The New Testament in the Baeguu language of the Solomon Islands

Baeguu

<div class="version vid1901 iso6393bvd" data-vid="1901" data-iso6393="bvd">
 <div class="book bkLUK">
 <div class="chapter ch18" data-usfm="LUK.18">
 <div class="label">18</div><div class="s1">Ununua sulia tii gwa 'oruai ma waa ni kwae lana kwautoe</div><div class="p"> 1Sa Disas nia unu sulia tii tarifulaa fuana waa kwairooi nia ki, uri ka faatainia siada kera ka foa firi ma nao dasi lukasia. 2Nia ka bae 'urii, &#8220;Totoo tii si kada waa nai fua kwae lana kwautoa ki ka too 'ana lao maefera baita nai. Nia ka nao si faabaitaa gu God, ma ka nao si sae'inito guu 'ana ta waa 'ana molaagali. 3Ma tii gwa ai 'oru 'i lao maefera baita nai, ka 'aekwale nia mai sulia kudu uri radi'ae lana lae ma ka bae 'urii fuana, &#8216;Nau ku dooria 'oko 'olosia doo nau ki ne malimae nau 'e kaubarea.&#8217; 4Tasi kada tau ne gwa 'oru nai too kai ili 'uri nai sulia, ma sui boroi waa nai ka nao si ala gu faafia ili lana si doo nai. Sui boroi 'ana lelea kau waa nai ka manata lau 'urii 'i tala'ana, &#8216;Nau, sui boroi 'ana nao kusi faabaitaa God fai kusi sae'inito 'ana waa 'ana molaagali, 5nau kui 'olosia fasi kwautoa nee fua gwa ai 'oru nee wala, sulia nia 'aekwale nau 'asia na mai sulia kudu ne!&#8217;&#8221;</div><div class="p"> 6Aia, sa Disas na Aofia ka bae 'urii, &#8220;Molu rongo fasi 'amolu si doo nai waa ni kwae lana kwautoa nai saea nai, boroi 'ana nia waa ade lana ta'aa gu 'ana. 7Waa nai ka noni'ela boroi lelea oli ka kwaea guu kwautoa nai fuana gwa ai 'oru nai, sulia nia nao si luka 'ana radi lae kalia. Aia ma God, nia kai ilia guu si doo ne toaa fifilia nia ki da angisia siana 'afa sato ma fa rodo, 'afitai ka nao. God 'afitai ka dora lau mai uria ili lana si doo ne 'o'olo fuada! 8Nau ku faarongo kamolu, God kai 'ali'ali 'ua guu uri ili lana si doo ne 'o'olo fuada. Ma sui ta, kada nau 'Alakwa nia Wane, kwai oli mai kwai dao lau lao molaagali, alamia nau kwai suana toaa 'oro ki kera kai faamamane nau, ma nao ka nao guu?&#8221;</div><div class="s1">Roo waa da lea ki daka foa lao Beukaua loo</div><div class="p"> 9Sa Disas ka unu lau sulia si tarifulaa 'urii fuana toaa da fiitoda ki tala'ada ma daka sae 'o'olo lada 'i tala'ada ma daka mamagutainia toae ki. Nia ka 'urii, 10&#8220;Totoo, tii roo waa nai ki daru ka lea 'adarua uri foa lae 'i lao Beukaua loo. Ta waa na Faarisii, ma ta ruana waa nia waa fua koni lana malefo 'ana takisi. 11Aia, na Faarisii nai nia lea kau dao uu ka foa 'ana taifilia ka bae 'urii, &#8216;God 'ae, nau ku tango 'oe nau waa nao kusi mala 'ana tai waa ne, ne da beli daka ooe ma daka ilia doo ta'aa 'oro ki, ma daka kaubarea 'afee ma araie. Nau nao kusi mala 'ana waa ta'aa loko ni koni lana malefo 'ana takisi. 12Nau waa ku abufanga 'ana roo fa dani lao fa wiiki ki sui gu ne, ma ku falea tangafulu nau fuamu ta kada si nao guu.&#8217;</div><div class="p"> 13&#8220;Aia, ma waa ni koni lana malefo 'ana takisi nai, nia dao ka uu tau gu 'ana kau ka nao si lio 'alaa gu uri salo ka noni susuala ka gwautoli gu 'ana. Ma nia ka faatainia na oli kukuru laa nia, 'e fida 'i maa ruruuna ka bae 'urii, &#8216;God 'ae, manatai nau mai waa ku abulo ta'aa 'urii!&#8217;&#8221;</div><div class="p"> 14Sui, sa Disas ka bae na 'urii, &#8220;Nau ku faarongo kamolu, waa abulo ta'aa nai 'ana ne God 'olosi nia ma koso ka lea na mai 'ana 'i luma kera, ma Faarisii nai ka nao guu. Sulia waa ne tafo nia tala'ana 'i langi God kai kosolangainia saegano, ma waa ne kosolangainia tala'ana 'i saegano, God kai tafo nia 'i langi.&#8221;</div><div class="s1">Sa Disas, nia falea dianaa fua kaala wela ki</div><div class="r">(Matiu 19:13-15; Maak 10:13-16)</div><div class="p"> 15Tai toaa ki da ngalia mai kaala wela tu'uu ki siana sa Disas, uri ka samo toda ma ka falea dianaa fuada. Sui ma kada waa kwairooi nia ki kera suada, daka ngatafi kera. 16Ma sui boroi 'ana sa Disas 'e 'ailia mai kaala wela nai ki siana, ka bae 'urii fuana waa kwairooi nia ki, &#8220;Alu kaala wela tu'uu neki kera da lea 'ada mai siaku, nao kamolu si suusi kera lau. Sulia 'initoaa God doo nia 'ana waa ne manata mamana 'ani nau ilingia wela tu'uu ki. 17Nau ku faarongo kamolu, waa ne nao si faamamane nau mala wela tu'uu, nia 'afitai 'asia naa God ka 'inito 'ana mauria nia.&#8221;</div><div class="s1">Kwaifamantaia sulia waa toolangaidoo</div><div class="r">(Matiu 19:16-30; Maak 10:17-31)</div><div class="p"> 18Tii waa gwaungai 'ana Diu ki, nia ledia sa Disas ka bae 'urii, &#8220;Waa diana ni toolangaidoo 'ae, si tee diana gu ne nau kui ilia uria ku too 'aku 'ana mauria firi?&#8221;</div><div class="p"> 19Sa Disas luua ka 'urii, &#8220;Tee ne adea 'oko saea nau waa diana? Taifilia God naa ne diana, nao lau ta waa. 20'Oe 'o saitomana gu 'amu si baea fifii nia God bae nia 'urii, &#8216;Nao 'osi sauwane, ka nao 'osi kaubarea araie ma 'afee, ka nao 'osi beli, ka nao 'osi suke faafi ta waa, ma 'oko sae'inito 'ana maa 'oe fai gaa 'oe.&#8217;&#8221;</div><div class="p"> 21Waa nai luua ka bae 'urii, &#8220;Nau, 'ita 'ua mai 'ana kada ku tu'uu, nau ku ade mai sulia taki nai ki tiifau#18:21 Liotoi 'ana buka 'Eksades 20:12-16 lau guu 'ana buka Diutoronomii 5:16-20. lelea ka dao 'i tari'ina.&#8221;</div><div class="p"> 22Ma kada sa Disas rongoa nia ka bae 'urii fuana, &#8220;'Uri nai, tii si doo ne nao 'osi ilia 'ua. 'O lea kau 'oko foli 'ana 'okodoo 'oe ki tiifau, sui 'oko ngalia malefo ne 'oe todaa ai 'oko falea fuana toaa siofaa ki uri 'oko too 'amu 'ana suadooa lao fera 'i salo. Sui 'oko lea na mai buriku.&#8221; 23Kada waa nai 'e rongoa si baea nai, na liona ka kii 'asia naa, sulia nia waa suadoo baita.</div><div class="p"> 24Ma kada sa Disas suana waa nai liona kii, nia ka bae 'urii, &#8220;Nia 'afitai tasa fuana waa suadoo baita ki daka ruu lao 'initoaa God. 25Nia 'afitai tasa fuana waa suadoo ka ruu lao 'initoaa God. 'E 'afitai ka talua lau lea sae kamel ka sasi uri ruu lae 'ana malesufua maana 'ogile.&#8221;</div><div class="p"> 26Toaa nai da rongoa si baea nai, daka 'urii, &#8220;Nia 'afitai naa nai, uri ta waa ka todaa mauria firi!&#8221;</div><div class="p"> 27Ma sui sa Disas luu kera ka 'urii, &#8220;Doo ne 'afitai tasa naa fuana waa 'ana molaagali ka ilia, nia walude gu 'ana fua God ka ilia.&#8221;</div><div class="p"> 28Ma sa Bita ka bae 'urii fuana sa Disas, &#8220;Kameli, meli lukasia naa suadooa kameli ki tiifau uri meli ka lea na 'ameli burimu!&#8221;</div><div class="p"> 29Sa Disas ka bae 'urii, &#8220;Iuka. Nau ku faarongo kamolu, waa ne lukasia luma nia, ma 'afe nia, ma toaa nia, ma maa nia ma gaa nia, ma wela nia ki, 'aengana 'initoaa God, 30waa nai kai too 'ana doo 'oro diana lau kada nia too lao molaagali nee, ma 'ana mauria firi 'i lao tooa falu ne nii 'ua mai.&#8221;</div><div class="s1">Oluna si kada sa Disas bae sulia mae lana sui fatai kafi fuli</div><div class="r">(Matiu 20:17-19; Maak 10:32-34)</div><div class="p"> 31Ma kada sa Disas nia lea fainia waa kwairooi nia ki taifili kera, nia ka bae 'urii fuada, &#8220;Kolu lea kau 'i Durusalem uri kera ka ilia si doo baki na brofet kada 'i nao ki da kedaa mai suli nau, na 'Alakwa nia Wane, ka fuli naa nai. 32Bae, kera kai fale nau 'i 'abana toaa nao lau Diu ki, uri kera ka 'onionga 'ani nau, daka bae ta'aa fuaku, ma daka faa 'ide nau, ma daka ngisufi nau. Ma daka kwae nau, ma daka saumaeli nau naa. 33Ma lao oluna fa sato, nau kui mauri lau.&#8221;</div><div class="p"> 34Ka 'uri nai boroi, waa kwairooi ki nao kera dasi filoa guu doo nai sa Disas saea fuada nai, sulia manata lada 'e sadi ka nao dasi saitomana.</div><div class="s1">Sa Disas guraa waa maana rodo</div><div class="r">(Matiu 20:29-34; Maak 10:46-52)</div><div class="p"> 35Si kada sa Disas lea kau ka dao karangia maefera 'i Diorikoo, tii waa maana rodo nai 'e gooru 'i ninimana taala nai uria gani doo lae 'ana toae ki. 36Ma 'ana kada nai guu nia ka rongoa konia nai 'e liu, nia ka ledi kau 'urii, &#8220;Na tee ne 'uri nai?&#8221;</div><div class="p"> 37Kera luua daka bae 'urii, &#8220;Sa Disas waa bae fasi maefera 'i Naasaret ne tasa ka liu naa nee.&#8221;</div><div class="p"> 38Ma waa maarodo nai ka 'ai na kau 'urii, &#8220;Wala Disas, 'oe waa bae fuli sa Defet naa na, 'o manatai nau mai!&#8221;</div><div class="p"> 39'I seeri toaa nai da eta mai nao daka ngatafia naa uri nia ka too aroaro 'ana. Ma sui boroi nia fua kafi kokoo baita fatai nai, ma ka bae 'urii, &#8220;'Oe waa bae fuli sa Defet naa na, 'o manata toi nau mai!&#8221;</div><div class="p"> 40Ma sa Disas ka uu ngado 'i seeri ka saea fuada lea daka talaia mai siana. Kada nia lea mai ka dao karangi naa, sa Disas ka ledi 'urii 'ani nia, 41&#8220;Nee, tee ne 'oe dooria nau kui ilia fuamu?&#8221;</div><div class="p">Ma waa maarodo nai ka bae 'urii, &#8220;Aofia 'ae, nau ku dooria maaku ka 'ifi uri ku lilio ne.&#8221;</div><div class="p"> 42Sa Disas ka bae 'urii fuana, &#8220;'Oe lilio 'amu wala, sulia ne 'oe faamamane nau.&#8221;</div><div class="p"> 43Tona 'i seeri, sa wala nai maana ka 'ifi ka lilio naa. Ma nia ka lea kwaimani naa fainia sa Disas, ka tangoa naa God. Ma konia nai boroi daka tangoa lau guu God kada kera suana doo nai fuli.</div>
 </div>
 </div>
</div>

Sa Disas nia unu sulia tii tarifulaa fuana waa kwairooi nia ki, uri ka faatainia siada kera ka foa firi ma nao dasi lukasia. Nia ka bae 'urii, “Totoo tii si kada waa nai fua kwae lana kwautoa ki ka too 'ana lao maefera baita nai. Nia ka nao si faabaitaa gu God, ma ka nao si sae'inito guu 'ana ta waa 'ana molaagali. Ma tii gwa ai 'oru 'i lao maefera baita nai, ka 'aekwale nia mai sulia kudu uri radi'ae lana lae ma ka bae 'urii fuana, ‘Nau ku dooria 'oko 'olosia doo nau ki ne malimae nau 'e kaubarea.’ Tasi kada tau ne gwa 'oru nai too kai ili 'uri nai sulia, ma sui boroi waa nai ka nao si ala gu faafia ili lana si doo nai. Sui boroi 'ana lelea kau waa nai ka manata lau 'urii 'i tala'ana, ‘Nau, sui boroi 'ana nao kusi faabaitaa God fai kusi sae'inito 'ana waa 'ana molaagali, nau kui 'olosia fasi kwautoa nee fua gwa ai 'oru nee wala, sulia nia 'aekwale nau 'asia na mai sulia kudu ne!’”
Aia, sa Disas na Aofia ka bae 'urii, “Molu rongo fasi 'amolu si doo nai waa ni kwae lana kwautoa nai saea nai, boroi 'ana nia waa ade lana ta'aa gu 'ana. Waa nai ka noni'ela boroi lelea oli ka kwaea guu kwautoa nai fuana gwa ai 'oru nai, sulia nia nao si luka 'ana radi lae kalia. Aia ma God, nia kai ilia guu si doo ne toaa fifilia nia ki da angisia siana 'afa sato ma fa rodo, 'afitai ka nao. God 'afitai ka dora lau mai uria ili lana si doo ne 'o'olo fuada! Nau ku faarongo kamolu, God kai 'ali'ali 'ua guu uri ili lana si doo ne 'o'olo fuada. Ma sui ta, kada nau 'Alakwa nia Wane, kwai oli mai kwai dao lau lao molaagali, alamia nau kwai suana toaa 'oro ki kera kai faamamane nau, ma nao ka nao guu?”

Sa Disas ka unu lau sulia si tarifulaa 'urii fuana toaa da fiitoda ki tala'ada ma daka sae 'o'olo lada 'i tala'ada ma daka mamagutainia toae ki. Nia ka 'urii, “Totoo, tii roo waa nai ki daru ka lea 'adarua uri foa lae 'i lao Beukaua loo. Ta waa na Faarisii, ma ta ruana waa nia waa fua koni lana malefo 'ana takisi. Aia, na Faarisii nai nia lea kau dao uu ka foa 'ana taifilia ka bae 'urii, ‘God 'ae, nau ku tango 'oe nau waa nao kusi mala 'ana tai waa ne, ne da beli daka ooe ma daka ilia doo ta'aa 'oro ki, ma daka kaubarea 'afee ma araie. Nau nao kusi mala 'ana waa ta'aa loko ni koni lana malefo 'ana takisi. Nau waa ku abufanga 'ana roo fa dani lao fa wiiki ki sui gu ne, ma ku falea tangafulu nau fuamu ta kada si nao guu.’
“Aia, ma waa ni koni lana malefo 'ana takisi nai, nia dao ka uu tau gu 'ana kau ka nao si lio 'alaa gu uri salo ka noni susuala ka gwautoli gu 'ana. Ma nia ka faatainia na oli kukuru laa nia, 'e fida 'i maa ruruuna ka bae 'urii, ‘God 'ae, manatai nau mai waa ku abulo ta'aa 'urii!’”
Sui, sa Disas ka bae na 'urii, “Nau ku faarongo kamolu, waa abulo ta'aa nai 'ana ne God 'olosi nia ma koso ka lea na mai 'ana 'i luma kera, ma Faarisii nai ka nao guu. Sulia waa ne tafo nia tala'ana 'i langi God kai kosolangainia saegano, ma waa ne kosolangainia tala'ana 'i saegano, God kai tafo nia 'i langi.”


Tai toaa ki da ngalia mai kaala wela tu'uu ki siana sa Disas, uri ka samo toda ma ka falea dianaa fuada. Sui ma kada waa kwairooi nia ki kera suada, daka ngatafi kera. Ma sui boroi 'ana sa Disas 'e 'ailia mai kaala wela nai ki siana, ka bae 'urii fuana waa kwairooi nia ki, “Alu kaala wela tu'uu neki kera da lea 'ada mai siaku, nao kamolu si suusi kera lau. Sulia 'initoaa God doo nia 'ana waa ne manata mamana 'ani nau ilingia wela tu'uu ki. Nau ku faarongo kamolu, waa ne nao si faamamane nau mala wela tu'uu, nia 'afitai 'asia naa God ka 'inito 'ana mauria nia.”


Tii waa gwaungai 'ana Diu ki, nia ledia sa Disas ka bae 'urii, “Waa diana ni toolangaidoo 'ae, si tee diana gu ne nau kui ilia uria ku too 'aku 'ana mauria firi?”
Sa Disas luua ka 'urii, “Tee ne adea 'oko saea nau waa diana? Taifilia God naa ne diana, nao lau ta waa. 'Oe 'o saitomana gu 'amu si baea fifii nia God bae nia 'urii, ‘Nao 'osi sauwane, ka nao 'osi kaubarea araie ma 'afee, ka nao 'osi beli, ka nao 'osi suke faafi ta waa, ma 'oko sae'inito 'ana maa 'oe fai gaa 'oe.’”
Waa nai luua ka bae 'urii, “Nau, 'ita 'ua mai 'ana kada ku tu'uu, nau ku ade mai sulia taki nai ki tiifau lelea ka dao 'i tari'ina.”
Ma kada sa Disas rongoa nia ka bae 'urii fuana, “'Uri nai, tii si doo ne nao 'osi ilia 'ua. 'O lea kau 'oko foli 'ana 'okodoo 'oe ki tiifau, sui 'oko ngalia malefo ne 'oe todaa ai 'oko falea fuana toaa siofaa ki uri 'oko too 'amu 'ana suadooa lao fera 'i salo. Sui 'oko lea na mai buriku.” Kada waa nai 'e rongoa si baea nai, na liona ka kii 'asia naa, sulia nia waa suadoo baita.
Ma kada sa Disas suana waa nai liona kii, nia ka bae 'urii, “Nia 'afitai tasa fuana waa suadoo baita ki daka ruu lao 'initoaa God. Nia 'afitai tasa fuana waa suadoo ka ruu lao 'initoaa God. 'E 'afitai ka talua lau lea sae kamel ka sasi uri ruu lae 'ana malesufua maana 'ogile.”
Toaa nai da rongoa si baea nai, daka 'urii, “Nia 'afitai naa nai, uri ta waa ka todaa mauria firi!”
Ma sui sa Disas luu kera ka 'urii, “Doo ne 'afitai tasa naa fuana waa 'ana molaagali ka ilia, nia walude gu 'ana fua God ka ilia.”
Ma sa Bita ka bae 'urii fuana sa Disas, “Kameli, meli lukasia naa suadooa kameli ki tiifau uri meli ka lea na 'ameli burimu!”
Sa Disas ka bae 'urii, “Iuka. Nau ku faarongo kamolu, waa ne lukasia luma nia, ma 'afe nia, ma toaa nia, ma maa nia ma gaa nia, ma wela nia ki, 'aengana 'initoaa God, waa nai kai too 'ana doo 'oro diana lau kada nia too lao molaagali nee, ma 'ana mauria firi 'i lao tooa falu ne nii 'ua mai.”


Ma kada sa Disas nia lea fainia waa kwairooi nia ki taifili kera, nia ka bae 'urii fuada, “Kolu lea kau 'i Durusalem uri kera ka ilia si doo baki na brofet kada 'i nao ki da kedaa mai suli nau, na 'Alakwa nia Wane, ka fuli naa nai. Bae, kera kai fale nau 'i 'abana toaa nao lau Diu ki, uri kera ka 'onionga 'ani nau, daka bae ta'aa fuaku, ma daka faa 'ide nau, ma daka ngisufi nau. Ma daka kwae nau, ma daka saumaeli nau naa. Ma lao oluna fa sato, nau kui mauri lau.”
Ka 'uri nai boroi, waa kwairooi ki nao kera dasi filoa guu doo nai sa Disas saea fuada nai, sulia manata lada 'e sadi ka nao dasi saitomana.


Si kada sa Disas lea kau ka dao karangia maefera 'i Diorikoo, tii waa maana rodo nai 'e gooru 'i ninimana taala nai uria gani doo lae 'ana toae ki. Ma 'ana kada nai guu nia ka rongoa konia nai 'e liu, nia ka ledi kau 'urii, “Na tee ne 'uri nai?”
Kera luua daka bae 'urii, “Sa Disas waa bae fasi maefera 'i Naasaret ne tasa ka liu naa nee.”
Ma waa maarodo nai ka 'ai na kau 'urii, “Wala Disas, 'oe waa bae fuli sa Defet naa na, 'o manatai nau mai!”
'I seeri toaa nai da eta mai nao daka ngatafia naa uri nia ka too aroaro 'ana. Ma sui boroi nia fua kafi kokoo baita fatai nai, ma ka bae 'urii, “'Oe waa bae fuli sa Defet naa na, 'o manata toi nau mai!”
Ma sa Disas ka uu ngado 'i seeri ka saea fuada lea daka talaia mai siana. Kada nia lea mai ka dao karangi naa, sa Disas ka ledi 'urii 'ani nia, “Nee, tee ne 'oe dooria nau kui ilia fuamu?”
Ma waa maarodo nai ka bae 'urii, “Aofia 'ae, nau ku dooria maaku ka 'ifi uri ku lilio ne.”
Sa Disas ka bae 'urii fuana, “'Oe lilio 'amu wala, sulia ne 'oe faamamane nau.”
Tona 'i seeri, sa wala nai maana ka 'ifi ka lilio naa. Ma nia ka lea kwaimani naa fainia sa Disas, ka tangoa naa God. Ma konia nai boroi daka tangoa lau guu God kada kera suana doo nai fuli.

Poslušaj Luk 18