<div class="version vid1417 iso6393ubu" data-vid="1417" data-iso6393="ubu">
 <div class="book bkMAT">
 <div class="chapter ch8" data-usfm="MAT.8">
 <div class="label">8</div><div class="p"> 1Yesusi ma pangine maniendo omb&#225; orumu kinie yambo aisili liku maku toko yu lombili oringi.</div><div class="p"> 2Kanu kinie ye te kuru kendi nomba perimumu Yesusi orumuna omba yunge kumbikerena koporongo langopalie yundu nimbendo: &#8220;Ailimu, nunge konopumuni na &#8216;konde pambo.&#8217; konopu lenu liemo nuni na manda teko konde lini.&#8221; nirimu kinie 3Yesusini yemo kini ambolopalie yundu nimbendo: &#8220;&#8216;Nu konde pani.&#8217; konopu lekero kene konde pui.&#8221; nirimu kinie tamburembu kuru kendimu nomba kelerimu. 4Kanu kinie Yesusini yundu altopa nimbendo: &#8220;Nuni ya ulu tekeromo yambo telurindu kepe paa naa niyo. Sumbi siku puku Pulu Yemo popo tonjili yemo nunge kangimu liku ora siku, &#8216;Na altopo kangi peanga lepili molkoro kene.&#8217; ningu Mosisini &#8220;Tei.&#8221; nimbe panjirimu mele pilku liku tenindu &#8220;Pulu Yemo popo toko kalko si.&#8221; nirimu m&#233;lemo liku Pulu Yemo popo tonjili yemondo &#8220;Kalonji.&#8221; ningu yu sieni. Pe yambomane nu kanokolie &#8216;Yu sike kangi peanga lepili molemo.&#8217; ningu piliengi kene nikiru mele isili ou tepui.&#8221; nirimu. &#763;&#8220;Aku siku teni kinie yambomane nu kanoko keri naa kanonge, nu altoko we yamboma molemelena manda teluna puku moloni.&#8221; nirimu.&#764;</div><div class="p"> 5Yesusi Kapeniame taonona sukundu purumu kinie Romo yambomanga ami ye wane anderete nokorumu ye te yu orumuna omba yundu mawa tepalie nimbendo: 6&#8220;Ailimu, nanga kendemande yemo kimbu ki kolopa pora sipe mindili nomba perepa ulkena lepili okoro.&#8221; nirimu.</div><div class="p"> 7Yesusini yundu &#8220;Ombo tepo konde limbu.&#8221; nirimu.</div><div class="p"> 8-9&#763;Aku nirimu kinie pilipelie&#764; ami ye wane anderete nokorumu yemone yundu pundu topa nimbendo: &#8220;Ailimu, na ye kerimu mele molio, nu nanga ulkena oni kinie kapola naa temba. Na ye tene kepe nokopa molemo, yunge ungumu pilipu lipu telio. Nane kepe ami ye mare nokopo molio. Kanu yemanga tendo &#8220;Pui.&#8221; nilio kinie yu pulimo. Molo tendo &#8220;Oi.&#8221; nilio kinie yu olemo. Molo nanga kongono tenjili kendemande yambo tendo &#8220;I siku tei.&#8221; nilio kinie yu aku sipe telemo kanumu. Aku sipela, nuni ungu te we nini kinie nanga kendemande yemo konde pumbe kene nuni we ni.&#8221; nirimu.</div><div class="p"> 10Yesusini yu nirimu mele pilipelie yu konopu aisili lipe mundupelie yu lombili oringi yambomando nimbendo: &#8220;Nane enendo paa sike nimbu sikirumu: I Isirele yambomanga talapena ulsu mololi yemone na ungumuni mindi manda tembo mele nimbe tondolo mundupe pilimo mele koleamanga pali, Isirele koleana sukundu kepe, yambo telurini kepe aku siku ningu piliringi mele paa na kanorundu. 11Nane enendo paa sike nimbu sikirumu: Ena mundi olemo koleamanga kinie ena pulimo koleamanga kinie yambo aisili wendo ongo Pulu Yemo ye nomi kingimu molopa nokolemo mulu koleana sukundu Eporayamo kinie Aisake kinie Jekopo kinie pea ongo langi nongo molonge. 12Nakolo Pulu Yemone &#8216;yunge yamboma&#8217; nimbe mako torumu &#763;Isirele&#764; yamboma yu nokopa molemo koleana puku molemelka yamboma yuni topa makoropa sumbulu toline mundumbe. Kanuna paa mindili nongolie kola teko pereko molonge.&#8221; nirimu.</div><div class="p"> 13Aku nimbelie yuni ami ye wane anderete nokorumu yemondo nimbendo: &#8220;Nane nu &#8216;manda tenjimbe&#8217; konopu lenu mele tenjindu kene pui.&#8221; nirimu. Kanu kinie yuni aku sipe nirimu enamonga kendemande yemo yu kuru topa kelepa konde pupe molorumu.</div><div class="p"> 14&#763;Kanu kinie&#764; Yesusi Pitanga ulkena sukundu ombalie Pitanga kolepa ambomo kuru topa kangi norumuna aniembo lerimu kanopalie, 15yunge kimu ambolorumu kinie kangi nomba kelerimu kinie ambomo ola angilipe wendo ombalie Yesusi langi sipe yu nokorumu.</div><div class="p"> 16Pe kolea ipu lemba terimu kinie konopuna kuru molorumu yambo aisili Yesusi molorumuna mengo oringi kinie yuni kurumando &#8220;Ongo wendo pai.&#8221; nirimu kinie ongo wendo puringi. Kuru torumu yamboma pali tepa konde lirimula. 17Aku sipe terimumunge koronga ou Pulu Yemone ungu umbu tonjirimuma pilipe yamboma nimbe sirimu ye Aisayane ulu te pe wendo omb&#225; ou nirimu mele kamu wendo orumu. Aisayane nimbendo:</div><div class="q">&#8220;Yuni yuyu olio kuru torumuma makoropa,</div><div class="q">olio aniembo lerimulu kuruma</div><div class="q">lipe ulsu mundurumu.&#8221;</div><div class="m">nirimu.</div><div class="p"> 18&#763;Walse&#764; Yesusi &#763;nomu Gallilli k&#233;lona molopili&#764; yambo aisili liku maku toko yu liku makaye teko moloringi kanopalie nirimumuni, &#763;lombili andolimendo&#764; &#8220;Nomuna nekendo pamili wai.&#8221; nirimu.</div><div class="p"> 19&#763;Nakolo ou naa pupe we angilipili&#764; Pulu Yemonga ungu manemanga puluma pilipe mane sirimu ye te yu angilirimuna omba yundu nimbendo: &#8220;Ungu Mane Silimu, nu puni koleamanga pali nu lombili omb&#243;.&#8221; nirimu.</div><div class="p"> 20&#763;Aku nirimu kinie&#764; Yesusini yundu nimbendo: &#8220;P&#237;lie! Owa takarama ulke pelemelemanga pelemele; kerama enenga mi takolemelemanga pelemele, nakolo Manie Omba Mana Ye Au Lerimu Yemonga pelemo kolea te naa lemo &#763;kene, nu &#8216;Yu lombili pupulie kapola naa molombo.&#8217; ningu pilkulie na lombili wani. We naa wani.&#764;&#8221; nirimu.</div><div class="p"> 21Kanu kinie yu lombili andorumu ye tene yundu nimbendo: &#8220;Ailimu, nu kamu lombili wambo mangali ou pupu nanga lapamo &#763;kinie pea molambo. Pe yu kolomba kinie&#764; ono tepolie nu lombili omb&#243;.&#8221; nirimu.</div><div class="p"> 22Nakolo Yesusini yundu nimbendo: &#8220;&#763;Nanga ungumu naa pilku&#764; yambo kololi &#763;none teli&#764; yambomane yambo kolongema ono teangi. Nakolo nu na lombili oi.&#8221; nirimu.</div><div class="p"> 23Aku nimbelie &#763;nomu Gallilli nekendo pumbendo&#764; nona andoli sipi tenga sukundu purumu kinie yu lombili andolime yu lombili sukundu puringila. 24Kanu kinie &#763;nomuna pung&#237; puringi kinie&#764; poporome aili te nomuna torumu. Aku terimuna nomumu apisipe ola ombalie sipimu lipe aki tomba terimu nakolo Yesusi we uru perimu. 25Kanu kinie enene yu uru perimuna puku toko makinjikulie ningindu: &#8220;Ailimu, olio liku taponjiyo. Olio no wangokomolo.&#8221; niringi.</div><div class="p"> 26Yu &#763;makilipelie&#764; enendo nimbendo: &#8220;&#8216;Pulu Yemone olio nokomba.&#8217; ningu konopu tondolo naa pekemo yema, ene nambemuna mini wale mundukumiliye?&#8221; nirimu. Aku nimbelie ola molopa poporomemo kinie nomumu kinie iri torumu. Kanu kinie poporomemo topa kelepa nomumu lope naa tepa paa we lerimu. 27&#763;Yuni terimu mele kanokolie&#764; yemane mini wale mundukulie ningindu: &#8220;Apa! I yemo nambolka yerenje? Poporomemone kepe nomumuni kepe yunge ungumu pilku liku kelkembele.&#8221; niringi.</div><div class="p"> 28Kanu kinie yu &#763;lombili andolime kinie pea&#764; nomu nekendo pupe kolea Gadara puringi kinie kanu kolea Gadara ye talo, konopuna kuru molorumu yetolo, yambo ono koleana wendo ongolo yu molorumuna oringili. Elte paa enge ningulu yamboma tongele teringilimunge we yamboma elte peringili koleana &#8216;Eltene ene tongele.&#8217; ningu aulkena ongo naa puringi. 29Yesusi kanokololie tondolo munduku walsikululie ningilindu: &#8220;Pulu Yemonga Malo, olio kinie ulu nambolka uluri tenindu onuye? Olio mongo lipe simbe walemo ou wendo naa opili nuni isili ou olio mindili liku sini okonoye?&#8221; niringili.</div><div class="p"> 30Akuna anjupe kolea tenga umbu kongi aisili &#237;mu nongo moloringi &#763;kanokolie&#764; 31kurumane Yesusi mawa tekolie ningindu: &#8220;Olio toko makorokolie &#8216;ne kongimenga konopuna molopangi.&#8217; ni.&#8221; niringi kinie</div><div class="p"> 32Yuni enendo nimbendo: &#8220;Kapola, akuna pangi.&#8221; nirimu kanu kinie &#763;kuruma&#764; kanu yetolonga konopuna wendo ongolie kongi akuna moloringimenga konopuna puku moloringi kinie kanu kongime pali kekelepa toko lkisiku puku kopona pukue toko nomuna suku puku no wangoringi.</div><div class="p"> 33&#763;Ulu akuma wendo orumu kinie kanokolie&#764; kongi tapu teko moloringi yema talopa lelko pukulie niringimuni, taonona puku akuna moloringi yamboma enenga kongime terimu mele kepe kuruma konopuna moloringi yetolo terimu mele kepe temane toko siringi. 34Niringi mele pilkulie taonona moloringi yamboma pali Yesusi molorumuna ongo kanokolie yu mawa tekolie ningindu: &#8220;Olionga koleana naa mololi kelko pui.&#8221; niringi.</div>
 </div>
 </div>
</div>

Yesusi ma pangine maniendo ombá orumu kinie yambo aisili liku maku toko yu lombili oringi.
Kanu kinie ye te kuru kendi nomba perimumu Yesusi orumuna omba yunge kumbikerena koporongo langopalie yundu nimbendo: “Ailimu, nunge konopumuni na ‘konde pambo.’ konopu lenu liemo nuni na manda teko konde lini.” nirimu kinie Yesusini yemo kini ambolopalie yundu nimbendo: “‘Nu konde pani.’ konopu lekero kene konde pui.” nirimu kinie tamburembu kuru kendimu nomba kelerimu. Kanu kinie Yesusini yundu altopa nimbendo: “Nuni ya ulu tekeromo yambo telurindu kepe paa naa niyo. Sumbi siku puku Pulu Yemo popo tonjili yemo nunge kangimu liku ora siku, ‘Na altopo kangi peanga lepili molkoro kene.’ ningu Mosisini “Tei.” nimbe panjirimu mele pilku liku tenindu “Pulu Yemo popo toko kalko si.” nirimu mélemo liku Pulu Yemo popo tonjili yemondo “Kalonji.” ningu yu sieni. Pe yambomane nu kanokolie ‘Yu sike kangi peanga lepili molemo.’ ningu piliengi kene nikiru mele isili ou tepui.” nirimu. ˻“Aku siku teni kinie yambomane nu kanoko keri naa kanonge, nu altoko we yamboma molemelena manda teluna puku moloni.” nirimu.˼
Yesusi Kapeniame taonona sukundu purumu kinie Romo yambomanga ami ye wane anderete nokorumu ye te yu orumuna omba yundu mawa tepalie nimbendo: “Ailimu, nanga kendemande yemo kimbu ki kolopa pora sipe mindili nomba perepa ulkena lepili okoro.” nirimu.
Yesusini yundu “Ombo tepo konde limbu.” nirimu.
˻Aku nirimu kinie pilipelie˼ ami ye wane anderete nokorumu yemone yundu pundu topa nimbendo: “Ailimu, na ye kerimu mele molio, nu nanga ulkena oni kinie kapola naa temba. Na ye tene kepe nokopa molemo, yunge ungumu pilipu lipu telio. Nane kepe ami ye mare nokopo molio. Kanu yemanga tendo “Pui.” nilio kinie yu pulimo. Molo tendo “Oi.” nilio kinie yu olemo. Molo nanga kongono tenjili kendemande yambo tendo “I siku tei.” nilio kinie yu aku sipe telemo kanumu. Aku sipela, nuni ungu te we nini kinie nanga kendemande yemo konde pumbe kene nuni we ni.” nirimu.
Yesusini yu nirimu mele pilipelie yu konopu aisili lipe mundupelie yu lombili oringi yambomando nimbendo: “Nane enendo paa sike nimbu sikirumu: I Isirele yambomanga talapena ulsu mololi yemone na ungumuni mindi manda tembo mele nimbe tondolo mundupe pilimo mele koleamanga pali, Isirele koleana sukundu kepe, yambo telurini kepe aku siku ningu piliringi mele paa na kanorundu. Nane enendo paa sike nimbu sikirumu: Ena mundi olemo koleamanga kinie ena pulimo koleamanga kinie yambo aisili wendo ongo Pulu Yemo ye nomi kingimu molopa nokolemo mulu koleana sukundu Eporayamo kinie Aisake kinie Jekopo kinie pea ongo langi nongo molonge. Nakolo Pulu Yemone ‘yunge yamboma’ nimbe mako torumu ˻Isirele˼ yamboma yu nokopa molemo koleana puku molemelka yamboma yuni topa makoropa sumbulu toline mundumbe. Kanuna paa mindili nongolie kola teko pereko molonge.” nirimu.
Aku nimbelie yuni ami ye wane anderete nokorumu yemondo nimbendo: “Nane nu ‘manda tenjimbe’ konopu lenu mele tenjindu kene pui.” nirimu. Kanu kinie yuni aku sipe nirimu enamonga kendemande yemo yu kuru topa kelepa konde pupe molorumu.
˻Kanu kinie˼ Yesusi Pitanga ulkena sukundu ombalie Pitanga kolepa ambomo kuru topa kangi norumuna aniembo lerimu kanopalie, yunge kimu ambolorumu kinie kangi nomba kelerimu kinie ambomo ola angilipe wendo ombalie Yesusi langi sipe yu nokorumu.
Pe kolea ipu lemba terimu kinie konopuna kuru molorumu yambo aisili Yesusi molorumuna mengo oringi kinie yuni kurumando “Ongo wendo pai.” nirimu kinie ongo wendo puringi. Kuru torumu yamboma pali tepa konde lirimula. Aku sipe terimumunge koronga ou Pulu Yemone ungu umbu tonjirimuma pilipe yamboma nimbe sirimu ye Aisayane ulu te pe wendo ombá ou nirimu mele kamu wendo orumu. Aisayane nimbendo:
“Yuni yuyu olio kuru torumuma makoropa,
olio aniembo lerimulu kuruma
lipe ulsu mundurumu.”
nirimu.
˻Walse˼ Yesusi ˻nomu Gallilli kélona molopili˼ yambo aisili liku maku toko yu liku makaye teko moloringi kanopalie nirimumuni, ˻lombili andolimendo˼ “Nomuna nekendo pamili wai.” nirimu.
˻Nakolo ou naa pupe we angilipili˼ Pulu Yemonga ungu manemanga puluma pilipe mane sirimu ye te yu angilirimuna omba yundu nimbendo: “Ungu Mane Silimu, nu puni koleamanga pali nu lombili ombó.” nirimu.
˻Aku nirimu kinie˼ Yesusini yundu nimbendo: “Pílie! Owa takarama ulke pelemelemanga pelemele; kerama enenga mi takolemelemanga pelemele, nakolo Manie Omba Mana Ye Au Lerimu Yemonga pelemo kolea te naa lemo ˻kene, nu ‘Yu lombili pupulie kapola naa molombo.’ ningu pilkulie na lombili wani. We naa wani.˼” nirimu.
Kanu kinie yu lombili andorumu ye tene yundu nimbendo: “Ailimu, nu kamu lombili wambo mangali ou pupu nanga lapamo ˻kinie pea molambo. Pe yu kolomba kinie˼ ono tepolie nu lombili ombó.” nirimu.
Nakolo Yesusini yundu nimbendo: “˻Nanga ungumu naa pilku˼ yambo kololi ˻none teli˼ yambomane yambo kolongema ono teangi. Nakolo nu na lombili oi.” nirimu.
Aku nimbelie ˻nomu Gallilli nekendo pumbendo˼ nona andoli sipi tenga sukundu purumu kinie yu lombili andolime yu lombili sukundu puringila. Kanu kinie ˻nomuna pungí puringi kinie˼ poporome aili te nomuna torumu. Aku terimuna nomumu apisipe ola ombalie sipimu lipe aki tomba terimu nakolo Yesusi we uru perimu. Kanu kinie enene yu uru perimuna puku toko makinjikulie ningindu: “Ailimu, olio liku taponjiyo. Olio no wangokomolo.” niringi.
Yu ˻makilipelie˼ enendo nimbendo: “‘Pulu Yemone olio nokomba.’ ningu konopu tondolo naa pekemo yema, ene nambemuna mini wale mundukumiliye?” nirimu. Aku nimbelie ola molopa poporomemo kinie nomumu kinie iri torumu. Kanu kinie poporomemo topa kelepa nomumu lope naa tepa paa we lerimu. ˻Yuni terimu mele kanokolie˼ yemane mini wale mundukulie ningindu: “Apa! I yemo nambolka yerenje? Poporomemone kepe nomumuni kepe yunge ungumu pilku liku kelkembele.” niringi.
Kanu kinie yu ˻lombili andolime kinie pea˼ nomu nekendo pupe kolea Gadara puringi kinie kanu kolea Gadara ye talo, konopuna kuru molorumu yetolo, yambo ono koleana wendo ongolo yu molorumuna oringili. Elte paa enge ningulu yamboma tongele teringilimunge we yamboma elte peringili koleana ‘Eltene ene tongele.’ ningu aulkena ongo naa puringi. Yesusi kanokololie tondolo munduku walsikululie ningilindu: “Pulu Yemonga Malo, olio kinie ulu nambolka uluri tenindu onuye? Olio mongo lipe simbe walemo ou wendo naa opili nuni isili ou olio mindili liku sini okonoye?” niringili.
Akuna anjupe kolea tenga umbu kongi aisili ímu nongo moloringi ˻kanokolie˼ kurumane Yesusi mawa tekolie ningindu: “Olio toko makorokolie ‘ne kongimenga konopuna molopangi.’ ni.” niringi kinie
Yuni enendo nimbendo: “Kapola, akuna pangi.” nirimu kanu kinie ˻kuruma˼ kanu yetolonga konopuna wendo ongolie kongi akuna moloringimenga konopuna puku moloringi kinie kanu kongime pali kekelepa toko lkisiku puku kopona pukue toko nomuna suku puku no wangoringi.
˻Ulu akuma wendo orumu kinie kanokolie˼ kongi tapu teko moloringi yema talopa lelko pukulie niringimuni, taonona puku akuna moloringi yamboma enenga kongime terimu mele kepe kuruma konopuna moloringi yetolo terimu mele kepe temane toko siringi. Niringi mele pilkulie taonona moloringi yamboma pali Yesusi molorumuna ongo kanokolie yu mawa tekolie ningindu: “Olionga koleana naa mololi kelko pui.” niringi.

Dengar Mateyu 8