The New Testament in the Kwara'ae language of the Solomon Islands

Fau Alanga'inga Faolu Ana Ala'anga Kwara'ae

ꞋIta Ꞌua naꞋa maꞋi Ꞌi naꞋona mala neꞋe God nia saungaꞋinia na magalia, na ru neꞋe kira saea Ꞌani na AlaꞋanga nia tua naꞋa, ma nia ka tua naꞋa maꞋi faꞋinia God. Ma na AlaꞋanga neꞋeri, niaꞋa neꞋe God. Ana etangilana, na AlaꞋanga neꞋe nia tua naꞋa maꞋi faꞋinia God. Ma God ka saungaꞋinia na ru ki taꞋifau Ꞌani niaꞋa. ꞋIu, na ru ki taꞋifau neꞋe God nia saungaꞋiniꞋi, nia saungaꞋiniꞋi Ꞌani na AlaꞋanga. Ma na mauriꞋa mamana ka Ꞌita maꞋi faꞋasia na AlaꞋanga neꞋe. Ma na mauriꞋa mamana neꞋeri neꞋe na madakolaꞋa mamana neꞋe faꞋamadakola ru mamana ki sulia God fuana ngwae ki. Ma na madakolaꞋa neꞋeri ka rara Ꞌi saena na maꞋerodo, ma na maꞋerodo ka noaꞋa kasi faꞋamaea.
God ka kwatea maꞋi taꞋi ngwae neꞋe satana sa John ngwae ni Siuabu, ka leka maꞋi fuana na faꞋarongolana na ngwae ki Ꞌani na madakolaꞋa neꞋe. Nia ka leka maꞋi ka faꞋarongo kira Ꞌani, fasi Ꞌiri na ngwae ki taꞋifau kira ka rongoa ma kika faꞋamamana. Ma sa John Ꞌana talana noaꞋa laꞋu na madakolaꞋa, nia leka lala maꞋi fasi Ꞌiri ka faꞋarongo Ꞌani na madakolaꞋa neꞋeri. Sui, na madakolaꞋa mamana neꞋeri fiꞋi leka maꞋi Ꞌi saena magalia, ma ka raraꞋafia na ngwae ki taꞋifau.
Ma AlaꞋanga neꞋe nia tua naꞋa Ꞌi saena magalia. God ka saungaꞋinia naꞋa magalia neꞋe Ꞌani niaꞋa, bore ma na ngwae ki noaꞋa kira kasi lia sai goꞋo ana. Nia ka dao maꞋi saena fanoa nia, bore ma na ngwae nia ki noaꞋa kasi kwaloa goꞋo. Ma ti ngwae kira ka kwaloa, ma kira ka faꞋamamana ana niaꞋa, ma nia ka kwatea naꞋa mamanaꞋanga fuada Ꞌiri ka faꞋitaꞋinida Ꞌani na ngela God ki. Kira futa faolu diꞋia ngela God ki! FutaꞋa faolu neꞋe fuli maꞋi ana God. NoaꞋa nia Ꞌiri fuli sulia liaꞋi ngwae ana magalia, nama ka futa ana ngwae saena magalia.
Na AlaꞋanga neꞋe ka alu naꞋa ngwae, ma ka tua naꞋa faꞋi kia. Kami lisia naꞋa na ꞋinotoꞋanga nia neꞋe nia toꞋo ana, osiꞋana nia neꞋe ngela mutaꞋi God na MaꞋa. Na leꞋangaꞋa ma na mamanaꞋanga God ki taꞋifau koso maꞋi Ꞌuakulu ana niaꞋa.
Sa John ngwae ni Siuabu ka faꞋarongo sulia niaꞋa, kaidaꞋi ba nia ako ka fata Ꞌuri, “Nia naꞋa na ngwae ba nau ku fata sulia ana kaidaꞋi ba nau ku fata Ꞌuri, ‘Na ngwae neꞋe nia leka maꞋi Ꞌi buriku, nia talingaꞋi ka tasa liufi nau, osiꞋana nia tua Ꞌua naꞋa maꞋi Ꞌi naꞋona mala neꞋe nau ku futa.’”
Ma sulia na kwaiꞋofeꞋanga doe nia, Christ ka kwatea naꞋa ru leꞋa ki taꞋifau fuaka sulia asoa ki. God ka kwatea logo na taki nia ki fuaka ana sa Moses. Bore ma nia kwatea maꞋi na kwaiꞋofeꞋanga nia ma na mamanaꞋanga sulia niaꞋa Ꞌani sa Jesus Christ. Ma noaꞋa ta ngwae kasi lisia God. TalitoꞋona goꞋo na Ngela God, neꞋe nia bolo faꞋinia God na MaꞋa, ma ka tua faꞋinia, niaꞋa neꞋe ka faꞋataꞋinia God fuaka.


Na ngwae faꞋinaꞋonaꞋo ki ana ngwae Jiu ki Ꞌi Jerusalem, kira ka kwatea naꞋa fata abu ki, ma na ngwae kwaiꞋafi ana fata abu ki, fasi Ꞌiri kira ka saefiloa sa John Ꞌuri, “ꞋUri ma ꞋaeꞋo sa tai niniꞋa?”
Ma sa John ka olisi madako ada ka Ꞌuri, “NauꞋa noaꞋa laꞋu na Christ, na ngwae ba God filia fuana lafulana na ngwae ki.”
Ma kira ka saefiloa laꞋu kika Ꞌuri, “Aia, Ꞌirai ma ꞋaeꞋo sa tai mo niniꞋa kwa? ꞋAeꞋo sa Elaeja?”
Ma nia ka olisida laꞋu ka Ꞌuri, “NoaꞋa.”
Ma kira saefiloa laꞋu kira ka Ꞌuri, “ꞋUri ma ꞋaeꞋo neꞋe na profet neꞋe kami masia?”
Ma sa John ka olisida ka Ꞌuri, “NoaꞋa.”
Ma kira ka saefilo Ꞌisi laꞋu ana, kira ka Ꞌuri, “Aia, ꞋunaꞋeri ma ꞋaeꞋo sa tai lala niniꞋa? ꞋOke saea maꞋi ta ru fuaimili, fasi Ꞌiri kami ka faꞋarongoa Ꞌani na ngwae neꞋe kira asungaꞋi kaimili maꞋi. Ta tae neꞋe Ꞌoko saea maꞋi suliꞋo talamu?”
Ma sa John ka olisida Ꞌani alaꞋanga ba sa profet Aesea nia keresia ka Ꞌuri, “NauꞋa na ngwae ba ri Ꞌi saena na abaꞋi kula kwasi ka Ꞌuri, ‘Na Aofia ke dao naꞋa maꞋi! Muke faꞋasaga na tala fuana.’”
Ma na ngwae neꞋe leka maꞋi faꞋasia na Farasi ki, kira saefiloa laꞋu kira ka Ꞌuri, “Ma faꞋuta neꞋe Ꞌoko siuabua na ngwae ki, si diꞋia neꞋe ꞋaeꞋo noaꞋa laꞋu na Christ, nama sa Elaeja, ma nama na profet baera?”
Ma sa John ka olisida ka Ꞌuri, “Nau ku siuabu goꞋo Ꞌaku Ꞌani na kafo. Bore ma taꞋi ngwae neꞋe kamu kina, nia uu goꞋo Ꞌana Ꞌi safitamuꞋa. Ma niaꞋa neꞋe na ngwae neꞋe ka leka maꞋi Ꞌi buriku, bore ma noaꞋa nau kusi totolia neꞋe nai orooro, ma ku logea na taꞋe butu nia ki.”
Ma ru neꞋe ki taꞋifau ka fuli Ꞌi Betani, na fanoa Ꞌi bali Ꞌuana tataꞋelana sina ana kafo Ꞌi Jodan, kula ba sa John nia siuabua ngwae ki ana.

Ana faꞋi asoa Ꞌi buri, sa John ka lisia sa Jesus ka leka maꞋi siana, ma ka saea fuana ngwae ki, “Muke lisia, niaꞋa neꞋe na ngwae neꞋe nia diꞋia na kala sipsip God neꞋe ke lafua naꞋa abula taꞋangaꞋa na ngwae ki Ꞌi saena na magalia. NiaꞋa naꞋa neꞋe ngwae ba nau ku fata sulia ana kaidaꞋi ba nau ku fata Ꞌuri, ‘TaꞋi ngwae ke baꞋa leka maꞋi Ꞌi buriku. Nia ka talingaꞋi ka tasa liufi nau, osiꞋana nia tua Ꞌua naꞋa maꞋi Ꞌi naꞋona mala neꞋe nau ku futa.’ ꞋI naꞋo maꞋi, noaꞋa nau kusi lia sai Ꞌua ana ta ngwae faꞋuta neꞋe niaꞋa, ꞋunaꞋeri bore Ꞌana nau ku leka maꞋi, ma nau ku siuabu Ꞌani na kafo fasi Ꞌiri na ngwae Ꞌi Israel ki kira ka saiana.”
Ma sa John ka fata laꞋu Ꞌuri, “Nau ku lisia na AnoꞋi ru Abu ka koso maꞋi faꞋasia Ꞌi langi diꞋia ta faꞋi bola, ma ka toꞋo Ꞌi fafona. NoaꞋa nau kusi lia sai Ꞌua ana. Bore ma God ba kwate nau maꞋi fasi Ꞌiri nau ku siuabu Ꞌani na kafo, nia ka fata Ꞌuri fuaku, ‘ꞋOke baꞋa lisia na AnoꞋi ru Abu ke koso maꞋi, ma ke toꞋo Ꞌi fafona taꞋi ngwae. NiaꞋa naꞋa neꞋe na ngwae neꞋe ke baꞋa siuabu Ꞌani na AnoꞋi ru Abu.’” Ma sa John ka fata laꞋu Ꞌuri, “Nau ku lisia naꞋa, ma nau ku saea fuamuꞋa, nia naꞋa neꞋe Ngela God.”

Ma ana taꞋi faꞋi asoa laꞋu Ꞌi buri, sa John ka uu logo Ꞌi neꞋeri faꞋinia ta ro ngwae ana fafarongo nia ki. Ana kaidaꞋi sa Jesus ka liu Ꞌana, sa John ka lisia, nia ka fata Ꞌuri, “Nia naꞋa na Kala Sipsip God.”
Ma na ro ngwae fafarongo nia ki, kira rongoa ru neꞋeri, ma keroꞋa ka leka naꞋa adaroꞋo sulia sa Jesus. Ma sa Jesus ka abula, ma ka lisidaroꞋo kera leka suli nia, ma nia ka saefilo keroꞋa ka Ꞌuri, “Na tae niniꞋa koroꞋo lulu Ꞌuana?”
Ma kera olisia kika Ꞌuri, “Rabae kwa, Ꞌoko tua Ꞌi faꞋi?” Na fadalana rabae neꞋe, “ngwae faꞋamanata.”
Ma nia ka olisia keroꞋa ka Ꞌuri, “Moro leka maꞋi, Ꞌiri moro ka lisia.” Ma kera ka leka faꞋinia, ma kera ka lisia na kula neꞋe nia tua ana. Ma kera ka tua faꞋinia sulia faꞋi asoa neꞋeri. Ma agi asoa neꞋeri ka bolo naꞋa faꞋinia 4 kilokoꞋi saꞋulafi.
Ma taꞋi ngwae adaroꞋo neꞋe sa Andrew, na ngwaefuta sa Simon Peter. Ma sa Andrew fiꞋi leka ma ka dao toꞋona sa Simon na ngwaefuta nia, ma ka faꞋarongo nia ka Ꞌuri, “KeroꞋo dao naꞋa toꞋona na Mesaea.” Na fadalana alaꞋanga neꞋeri neꞋe na “Christ,” na ngwae ba God nia filia fuana Ꞌafilana na ngwae ki. ꞋUnaꞋeri ma nia ka talaꞋia sa Simon siana sa Jesus.
Ma sa Jesus ka bubu totongaꞋi fuana, ma ka fata Ꞌuri, “ꞋAeꞋo sa Simon, na ngela sa John, nau ku faꞋasata Ꞌoe naꞋa Ꞌani sa Sifas.” Na sata neꞋeri neꞋe kira saea logo Ꞌani sa Peter, ma na fadalana neꞋe, “Na Fau.”

Sui ana ruana faꞋi asoa, sa Jesus ka manata Ꞌuana lekaꞋa Ꞌuana abaꞋi kula Ꞌi Galili, ma nia ka dao toꞋona sa Filip, ma ka fata Ꞌuri fuana, “ꞋOke leka maꞋi faꞋi nau.” Ma sa Filip niaꞋa neꞋe ngwae faꞋasia Ꞌi Betsaeda, na maꞋe fanoa sa Andrew ma sa Peter. Aia, sa Filip ka dao toꞋona sa Nataniel, ma ka faꞋarongo nia ka Ꞌuri, “Kaimili dao naꞋa toꞋona na ngwae ba sa Moses kerekere sulia saena taki ki, ma na profet ki logo ba kira kerekere sulia. NiaꞋa sa Jesus na ngela sa Josef faꞋasia Ꞌi Nasaret.”
Ma sa Nataniel ka fata Ꞌuri, “ꞋOko fia ta ru leꞋa ka leka maꞋi faꞋasia Ꞌi Nasaret kwa?”
Ma sa Filip ka olisia ka fata Ꞌuri fuana, “Leka maꞋi ko tala lisia Ꞌamu.”
KaidaꞋi sa Jesus nia lisia sa Nataniel nia leka maꞋi siana, nia ka fata sulia ka Ꞌuri, “Na ngwae neꞋe nia bolo liu naꞋa fuana kira ka saea niaꞋa Ꞌani ngwae Jiu mamana, osiꞋana noaꞋa naꞋa ta sokeꞋa ana niaꞋa!”
Sa Nataniel ka olisia ka Ꞌuri, “ꞋOko sai faꞋuta aku kwa?”
Ma sa Jesus ka olisia ka fata Ꞌuri fuana, “Nau ku lisi Ꞌoe Ꞌi Ꞌaena Ꞌai figi Ꞌi naꞋona neꞋe sa Filip nia sae Ꞌoe.”
Ma kaidaꞋi sa Nataniel ka rongoa na ru neꞋe, nia ka fata Ꞌuri, “FaꞋamanata Ꞌae, ꞋaeꞋo naꞋa neꞋe Ngela God! ꞋAeꞋo neꞋe na ngwae tatalafaꞋa ngwae Jiu ki!”
Sa Jesus ka Ꞌuri fuana, “ꞋOko fiꞋi faꞋamamana goꞋo neꞋeriꞋa, duꞋungana ba nau ku saea nau ku lisi Ꞌoe Ꞌi Ꞌaena Ꞌai figi? Ma nau ku saea fuamu, Ꞌoke baꞋa lisia ru doe ki liufia mala ru neꞋe.” Sui sa Jesus ka fata laꞋu Ꞌuri fuada, “Ru mamana nau ku saea fuamuꞋa, muke baꞋa lisia Ꞌi langi ke Ꞌifi, ma muke baꞋa lisia logo na Ꞌainsel God ki kike raꞋe ꞋalaꞋa Ꞌuana Ꞌi langi, ma kike koso maꞋi fafoku nauꞋa, na Ngela Ngwae.”

Luisteren John 1