Ticuna - 1986 WBT (NT) Drama

Rü Chauru rü yéma nayexma rü norü me nixĩ ga Estébaü̃xü̃ nax yama̱xgüxü̃. Rü yematama ngunexü̃gu rü inanaxügü nax poraãcü nawe yangexü̃tanüxü̃ ga yema yaxõgüxü̃ ga Yerucharéü̃wa yexmagüxü̃. Rü düxwa ga guxü̃ma rü Yudéaanegu rü Chamáriaanegu nügü nawoone. Rü yema ngúexü̃gü ga Ngechuchu imugüxü̃xicatama ínayaxügü ga Yerucharéü̃wa.
Rü ñuxre ga yatügü ga meama Tupanaaxü̃́ yaxõgüxü̃ rü nanayauxgü ga Estébaü̃xü̃ne, rü inanata̱xgü rü poraãcü naxca̱x naxauxe.
Rü nüma ga Chauru rü yoxni guxema yaxõgüxewe ningechigü. Rü tümapatagu nixücuchigü nax tüxü̃ ínayauxü̃xü̃ca̱x. Rü yéma tüxü̃ ínatúxü̃ ga yatügü rü ngexegü, rü ñu̱xũchi poxcupataü̃gu tüxü̃ nawocu.

Rü yema yaxõgüxü̃ ga Chaurucha̱xwa ibuxmüxü̃ ga Yerucharéü̃wa, rü guxü̃wama ga ngextá ínaxĩxü̃wa rü nüxü̃ nixuchigagü nax Ngechuchu tüxü̃ maxẽxẽẽxü̃.
Rü Ferípe rü ĩane ga Chamáriawa naxũ, rü yéma inanaxügü ga Cristuchigaxü̃ nax yaxuxü̃.
Rü yema duü̃xü̃gü ga Chamáriacüã̱x, rü Ferípeca̱x nangutaque̱xegü. Rü guxü̃ma meama inarüxĩnüe ga yema ore ga namaxã nüxü̃ yaxuxü̃, yerü nüxü̃ nadaugü ga yema cua̱xruü̃gü ga Tupanaarü poramaxã naxüxü̃ ga Ferípe.
Rü muxẽma ga duü̃xẽgü ga ngo̱xogü tümawa yexmaxẽ rü tümaca̱x nitaanegü. Rü yema ngo̱xogü rü tagaãcü aita naxüeãcüma tümawa ínachoxü̃. Rü yexgumarüxü̃ ta rü muxẽma ga nawãĩxãchigüxe rü chixeparagüxe rü tümaca̱x nitaanegü.
Rü yemaca̱x poraãcü nataãẽgü ga guxü̃ma ga duü̃xü̃gü ga guma ĩane ga Chamáriawa.
Natürü guma ĩanewa nayexma ga wüxi ga yatü ga Chimóü̃gu ãégaxü̃ ga ñuxre ga taunecü norü yuümaxã duü̃xü̃güxü̃ womüxẽẽxü̃ ga guma ĩanewa. Rü nügü nixu nax wüxi ga ta̱xacüxü̃ cuáxü̃ nax yixĩxü̃.
Rü guxü̃ma meama nüxü̃́ inarüxĩnüe woo ga buxü̃gü rü yáxü̃gu. Rü ñanagürügü: —Ñaa yatü rü aixcüma nüxü̃́ nangẽxma i Tupanaarü pora i taxü̃ —﻿ñanagürügü.
Rü Chimóü̃ ga naxĩnüe ga duü̃xü̃gü, yerü mucüma ga taunecü rü norü yuümaxã nanawomüxẽxẽ.
Natürü yexguma yema duü̃xü̃gü yaxõgügu ga yema ore ga Ferípe namaxã nüxü̃ ixuxü̃ ga Ngechuchu ya Cristuchiga rü ñuxãcü ãẽ̱xgacü nax yixĩxü̃ ya Tupana, rü muxü̃ma ga yatüxü̃gü rü ngexü̃gü rü ínabaiü̃.
Rü nümatama ga Chimóü̃ rü ta nayaxõ, rü ínabaie. Rü inanaxügü ga Ferípexü̃ nax naxümücüxü̃. Rü yexguma nüxü̃ nada̱u̱xgu ga yema cua̱xruü̃gü rü mexü̃gü ga taxü̃ ga Tupanaarü poramaxã naxüxü̃ ga Ferípe, rü poraãcü naba̱i̱xãchiãxẽ ga Chimóü̃.
Rü yema Ngechuchuarü ngúexü̃gü ga Yerucharéü̃wa yexmagüxü̃ rü yexguma nüxü̃ naxĩnüegu nax mea nayauxgüãxü̃ ga Tupanaarü ore ga Chamáriawa, rü yemaca̱x yéma nanamugü ga Pedru rü Cuáü̃.
Rü yexguma Chamáriawa nangugügu ga Pedru rü Cuáü̃, rü naxca̱x nayumüxẽgü ga yema yexwacax yaxõgüxü̃ ga duü̃xü̃gü, nax nayauxgüãxü̃ca̱x ga Tupanaãxẽ ya Üünecü.
Yerü yexguma noxri yaxõgüãgu ga yema duü̃xü̃gü rü Ferípe marü ínanabaiü̃xẽxẽ naégagu ga Cori ya Ngechuchu, natürü taxũnatama nangu ga Tupanaãxẽ ya Üünecü.
Rü yemaca̱x ga Pedru rü Cuáü̃ rü naétügu naxǘxme̱xgü ga yema yaxõgüxü̃, rü yexguma nanayauxgü ga Tupanaãxẽ ya Üünecü.
Rü nüma ga Chimóü̃ rü nüxü̃ nadau nax duü̃xü̃güna nanguxü̃ ga Tupanaãxẽ ya Üünecü ga yexguma Pedru rü Cuáü̃ naétügu ǘxme̱xgügu ga yema duü̃xü̃gü ga yaxõgüxü̃. Rü yemaca̱x diẽru Pedruna rü Cuáü̃na ngĩxü̃ naxãxchaü̃ ga Chimóü̃ rü ñanagürü nüxü̃: —¡Choxna rü ta penaxã i ngẽma pora, nax yíxema tüxü̃ chingõgüxe rü ta tüxna nanguxü̃ca̱x i Tupanaãxẽ ya Üünecü! —﻿ñanagürü.
Rü yexguma ga Pedru rü ñanagürü nüxü̃: —¡Cumaxã iyanataxu̱x i curü diẽru, erü ngĩmaxã naxca̱x cutaxechaü̃ i Naãxẽ ya Üünecü ya Tupana tüxna mumarexü̃!
Cumax rü taxucürüwama cunayaxu i ngẽma pora, erü curü maxü̃ rü tama name i Tupanape̱xewa.
¡Nüxü̃ rüxo i ngẽma curü chixexü̃, rü Tupanana naca nax cuxü̃́ nüxü̃ rüngü̃maxü̃ca̱x! Rü bexmana tá cuxü̃́ nüxü̃ iyanangü̃ma i ngẽma chixexü̃ i cuãxẽwa nagu curüxĩnüxü̃.
Erü nüxü̃ chacua̱x rü poraãcü quixãũxãchiwa̱xe rü aigu curüxĩnü, rü ngẽma chixexü̃ rü cumaxã inacua̱x rü ñoma cupoxcuxü̃rüxü̃ cuxü̃ nixĩxẽxẽ —﻿ñanagürü.
Rü Chimóü̃ nanangãxü̃, rü ñanagürü: —¡Cha̱u̱xca̱x peyumüxẽgü rü Tupanana cha̱u̱xca̱x peca nax tama choxü̃ nangupetüxü̃ca̱x i ngẽma nüxü̃ pixuxü̃! —﻿ñanagürü.
Rü Pedru rü Cuáü̃ rü yema Chamáriaanecüã̱x ga duü̃xü̃gümaxã nüxü̃ nixugüe ga Cori ga Ngechuchuchiga, rü namaxã nüxü̃ nixugüe ga Tupanaarü ore. Rü yemawena rü Yerucharéü̃ca̱x nawoegu. Rü namawa rü muxü̃ne ga Chamáriaanewa yexmane ga ĩanexacügüwa rü nüxü̃ nixuetanü ga Tupanaarü ore i mexü̃.

Rü yemawena, rü Tupanaarü orearü ngeruxü̃ ga daxũcüã̱x rü Ferípemaxã nüxü̃ nixu, rü ñanagürü: —¡Paxa inaxũãchi rü súrwaama naxũ nawa i ngẽma nama i Yerucharéü̃wa ne daxü̃ rü Gáchawa iyarügoxü̃! —﻿ñanagürü. Rü ngẽma nixĩ i nama i chianexü̃wa dapetüxü̃ i ngextá taxúema íxãpataxü̃wa.
Rü inaxũãchi ga Ferípe rü yema namawa naxũ. Rü yexma nüxü̃ nangau ga wüxi ga yatü ga Etiopíaanecüã̱x ga ĩneacü Yerucharéü̃wa ũxü̃ nax Tupanaxü̃ yanacua̱xüü̃xü̃ca̱x. Rü nüma rü Etiopíaaneanearü ãẽ̱xgacüarü ngü̃xẽẽruxü̃ nixĩ, rü ãẽ̱xgacüarü diẽruarü dauruxü̃ nixĩ.
Rü nüma rü nachixü̃aneca̱x nataegu, rü norü caru ga cowaru itúchigünewa narüto. Rü nawa ningúchigü ga yema ore ga Tupanaarü orearü uruxü̃ ga Ichaía ümatüxü̃.
Rü Tupanaãxẽ ya Üünecü rü Ferípexü̃ ñanagürü: —¡Paxa naxca̱x ixũ i ngẽma caru! —﻿ñanagürü.
Rü nüma ga Ferípe rü paxa yema caruca̱x nixũ. Rü yexguma naxü̃tawa nanguxgu rü nüxü̃ naxĩnü nax Tupanaarü orearü uruxü̃ ga Ichaía ümatüxü̃ ga orewa nangúxü̃ ga yema ãẽ̱xgacü. Rü yexguma ga Ferípe rü nüxna naca rü ñanagürü nüxü̃: —¿Nüxü̃ cucuáxü̃ i ta̱xacüchiga nax yixĩxü̃ i ngẽma nawa cungúxü̃? —﻿ñanagürü.
Rü nüma ga ãẽ̱xgacü ga Etiopíaanecüã̱x rü nanangãxü̃, rü ñanagürü: —¿Ñuxũcürüwa i nüxü̃ chacuáxü̃ ega taxúema chomaxã inanguxü̃xẽẽgux? —﻿ñanagürü. Rü Ferípeca̱x naca nax naweü̃gu naxĩnagüxü̃ca̱x rü naxü̃tawa nax natoxü̃ca̱x.
Rü yema nawa yanguchigüxü̃ ga Tupanaarü ore ga ümatüxü̃, rü ñanagürü:
“Ñoma wüxi i carnéru i norü ma̱xwa nagagüxü̃rüü̃ãcü nayagagü.
Rü wüxi i carnéruxacü i ngẽma yayoxta̱xagüxü̃pe̱xewa tama aita üxü̃rüxü̃ nachianemare, rü taxu ñanagürü.
Rü yexguma duü̃xü̃gü chixri nachiga idexagügu, rü taxúema naétüwa tachogü.
¿Rü texé tá nachiga tidexa ga natanüwa?
Yerü nayama̱xgü nax nataxuxü̃ca̱x i norü maxü̃ i ñoma i naanewa”,
ñanagürü ga yema ore ga nawa nangúxü̃.
Rü Ferípena naca ga yema ãẽ̱xgacü ga Etiopíaanecüã̱x, rü ñanagürü: —¡Chomaxã nüxü̃ ixu! ¿Rü texéchiga nixĩ ga yadexaxü̃ ga yema Tupanaarü orearü uruxü̃? ¿Nügüchigatama rü ẽ̱xna toguechiga? —﻿ñanagürü.
Rü yexguma nanangãxü̃ ga Ferípe. Rü yematama ore ga ümatüxü̃maxã inanaxügü nax namaxã nüxü̃ yaxuxü̃ ga ore i mexü̃ ga Ngechuchuchiga.
Rü niñaxwetaü̃gü, rü dexá íyexmaxü̃wa nangugü. Rü ñanagürü ga yema ãẽ̱xgacü: —Nua nangẽxma i dexá. ¿Rü tama ẽ̱xna inamexü̃ nax nua choxü̃ ícubaiexẽxẽxü̃? —﻿ñanagürü.
Rü ñanagürü ga Ferípe: —Ngẽxguma aixcüma meama cuyaxõxgu, rü marü name nax cuxü̃ íchabaiexẽxẽxü̃ —﻿ñanagürü. Rü nanangãxü̃ ga yema ãẽ̱xgacü, rü ñanagürü: —Ngẽmáacü chayaxõ nax Ngechuchu ya Cristu yixĩxü̃ ya Tupana Nane —﻿ñanagürü.
Rü yexguma ínayachaxãchixẽxẽ ga norü caru, rü wüxigu dexáchíüwa nachoü̃. Rü Ferípe ínanabaiexẽxẽ ga yema ãẽ̱xgacü.
Rü yexguma dexáwa ínachoõchigu, rü Tupanaãxẽ ya Üünecü rü Ferípexü̃ niga. Rü yema ãẽ̱xgacü rü marü tama wena Ferípexü̃ nadau. Natürü taãẽãcü namagu nixũ.
Natürü Achótuwa nayango̱x ga Ferípe. Rü yema ĩanewa inaxũãchi, rü nüxü̃ nixuchigü ga ore i mexü̃ ga guxü̃ma ga ĩanewa ñu̱xmata Checharéawa nangu.

Yoka Ngechuchuarü ngúexü̃gü ga yamugüxü̃arü puracüchiga 8