<div class="version vid1566 iso6393khs" data-vid="1566" data-iso6393="khs">
 <div class="book bkMAT">
 <div class="chapter ch11" data-usfm="MAT.11">
 <div class="label">11</div><div class="s">Yone Hano Toliyetiseyewi Ene Sena Ilipe Hanosema Selese, &#8220;Yesu Elakemi Hanapola:, &#8216;Kewa Kelesowa?&#8217; Esa: Ta:pota:pa:,&#8221; Au Seyawa Wekeye</div><div class="r">(Luk 7:18-35)</div><div class="p"> 1Sena ilipe hanosema Yesuyewi se tiye kinapola: itapa tepela:, koawa iya:pela: Kalili koamesa: noka koane pawemi sita:ne emi Yesuyewi se tiye miya:na:pela: hapakeye.</div><div class="p"> 2Yone tipolo ela: ta:takamake, &#8220;Kelesoyewi Kote penaiyawanapulu timiyanakeye.&#8221; Au selapita: eyawa ta:tapola: ene sena ilipe hanosene nokamawa selese, &#8220;Yesu elakemi ta:tapose hamona,&#8221; au seyakeye. 3Hamonapita: iwa hanapola: Yesuma ta:tese, &#8220;Koteyewi sena hamonapita: mina:na: e seyawa Kewama? Sena nowama? Sena nowa inapele esa: niwa yesi sitalapa?&#8221;</div><div class="p"> 4Aputa: ima Yesuyewi selese, &#8220;Kiwa hanapola: kili ketea topuwala, ketea papowala, Yonema sela:pa:. 5#Ais 35:5-6, 61:1Sena si kolawa fala:pe seli potalakeye. Aputa: sena onatu kete telawa salo heka:pe seli hananakeye. Aputa: sena waka:pilawa fala:pe seli sitalakeye. Aputa: sena kena: seteyawa fala:pe seli ta:talakeye. Aputa: sena kuluwa mene tesile fiyanapola: sitalakeye. Aputa: sena nano ketea misitiya sita:nema Kote solo napowa se tiye kinakeye. 6Alake Newemi matana semetei matanesewa eta: iya:peyamake kao matanepela: sitalapitekiwa, sena kesalewa Koteyewi seila:tesekeye. Aluse nano ketea sopoke kiyawa Yonema sela:pa:.&#8221; Aluse sena minama Yesuyewi se tiye mikeye.</div><div class="p"> 7Se Tiye kinapola: itapa tepela: sena amowa mene hanapita: potapola: Yesuyewi sena muta kekenama selese, &#8220;Yoneyewi moawemi se tiye kinapita:, kiyewi moawemi ena popa:na:pela: hapala? Mawa alotowi ilelisewa popa:na:pela: hapala? Alamakeye, mawa alotowi ilelisewa popa:na:pela: eta: hapamakeye. 8Kiyawa mawa popa:na:pela: eta: hapamake ena popa:na:pela: hapala? Sena toma tapola napolo kalawa popa:na:pela: hapala? Alamakeye. Sena toma tapola napolo kalasene piseikiyewi koawemi tesekeye. Sena toma tapola napolo kala tiye moawemi eta: tesemakeye. 9Alawamona kiyawa ena popa:na:pela: hapala? Kote solo se tiye kinisene sepatosene sena popa:na:pela: hapala? Henekeye, kiyawa Kote solo se tiye kinisene sepatosene sena sosowa papokeye.</div><div class="p"> 10 # 
 Mal 3:1
 Puwano fa:nemi Kote pukawemi Kote solo se tiye kinisene sepatosene sena nowamoke momateyawa wekeye. Heleye tima:na: senama Koteyewi selese,</div><div class="q1">&#8216;Kewa a hanapose sena nowamoke puwano se tiye miya:na:pela:</div><div class="q1">Neyewi hamonama:na:keye.</div><div class="q1">Sena amokiwa Kewa isu ha:na:na:wa seila:taposakeye.&#8217;</div><div class="m">Aluse Koteyewi selapita:, Kote se tiye kinisene sepatosene senayewi ta:tapola: momateyakeye.</div><div class="p">Aputa: Koteyewi sena puwano hamonama:na:wa Yonewa momateyakeye.</div><div class="p"> 11Neyewi solo we heneye selakeye. Yone hano toliyetisene ewa peleya: weyamo sena kesale sopowa eye helepekeye. Alawamona, sena nowa ununama kolotea Kote Piseikipela: ela: hepene ene amoke Yonewa eye helepekeye.</div><div class="p"> 12 # 
 Luk 16:16
 Yone hano toliyetisene eyewi Kote sowa se tiye kinise ma:ta: tiye hawemi tolusule ine napu ikila emiwa Kote Piseikipela: elaka heneye penaiya ofola ha:na:sela: alawamona, sena ikomoma:na: matana senawa emi ine ikomoma:na: minakeye.</div><div class="p"> 13Yone hano toliyetiseyewi solo se tiye seta: mimake, Piseiki mina:na:wa Koteyewi se tiye kinisene sepatosene senayewi momateyakeye. Aputa: Koteyewi solo ele momateyawa semetei kamunuse momateyakeye. 14#Mal 4:5; Ma:t 17:10-13; Mak 9:11-13Alake ili sowa kiyewi ta:tesaleke Ne sowala ta:ta:pa:. Ilaiya mene inaposakeye au seyawa Yonekeye. 15Kiwa kena:wa tela:yawa ta:tapola: seli ta:ta:pa:.</div><div class="p"> 16Ikila weyemiwa sena kesale sita:newa Neyawa noko:lu sema:na:ne? Neyawa pale selakeye. Salayawa peleya: pakia fesamonose ilipe kemi sala nokamoke sala nokamawa selese, 17&#8216;Niyewi kona fose sanawamona kiyawa epelese ninipe tese ninipe makisale selakeye. Niyewi siya:lata elawamona kiyawala ninipe tese maya:le selakeye,&#8217; au seyakeye. Alake iwa epesita:ya amunuse, kiwala aluse sitalakeye. 18Yone hano toliyetisewa inise ma:na: nasewa alepela:la:, waine hawana eta: menamakeye. Manapita: potapola:, kiyewi selese, &#8216;Yonewa ho olokeyatela ho tilakeye,&#8217; au seyakeye. Aluse kiwa Yonewemiwa eta: palemakeye.</div><div class="p"> 19Aputa: Sena Sa: Newa inisekiwa, ma:na: nasewana waine hawana nasekeye. Napita: potapola: kiyewi selese, &#8216;Yesuyewi ma:na:wa mete nasenakeye. Waine hawana sosolo nasenakeye. Aputa: sena takese tisewana, sena noka matana olokeyatelawala Ene E mananakeye.&#8217; Aluse selese kiwa Newemi eta: palemakeye. Eta: palema kamo Kote matanawa Neyewi kulu hanose timinipita:, senayewi potapola: matanese, &#8216;Kote matanawa hekeyalakeye,&#8217; aluse matanema:na:pela:.&#8221; Aluse Yesuyewi seyakeye.</div><div class="s">Yesuyewi Penana:pela: Timiyawa Papolo Senayewi I Kene Matana Olokeyatelawa Iya:pela: Sita:pesena:pela: Manotolopita: Falasima:na:wa Wekeye</div><div class="r">(Luk 10:13-15)</div><div class="p"> 20Kolasini taunewemiwana, Pesaita taunewemiwana, Kapaneame taunewemiwana, Kote penaiyayewi matanepela: tisene Yesuyewi nano ketea muta timinipita:, sena kesale sita:neyawa papokeye. Potapola: kemi iyawa matana olokeyatelawa iya:pela: sita:pesena:pela: eta: iya:peyamakeye. Sita:pesena:pela: manotolopita: Yesuyewi ima kotopela: selese, &#8220;Kiwa kaluse olokeyatela sitalakeye. 21#Ais 23:1-18; Esi 26:1-21; Yoe 3:4-8; Emo 1:9-10; Sek 9:2-4Uo. Eta: fesamoma:na: telamanakeye. Kolasini sena kesale kiwala, Pesaita sena kesale kiwala, kiyawa potose kasele kiyawa mane olokeyatelawa maiya:tasaleke, kiwa sosolo falasipesakeye. Kili taunewemi Kote penaiyayewi matanepela: timinisewa Neyewi timiyakeye. Timiyawa Yu senama telayewi Taia taunewemiwana, Saetone#11:21 Puwano fa:nemi Taia taunewemiwana Saetone taunewemiwana sena kesaleyewi sosolo olokeyatela timiyakeye. taunewemiwana, Neyewi timinisaleke, ili mane olokeyatelawa puwano fa:nemi iya:papekeye. Iya:pela: ili mane olokeyatela timiyanase iwa ewalose sita:la:, tomawemi peleya:yewi mutapola: sao nasoya fopula: kotopola: aluse sita:pesapekeye. Aluse ka:la:lopela:la: ili mane olokeyatelawa iya:pela: sita:pesena:pela: iya:papekeye. Alawamona Neyewi timiyawa iyawa eta: papomakeye.</div><div class="p"> 22Ta:ta:pa:. Takalepela: kotopela: falasima:na: ikila emiwa Taia sena kesalewala, Saetone sena kesalewala, kolotea sosolo falasipesakeye. Kiyewi potose kasele epesene eta: iya:peyamanase kiwa sosolo falasipesakeye. 23#Ma:ta: 19:24-28; Ais 14:13-15Kapaneame sena kesale, kiyewi matanesekiwa, &#8216;Niwa wapilise sita:pesena:keye.&#8217; Aluse matanepela: hepene taune fala a puwano aluse kiyawa kilipe unuwa tilipita: matana hanatakeye. Alawamona, sikape kiwa sena kulusene peleya: kolemi tolusupesakeye. Alake Kapaneame sena, kili taunewemi Neyewi tima:na: penanose ti aluse, Sotome taunewemi Kote solo se tiye kinisene sepatosene senayewi penanose timinisaleke, Sotome sena kesaleyewi ili mane olokeyatelawa iya:pela: sita:pesena:pela: iya:papekeye. Alake Kotema epesena:pela: iya:peyakiwa, Sotome taune amowa Koteyewi masakepimapekeye. 24#Ma:t 10:15; Luk 10:12Ta:ta:pa:. Koteyewi kotoma:na: ikila emiwa Sotome sena kesalewa Koteyewi kolotea sosolo falasisewa tuwataposakeye. Alawamona, kiyawa potapola: kemi mane olokeyatela iya:pela: epesena:pela: eta: iya:peyamanase, kiwa hele heneye sosolo falasisewa tuwataposakeye.&#8221; Aluse Yesuyewi seyakeye.</div><div class="s">Yesuyewi Kulukulusewa Wekeye</div><div class="r">(Luk 10:21-22)</div><div class="p"> 25Ikila emi Yesuyewi Kotema kulukuluse, &#8220;Ni Ata, hepene falemiwana, peleya: weyemiwana, Keyewi Piseikipela: pote elakeye. Pote elakamoke senayewi ketea sopoke matane tima#11:25 Senayewi ketea sopoke matane tiwa noka Felesi senakeye. Noka Satusi senakeye. Noka Koteyewi solo ele walosene senakeye. Sena amokiwa ketea matane tinase iyewi matanesekiwa, ilipe ili sitalakeye, esa: matanakeye. Keyewi Kine mupapolo ketea amowa hokatolose walopakeye. Alawamona Keyawa kine sala epapulamawa#11:25 Sala amunawa Yesuyewi sena ilipe hanosene senakeye. Keyawa ketea fopiyawa hokatolose walokeye. Walopita: Neyawa Ke unuwa wapilise Kema napolo selakeye. 26Ni Ata, Keyawa Kine matanawa senama walosekeye.&#8221; Aluse Yesuyewi kulukululakeye.</div><div class="p"> 27 # 
 Yon 1:18, 3:35, 10:15 Kulukuluse itapa tepela: sena kesalema Yesuyewi selese, &#8220;Nano ketea sopoke Neyewi Ni Atayewi E penaiya Nema mikeye. Aputa: Neyewi matanawana, Neyewi alusewana, Nine Ni Atayewi Ene semeteiyewi potose matanesekeye. Aputa: Nine Ni Atayewi matanawana Eyewi alusewana, Neyewi Nine semeteiyewi potapola: matanesekeye. Matanepela: Nine Neyewi sena kesale matanama Ni Atayewi alusewana, matanesewana walosaleke, sena kesaleyewi potapola: matanepesakeye.</div><div class="p"> 28Kiyawa tima:na: tisekiwa mapolose hopolo tese, tima:na: hilila sosolo tiye hanose mapolose, penaiya itapa tese hopolo tepita:, Newamo elakemi ha:le tepa:se ina:pa:. Inapitekiwa kewa napolo hopola elaposakeye. 29#Yel 6:16Aputa: kopolo kao elipeiyewi tima:na: semetei tiye hamonite kepakuwemi i tuwapola: sakolosekeye. I tuwapola: sakolosene epapuluse kiyewi Nema selese, &#8216;Keyewi iwa Ne kenewemi tuwapola: sakome,&#8217; e sela:pa:. Aputa: Neyewi ketea epe walosaleya kiyewi matane tiya:pa:. Newa hopola enenase Neyewi alusewa kiyewi matane tiya:pa:. Matane tiyapitekiwa kili howa eta: hopolo telamake penanose ha:le tepesakeye. 30Alake Newanapulu tima:na: tiye hamonite ke kenewemi Neyewi iwa tuwapola: sakolawa ilikeye. Aputa: Ne tima:na: tisene hililawa feyapelesekeye.&#8221; Aluse Yesuyewi seyakeye.</div>
 </div>
 </div>
</div>

Sena ilipe hanosema Yesuyewi se tiye kinapola: itapa tepela:, koawa iya:pela: Kalili koamesa: noka koane pawemi sita:ne emi Yesuyewi se tiye miya:na:pela: hapakeye.
Yone tipolo ela: ta:takamake, “Kelesoyewi Kote penaiyawanapulu timiyanakeye.” Au selapita: eyawa ta:tapola: ene sena ilipe hanosene nokamawa selese, “Yesu elakemi ta:tapose hamona,” au seyakeye. Hamonapita: iwa hanapola: Yesuma ta:tese, “Koteyewi sena hamonapita: mina:na: e seyawa Kewama? Sena nowama? Sena nowa inapele esa: niwa yesi sitalapa?”
Aputa: ima Yesuyewi selese, “Kiwa hanapola: kili ketea topuwala, ketea papowala, Yonema sela:pa:. Sena si kolawa fala:pe seli potalakeye. Aputa: sena onatu kete telawa salo heka:pe seli hananakeye. Aputa: sena waka:pilawa fala:pe seli sitalakeye. Aputa: sena kena: seteyawa fala:pe seli ta:talakeye. Aputa: sena kuluwa mene tesile fiyanapola: sitalakeye. Aputa: sena nano ketea misitiya sita:nema Kote solo napowa se tiye kinakeye. Alake Newemi matana semetei matanesewa eta: iya:peyamake kao matanepela: sitalapitekiwa, sena kesalewa Koteyewi seila:tesekeye. Aluse nano ketea sopoke kiyawa Yonema sela:pa:.” Aluse sena minama Yesuyewi se tiye mikeye.
Se Tiye kinapola: itapa tepela: sena amowa mene hanapita: potapola: Yesuyewi sena muta kekenama selese, “Yoneyewi moawemi se tiye kinapita:, kiyewi moawemi ena popa:na:pela: hapala? Mawa alotowi ilelisewa popa:na:pela: hapala? Alamakeye, mawa alotowi ilelisewa popa:na:pela: eta: hapamakeye. Kiyawa mawa popa:na:pela: eta: hapamake ena popa:na:pela: hapala? Sena toma tapola napolo kalawa popa:na:pela: hapala? Alamakeye. Sena toma tapola napolo kalasene piseikiyewi koawemi tesekeye. Sena toma tapola napolo kala tiye moawemi eta: tesemakeye. Alawamona kiyawa ena popa:na:pela: hapala? Kote solo se tiye kinisene sepatosene sena popa:na:pela: hapala? Henekeye, kiyawa Kote solo se tiye kinisene sepatosene sena sosowa papokeye.
Puwano fa:nemi Kote pukawemi Kote solo se tiye kinisene sepatosene sena nowamoke momateyawa wekeye. Heleye tima:na: senama Koteyewi selese,
‘Kewa a hanapose sena nowamoke puwano se tiye miya:na:pela:
Neyewi hamonama:na:keye.
Sena amokiwa Kewa isu ha:na:na:wa seila:taposakeye.’
Aluse Koteyewi selapita:, Kote se tiye kinisene sepatosene senayewi ta:tapola: momateyakeye.
Aputa: Koteyewi sena puwano hamonama:na:wa Yonewa momateyakeye.
Neyewi solo we heneye selakeye. Yone hano toliyetisene ewa peleya: weyamo sena kesale sopowa eye helepekeye. Alawamona, sena nowa ununama kolotea Kote Piseikipela: ela: hepene ene amoke Yonewa eye helepekeye.
Yone hano toliyetisene eyewi Kote sowa se tiye kinise ma:ta: tiye hawemi tolusule ine napu ikila emiwa Kote Piseikipela: elaka heneye penaiya ofola ha:na:sela: alawamona, sena ikomoma:na: matana senawa emi ine ikomoma:na: minakeye.
Yone hano toliyetiseyewi solo se tiye seta: mimake, Piseiki mina:na:wa Koteyewi se tiye kinisene sepatosene senayewi momateyakeye. Aputa: Koteyewi solo ele momateyawa semetei kamunuse momateyakeye. Alake ili sowa kiyewi ta:tesaleke Ne sowala ta:ta:pa:. Ilaiya mene inaposakeye au seyawa Yonekeye. Kiwa kena:wa tela:yawa ta:tapola: seli ta:ta:pa:.
Ikila weyemiwa sena kesale sita:newa Neyawa noko:lu sema:na:ne? Neyawa pale selakeye. Salayawa peleya: pakia fesamonose ilipe kemi sala nokamoke sala nokamawa selese, ‘Niyewi kona fose sanawamona kiyawa epelese ninipe tese ninipe makisale selakeye. Niyewi siya:lata elawamona kiyawala ninipe tese maya:le selakeye,’ au seyakeye. Alake iwa epesita:ya amunuse, kiwala aluse sitalakeye. Yone hano toliyetisewa inise ma:na: nasewa alepela:la:, waine hawana eta: menamakeye. Manapita: potapola:, kiyewi selese, ‘Yonewa ho olokeyatela ho tilakeye,’ au seyakeye. Aluse kiwa Yonewemiwa eta: palemakeye.
Aputa: Sena Sa: Newa inisekiwa, ma:na: nasewana waine hawana nasekeye. Napita: potapola: kiyewi selese, ‘Yesuyewi ma:na:wa mete nasenakeye. Waine hawana sosolo nasenakeye. Aputa: sena takese tisewana, sena noka matana olokeyatelawala Ene E mananakeye.’ Aluse selese kiwa Newemi eta: palemakeye. Eta: palema kamo Kote matanawa Neyewi kulu hanose timinipita:, senayewi potapola: matanese, ‘Kote matanawa hekeyalakeye,’ aluse matanema:na:pela:.” Aluse Yesuyewi seyakeye.


Kolasini taunewemiwana, Pesaita taunewemiwana, Kapaneame taunewemiwana, Kote penaiyayewi matanepela: tisene Yesuyewi nano ketea muta timinipita:, sena kesale sita:neyawa papokeye. Potapola: kemi iyawa matana olokeyatelawa iya:pela: sita:pesena:pela: eta: iya:peyamakeye. Sita:pesena:pela: manotolopita: Yesuyewi ima kotopela: selese, “Kiwa kaluse olokeyatela sitalakeye. Uo. Eta: fesamoma:na: telamanakeye. Kolasini sena kesale kiwala, Pesaita sena kesale kiwala, kiyawa potose kasele kiyawa mane olokeyatelawa maiya:tasaleke, kiwa sosolo falasipesakeye. Kili taunewemi Kote penaiyayewi matanepela: timinisewa Neyewi timiyakeye. Timiyawa Yu senama telayewi Taia taunewemiwana, Saetone taunewemiwana, Neyewi timinisaleke, ili mane olokeyatelawa puwano fa:nemi iya:papekeye. Iya:pela: ili mane olokeyatela timiyanase iwa ewalose sita:la:, tomawemi peleya:yewi mutapola: sao nasoya fopula: kotopola: aluse sita:pesapekeye. Aluse ka:la:lopela:la: ili mane olokeyatelawa iya:pela: sita:pesena:pela: iya:papekeye. Alawamona Neyewi timiyawa iyawa eta: papomakeye.
Ta:ta:pa:. Takalepela: kotopela: falasima:na: ikila emiwa Taia sena kesalewala, Saetone sena kesalewala, kolotea sosolo falasipesakeye. Kiyewi potose kasele epesene eta: iya:peyamanase kiwa sosolo falasipesakeye. Kapaneame sena kesale, kiyewi matanesekiwa, ‘Niwa wapilise sita:pesena:keye.’ Aluse matanepela: hepene taune fala a puwano aluse kiyawa kilipe unuwa tilipita: matana hanatakeye. Alawamona, sikape kiwa sena kulusene peleya: kolemi tolusupesakeye. Alake Kapaneame sena, kili taunewemi Neyewi tima:na: penanose ti aluse, Sotome taunewemi Kote solo se tiye kinisene sepatosene senayewi penanose timinisaleke, Sotome sena kesaleyewi ili mane olokeyatelawa iya:pela: sita:pesena:pela: iya:papekeye. Alake Kotema epesena:pela: iya:peyakiwa, Sotome taune amowa Koteyewi masakepimapekeye. Ta:ta:pa:. Koteyewi kotoma:na: ikila emiwa Sotome sena kesalewa Koteyewi kolotea sosolo falasisewa tuwataposakeye. Alawamona, kiyawa potapola: kemi mane olokeyatela iya:pela: epesena:pela: eta: iya:peyamanase, kiwa hele heneye sosolo falasisewa tuwataposakeye.” Aluse Yesuyewi seyakeye.


Ikila emi Yesuyewi Kotema kulukuluse, “Ni Ata, hepene falemiwana, peleya: weyemiwana, Keyewi Piseikipela: pote elakeye. Pote elakamoke senayewi ketea sopoke matane tima Keyewi Kine mupapolo ketea amowa hokatolose walopakeye. Alawamona Keyawa kine sala epapulamawa Keyawa ketea fopiyawa hokatolose walokeye. Walopita: Neyawa Ke unuwa wapilise Kema napolo selakeye. Ni Ata, Keyawa Kine matanawa senama walosekeye.” Aluse Yesuyewi kulukululakeye.
Kulukuluse itapa tepela: sena kesalema Yesuyewi selese, “Nano ketea sopoke Neyewi Ni Atayewi E penaiya Nema mikeye. Aputa: Neyewi matanawana, Neyewi alusewana, Nine Ni Atayewi Ene semeteiyewi potose matanesekeye. Aputa: Nine Ni Atayewi matanawana Eyewi alusewana, Neyewi Nine semeteiyewi potapola: matanesekeye. Matanepela: Nine Neyewi sena kesale matanama Ni Atayewi alusewana, matanesewana walosaleke, sena kesaleyewi potapola: matanepesakeye.
Kiyawa tima:na: tisekiwa mapolose hopolo tese, tima:na: hilila sosolo tiye hanose mapolose, penaiya itapa tese hopolo tepita:, Newamo elakemi ha:le tepa:se ina:pa:. Inapitekiwa kewa napolo hopola elaposakeye. Aputa: kopolo kao elipeiyewi tima:na: semetei tiye hamonite kepakuwemi i tuwapola: sakolosekeye. I tuwapola: sakolosene epapuluse kiyewi Nema selese, ‘Keyewi iwa Ne kenewemi tuwapola: sakome,’ e sela:pa:. Aputa: Neyewi ketea epe walosaleya kiyewi matane tiya:pa:. Newa hopola enenase Neyewi alusewa kiyewi matane tiya:pa:. Matane tiyapitekiwa kili howa eta: hopolo telamake penanose ha:le tepesakeye. Alake Newanapulu tima:na: tiye hamonite ke kenewemi Neyewi iwa tuwapola: sakolawa ilikeye. Aputa: Ne tima:na: tisene hililawa feyapelesekeye.” Aluse Yesuyewi seyakeye.

Сонсох Ma:tiu 11