Palaung

အူ ဆိန့် ဒေါ ဂုဝ် အန်၊ န့ မိုဝ်း အန် ဇဝ် အီ စိူဝ် “ဂြုဝ်း။” ဂြုဝ်း တီ ကွယ် ရိုမ် ဒူပ် ဇဝ်ဖြာ။ ဘော အန် ဘော ဇဝ်ဖြာ မုး အူ မျုဝ်။ အူ ဆိန့် ဒေါ ဂုဝ် အန်၊ အန် ဟဲ့ ကွယ် ရိုမ် ဒူပ် ဇဝ်ဖြာ ဆေဆေ။
ဇဝ်ဖြာ ဟဲ့ တဲး ဂြုဝ်း တီ ဖာန် ဘ့လေး တူတ့် ဒွန် မျုဝ်၊ တဲး န့ မိုဝ်း။ အာဝ် မိုဝ်း ခေါ အူ မျုဝ် ပီ တူ ဖာန် ဘ့လေး အန်။ ဂြုဝ်း တီ မိူဝ် မိုဝ်း အာဆာက် ပီ ဒွါ ဇဝ်ဖြာ။ အာဆာက် တီ ဘော ပီ ဘ့လာင် အီ တဲး ဒူအီ နပ် နာ မှာန်။ ဘ့လာင် ဇိုဝ် တီ တဲး ဒူင် အပ် ဝွင့် ဝီ လိုဝ်း ဝီ ဘ့လာင်။ အပ် ဝွင့် အာဝ် ပွိုန် ဆီဘ့လိုက် ဘ့လာင် တီ။
ဇဝ်ဖြာ ဟဲ့ ဒွိုမ် တိုယ် ဒူအီ အူ ဝီ အီ စိူဝ် အာယောဟာန်။ အန် ဟဲ့ တး တဲး အန် ကာလာင် ဆက်ဆေ လွင် ဘ့လာင် တွိုန်၊ တဲး ဂေ ဒူအီ ဘောကာဂ့လျီတ် ကော ညှိုမ် ဇဝ်ဖြာ ဒေါ ထူမ် ဂေ ဂြုဝ်း အန်။ အန် ယီ တူ မုး ဒူအီ အီ ပီ ဘ့လာင် တွိုန်၊ အန် ဟဲ့ တး တဲး အန် ခဲ ဒီ အီ လွင် ဘ့လာင် တွိုန်။ ဘ့လာင် တီ ယီ မုး ဘ့လာင် အာခါခ်ု၊ ဘ့လာင် အီ တး ဒဲင် ကာဒါယ်၊ တဲး အီ နပ် နာ မှာန်၊ တဲး န့ လိုဝ်း ဒီ ဒူအီ ဒွန် အီ။
အန် ဇဝ် တီ ဟဲ့ ဒွိုမ် ကွယ် ဒဲင် ကာဒါယ်။ ကာဒါယ် မိူဝ် မိုဝ်း ကူပ် အန်။ ဂေ ဒူအီ ဒဲင် ကာဒါယ် ယီ တူ နပ် အန်။ အန် တး ဇမ် ခဲင် မိူင် အန်။ ဂေ ဒူအီ အာမျုဝ် အန်၊ ဂေ ယီ တူ ရွုး အန်။ အာဆေ ယီ ရွုး အန်၊ အာဆေ ဘော ညှိုမ် အန်၊ အန် ဇဝ် တဲး ဂေ ဒွန် အီ ဘဲန် ဂွန် ဇဝ်ဖြာ။ ဂွန် ဇိုဝ် တီ တူ ပီ ဂွန် ဒူအီ အီ မိုဝ်း ဂုန့် မာ။ ဂေ ဘဲန် ဂွန် ဇဝ်ဖြာ ကူပ် ဒွါ ဇဝ်ဖြာ အာဆာက် ကာမာယ် ဒီ ဂေ။
အန် ဇဝ် အီ စိူဝ် “ဂြုဝ်း” တွိုန်၊ အန် ဟဲ့ ဝီ ဘဲန် ဒူအီ၊ တဲး အန် ကွယ် ရိုမ် ဒူပ် အေ အာမျုဝ် ဒူအီ။ အန် မိူဝ် ကာဝေ ကာဆဝ် အီ။ အန် ဘော မာနုဝ် ဂေ ဘော ဘူင် နာ မှာန် ဆေဆေ။ ယေ မိူဝ် ဟဲ့ ယိုဝ် အာဖုင် ဒင်ခုဝ် အန်။ န့ မုး အာဖုင် ဒင်ခုဝ် ပီ ဒွါ ဇဝ်ဖြာ ဒီ ဂွန် အန်၊ အီ မုး ဂွန် အူ ဝီ တီ။
အာယောဟာန် တွိုန် ဟဲ့ ဒွိုမ် ခဲ လွင် အန် ဇဝ် တီ။ အန် ဟဲ့ ဒတ် တဝ်း၊ “အုဝ် ဟဲ့ ဒွိုမ် ကာလာင် ဒီ ဘေ လွင် ဒူအီ ဝီ တီ။ အုဝ် ဟဲ့ တဝ်း၊ န့ ဒီ မိုဝ်း ဒူအီ အူ ဝီ အီ ဒီ တး ဒီ ပန် အုဝ်။ အန် ယီ တာင် လွှိုမ် အုဝ်။ ခုဝ်၊ အန် ဟဲ့ ကွယ် ဆိန့် အာတ့် မိုဝ်း အုဝ်။” န့ ယီ မုး အန် ဇဝ် တီ၊ အန် ကာဝေ ကာဆဝ် ဒူအီ။ ဂေဇူ အန် အာဝ် နပ် ဒီ တူတ့်။ ခုဝ်၊ အေ ဒွန် အီ ဟဲ့ ပွိုန် ဒီ ဒိုဝ်း ဂေဇူ အန် ဘဲန် ဇေန့် ဘဲန် ဇေန့်။ ဇဝ်ဖြာ ဟဲ့ တဲး အာမုဝ်ဆဲ တွိုန် ဒွါ ဒါရာ အန် ဒီ ဒူအီ။ အန် ယီ တဲး ဇဝ် ယေဆူ ဒွါ ဂေဇူ အန် ဘော နာ မှာန် ဒွန် မျုဝ် ဒီ အေ ဒူအီ။ အာဝ် မိုဝ်း အာဆေ အီ ဟဲ့ ဒွိုမ် ယိုဝ် ဇဝ်ဖြာ။ န့ ယီ မုး ဂွန် ဇဝ်ဖြာ၊ အီ မုး ခဲ့ အူ ဝီ တီ၊ အီ ကွယ် ရိုမ် ဒူပ် ဇဝ်ဖြာ။ အန် တဲး အီ နပ် လွင် ဇဝ်ဖြာ။

န့ ယီ မိုဝ်း ဒူအီ အာယူဒါ အီ ကွယ် ခဲင် မိူင် ယေရူဆာလဲမ်။ အူ ဆီငဲ ဂေ ဝီ တိုယ် ဒူအီ အီ လှူ ဒီ ဇဝ်ဖြာ ဘော ဂေ ဒူအီ အီ ဘူင် ဂါန် ခဲင် ဟုဝ် ဇဝ်ဖြာ မင် အီ၊ တဲး ဂေ ဟာဝ် ဇမ် ဒူင် ကွယ် အာယောဟာန် တွိုန်၊ တဲး ဂေ ဒီမွှတ် လွင် အာဆေ အန် မုး။ ဒေါ အန် တီ အာယောဟာန် ဝီ ကာလာင် အူ ဇေန့်၊ တဲး န့ ကာလှုး ဆီချာ ဒီ ဒွန် အီ။ အန် တဝ်း၊ “အုဝ် တူ မုး အန် ဇဝ် ပီ ရဝ်း ပီ တိုယ် ဇဝ်ဖြာ တဲး အန် ချွတ် ဒူအီ။”
ဂေ ဝီ ဒီမွှတ် အန် တဝ်း၊ “ဆေ န့ ပါယ် တီ၊ မဲ မုး အာဆေ။း မဲ မုး ဒါ အာအေလီယ တွိုန်၊ အီ ဟဲ့ ယမ်၊ ဝီ ယိတ့် ဝီ အိမ်။း”
အန် ဝီ တဝ်း၊ “အာဝ် မုး။”
ဂေ ဝီ တဝ်း၊ “ဆေ န့ ပါယ် တီ၊ မဲ မုး ဒူအီ အီ ဘျာန် ဂြုဝ်း ဇဝ်ဖြာ။း”
အန် ဝီ တဝ်း၊ “အာဝ် မုး။”
ဝါယ် အန် တီ ဂေ ဝီ ဒီမွှတ် ပေါ ဇေန့် တဝ်း၊ “ဆေ န့ ပါယ် တီ၊ အာဆေ မဲ မုး။း တဲး မဲ ကာလာင် ဒီ ယေ၊ တဲး ယေ နပ် ဒီ ဝီ ကာလာင် ဒီ ဂေ အီ တိုယ် ယေ။ မာဆေ ပီ တဝ်း မဲ လွင် ဒုဝ် မဲ။း”
အာယောဟာန် ဝီ တဝ်း၊ “အုဝ် မုး ဒါ တွိုန်၊ အီ ကာလာင် ဂြုဝ်း ခဲင် ပြဲ ကာဟဝ်း တဝ်း၊ ‘တဲး ဘေ မ့ပြာယ် န့တေန့် ပီ လုဝ် ဝဝ့် အန် ဇဝ်။ ဘူင်၊ တဲး န့ ဆိူဝ်။’ ဒူအီ အီ ဘျာန် ဂြုဝ်း ဇဝ်ဖြာ အီ စိူဝ် အာအီဆာယ၊ အန် ဟဲ့ ဒွိုမ် ကာလာင် လွင် အုဝ် ပါယ် တီ။”
ဂေ ဒူအီ အီ ဟဲ့ တး ဒီမွှတ် အာယောဟာန်၊ ဂေ မင် အီ ဘော မုး ဒူအီ ခဲင် ဖိုင် ဖာရီဆဲ။ ဂေ ဝီ ဒီမွှတ် အာယောဟာန်။ ဂေ တဝ်း၊ “ဆေ န့ ပါယ် တီ၊ ဆေ မဲ တဝ်း၊ မဲ တူ မုး အန် ဇဝ် အီ ချွတ် ဒူအီ၊ မဲ တူ မုး ဒါ အာအေလီယ တွိုန်၊ အီ ဟဲ့ ဝီ ယိတ့် ဝီ အိမ်၊ မဲ မိူဝ် တူ မုး ဒူအီ အီ ဘျာန် ဂြုဝ်း ဇဝ်ဖြာ၊ မှဝ် န့ ပါယ် ပီ စိုပ် မဲ ဒူအီ ခဲင် အိုမ်။း”
အာယောဟာန် ဝီ တဝ်း၊ “ဆေ န့ မုး အုဝ်၊ အုဝ် စိုပ် ဒူအီ ခဲင် အိုမ်။ န့ ယီ မိုဝ်း ဒူအီ ပေါ အူ ဝီ ကာတဲ ဘေ ပီ တူ နပ် ဘေ။ န့ မုး အန် အီ ဒီ တး ဒီ ပန် အုဝ်။ အန် ယီ တာင် လွှိုမ် အုဝ်။ ဝန် ခူဒိန့် အန် မိူဝ်၊ အုဝ် ညှမ် ကာအာပ် ဂဝ်း။”
လွင် အန် တီ ဒွန် မျုဝ် အာယောဟာန် ကာလာင် ဒေါ ကွယ် အန် ဒီ ခူပ် ဘ့လဲင် ယောဒါန် ဘ့လာက် နာ ဝန် အွက်။ ဒူင် စိုပ် အန် ဒူအီ ခဲင် အိုမ် ယောဒါန်၊ န့ စိူဝ် ဘေထာနီ။

ပါ ခဲညှာ အာယောဟာန် တွိုန် ဝီ ယိုဝ် ဇဝ် ယေဆူ တး ဒူင် ကွယ် အန်။ အန် ဝီ တဝ်း၊ “တဲး ဘေ ယွတ်၊ ဇဝ်ဖြာ ဟဲ့ တိုယ် ဒူအီ ဝီ တီ၊ တဲး အန် ခမ် ဒီ ယမ် ပီ မာဘူ အီ လုဝ် လှူ၊ တဲး အန် ဘ့လွာ့ ဝဲန် မှာပ် ဂေ ဒူအီ ဒွန် အီ အီ ကွယ် ဒဲင် ကာဒါယ်။ လွင် ဒူအီ တီ အုဝ် ဟဲ့ ဒွိုမ် ကာလာင်၊ န့ မိုဝ်း ဒူအီ အီ တာင် လွှိုမ် အုဝ် ကူပ် ဟဲ့ မိုဝ်း အန် ဆိန့် အာတ့် မိုဝ်း အုဝ်။ အုဝ် တူ ဒွိုမ် နပ် အန်။ အုဝ် ယီ ဟဲ့ တး စိုပ် ဒူအီ ခဲင် အိုမ်၊ တဲး ဂေ ဒူအီ အီဆာရေလ ကော နပ် လွင် အန် တီ။”
အန် ဟဲ့ ဟွတ့် ကာလာင် ပါယ် တီ၊ အန် ဝီ တဝ်း၊ “အုဝ် ဟဲ့ ယိုဝ် နဝ်း ဖွိုမ် ဇဝ်ဖြာ အီ ပီ မာဘ့လူယ် လူင် ခဲင် ဂါင်ဟြာဝ်၊ တး စုး ဒီ အန်။ အုဝ် ယီ တူ နပ် အန်။ န့ ယီ မုး ဇဝ်ဖြာ အီ စ်ု အုဝ်၊ တဲး အုဝ် စိုပ် ဒူအီ ခဲင် အိုမ်၊ အန် ဟဲ့ တဝ်း ဒီ အုဝ်၊ ‘ဆေ မဲ ယိုဝ် နဝ်း ဖွိုမ် အုဝ် တး လူင် ဒီ ဒူအီ ဝီ မှဝ်၊ ဒူအီ ဝီ တီ ဒီ တဲး နဝ်း ဖွိုမ် ဇဝ်ဖြာ အိုပ် ဘေ။ အန် မုး ဂွန် ဇဝ်ဖြာ။’ အုဝ် ဟဲ့ ယိုဝ် လွင် အန် တီ။ အုဝ် မိူဝ် ဝီ ခဲ ဒီ ဘေ ပါယ် တီ။”

ပါ ခဲညှာ န့ ယီ မိုဝ်း အာယောဟာန် ဘော ဒီဘဲ အန် အာ ဝီ။ ဒေါ ယိုဝ် အာယောဟာန် ဇဝ် ယေဆူ ဟာဝ် ဒူပ် န့တေန့်၊ အန် ဝီ တဝ်း ဒီ ဂါယ်၊ “တဲး ဘာယ် ယွတ် ဒူအီ တီ။ ဇဝ်ဖြာ ဟဲ့ တိုယ် အန်၊ တဲး အန် ခမ် ဒီ ယမ် ပီ မာဘူ အီ လုဝ် လှူ။”
အာယောဟာန် ဟဲ့ ဟွတ့် ကာလာင် ဂြုဝ်း တီ၊ ဒီဘဲ အန် အာ ဝီ တွိုန် ဝီ ဟာဝ် ဒူပ် ဇဝ် ယေဆူ။ ဇဝ် ယေဆူ ယီ ယွတ် နာ ပန်၊ ဝီ ယိုဝ် ဂါယ် အာ ဝီ ဒူပ် အန်။
အန် ဝီ ဒီမွှတ် တဝ်း၊ “မာဆေ ပီ လုဝ် ဘာယ်။း” ဂါယ် ဝီ တဝ်း၊ “မဲ ဒါ ဆာရာ၊ နာ မှဝ် မဲ ကွယ်။း”
ဇဝ် ယေဆူ ဝီ တဝ်း၊ “တး ဒူပ် အုဝ်။ ဘာယ် ဒီ ယိုဝ်။”
ပန် တီ ဂါယ် ဝီ ဒူပ် အန်၊ ဝီ ယွတ် ဒူင် ကွယ် အန်။ အာဒါ အူ ဆီငဲ တီ ဂါယ် ဝီ ကွယ် ရိုမ် ဒူပ် အန်။ ပန် တီ န့ ကော နုဝ့် ဖွုန် နာရီ ဝါယ် ဆီငဲ ကာတဲ။
ဂါယ် ဒီဘဲ အာယောဟာန် အာ ဝီ တွိုန်၊ အီ ဟဲ့ ယိုဝ် ဂြုဝ်း အာယောဟာန်၊ ဝီ ဒူပ် ဇဝ် ယေဆူ၊ အူ ဝီ စိူဝ် အာအန်ဒါရူ။ အန် မုး ဝါ အာဆီမူန်၊ အီ စိူဝ် ဘော အာပေတာရူ။ အန် ဝီ ဟာဝ် ဟြေတ့် အီကတ် အန် အီ စိူဝ် အာဆီမူန်၊ ဝီ တဝ်း ဒီ အန်၊ “ယာယ် ဟဲ့ ယိုဝ် ဒူအီ ပီ ရဝ်း ပီ တိုယ် ဇဝ်ဖြာ တဲး အန် ချွတ် ဒူအီ။ အေ ဘော တဝ်း အန် မုး အာမေဆီယာ။” အန် ဝီ ယဲတ့် အီကတ် အန် ဟာဝ် ဇမ် ဒူင် ကွယ် ဇဝ် ယေဆူ။ ဇဝ် ယေဆူ ဝီ ယွတ် အီကတ် အန် တီ၊ ဝီ တဝ်း၊ “မဲ မုး အာဆီမူန်၊ ဂွန် အာယောဟာန် တွိုန်။ အုဝ် ဒီ တဲး မဲ စိူဝ် အာခေဖာတ်။”
ပေါ အူ ဆီငဲ ဇဝ် ယေဆူ တဝ်း ဒီ လေး ဒူင် ကွယ် အန်၊ ဟာဝ် အိူင် ဂါလီလေ။ အန် ဘော ယိုဝ် အာဖီလိပ်၊ ဝီ တဝ်း ဒီ အန်၊ “မဲ ဒူပ် အုဝ်။” ဘော အာဖီလိပ် ဘော အာအန်ဒါရူ ဂါယ် အာပေတာရူ၊ ဂေ တး ခဲင် မိူင် ဘေတ်ဆီဒါ။
အာဖီလိပ် ဘော ဝီ ယိုဝ် အာနာထာနေလ၊ ဝီ တဝ်း ဒီ အန်၊ “ယေ ဟဲ့ ယိုဝ် ဒူအီ အူ ဝီ။ ဒါ ဆာရာ အာမုဝ်ဆဲ ဘော ဂေ ဒူအီ အီ ဘျာန် ဂြုဝ်း ဇဝ်ဖြာ ဟဲ့ ဒွိုမ် ဒဲမ် အုန် လွင် အန်။ အန် စိူဝ် အာယေဆူ အီ ကွယ် မိူင် နာဆာရေတ့်။ အန် မုး ဂွန် အာယုဝ်ဆဲပ်။”
အာနာထာနေလ ယီ တဝ်း၊ “အာဝ် မိုဝ်း အီ မွှိုမ် အီ တး မိူင် နာဆာရေတ့်။” အာဖီလိပ် ဝီ တဝ်း၊ “တဲး မဲ တး ယွတ် အန်။”
ဇဝ် ယေဆူ ယီ ယိုဝ် အာနာထာနေလ တး ဒူင် ကွယ် အန်၊ အန် ဝီ တဝ်း လွင် အာနာထာနေလ၊ “ယွတ်၊ ဒူအီ တီ ဟဲ့ မုး ဒူအီ အာမျုဝ် အီဆာရေလ ခါခ်ု မှာန်။ အန် တူ နပ် ဒီ ကာလုဝ် အီ။”
အာနာထာနေလ ဝီ တဝ်း၊ “မှဝ် န့ ပါယ် ပီ နပ် မဲ ဒီ အုဝ်။း” ဇဝ် ယေဆူ ဝီ တဝ်း၊ “ဒေါ ကွယ် မဲ ခြိုမ် ဟေ ဒီပူ တွိုန်၊ အာတ့် ဒဲ့ အာဖီလိပ် မဲ တး ဒီ နီ၊ အုဝ် ဟဲ့ ယိုဝ် မဲ။”
ပန် တီ အာနာထာနေလ ဝီ တဝ်း၊ “မဲ ဒါ ဆာရာ၊ မဲ မုး ဂွန် ဇဝ်ဖြာ၊ မဲ မုး ခုန်ဒီခမ် အီ ဒီ အိုပ် ဒူအီ အီဆာရေလ။” ဇဝ် ယေဆူ ဝီ ဒီမွှတ် အန် ဝီ တဝ်း၊ “မဲ ညှိုမ် အုဝ်၊ ကူပ် တဝ်း အုဝ်၊ အုဝ် ဟဲ့ ယိုဝ် မဲ ဒေါ ကွယ် မဲ ခြိုမ် ဟေ ဒီပူ တွိုန်။း မဲ ဒီ ဘော ယိုဝ် ဘဲန် မျုဝ် ဘဲန် မျုဝ် အီ မွှိုမ် အာမ် လွှိုမ် ဇိုဝ် တီ။” အန် ဘော တဝ်း ဒီ ဂေ ဒွန် အီ၊ “အုဝ် တဝ်း အာခ်ု ဒီ ဘေ။ ဘေ ဒီ ယိုဝ် ဂါင်ဟြာဝ် ဒီ န့ဝိုဝ်း။ ဘေ ဒီ ဘော ယိုဝ် ဘော ဂေ အာမူ အာမာတ် ဇဝ်ဖြာ ဟုဝ့် ဟုဝ့်၊ လူင် လူင်၊ ဇမ် ဒူင် ကွယ် ဒူအီ အီ ဟဲ့ ဘဲန် ဂွန် ဒူအီ။”

ಆಲಿಸಿ ယဟ 1