Mat. 5
5
Yesu Funɛ Biksi Nara Kuŋkule Nyuhu Ni
1Wuzu digi Yesu fun na zɛmɛ ta a fun zini a kani kuŋkule nyuhu ni. O gantɛl tiŋsi ta fun lagmi a go un. 2O fun piili a biksi ba.
A Li Wuti Bambi Sɔɔni
(Luk 6.20-23)
3O fun ŋɔ,
“Ba naa zimɛɛ di ba daŋni Koosa suŋi ba,
o zi wa dɔ bau a nyɛ ba tu sɔɔna.
4Ba naa tusa chɔkɛɛ ba tum tagna daha,
Koosa zi belimi bau a nyɛ ba tu sɔɔna.
5Ba naa ya jɛrgɛ,
ba zi na kin nawara Koosa fun vɔu di o nyɛ bau,
a nyɛ ba tu sɔɔna.
6Ba naa yaa kpak un ba bambe ni di ba tum chenani Koosa daŋni di ba tum,
o zi suŋi bau a nyɛ ba tu sɔɔna.
7Ba naa yaa ɔm nara wa siki,
Koosa zi kpak ba sikiu a nyɛ ba tu sɔɔna.
8Ba naa kpak tu chaan Koosa wati,
o zi nyɛ ba na unu a nyɛ ba tu sɔɔna.
9Ba naa kpa bar sɔɔna a wa nara wati,
Koosa zi yir ba o bisau a nyɛ ba tu sɔɔna.
10Ba naa nara muksi kinkan domi baa tum chenani Koosa daŋni ba tumnɛ,
o zi wa dɔ bau a nyɛ ba tu sɔɔna.
11“Nara pini ma zoma a la muksi ma a suni wɛ aa nyɛ ma domi maa tiŋ mu nyinbaan, ma tusa zi sooniu. 12Chene nibinsa funɛ muksi Koosa witinsa ba naa funɛ nyɛn saha digi chen kinkan. Koosa funɛ kpa o papaha zenu a chiŋsi o tɔha ni di o nyɛ ma. Chendaha ma nyɛ ma tusa sɔɔni kinkan.”
Yisa Awa Nha
(Maak 9.50; Luk 14.34-35)
13“Nara yaa kpa yisa a du ba kina ni di a ta chɔki. Ma chi chen yisawa. Ma lɛmlɛm liee, ma wa kpak nyinbaan naa ma zi bukoo lɛm. Ma ya yɔrirɛ. Ba zi kpa mau a yo ta aa val ma daha ni.
14“Ma chi nharɛ a chaani tɛɛne maga ni. Ma wa kisogli tɔhɔn naa ba fun sa kuŋkule nyuhu ni. 15Nandigi wa zi suk fitina a kpa gbaŋa a chik un ni. O ka suk un a chiŋsi fitin bar chiŋi nɛɛ. Doone o zi chaani nara maga ni a li dɛ ti ni. 16Chen vɛɛna, maa chaani nara wati, chen ni ba zi na ma tum were naa ma tum chenu a pɛgi ya kunyana Koosa naa nyɛn o tɔha ni.”
Yesu Fun Biksi Ba Ju Tim Ta Chiksɛ Wɛ
17“Ma ta lisi di n funɛ wau di mu biksi chiŋi Ju tim chiksɛ awa Koosa witinsa biksi bar chiŋi nɛɛ. N wa fun wa di mu wa ya chene, amaa n wa di n wa biksi nara a wuti munwa. 18Ma nu nan. Hali kina maga wa si peti, nandigi wa zi koti a nyɛ Koosa chiksɛ ta kiwewe wa si peti. 19Nar wa vɛ Ju tim chiksɛ ta kiwewe a la biksi nara di ba gbanko vɛ, waa la zi ya gantɛl a li Koosa koor ti ni. Nar ka tiŋ Ju tim chiksɛ ta a la biksi nara di ba gbanko tiŋ, waa la zi te suwachak a li Koosa koor ti ni. 20Koosa chiksɛ nibiksɛ ta awa Farisi tim ta yaa ŋɔ nara ni di ba tiŋ Koosa nyinbaan. Ma daŋni ma zu Koosa koor ti, o lawa ma tiŋi iiu a kaali ba kinkan.”
Yesu Fun Biksi Ba Paan Wɛ
(Luk 12.57-59)
21“Ma funɛ nuu di nibinsa funɛ biksi ma nawaalsa saha digi a ŋɔ ba di ba ta kpu nara. Ba kpu nibine, ba zi kpa bau a wa sɛria bar diili dɛ, 22amaa n ŋɔ mau saha nɔ, nar na paan a du a o dɔŋtiin ni, ba zi kpa un a wa sɛria tiin wati. Nar sɛm yɔri yɔri a nyɛ o dɔŋtiin ni, ba zi kpa unu a wa sɛria nidiile tima wati. Nar yir o dɔŋtiina nibin wom, o zi kpak hansura wa Koosa kpa un a du din dam ni. 23Adaha ma daŋni ma kpa papaha a nyɛ Koosa ni o bar jɛɛmi dam ti ni, ma zi lisi di ma niinbe funɛ kpak wu digirɛ a li ma wati, 24ma wa gil ma papaha ti a dau Koosa bar jɛɛmi dam ti ni. Ma la ma niinbe wati lalaga ma la kɔɔri a ya nɔ bɛgim. Ma wa un ya nɔ bɛgim, ma bur kuwa a wa kpa ma papaha ti a nyɛ Koosa ni.
25“Nar kpa ma la sɛria bar diili dɛ, ma nyɛ ma wa un ya chɛnsa a la nyinbaan ni. Ma vɛ ya chen, ka ma la tel, o zi kpa mau a du sɛria nidiile tima digi nin ni. Nidiili ti ka kpa ma a nyɛ lanjima ni o tɔ ma dɛ. 26N ŋɔ mau, ma zi nyɛn dooniu hali ma wa bɔ ma chim maga.”
Yesu Fun Biksi Ba Chɔkumsa Tuma Wɛ
27“Ma funɛ nuu di nibinsa funɛ biksi ma nawaalsa saha digi di ba ta tum chɔkumsa tuma, 28amaa n ŋɔ mau saha nɔ, nibine naa nyini nihaan a la daŋni o wa un chɔ, o tum chɔkumsau a li o tuhu ni. 29Adaha ma nindil si nyɛ ma tum tum tagin, yisi un a yo ta. Ma ya chen, waa bɔɛɛ wa ba kpa ma bara a yo du din dam ti ni. 30Ma nindil nisa nyɛ ma tum tum tagin, ma teŋsi a a yo ta. Ma ya chen, waa bɔɛɛ wa ba kpa ma bara a yo du din dam ti ni.”
Yesu Fun Biksi Ba Haan Vɛɛli Wɛ
(Mat. 19.9; Maak 10.11-12; Luk 16.18)
31“Nibinsa gbanko funɛ biksi bau saha digi di nar vɛ o haan, o sɔbi tɔn a biksi di o vɛ unu, 32amaa n ŋɔ mau saha nɔ, o haan si su un ka o baal vɛ un ka o yu baal digi, waa nyɛ o haan ti tum chɔkumsa tuma. Baal naa o yu chen gbanko tum chɔkumsa tumau.”
Yesu Fun Biksi Ba Nɔ Ŋɔɔli Wɛ
33“Ma funɛ nuu di nibinsa funɛ biksi ma nawaalsa saha digi di ba ta chɔk ba vɔwi naa ba fun nyɛ Koosa ni chen. 34Amaa n ŋɔ mau saha nɔ, ma vɔu vɔwɛ, ma ta bu hɛɛsi. Ma ta hɛɛse Koosa tɔha ti, domi o nyɛn doonee. 35Ma ta hɛɛse tɛɛnɛ nɔ maga domi o ya o naŋgere bar hiisire. Ma ta hɛɛse Jɛrusalɛm, domi o ya doon koor zenne. 36Ma ta hɛɛsɛ ma nyuuna, domi ma wa koti a chɛrgi nyuk bilim o burgi kipilim koo a chɛrgi kipilim o burgi kibilim. 37Ma la nɔɔni koo aai. Ma sɛmɛɛ a kaali nan ni, ma sɛm ta maga li sintana watɛɛ.”
Yesu Fun Biksi Ba Lɛusi Wɛ
(Luk 6.29-30)
38“Ma funɛ nuu di nibinsa funɛ biksi ba saha digi, nandigi yisɛ ma se, ma gbanko yisɛ o si. Nandigi yisɛ ma nyina, ma gbanko yisi o nyin, 39amaa n ŋɔ mau saha nɔ, nandigi ya wu tagin a nyɛ ma, ma ta bur ya wu tagin ti a nyɛ un. Nandigi mo ma nindil lɛha, nyɛ o mo ma ningal lɛha gbanko. 40Nandigi kpa ma la sɛria bar diili dɛ ma takta wewe daha, ma nyɛ un ma takta zenzen a gbaari. 41Nandigi muksi ma di ma chuŋi o buna a val maal bɛgim, ma val maalisa lɛ a gbaari. 42Nandigi sumi ma kundɔŋ, ma kpa nyɛ un. Nandigi daŋni o pɛŋ kundɔŋ, ma kpa pɛŋ un.”
Chenani Ya Zi Daŋni Ya Dɔma
(Luk 6.27-28, 32-36)
43“Ma funɛ nuu di nibinsa funɛ biksi ma nawaalsa saha digi di ba daŋni ba dɔŋtima a ha ba dɔma, 44amaa n ŋɔ mau saha nɔ, maa daŋni ma dɔma a kitum tum were a nyɛ ba. Maa sumi Koosa o suŋi ba naa la pini ma zoma a la muksi ma kinkan. 45Ma ya chen, Koosa naa nyɛn o tɔha ni zi nyɛ ma burgi o bisau. Waa funɛ naami nha di o chaani nibin tagna awa nibin were ni, a nyɛ doon mi ba naa la tum tum tagna awa ba naa la tum tum were daha. 46Ma daŋni ba naa la daŋni ma duŋduŋ, yɛrɛ ma kaa ya a na Koosa papaha? Hali lampo nilalɛ gbanko daŋni nara chene. 47Ma zaami ma chɛnsa duŋduŋ, yɛrɛ ma tum a kaali nara? Hali ba naa funɛ vɛ ya Ju tima, ba ya chene. 48Ma nyɛ ma tusa kichaani a chi chenani ma nyana Koosa naa nyɛn o tɔha ni tuha chaani chen.”
© 1993, Ghana Institute of Linguistics Literacy and Bible Translation
