Bashkir - 2015 IBT (NT) Non Drama

Bashkir - 2015 IBT (NT) Drama

Шул уҡ көндө Ғайса, өйҙән сығып, күл ярына барып ултырҙы. Уның тирәһенә күмәк халыҡ йыйылды. Шунлыҡтан Ул кәмәгә инеп урын алды, ә бөтә халыҡ яр буйында баҫып торҙо. Ғайса уларға кинәйәле ҡиссалар аша күп нәмәләр һөйләне:
– Бына бер кеше орлоҡ сәсергә сыҡҡан. Сәскән сағында орлоҡтарҙың бер өлөшө юл буйына төшкән һәм, ҡоштар осоп килеп, уларҙы сүпләп бөтөргән. Башҡа бер өлөшө тупрағы аҙ булған ташлы урынға төшкән. Улар, ерҙә тәрән ятмағанлыҡтан, тиҙ арала шытып сыҡҡан. Әммә ҡояш сығып ҡыҙҙыра башлағас, тамырҙары булмағанлыҡтан, үҫентеләр ҡороған. Орлоҡтарҙың башҡалары сәнскәк араһына төшкән. Сәнскәк үҫеп, уларҙы баҫып киткән. Ә бәғзеләре иһә уңдырышлы ергә төшкән һәм йөҙләтә, алтмышлата йә утыҙлата күберәк уңыш биргән. Ҡолаҡтары барҙар ишетһен!

Шәкерттәре Уның янына килеп:
– Ни өсөн Һин халыҡҡа ҡиссалар ҡушып һөйләйһең? – тип һораны.
– Һеҙгә Күктәр Батшалығының серҙәрен белеү бирелгән, ә уларға бирелмәгән, – тип яуап бирҙе Ғайса. – Сөнки кемдеке бар, шуға тағы ла күберәк бирелер, һәм унда артығы менән булыр. Ә кемдеке юҡ, унан булғаны ла тартып алыныр. Шуға күрә Мин уларға ҡиссалар ҡушып һөйләйем. Улар бит ҡарайҙар, ләкин күрмәйҙәр, тыңлайҙар, ләкин ишетмәйҙәр ҙә, аңламайҙар ҙа. Бына шулай Ишағыяның пәйғәмбәрлек ҡылған һүҙҙәре уларҙа тормошҡа ашты:
«Тыңлап-тыңлап та аңламаҫһығыҙ,
ҡарап-ҡарап та күрмәҫһегеҙ.
Сөнки был халыҡтың йөрәген май баҫты,
ҡолаҡтары көскә ишетә,
улар күҙҙәрен йомдо.
Күҙҙәре менән бер ни ҙә күрергә,
ҡолаҡтары менән бер ни ҙә ишетергә,
йөрәктәре менән бер ни ҙә аңларға теләмәйҙәр.
Шулай булмаһа, Миңә табан боролорҙар
һәм Мин уларҙы һауыҡтырыр инем».
Ә һеҙ бәхетле, сөнки күҙҙәрегеҙ күрә, ҡолаҡтарығыҙ ишетә. Һеҙгә хаҡ һүҙ әйтәм: күп пәйғәмбәрҙәр һәм тәҡүә кешеләр һеҙ күргәндәрҙе күрергә теләне, ләкин күрмәне; һеҙ ишеткәндәрҙе ишетергә теләне, ләкин ишетмәне.

Ә хәҙер сәсеүсе хаҡындағы ҡиссаның ни аңлатыуын тыңлағыҙ. Батшалыҡ хаҡындағы һүҙҙе ишетеп тә, уны аңламаусы һәр кемдең йөрәгенә сәселгәнде мәкерле Иблис килеп алып китә. Был – юл буйына сәселгән орлоҡ. Ташлы урынға сәселгәне шуны аңлата: һүҙҙе ишетеү менән, кеше уны шунда уҡ шатланып ҡабул итә, әммә, үҙендә тамыры булмағанлыҡтан, ваҡытлыса ғына тота. Һүҙ арҡаһында ҡайғыға ҡалһа йәки эҙәрләүгә юлыҡһа, ул тиҙ үк сигенә. Сәнскәк араһына сәселгәне шуны аңлата: кеше һүҙҙе ишетә, әммә донъя мәшәҡәттәре, байлыҡҡа ҡыҙығыу уны баҫып ала һәм ул уңыш бирмәй. Ә уңдырышлы ергә сәселгәне иһә шуны аңлата: кеше һүҙҙе ишетеп, уны аңлай; тап ана шул емеш бирә лә инде, һәм кемдеңдер уңышы йөҙләтә, кемеһенекелер алтмышлата йә утыҙлата була.

Ғайса уларға тағы бер ҡисса һөйләне:
– Күктәр Батшалығы үҙ баҫыуына яҡшы орлоҡ сәскән кешегә оҡшаған. Әммә төндә, барыһы ла йоҡлаған саҡта, уның дошманы килеп, иген араһына ҡый үләне сәсеп киткән. Үҫентеләр күтәрелеп, баш ебәргән ваҡытта, ҡый үләне лә күренә башлаған. Йорт хужаһының хеҙмәтселәре ҡайтып, унан: «Әфәндем, һин үҙеңдең баҫыуыңа яҡшы орлоҡ сәскәйнең түгелме һуң? Унда ҡый үләне ҡайҙан килеп сыҡҡан икән?» – тип һораған. «Был дошман эше», – тип яуап биргән йорт хужаһы. «Теләйһеңме, беҙ хәҙер барабыҙ ҙа, уларҙы утайбыҙ?» – тигән хеҙмәтселәр. Ләкин ул былай тигән: «Кәрәкмәй, юғиһә утаған ваҡытта ҡый үләне менән бергә игенде лә йолҡоп ҡуйыуығыҙ бар. Уныһы ла, быныһы ла ураҡҡа тиклем бергә үҫһен. Ураҡ өҫтөндә инде мин ураҡсыларға: „Иң элек ҡый үләнен йыйып, яндырыу өсөн бәйләмдәргә бәйләгеҙ, ә бойҙайҙы минең келәтемә илтеп һалығыҙ“, – тип әйтермен».

Ғайса уларға тағы бер ҡисса һөйләне:
– Күктәр Батшалығы берәүҙең үҙ баҫыуына сәскән горчица орлоғона оҡшаған. Ул бөтә орлоҡтарҙан да вағыраҡ, ә инде үҫеп еткәс, баҡсалағы һәммә үҫемлектәрҙән дә ҙурыраҡ булып, ағасҡа әүерелә. Ҡоштар, осоп килеп, уның ботаҡтарында оя ҡора.
Йәнә бер ҡисса һөйләне Ғайса:
– Күктәр Батшалығы әсеткегә оҡшаған: ҡатын кеше әҙ генә әсетке менән бер тоҡ ондан ҡамыр баҫып ҡуя, ахырҙа бөтә ҡамыр әсеп ҡабара.
Быларҙың бөтәһен дә Ғайса халыҡҡа кинәйәле ҡисса итеп бәйән итте. Уларға Ул ҡисса менән генә һөйләне. Был – пәйғәмбәр аша әйтелгәндәр ғәмәлгә ашһын өсөн булды:
«Мин уларға кинәйәле ҡиссалар аша һөйләрмен,
донъя яратылған көндәрҙән бирле
йәшерен булғанды хәбәр итермен».

Бынан һуң Ғайса халыҡты ебәрҙе лә, өйгә инде. Шәкерттәре Уның янына килеп:
– Баҫыуҙағы ҡый үләне хаҡындағы ҡиссаның мәғәнәһен беҙгә аңлатып бирһәң ине, – тип үтенде.
– Яҡшы орлоҡ сәсеүсе – ул Әҙәм Улы, – тине Ғайса. – Баҫыу – донъя ул, яҡшы орлоҡтар – Батшалыҡ улдары, ҡый үләне – Иблис кешеләре, һәм уны сәсеүсе дошман – Иблис. Ураҡ өҫтө – донъяның ахыры ул, ә ураҡсылар – фәрештәләр. Ҡый үләнен йыйып утта яндырған кеүек, донъя бөткәндә лә шулай буласаҡ: Әҙәм Улы Үҙенең фәрештәләрен ебәрер, улар, Уның Батшалығынан гонаһҡа этәреүселәрҙең һәм яуызлыҡ ҡылыусыларҙың бөтәһен айырып алып, янып торған утлы мейескә ырғытыр. Унда илау һәм теш шығырлатыуҙар ишетелер. Ә тәҡүә кешеләр Аталарының Батшалығында ҡояштай балҡып торор. Ҡолаҡтары барҙар ишетһен!

Күктәр Батшалығы яланда күмелгән хазинаға оҡшаш. Берәү уны тапҡан да ҡабат күмеп ҡуйған һәм, шатлығынан бар мөлкәтен һатып, шул яланды һатып алған.
Күктәр Батшалығы йәнә яҡшы ынйылар эҙләүсе сауҙагәргә оҡшаш. Ул бик ҡиммәтле матур ынйы тапҡас, ҡайтып бар мөлкәтен һатҡан да, шул ынйыны алған.
Күктәр Батшалығы йәнә диңгеҙгә һалынған һәм төрлө балыҡ һөҙөп алынған йылымға оҡшаш. Йылым балыҡ менән тулғас, уны ярға тартып сығарғандар ҙа, ултырып балыҡтарҙы айырғандар. Яҡшыларын кәрзингә һалғандар, ашарға яраҡһыҙҙарын иһә ситкә ырғытҡандар. Донъя бөткәндә лә шулай буласаҡ: фәрештәләр килеп, тәҡүә кешеләрҙән ямандарҙы айырыр ҙа, утлы мейескә ташлар. Унда илау һәм теш шығырлатыуҙар ишетелер.
Һеҙ быларҙың бөтәһен дә аңланығыҙмы?
– Эйе, – тип яуап бирҙе шәкерттәре.
– Бына шуға күрә, – тине уларға Ғайса, – Күктәр Батшалығын өйрәнгән һәр ҡанун белгесе үҙ мөлкәтенең яңыһын да, иҫкеһен дә сығарып ташлаусы йорт хужаһына оҡшаш.

Ошо ҡиссаларҙы һөйләгәндән һуң, Ғайса ул ерҙән китте. Үҙе йәшәгән ҡалаға ҡайтҡас, кешеләрҙе ғибәҙәтханаларҙа өйрәтеп, тыңлаусыларҙы таң ҡалдырҙы.
– Шундай тәрән аҡыл һәм мөғжизәләр ҡылыу ҡөҙрәте Уға ҡайҙан килгән икән? – тиеште улар.
– Ул балта оҫтаһының улы түгелме һуң? Уның әсәһе – Мәрйәм, ҡустылары – Яҡуб, Йософ, Симон һәм Йәһүҙә лә баһа? Уның бөтә һеңлеләре лә беҙҙең арабыҙҙа түгелме? Шулай булғас, бының бөтөнөһө Уға ҡайҙан килгән? – тип, Унан йөҙ борҙолар.
– Пәйғәмбәрҙе һәр ерҙә хөрмәт итәләр, уға үҙенең ҡалаһында һәм үҙенең ғаиләһендә генә ихтирам юҡ, – тине уларға Ғайса.
Ышанмауҙары арҡаһында Ул бында мөғжизәләрҙе күп ҡылманы.

Ouvir Матфей 13