<div class="version vid2505 iso6393mlt" data-vid="2505" data-iso6393="mlt">
   <div class="book bkJHN">
      <div class="chapter chINTRO1" data-usfm="JHN.INTRO1">
         <div class="imt"><span class="content">&#294;arsa &#295;afifa lejn il-ktieb</span></div><div class="ip"><span class="content">Min hu &#288;es&#249; Kristu? Din hi l-mistoqsija li jwie&#289;eb il-kittieb tar-raba&#8217; evan&#289;elju. Permezz ta&#8217; innu u&#380;at mill-ewwel insara, il-kittieb isejja&#295; lil &#288;es&#249; &#8220;il-Verb&#8221;, ji&#289;ifieri, il-Kelma Eterna ta&#8217; Alla li sar bniedem u g&#295;ex fost il-bnedmin.</span></div><div class="ip"><span class="content">Fuq fomm &#288;wanni l-Battista jitpo&#289;&#289;a l-kliem li jiddeskrivu l-missjoni tal-Iben ta&#8217; Alla: &#8220;Dan hu l-&#294;aruf ta&#8217; Alla li jne&#295;&#295;i d-dnub tad-dinja&#8221; (1,29). Filippu jag&#295;raf lil &#288;es&#249; b&#295;ala &#8220;dak li fuqu kitbu Mos&#232; fil-Li&#289;i, u l-profeti fil-kotba tag&#295;hom&#8221; (1,45). Natanjel jissi&#289;illa l-identit&#224; ta&#8217; &#288;es&#249; bil-kliem: &#8220;int l-Iben ta&#8217; Alla, inti s-sultan ta&#8217; I&#380;rael&#8221; (1,49).</span></div><div class="ip"><span class="content">F&#8217;dan l-evan&#289;elju, il-mirakli huma &#8220;sinjali&#8221; li jixhdu li &#288;es&#249; hu s-Salvatur, l-Iben ta&#8217; Alla. Huma sinjali wkoll tal-fatt li l-Iben hu xbieha li tidher tal-Missier, u li b&#295;all-Missier ma jieqaf qatt ja&#295;dem biex jag&#295;ti l-&#295;ajja lil kull min irid jir&#267;eviha. Pass pass jinbena l-vja&#289;&#289; lejn il-mument tal-glorifikazzjoni tal-Messija li jsib il-qu&#267;&#267;ata tieg&#295;u fuq is-salib.</span></div><div class="ip"><span class="content">L-istorja ta&#8217; &#288;es&#249; f&#8217;dan l-evan&#289;elju titwassal b&#8217;mod differenti milli fit-tlieta l-o&#295;ra. L-A&#295;bar it-Tajba to&#295;ro&#289; mill-&#295;afna diskorsi ta&#8217; &#288;es&#249; nnifsu ma&#8217; persuni differenti li jiltaqg&#295;u mieg&#295;u u jilqg&#295;uh. Hawn ukoll insibu s-seba&#8217; </span><span class="iqt"><span class="content">&#8220;jien hu&#8221;</span></span><span class="content"> li &#288;es&#249; jg&#295;id dwaru nnifsu, per e&#380;empju: &#8220;Jien hu r-rag&#295;aj it-tajjeb&#8221;, &#8220;Jien hu t-triq, is-sewwa u l-&#295;ajja&#8221;, &#8220;Jien hu l-qawmien u l-&#295;ajja&#8221;.</span></div><div class="ip"><span class="content">L-evan&#289;elista jg&#295;id hu stess l-iskop g&#295;aliex kiteb. Hu qed isejja&#295; lill-insara biex ipo&#289;&#289;u l-fidi s&#295;i&#295;a tag&#295;hom fil-Messija, l-Iben ta&#8217; Alla, li &#289;ie fid-dinja biex jirba&#295;ha. G&#295;alhekk in-nisrani m&#8217;g&#295;andu qatt jitbe&#380;&#380;a&#8217; g&#295;ax ma&#8217; Kristu g&#295;ad jirba&#295; id-dinja.</span></div><div class="ipq"><span class="content">G&#295;ax Alla hekk &#295;abb lid-dinja li ta lil Ibnu l-wa&#295;dieni, biex kull min jemmen fih ma jintilifx, i&#380;da jkollu l-&#295;ajja ta&#8217; dejjem. G&#295;ax Alla ma bag&#295;atx lil Ibnu fid-dinja biex jag&#295;mel &#295;aqq mid-dinja, imma biex id-dinja ssalva permezz tieg&#295;u (3,16-17).</span></div><div class="iot"><span class="content">It-taqsim tal-ktieb</span></div><div class="io1"><span class="content">Il-Prologu (1,1-18)</span></div><div class="io1"><span class="content">&#288;wanni l-Battista u l-ewwel dixxipli ta&#8217; &#288;es&#249; (1,19-51)</span></div><div class="io1"><span class="content">Il-&#295;idma pubblika ta&#8217; &#288;es&#249; (2,1&#8212;12,50)</span></div><div class="io1"><span class="content">L-a&#295;&#295;ar jiem qrib u f&#8217;&#288;erusalemm (13,1&#8212;19,42)</span></div><div class="io1"><span class="content">Il-qawmien mill-mewt u d-dehriet ta&#8217; &#288;es&#249; (20,1-31)</span></div><div class="io1"><span class="content">G&#295;eluq: dehra o&#295;ra fil-Galilija (21,1-25)</span></div>
      </div>
   </div>
</div>

Maltese DC Bible © Malta Bible Society, 2020.

Ħarsa ħafifa lejn il-ktieb
Min hu Ġesù Kristu? Din hi l-mistoqsija li jwieġeb il-kittieb tar-raba’ evanġelju. Permezz ta’ innu użat mill-ewwel insara, il-kittieb isejjaħ lil Ġesù “il-Verb”, jiġifieri, il-Kelma Eterna ta’ Alla li sar bniedem u għex fost il-bnedmin.
Fuq fomm Ġwanni l-Battista jitpoġġa l-kliem li jiddeskrivu l-missjoni tal-Iben ta’ Alla: “Dan hu l-Ħaruf ta’ Alla li jneħħi d-dnub tad-dinja” (1,29). Filippu jagħraf lil Ġesù bħala “dak li fuqu kitbu Mosè fil-Liġi, u l-profeti fil-kotba tagħhom” (1,45). Natanjel jissiġilla l-identità ta’ Ġesù bil-kliem: “int l-Iben ta’ Alla, inti s-sultan ta’ Iżrael” (1,49).
F’dan l-evanġelju, il-mirakli huma “sinjali” li jixhdu li Ġesù hu s-Salvatur, l-Iben ta’ Alla. Huma sinjali wkoll tal-fatt li l-Iben hu xbieha li tidher tal-Missier, u li bħall-Missier ma jieqaf qatt jaħdem biex jagħti l-ħajja lil kull min irid jirċeviha. Pass pass jinbena l-vjaġġ lejn il-mument tal-glorifikazzjoni tal-Messija li jsib il-quċċata tiegħu fuq is-salib.
L-istorja ta’ Ġesù f’dan l-evanġelju titwassal b’mod differenti milli fit-tlieta l-oħra. L-Aħbar it-Tajba toħroġ mill-ħafna diskorsi ta’ Ġesù nnifsu ma’ persuni differenti li jiltaqgħu miegħu u jilqgħuh. Hawn ukoll insibu s-seba’ “jien hu” li Ġesù jgħid dwaru nnifsu, per eżempju: “Jien hu r-ragħaj it-tajjeb”, “Jien hu t-triq, is-sewwa u l-ħajja”, “Jien hu l-qawmien u l-ħajja”.
L-evanġelista jgħid hu stess l-iskop għaliex kiteb. Hu qed isejjaħ lill-insara biex ipoġġu l-fidi sħiħa tagħhom fil-Messija, l-Iben ta’ Alla, li ġie fid-dinja biex jirbaħha. Għalhekk in-nisrani m’għandu qatt jitbeżża’ għax ma’ Kristu għad jirbaħ id-dinja.
Għax Alla hekk ħabb lid-dinja li ta lil Ibnu l-waħdieni, biex kull min jemmen fih ma jintilifx, iżda jkollu l-ħajja ta’ dejjem. Għax Alla ma bagħatx lil Ibnu fid-dinja biex jagħmel ħaqq mid-dinja, imma biex id-dinja ssalva permezz tiegħu (3,16-17).
It-taqsim tal-ktieb
Il-Prologu (1,1-18)
Ġwanni l-Battista u l-ewwel dixxipli ta’ Ġesù (1,19-51)
Il-ħidma pubblika ta’ Ġesù (2,1—12,50)
L-aħħar jiem qrib u f’Ġerusalemm (13,1—19,42)
Il-qawmien mill-mewt u d-dehriet ta’ Ġesù (20,1-31)
Għeluq: dehra oħra fil-Galilija (21,1-25)

Poslušaj ĠWANNI Ħarsa ħafifa lejn il-ktieb