©️2024 Luke Initiative for Scripture Translation

Mbu bwahyi tá mǝl pana tǝ́ hyá tsafǝ wsa tá mǝlvǝ kwapama ghuma. Tǝ́ hyá tsafǝ wsa tǝ́ ghuma na fa kwa miya mbwa tá nanǝ wsa tá mǝlvǝ, tǝ nca hyi tǝ tsǝma, tǝ́ hyá nu miya ˈYaatǝghuma mbu. Batǝ kha, ndwakul Tiyofilus, ani wayi tá fǝ nci tǝ wsa hǝzhi pana tǝ́ za gha mǝlvǝ sǝkǝ tǝ naisha kha, waya nanǝ ndǝr tá tsǝ niya tsafa gha pana tǝ́ za mǝlvǝ. Batǝ wana shitǝ nazakǝ wsa hǝnyi pana tǝ́ mbwa dlǝdlǝɓa ká gha.

Kimbǝ vǝnga tá Hiridus ngha kwa Yaahudiya, wa nontǝ ndwa ɗa man shi ndwai mbwa kanǝ Zakariya, kimbǝ mbwa ɗa mana mbǝ ghya Abija.Tlǝma ndwa kula ghya nji Alisabatu, hulfayi Haruna zi. kikya hyi ɓukǝ wa hyi tá mǝl ndza nder kuma ˈYaatǝghum, tǝ́ hyá nyi datla wsa tǝ́ ˈYaatǝghuma nu nǝ mbwa mǝl. A má ˈyashika kǝla ghǝtǝnu tǝna cinǝ Alisabatu, kikya hyi wa hyá nhalivǝ.
Tǝ́ nontǝ vǝzhi, Zakariya nǝ njá mǝl tlǝna nji ngga ɗa man kimbǝ pwai mbwá gǝgyi 'Yaatǝghum pana tǝ́ mbwa vǝl nǝ mbwa mǝl bum. Pana tǝ́ mbwa ɗa mana sǝntǝva mǝl tlana hyi, tǝ́ mbwá nta ghǝnji nǝ njá dzǝmbǝ tǝ pwai mbwa gǝgyi ˈYaatǝghum tǝ, nǝ njá tǝlǝ uruduwa nkyitǝ kunkushi. Tǝ́ njá dzǝmbǝ, Mbu mma wa pǝlyi tǝ babalǝ, nǝ hya mǝl adǝwa kwa vǝngai njá tǝl urduwang tǝ.
Ghǝtǝni shitu, gwara ani malaˈika Timwa tá cillava ghǝnji, tǝ́ njá tlǝtǝ ba mazǝm tǝva bagaɗi, tǝ pwa tǝlǝ urudu. Mana na nǝ malaˈika Zakariya na, tǝ́ njá ghǝghatǝvǝ, tǝ́ hadlǝna sǝ ghǝnji. A má tǝ́ malaˈikangá ɗa kǝshi ghǝnji na, “Ani hadlǝn má, Zakariya, wa 'Yaatǝghuma dlǝw adǝwa gha, wa malǝnga Alisabatuwi ya zugha gha. Nǝ gha tǝ fǝ tlǝma ghǝnji Yohanna. Má mbwá ya ghǝnji na, wa ni gar gaɓyi mbwa tǝ va punǝ gha. Wa zughangǝi ndza ndwakul kuma Timwa. Kǝi sa mbadlǝ ɓaw, tá wu wsangǝ na ɗantǝkǝ nkwaɓa. Wa mbwi hǝitǝ ghǝnji nǝ mpǝnya ˈYaatǝghum na ɗaw-ɗaw zhai mbwa tǝ ya ghǝnji. Ghǝnj ndwai mbakǝ mbwa kwa Israˈila bwahyi sǝkǝ kǝla ˈYaatǝghuma hyi. Ghǝnji gha tǝ́ sǝka ká Timwa, nǝ njá tǝ mǝl tlǝna nji nǝ nggala nji kikya pangga Iliya ndwa nu miya ˈYaatǝghum. Wi kǝl ndza ndǝr sǝkǝ kwapama ˈyashikǝ ghǝtǝni mbwa tá ya ghǝtǝn. Wi mbakǝntǝkǝ mbwá ka nyi nazakǝ nǝ hya ndza mbwa nyi nazakǝ ɓa nkwaɓa ndǝr, tǝ kha nǝ njá tǝ mǝl mbunga ya ˈYaatǝghum.”
Tǝ́ Zakariya ɗa kǝshi malaˈikangǝ na, “Ndza niya shitǝ miya tǝ́ gha zha nta na, wi mǝlvǝ ri? Ani wa ya nhalivǝ malkǝra mma kha.”
Tǝ́ malaˈikanga ɗana, “Zhi Jibraˈilu ndwa hǝlkǝ tǝ vapuna ˈYaatǝghum. ˈYaatǝghum tá vǝl zhi niya sǝkǝ nu miya ndǝrǝ na ká gha. A má wana kanǝ miyangǝ, nai ndza nazakǝ nǝ vǝnga za sǝkǝ. Batǝ kha, mi wana ndzata ngyitǝ, kǝi mbanǝ mma miya naw, gwi nǝ miya tǝ́ mbu na nwa mǝltǝvǝ.”
Tǝ́ mbwá ndzo ndzi nǝ hya mbu sǝvwa Zakariya, tǝ́ hya ˈyinga wsa tá mǝlvǝ tǝ́ njá shavǝ kimbǝ ghya ˈYaatǝghum. Mana sǝvwa nji na, ka mbanǝ miyi ɓa nǝ miya njuw, tana kha tǝ́ hya shitǝ na, wa nanǝ wsi mahǝlakǝ kimbǝ ghya ˈYaatǝghum. Tǝ́ njá miya ghǝtǝn gwi nǝ pǝla, a má ka mbanǝ mi ɓa nǝ miya njiw.
Mana gwi mǝl tlǝna nja nji na, tǝ́ njá mbakǝvǝ tsu mbǝ ghya nji. Taimbula kha, tǝ́ malǝngaiya kǝl hur, tǝ́ za funǝ ghǝna nanta ngga tǝlyi ncwǝf. Tǝ́ Alisabatuwa ɗana, “Pǝlǝtsǝ kha wa ˈYaatǝghuma nani jijikuniya, wa kǝlizi hawa zhi mbǝ mbu.”

Mana mǝltǝ Tǝlyi nkwanga Alisabatu na kǝltǝ hura zǝ na, tǝ́ ˈYaatǝghuma vǝl malaˈika Jibraˈilu tsu mbi nontǝ ghum kimbǝ Galili, nai mbwa kanǝ Nazarat. Tǝ́ njá vǝl ghǝnji tsu kǝla nontǝ namalkǝi mbwa zhǝta ka Yusufu, kimbǝ hulfayi Dauda. Tlǝma namalkangǝ na Maryamumu. Mana sǝkǝ malaˈikangǝ kǝla ghǝzi na, tǝ́ njá ɗana, “ Usi! Wa Timwa daɓǝ ghǝtǝna gha, nǝ njá pǝtlǝ miya ndǝra gha!”
Mana fata Maryamumu pana tǝ́ mbwa miyi nǝ ghǝzi na, tǝ́ za ghǝghatǝvǝ ɗakǝɗakǝ, zǝhu za ˈyanga wsu na wu nina tsanwala miyi nǝ ndu kha ri. Tǝ́ malaˈikanga ɗa kǝshi ghǝzi na, “Ani hadlǝn má, Maryamumu. Wa ná kumanǝ ndza ndǝr kuma ˈYaatǝghum.

Ani wa ni kǝl hur,
wa ni ya zughǝ,
nǝ gha tǝ fǝ tlǝma ghǝnji Yǝso.
Wi ndza ndwa kul,
wa mbwi ka ghǝnji nǝ
zugha ˈYaatǝghum ndwa ndatǝ kul,
Wa Timwa ˈYaatǝghumi vǝl
ɗa ngha taihya ghǝnji Dauda.
Wi ɗa ngha mbǝ ghya Yaakubu naka wdu,
ɗa ngga nji ma kǝi wdu ɓaw!”

Tǝ́ Maryamuwa ɗa kǝshi malaˈikangǝ na, “Ndza nǝ wsu zha banǝ mǝlvǝ, ani zhi ngyi dzǝtǝ shitǝ wsai mbwa kanǝ zalu ri?”
Tǝ́ malaˈikanga wayi tǝ́ njá ɗana,“Wa wsakwa ˈYaatǝghum na ɗawɗawi sǝkǝ tǝ ghǝn gha, nggala ˈYaatǝghum mma wi mbutukǝ gha. Batǝ kha zugha zha na ɗawɗaw nai ya mbu, wa mbwi ɗa kǝshi ghǝnji zugha ˈYaatǝghum. Ani Alisabatu zǝrama, nai mbu tá ɗana cin zi, na ndza zi zha, hurvǝ tǝlyi nkwang, kimbǝ nhala zi. Wsa shi na nkyangai nggala ˈYaatǝghumu.”
Tǝ́ Maryamuwa ɗana, “Mavva ˈYaatǝghum yi, nkwai nǝ za ndza panatǝ gha nu.” Tǝ malaˈikanga kavǝ.

Kimbǝ vǝnga na, Tǝ́ Maryamuwa tlǝ tǝ za tsu kakar mbǝ nontǝ mǝlmǝ mbǝ pǝlyi tǝ hahai Yaahudiya. Tǝ́ za dzǝmbǝ ghya Zakariya, tǝ za miyi nǝ Alisabatu. Mana gwi miya zi na, tǝ́ Alisabatuwa fá zugha kwa huraza cucughǝ. Tǝ́ mbwa nhaitǝ Alisabatu nǝ wsaghwa ɗawɗaw. Tǝ za kafǝ wulyi nǝ ngalǝ tǝ za ɗana,“ Ndwi kǝi barka ná mbǝ mmai, zugha kwa hurǝ gha mma, ndwi kǝi barka nji! Ndza tǝ́ wsa ndǝr na sǝkǝ tǝ ghǝnya ri, pǝltsǝ nggwai Timwa nǝ za sǝkǝ kǝla zhi ri? Mana fatǝ ya nǝ gha miyi na, tǝ́ zugha kwa hurya cucughǝ ɗakǝɗakǝ batǝ gar. Ndu kǝi barka ná natǝ gha ngyitǝ nǝ wsatǝ Timwa zha vǝla gha wi ndza nazakǝ!”

Tǝ́ Maryamuwa ɗana,
“Halyi ya hum ˈYaatǝghum.
Mpǝnyi ya gar batǝ ˈYaatǝghum ndwa dlǝghǝn ya,
batǝ mavva njiyi tǝna ndza zi nontǝ wsu ɓayu,
sǝkǝtǝ naisha wa datla mbwi ɗa kǝshi zhi na,
ndukǝi barka yi,
batǝ wsa kukula tǝ́ ˈYaatǝghuma
mǝla zhi.
Tlǝma nji na ɗawɗaw.
Kwa vǝnga na sǝkǝtǝ nontǝ vǝngǝ,
wi nǝ jijikuna mbwá vǝl kula ghǝnji.
Nǝ pǝla nji na nǝ nggal tǝ́ njá mǝl wsa kukul.
Tǝ́ nja ndangǝntǝkǝ mbwa kǝl ghǝn
nǝ datla wsatǝ́ hya fǝ ghǝna ghǝzi
kwa halya hyi.
Tǝ́ njá fǝntǝkǝ nghanghamǝ sǝka tǝ kula hyi,
tǝ́ njá kǝl mbwa ká nontǝ wsu.
Tǝ́ njá vǝl wsa ndǝra ka mbwa ɗa mmá,
tǝ́ njá tsǝkǝntǝkǝ mbwa ndza wsu kǝn nǝ pǝla jaja. Tǝ́ njá vala mavǝvva nji mbwa kwa Israiˈla,
wa ˈyingatǝ mǝl ndza ndǝra kambungǝi.
Pana tǝ́ njá nwa ka ˈyi tai ghuma,
Ibrahim ɓa ˈyashika nji naka wdu!”

Maryamu ɓa Alisabatu tǝ́ hyá ndza ngga tǝlyi wa ɗa makǝn, zhai za mbakǝvǝ tsu mbǝ ghyi.

Mana mǝltǝva vǝngǝ ya zǝ na, tǝ́ Alisabatuwa ya zughǝ. Ntuvainta ˈyi hulfa zǝ tǝ́ hyá gar ɗakǝɗakǝ na fatǝ hyi wa za ya, tǝ́ hyá vala ghǝzi nǝ gar batǝ pǝtlǝ miya ndǝra tǝ Timwa mǝla ghǝzi.
Mana mǝltǝ hi tǝghǝsa zughangǝ na, tǝ́ hyá sǝkǝ tlá bǝdzanwa ghǝnji. Wa hya nggi nǝ hyá fǝ́ tlǝma tǝngaiya ghǝnji, Zakariya. A má tǝ́ nggwaya ɗana, “Anggǝi! wa mbu ká ghǝnji nǝ Yohanna.”
Tǝ́ hyá ɗa kǝshi ghǝzi na, “Wu ndwa mbǝ hulfanu na ndza tlǝma zha kǝn ri?”
Tǝ́ hyá yiw wsu kǝla tǝngai zughangǝ nǝ pǝla, nǝ njá nu tlǝma fá mbwa zughangǝi.
Tǝ́ njá yiwu wsá tsafǝ, tǝ́ njá tsafǝ, “Tlǝma nji Yohanna.” Datla mbwi tǝ́ hyá nǝ pa mahǝlakǝ! Kalama gyata tǝ́ njá gha mi, tǝ́ njá gha hum ˈYaatǝghum. Wa hadlǝna shi datla mbwá tǝ vapuna nji. Tǝ́ mbwá nunu pǝltsǝ tama mbǝ pǝlya tǝ haihai Yaahudiya. Datla ndwa tá fatǝ wsa tá mǝlvǝ zha, nǝ njá ˈyinga wsu nǝ njá ɗana, “Wu wsai ndza zugha na ghǝzi ri?” Batǝ wa mbwá shitǝ na wa pǝla ˈYaatǝghum tǝ ghǝna nji.

Tǝ́ mpǝnya ɗawɗawa ˈYaatǝghuma haitǝ Zakariya, tǝngai Yohanna, tǝ́ njá nu miya tǝ́ ˈYaatǝghuma ntá ghǝnji nai mǝlǝvǝ,
“Barka ani Timwa, ˈYaatǝghuma Israˈla!
Wa sǝkǝ tǝ́ njá vala mbungai,
tǝ́ njá kǝlǝntǝkǝ ghǝtǝn satǝ mbǝ nggraw. Tǝ́ njá vǝl ndwa dlǝghǝna ghuma satǝ mbǝ nggraw,
ndwa nǝ nggal kimbǝ ghya mavva nji Dauda.
Pana tǝ́ njá mbara nutǝ kwa vǝngangǝ,
bakala mbwa nu miya ˈYaatǝghuma ɗawɗaw na,
Wi dlǝwi ghuma mbǝ pala mbwa ká nggyi nca ghuma,
ɓa datla mbwa ká nggyi nǝ hyá nǝ ghuma.
Bakimbǝ kha tǝ́ njá cilǝ tuhur tǝghǝna 'yi tayi,
bakimbǝ ˈyinga ghuma wsa tǝ́ njá mbara nutǝ na ndǝrǝ,
Tǝ zhimfǝla tǝ́ njá zhǝma ká Timwa Ibrahim,
na wa nji dlǝwi ghuma mbǝ pala mbwa ká nggyi nca ghuma
Kambaraka nǝ ghuma nyi ghǝnji gala hadlǝn,
Nǝ ghuma ndza ɗawɗaw
nǝ ghuma mǝl tlǝna ndǝr
kuma ˈYaatǝghum bum.”
“Gha mma zugha na wa mbwi ɗa kǝshi gha na,
zugha ˈYaatǝghum na nda tǝ kul.
Wani ghatǝ sǝká Timwa,
kambaraka nǝ gha mǝl nkwala ghǝnji.
Kambaraka nǝ gha nu nkwala dlǝghǝna mbungai,
bakimbǝ yafa dzaiɓai hyá ghǝtǝn.
Bakimbǝ tuhura na kǝla ˈYaatǝghuma ghuma,
ɓǝla nji ngga dlǝghǝn wi sǝka hura ghum nǝza ɓǝla ghuma,
Nǝ za ɓǝl tǝ ghǝna mbwa ndza mbǝ nkutlǝ,
ɓa mbwa ndza tǝ wsakwa ntwi,
nǝ njá nyi nǝ ghuma konkwala ndǝr.”
Tǝ́ Yohanna kǝl, nǝ nggala nji kimbǝ wsakwa ɗawɗaw. Tǝ́ njá ndza-ndza nji ko ntu, gwi vǝnga tǝ́ njá satǝ ká mǝl waˈaziya ká mbwa kwa Israila.

Terera ku Luka 1