sa Bita ka ledi lau 'urii, “Wala Aofia 'ae, tee ne adea ka 'afitai fuameli uri lea kwaimani lae na fai 'oe? Nau ta waa ku maasia gwaku mae lae fuamu ne wala.”
Sa Disas 'e luu nia ka bae 'urii, “Nee wala, 'oe bobola boroi fai mae lae fuaku nee? Si doo mamane ku saea mone fuamu 'e 'urii, 'oe tara 'o tofe nau 'ana olu si kada fatai sui karai kafi 'ai 'i 'ofaidani.”

Sikiliza Dion 13