The New Testament in the Menya language of Papua New Guinea

© 2017 Wycliffe Bible Translators, Inc. Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License. Http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nc/4.0/. ℗ SIL-PNG and Hosanna (music and effects)

Goti Hanjuwä Iqueqä Kukŋui

Hiunji asä qäqueŋi, Jisasi Iqu aŋä iu ävämaŋi, yäpaqä mäŋgisa äwätä, eqä-huäŋä Galili iqueqä maŋä iqi quamä äpmamiŋqe. I pmetaŋga, ämaqä kuapänäŋi Iquenyqä pqaŋguwitaŋi, Iqu yimba hŋque ätkamäuqe, quamä qe äpmakqe. Itaŋi ämaqä eeqänäŋi, eqä-huäŋä maŋä iqi pämä tqäutaŋgä, Iqu yimba iu äpme näqŋqä äwikqe. Iqu iquauŋi kukŋuä ktqä ätuätä, näqŋqä kuapänäŋi äwikqe. Kukŋuä ktqä hŋqu tiiŋä ätukqe. “Ämaqä hŋqu kuä-witqä uwqä tnämäwäwätŋqä wäŋqiyä. Iqu ätnämäwäwqaŋga, hui hänaqä iqi päknätqe, yŋŋä äpäpu ämambnä. Itaŋga hui qua kuapänä hma etaŋgi, hikä-täŋä qäsä äwitaŋgqä iu päknätqe, qua äŋgui äwa itaŋguti, kuä uwqä ii bakä maqänä hukauŋqiyä. Iŋi mäptqä haqä tiqä ae äyapätä tnäŋä tqaŋga, kuä kiqä tapiŋi wäŋqäpu etaŋgi, yäuä hämänä piŋqiyä. Itaŋga kuä uwqä hui guä yäŋä-täŋä awä imä päknätqe, guä quvqä iqua qäsä naqä-huinyä epiyi, kuä-witqeuŋi, qua aowi äŋguä mävqä yäŋqiyä. Itaŋga kuä uwqä hui qua äŋguänäŋä iu päknätqe, kiqä nääŋqe 100 huknänä, hui 60 huknänä, itaŋga hui 30 huknäŋqiyä. Ämaqä qätä-täŋuenä etaŋgutqe, kukŋuä iiŋqe kŋuä äŋguänä indqämbiyä” ätukqe.
Qänakndaŋi, Iqueqä wäuŋuäŋqä ämotquamiŋqä iqua äpäpu, Jisasi Iqueŋi yatŋqä äväpu, “Si qokä-apäkä iquauŋi, kukŋuä ktqä inä suŋqä tuätqäŋinyä?” ätukuwi.
Iqu kimaŋi tiiŋä ätukqe. “Goti Qäukuä Yätutaŋä Iqunä miqeŋqä kukŋuä qakui zä witaŋgqä-qe, he näqŋqä mapŋqe, Iqu henyä etapqiyä. Iŋäqe ämaqä huizi iquauŋi, mävqä itŋqe. Ii tiiŋä etaŋgi. Ämaqä näqŋqä hui ae ämequwä iqua, Goti Hanjuwä Iqu hui inä ävätä, qu näqŋqä kuapänäŋä-täŋä-qua hipŋqä iwimäkänä. Iiŋä etaŋgqä-qe, ämaqä näqŋqä maeqä iqua, näqŋqä wäŋqä qu ämeŋuwi, Goti Hanjuwä Iqu huätä mamäuŋqiyä. Iŋitaŋi, Nyi ämaqä iquauŋi kukŋuä ktqenä ätuätŋqeqä. Qu hiŋuä äqunäpu qätä äwiyäpiyä-qe, näqŋqä maeqä-quayqä. Qu iiŋä epu, kukŋuä hiŋuä-tqä Asayä iqu äqäkqä tqueŋi, ii naqä-qakuänäŋä ämotquetqäŋä. Iqu pmetaŋga äpmamiŋuwä iquauŋqe, tiiŋä ätätä äqäkqeqä.
‘He kukŋuä qätä äwika äwäpiyä-qe, kiqä quatiŋqe änyä maqŋqä hipnuwiqä. He hiŋuä äquŋgua äwäpiyä-qe, nätmatqä hŋquenyqe näqŋqä maeqä ipnuwiqä.
Ämaqä iiŋä iqua näqŋqä äŋguä mämeqäŋqe, quwqä nyuäŋi woyqä ae imaqundäŋgqeqä. Kukŋuä qätä äŋguä mäwiyqäŋqe, quwqä qäte, ae imaqundäŋgqeqä. Nätmatqä hiŋuä äŋguä mäquŋquä ipŋqe, quwqä hiŋuä-pqe, ae yämaqundi iŋgqeqä.
Qu iiŋä mimäkqä-säpi, quwqä kŋui äkunmäknäpu, Nyinyŋqä aŋgumä quvepqaŋgpi, ga Nyi iquauŋi äŋguä iwimäkqäminjqä.’
Iŋäqe he Nyi nätmatqä imäkqaŋgqe hiŋuä äqunäpu, Nyaqä kukŋui qätä änyiyätqäŋuwitaŋi, Goti Hanjuwä Iqu äŋguä ae emäkqä iiŋqe, näqŋqä eŋä. Nyi naqä-qakui tiiŋä etqänä. Nätmätqä he hiŋuä äqunätqäŋuwi, hiŋuä-tqä iquatä, ämaqä jänäŋä iquatä, qu kuapänäŋi hiŋuä quŋqäŋqä naqänäŋä winyätqätaŋgqä-qe, qu hiŋuä mäquŋquä imiŋuwiqä. Kukŋuä he qätä äwiyätqäŋuwi, qu qätä wiyqäŋqä naqänäŋä winyätqätaŋgqä-qe, qu qätä mäwiyqä imiŋuwiqä” ätukqe.
Jisasi Iqu kukŋuä äpakänä yqänäŋi, tiiŋä ätukqe. “Goti Iqu he näqŋqä mapŋqä etapqetaŋi, täŋgaŋi kukŋuä ktqä ämaqä kuä-witqä wäuŋuä iu tnämäuqä-queŋqe, kiqä qakuiŋqä Nyi awä tqaŋgundi, he qätä nyipiyä. Ämaqe, qu Goti Qäukuä Yätutaŋä Iqunä miqeuŋqä kukŋui qätä äwiyäpu, kiqä qakuiŋqä näqŋqä mämeqä itqäŋuwä iqua, qu kuä uwqä hänaqä iqi äpäkŋgqä-paŋä-quaiqä. Setänä iqu äwimetä, kukŋuä Goti Hanjuwä Iqu quwqä kŋuä indqäŋqeu hiqaŋgqe, huätä maqänä ämotautŋqe. Itaŋga kuä uwqä qua hikä-täŋä iu äpäkŋgqä ii, tiinjqä. Ämaqä kukŋuä iiŋä ique qätä äwiyäpu, maqänä ämepu, aquvänä iquwä iquaiqä. Iŋäqe iquauqä quuvqä heqiyqe, kuä tapiŋä wäŋqäpu uwqatätä, yäuä äpiqä i eŋqä-paŋiqä. Ämaqä Goti Hanjuwä Iqueuä kukŋui mändi kittqiyanä-tpu itqäŋuwä iqua, ämaqä tquauŋi haŋä-iqä äväpu quvqä itqueqaŋguwäŋga, iquauqä quuvqä heqiyqe, qui maqänä imäknänä. Itaŋga kuä uwqä guä yäŋä-täŋä awä imä äpäkŋgqä ii, tiiŋiqä. Ämaqä kukŋuä iiŋä ique qätä äwiyäpiyä-qe, qu nätmatqä qua täutaŋiŋqä äwäwa ipu, mbqä aquvä kuapänä qäpŋqeŋqä kŋuä kuapänä indqänätqäŋuwä iquaiqä. Goti Hanjuwä Iqueqä kukŋuiuŋi, suqä iiŋä iqu qŋqaŋä yeqaŋgi, qu suqä jänäŋä imäkpŋqe, yäŋänäqŋqä mävqä yäŋqiyä. Itaŋga kuä uwqä qua äŋguä iu äpäkŋgqe, ii ämaqä kukŋuä iiŋä ique qätä äŋguä äwiyäpu, kiqä quatiŋqä näqŋqä ämetqäŋuwä iquaiqä. Iŋi, kukŋuä iqueqä nääŋqe, hui 100 huknänä, ga hui 60 huknänä, itaŋga hui 30 huknäŋqiyä” ätukqe.

Iqu ämaqeuŋi, kukŋuä ktqä huizi tiiŋä ätukqe. “Goti Qäukuä Yätutaŋä Iqunä miqe, ii ämaqä hŋqu iqueqä wäuŋuä iu kuä uwqä äŋguinä ätnämäwäwqä-paŋä iiŋiqä. Iŋäqe ämaqä iqi äpmamitpqä iqua hiqaqä witaŋguwäŋga, ämaqä iqueqä himä-wiuŋqä iqu ätimäutä, qätaqä quvqe, asä iu ätnämäwaŋi äwäŋqiyä. Qänakndaŋi kuä-witqä uwqä bakä ae äukaupu äpepiyi, nääŋqe äukŋgaŋgaŋi, wäuŋuä-wiyqä iqua, qätaqä quvqä hui anä tqäutaŋgä qumbnuwiqä. Iŋgaŋi iqua äwäpu, ämaqä wäuŋuä kaniqueŋi tiiŋä tupnuwiqä. ‘Ämaqä naqä iquki, ne si tqä wäuŋuä iuŋi, kuä uwqä äŋguinä ätnämäuqiyä-tanä ikque. Qätaqä quvqä hui anä ätqäuŋuwi, änääŋäŋqäwä?’ Iqu iquau kimaŋi, ‘Suqä iqu, ämaqä himä-wiuŋqä hŋqu imäkkqeqä’ tuäniqeqä. Itaŋi iqua yatŋqä wipnuwiqä. ‘Ne äwätanä, qätaqä quvqe ekautanä, aquvä maqiyatuŋqueŋqä äkiŋgiyä?’ tupnuwiqä. Iŋgaŋi iqu iquauŋi kimaŋi tuäniqeqä. ‘Oeyä. He qätaqä quvqe ekaupiyäŋgaŋi, kuä-witqä itä qäsä hikauqŋqäuä. Kuä täkqäŋgaŋqä, qäquaqu qäyä ätqäunyqä. Kuä täkqäŋgaŋi, nyi ämaqä kuä täkpŋqä iquau tii tumniqeqä. “He qätaqä quvqe ganä ekaupu, aquvä äqiyäpu, tä väuepnuwäŋqä hatŋä äquqotäupu epiyä. Iŋgaŋi he kuä-witqe ätäupu, aquvä äqiyäpu nyaqä buayä pŋqä wiqä aŋä iu pŋqä hipiyä” tumniqeqä,’ tuäŋqiyä” ätukqe.

Iqu kukŋuä ktqä huizi tiiŋä ätukqe. “Goti Qäukuä Yätutaŋä Iqunä miqe, ii zä-guawä piikä, ämaqä hŋqu iqueqä wäuŋuä iu vowä ämäutŋqä eŋqä-paŋä iiŋiqä. Zä iqueqä piiki, wäŋqänäŋä-sua etaŋgi, piikä huiziqua, ique ämäwqätäuŋäuä. Iŋäqe, kiqä baki äukautä naqä äpeyätäqäŋgaŋi, nätmatqä huizi wäuŋuä iu ätqäuŋqä iquauŋi ämäwqätäutaŋguti, yŋŋä iqua äpäpu, kiqä äpa iuŋi yuuwä imäkpŋqäuä.”
Itaŋga Iqu kukŋuä ktqä hŋqu-mända inä ätukqe. “Goti Qäukuä Yätutaŋä Iqunä miqe, ii nätmatqä änyuämäuqä eŋqä-paŋiqä. Apäkä hui nätmatqä änyuämäuqe, hmbunä ämetä, kuä-witqä kuapänä ämetä naqä-huinyä imäkänä, buayä pälawä eeqänäŋi änyuämäutŋqä diŋqeuä” ätukqe.

Kukŋuä eeqänäŋä Jisasi Iqu qokä-apäkä iu e ätumiŋqe, Iqu kukŋui ätnäŋä iqi matqä, ktqä dinä ätumiŋqe. Kukŋuä, Goti Iqu hiŋuä-tqä hŋqueqä maŋä iuta ätimekqä hŋqu qäyunä timäutŋqe, Iqu iiŋä imäkmiŋqe. Ämaqä hiŋuä-tqä iqu tiiŋä ätkqe.
Nyi kukŋuä ktqe etätmä, nätmatqä qua täu imäkkqäŋgatqä zä äwäka äpääŋqeŋqe, täŋga awä etmqänä .

Jisasi Iqu ämaqä iu ävämaŋi, aŋä yäpä iŋgisa qe äpaqukqe. Itaŋi Iqueqä wäuŋuäŋqä ämotquamiŋqä iqua Iquenyqä äpäpu ätukuwi. “Kukŋuä ktqä qätaqä quvqä wäuŋuä iuta äukautŋqeŋqe, Si ne kiqä quatiŋqä awä natiyä.”
Iqu kimaŋi tii ätukqe. “Ämaqä kuä uwqä äŋguänäŋi tnämäwäwqä iqu, Ämaqeuqä Ymeqä Ekqä Iqueqä. Wäuŋui, ii qua tqueqä. Kuä uwqä äŋguänäŋi, qokä-apäkä Goti Qäukuä Yätutaŋä Iqunä miqä iutaŋä iquaiqä. Qätaqä quvqe, Setänä iqueqä ämaqä iquayqä. Himä-wiuŋqä, qätaqä quvqä tnämäwäwqä iqu, Setänä iqueqä. Kuä täkqäŋgaŋi, qua täuŋi iqueqä yäpakäŋganjqä. Itaŋga kuä täkqä iqua, eŋätqä iquaiqä. Qu qätaqä quvqä aquvä ämaqiyäpu, tä väuepŋqä imäkätqäŋuwä-pa, qua täuŋi iqueqä yäpakäŋgaŋä-pqe asä iiŋä imäkpnuwiqä. Ämaqeuqä Ymeqä Ekqä Iqu, Iqueqä eŋätqä iquau dowatqaŋga, Iqueqänä miqä iutaŋi, nätmatqä ämaqeuqä quuvqä heqiyqä qui iwimäkqä iutä, ämaqä suqä quvqä imäkqä iquautäŋi, eeqänäŋi huätä mamäupnuwiqä. Itaŋi qu tä naqänäŋä iu tnämäupnuwiqä. Tä iu tnämäuqaŋguwäŋga, qu kŋuä naqänäŋä äqiyäpu, hiquaŋä maŋgtäsqukuä mäuqäpnuwiqä. Iŋgaŋi ämaqä jänäŋä iqua, iquauqä Kaniqunä ämitŋqä yäpä iŋgisa äpmepu, quwqä huiwitaŋi mäptqä eŋqä-pa we hunäniqeqä. He qätä-täŋuenä epiyi, kukŋuä iiŋqe kŋuä indqämbiyä” ätukqe.

“Goti Qäukuä Yätutaŋä Iqunä miqe, mbqä pŋqä wiqä ipŋä imäkäpu, wäuŋuä iu qua zä äptekuwä eŋqä-paŋiqä. Ämaqä hŋqu mbqä ipŋä ique ämäqumuetä hiŋuä äqunäqetaŋi, iqu ‘Nätmatqä iiŋi mbqeuŋi ämäwqatäunä’ kŋuä indqänätä, hiŋuä qunämapenä yeeŋqiyä. Iŋgaŋi iqu aquvänä itä, iqueqä nätmatqä eeqänäŋi aquvä ämaqiyätä, ämaqä hŋquququa mbqä ipŋqä imäkäŋqiyä. Mbqä iiŋi ae ämeqe, iqu äwätä wäuŋuä iqueŋi mbqä iŋqiyä” ätukqe.

“Aŋgumŋi, Goti Qäukuä Yätutaŋä Iqunä miqe, ämaqä hŋqu mbqä wäuŋuä imäkätä, wimŋä äŋguänäŋiŋqä qävqä ikitŋqä-paŋiqä. Iqu äŋguänäŋä hŋque ämäqumueqe, iqu äwätä, iqueqä nätmatqä eeqänäŋi aquvä ämaqiyätä, ämaqä huiziqua mbqä ipŋqä imäkäŋqiyä. Mbqä iiŋi ae ämeqe, iqu wimŋi mbqä yäŋqiyä” ätukqe.

“Aŋgumŋi, Goti Qäukuä Yätutaŋä Iqunä miqe, ii tiiŋiqä. Hämapäkä qa, qu eqä-huäŋä bu ätnämäupu, hämapäkä huitaŋä-huitaŋä äqupuiquwä eŋqä-paŋiqä. Hämapäkä qa mŋqä iuŋi maŋguä mŋgaŋga, qu hikä weä aaŋqä täŋgisa eyqiyäma äyapäpu, quamä äpmapu, itaŋga hämapäkä äŋguänäŋä iquauŋi häkiu ämimepu, hämapäkä quvqä iquauŋi bi tnämäupnuwiqä” ätukqe. “Itaŋga qua tqueqä hiunji yäpakäŋgaŋi, asä iiŋäŋqeqä. Ynaunjqä iqua äpäpu, ämaqä quvqä iqua, jänäŋä iquauqä awä iqi pmetaŋguwä iquauŋi itmapnuwiqä. Itaŋi qu tä naqänäŋä iu tnämäupnuwiqä. Tä iu tnämäuqaŋguwäŋga, kŋuä naqänäŋä äqiyäpu, hiquaŋä maŋgtäsqukuä mäuqäpnuwiqä” ätukqe.
Itaŋi Iqueqä wäuŋuäŋqä ämotquamiŋqä iquauŋi, yatŋqä tiiŋä qe äwikqe. “Kukŋuä tquauqä quatiŋqe, he näqŋqä ae ämequwätanä?”
Qu “Auqä, ne näqŋqä ae ämeququeqä” ätukuwi.
I ätuäqetaŋi, tiiŋä-pqe inä ätukqe. “Iiŋä etaŋgi ämaqä Goti Iqueqä kukŋuä-suqeŋqä näqŋqä iquataŋä hŋqua, qu Goti Qäukuä Yätutaŋä Iqunä miqeŋqä näqŋqä ämepu qänaknä imipqä iqua, qu aŋä naqä hŋqueqä kaniqu eŋqä-paŋä hipnuwiqä. Iqu iqueqä nätmatqä äŋguänäŋä pŋqä wiqä iu äpaquväqe, nätmatqä änyä-häŋitä yäuetä qäsä äma päŋqiyä” ätukqe.

Jisasi Iqu kukŋuä ktqä tä awä ae ätuäqe, aŋä-himqä iuŋi qe ävämakqe. Äväma äwäqe, Iqu kaniqueqä aŋä-himqä iu ätimäuqe, iquauä aŋä aquväqŋqä iu äpaquväqe, ämaqä iuŋi Goti Hanjuwä Iqueqä kukŋuiŋqä näqŋqä äwikqe. Qu Iqueqä kukŋui qätä äwipiyitaŋi, yäuŋuä ipu, “Ämaqä Tqu näqŋqä tä äŋgisa ämeqäwä? Itaŋga änääŋäŋqäwä, Iqu ämaqä mimäkqänäŋi imäkätŋqeuä?” ätkuwi. “Ne Ämaqä Tquenyqe, näqŋqeqä. Iqu ämaqä aŋä imäkqä iqueqä Ymeqä Iqueqä. Itaŋga Mäliya ii, Iqueqä känaiyqä. Iŋi Jemisi ique, Josepä ique, Saimonä ique, Jutasi ique, iqua Iqueqä käŋgukuayqä. Täqiŋi Iqueqä känapqa, nesä anä äyä äpmeŋunä. Iŋi Iqu ii imäkätŋqe, näqŋqe äŋgisa ämeqäwä?” ätŋguwi. Qu iiŋä ätnäpu, Iquenyqe äwqä quvqä ätimäukŋguwi.
Iŋgaŋi Iqu iquauŋi tii ätukqe. “Hiŋuä-tqä iqua, aŋä-himqä eeqänäŋä iuŋi, yoqä-täŋuae. Etaŋgqä-qe, hŋqunä-hŋqunäŋi, iqueqä aŋä-himqä iutä, iqueqä aŋiu anä äpmeŋuwä iutäŋi, iqu yoqä maiqä-queqä.” Iŋi Jisasi Iqu-pqe, Iqueqä aŋä-himqä iuŋi, qu Iquenyqä quuvqä maeqiyqä itqätaŋgä, Iqu wäuŋuä ämaqä mimäkqänäŋi, kuapänä mimäkqä imiŋqe.

Слушни за Matiu 13