San Mateo 13
13
Jesús‑ni rigixxi'abie ge ttu benne dia gwedelha xuxtila
(Mr. 4:1-20; Lc. 8:4-15)
1La sáha‑gaba biria Jesús‑ni lhe'e yo'oha nna die gwadhoe ro'o indatooha. 2Nianna tti bitupa ixe juisiru ka benne. Laxkala labie teeki ugwapie lo ttu barcu daa niha ki udoe. Ka benneha nna ata daa ro'o indatooha‑liba use'eke. 3Ge ixeba nu utixxi'anie ke. Aníha runie kini utte dáke bí diani nu raka lee kixxi'anie keha, nianna tti ree:
―Ttu benne ruin sina birie die gwedelha xuxtila. 4Tti dabie gwedelha xuxtilaha nna adí benneha utse ro'o nedaha, nianna tti biginni ka binniha nna bediga ttebakana benneha. 5Attu chupe nna utse lo íyya atta'a ata labí gwadilo yu do. Benneha gwa be'eyu ttebe, ttaka kumu de labí rea xua yuha niha, 6de nuha nna tti biria tatubisa nna bette ttebe benneha. Kumu de labí lhi'u dia lhue, de nuha nna ubisi ttebe. 7Attu chupe nna utse lhe'e yietsiha, ttaka yietsiha biyelhabana nna belhiubinna benneha. 8Ttaka adí ka xuaha nna gwa ubinnibake ata do yu tse nna yalhá lhe'e lena bete benneha. De gayua (100) lhe de gayuna (60) lhe de rerua (30) tteba xua bekudhi iki ttu ttu ka benneha. 9¡Ata sia nagale, gwaludo nagale ganna gwankale nu dika iyienini!
10Ka benne rudhetinieha nna ubigake unnaba tisake Jesús‑ni, ráke bie:
―¿Beaka lhixxa rába a rigixxi'enlu ka benne nu raka lelu utte dáke?
11Lee nna bekabie, ree:
―Lebi'i gwa ruinba Tata Do Yebáha ki tte denle nu labí yu adí ka benne, delába gwa ruinbe ki tte denle gasina innabie. Adí ka benne nna labí runie kini utte dáke. 12Kumu benne gwa rite daniha, gwadírula benneha elha rieni ki tte da chiettirunie. Ttaka benne abí rite daniha nna axtala nu ttu latti chi ute danieha etua. 13De nuha nna labí lhixxa rá rigixxi'ania ka benne, kumu meskiba bika rulannike nna labí rilákanie lhe meskiba bika rudo nagake nna labí riyienkanie, nigaba a rite dákanie. 14Nu rate ka benne ruin aní rado tisa ge nu unne Isaías‑ni lo ka yetsi ge Tata Do Yebáha, tti ree:
Meskiba bika rudo nagale nna labí tte denle;
lhe meskiba bika rulannile nna labí ilenle.
15Kumu ka benne‑ni tsitsiba ruin lastoke, labí raka leke tsia leke kia
lhe bedheaba nagake, bittuba biyienkanie,
lhe anágaba benbake ttiba ttu nu xua loni, bittuba bilákanie.
Aníha benke kini abittu ilákanie lhe abittu iyienkanie nna tte dákanie,
kini ka eyekike nna odaxxuke neda kia nna eyonia ke.
16Ttaka lebi'i, karubárule kumu gwa rilábin le lhe gwa riyienbin nagale lhe. 17Kumu netiru ria, ixeba ka profeta lhe anágaba ixegaba ka benne ben latsiru, ka benneha yalhá uka leke ilákanie nu rilenle nnanna, ttaka labí bilákanie nuha. Ukagaba leke iyienkanie ka tisa riyieninle nnanna, ttaka labí biyienkanie ka tisaha.
18’Laxkala lebi'i gwaludo nagale kixxi'aya bí diani tisa utixxi'aya ge benne dia gwedelha xuxtilaha. 19Ttibanka ganna ttixka ttu benne riyieninie ka tisa rigixxi'akana gasina innabia Tata Do Yebáha, nna ganna lee abíba rite danie ka tisaha, la'ania nna daa tteba nu xxegwiha rebeana ka tisaha lhe'e lastoe. Benne runi aníha benneha raxxíne len xuxtila ubinni ro'o nedaha. 20Xuxtila utsa lo íyya atta'aha nna raxxína na len benne biyieninie ka tisaha nna ittaba udú lebie lhe gwexunniba bedaxxue ka benneha. 21Ttaka kumu de labí chi begwe lhu ka tisaha lhe'e lastoe, de nuha nna ttu sattiruba ugía lebie. Laxkala tti ruyúe ttu bixa elha disa o ridú nookane delo ni'a ge ka tisaha, la'ania nna reyadi gaa ttebe. 22Xuxtila utsa lhe'e yietsiha nna raxxína na len benne riyieninie ka tisaha, ttaka ka elhaxchacha iki gebie tee yiesi lo yu‑ni, lhe nu ruinna kini rudorulana lebie gatta gebie, nuha runi ki rudagana ka tisaha, labí rugwelhana ki uin ka tisaha sina lhe'e lastoe. 23Ttaka xuxtila ubinni lo yu reha nna raxxína na len benne biyieninie ka tisaha lhe ute danie ke lhe. De nuha nna gwa ruinbe nu ra ka tisaha. Benneha nuha anke ttiba xuxtila betebie de gayua (100) lhe de gayuna (60) lhe de rerua (30) lhe.
Jesús‑ni rigixxi'abie ge ixxi biria lhe'e xuxtilaha
24Jesús‑ni utixxi'agabe attu tisa. Benie aníha kini utte da ka benne bí diani nu raka lee kixxi'anie keha, nianna tti ree:
―Tata Do Yebáha, tti rinnabie ka benne, elha rinnabia geeha raxxína na len nu uka tti ugía ttu benne gwedelha xuxtila lo yu geeha. 25Ttaka lo relaha, laka tee ka benne te'adhike, nianna tti bisin nu abittu raka uyúna benne bedelha xuxtilaha, nna údana ixxi lhe'e xuxtila geeha, nianna deyyana. 26Tti chi biyelha xuxtilaha nna ulea ikie, la'ania nna biriagaba ixxiha lhe'e benneha. 27Ka nu riben sinaha nna ugíakana gweasikana xxana yuha: “Tata, ¿laaba taga'a xuxtilaba nuha bedelhalu lo yu geluha? ¿Gála biria ixxiha ganna?” 28Xxana yuha nna bekabina, rana: “Gaxa ttu nu abittu raka uyúbana neti benna nuha.” Ka nu riben sina geniha nna rákana na: “¿Si gwa raka lelu tsiatu sattupitu ixxiha?” 29Lana nna rana: “Bittu. Kumu ganna sattupile ixxiha nna itupa xuxtilaha‑ba itupile. 30Gwalugwelhaba ixxiha lhe xuxtilaha iyelhakana. Axtaliba ganna chi isia eyatsa xuaha, la'anialiba nna upeya ka nu tsu'u gwetselaha: Lade'axa gwalittupi ixxi‑na nna xxia xxiaba gwaloxxika lhe'eni kini itena. Iki de nuha‑liba nna tti egitsale xuxtila‑na nna oga'ale benneha ata rigua tsea lena kiaha.” Aníha‑ba raka tti rinnabia Tata Do Yebáha ka benne.
Jesús‑ni rigixxi'abie ge kua dii lhe ge ttu besi ge kuana muxtasa lhe
(Mr. 4:30-34; Lc. 13:18-21)
31Utixxi'agabin Jesús‑ni ka benne ge ttu besi ge kuana muxtasa. Aníha benie kini utte dáke bí diani nu raka lebie kixxi'anie keha, nianna tti ree:
―Tata Do Yebáha, tti rinnabie ka benne, elha rinnabia geeha raxxína na len ttu besi ge kuana muxtasa úda ttu benne biyú lo yu geeha. 32Besiha meskiba ankana ttu besi chika'a to delo iyá ka besi‑na, ttaka tti rixen yaga ge kuana muxtasaha, nuha‑la rakaruna yaga xeni delo iyá ka kuana daa lhe'e kurraliha. Laxkala axtala ka binni‑na rusia lhixxu'inkani lo ka nániha.
33Utixxi'agabanie ke ge kua dii bedelha ttu nuila iki yiediha. Aníha benie ki utte dáke bí diani nu raka lebie kixxi'anie ke, nianna tti ree:
―Tata Do Yebáha, tti rinnabie ka benne, elha rinnabia geeha raxxína na len kua dii bedaxxu ttu nuila nna bedelhana iki tsunna (3) ya yiedi xuxtila kini ilhidhana lhe'e itú kuaha.
34Iyába ka tisa utixxi'ani Jesús‑ni ka benne, labí unnebie ka nuha lhixxa rá, satíaba betanie ke nu unneeha. Laxkala labí rigixxi'anie ke attu bixa tisa, ganna abíba rutanie ke. 35Aníha benie ki gwado tisa ge nu unne benne uke profeta ge Tata Do Yebáha, tti ree:
Iyába nu kixxi'aya teeki utania na ka benne, labí innea na lhixxa rá.
Kixxi'abaa nu tee gatsiha, nu labí chi yuke attili ure yiesi lo yu‑ni.
Jesús‑ni rigixxi'abie bí diani ixxi be'eyu lhe'e xuxtilaha
36Iki de chi uchú tisa Jesús‑ni ka benne tupa niha, nianna deyye bete'e lhe'e yo'oha. Ka benne rudhetinieha nna ubigake ata due nna ráke bie:
―Utixxi'en ri'itu, ¿bí diani nu unnelu ge ixxi be'eyu lhe'e xuxtilaha?
37Jesús‑ni nna bekabie, ree ke:
―Neti benne daya yebáha, netiba nuha ankaa benne ugía gwedelha xuxtilaha 38nna lo yu ata ugía xuxtilaha nna ankana yiesi lo yu‑ni. Xuxtilaha nna anke ka benne rinnabia Tata Do Yebáha ke nna ixxi biria lhe'e xuxtilaha nna ankana ka nu rudokana tisa ge nu xxegwiha. 39Nu abittu raka uyúna benne anka xxana yuha, lana nuha anka nu xxegwiha. Lana údana ixxiha lhe'e xuxtilaha. Gwetselaha nna ankana tti chi lhuxa yiesi lo yu‑ni. Ka benne kweni gwetselaha nna ankake ka anjeli ge Tata Do Yebáha. 40Laxkala ttiba gwate ixxiha bilupina nna ugíana lo giha, aníha‑gaba sate ka benne ganna chi lhuxa yiesi lo yu‑ni. 41Neti benne daya yebáha idhelhaa ka anjeli kiaha ata se'e ka benne rinnabiaya, kini kweake ka nu ridí yiekana ka benne ki ruinke tulha lhe ki kweake ka nu ruin satsa lhe. 42Nianna tti udelhake kana lo giha. Niha kwesikana lhe goniba lo layakani lhe. 43La'ania nna ka benne ruin tseha, ttiba tatubisa‑na rapi edha linníbe, aníha‑ba tsapi edha linníbake ata rinnabia Tata geke do yebáha. ¡Ata sia nagale, gwaludo nagale ganna gwankale nu dika iyienini!
Jesús‑ni rigixxi'abie ge ttu nu daka xxatta yu'una lhi'u yu
44’Tata Do Yebáha, tti rinnabie ka benne, elha rinnabia geeha raxxína na len ttu nu daka xxatta yu'una lhi'u yu. Ttu benne biyú tti gwaxxake nuha nna bokatsi adakabe na, nianna ritta rebaaba lebie deyye nna gwatto'e iyába nu tee gebie, nianna tti ugíe uyo'e lo yu ata gatsi nu daka xxattaha.
Jesús‑ni rigixxi'abie ge ttu íyya ragalha
45’Lhe anágaba tti rinnabia Tata Do Yebáha ka benne, elha rinnabia geeha raxxígabana na len ttu benne rekie gwetto'o, regile ka íyya ragalha, ka nu tse, ki utto'e kana. 46Tti gwaxxake ttu íyya daka xxatta, nianna deyya ttebe gwatto'e iyába nu se'e gebie, nianna tti ugíe gwayo'e íyya ragalhaha.
Jesús‑ni rigixxi'abie ge yexxa nu rudaxxu belhaha
47’Tata Do Yebáha, tti rinnabie ka benne, elha rinnabia geeha raxxína na len ttu yexxa nu rudaxxu belha. Tti rudelha ka benne yexxaha lhe'e indaha nna iyá looba belha rudaxxuna. 48Tti chi bisá yexxaha nna ka nu rudaxxu belhaha nna bebeakana yexxaha ro'o indaha. Nianna uyu'ukana bokwekana ka belha tseha nna ulu'ukana ka nuha lhe'e ka sumi, nna ka belha ka nu abittu ixúha nna uru'unabakana ka nuha. 49Aníha‑ba aka ganna chi isia sá lhuxa yiesi lo yu‑ni. Iria ka anjeli ge Tata Do Yebáha kwesike ka benne ruin satsaha lagwi ge ka benne ruin tseha 50nianna tti udelhake ka nu ruin satsaha lo giha. Niha kwesikana lhe goniba lo layakani lhe.
51Nianna tti unnaba tisa Jesús‑ni ka benne rudhetinieha, ree ke:
―¿Si gwa ute denle iyá nu ria‑ni?
Lake nna bekabike, ráke:
―Gwa ute da galentu.
52Lee nna ree ke:
―Iyába ka nu rule'ekinna ka benne nu ra lo bia bennabi bodha'an Moisés‑ni, delába ka nu chi yúkana gasina rinnabia Tata Do Yebáha ka benne, ka nuná ankabakana attiba xxana ttu yo'o. Xxana yo'oha, lhe'e iyá nu tua tsenna lhe'e yo'o geniha, ribeabana nu kubi lhe ribeabana nu yaxxu lhe.
Jesús‑ni besine lhe'esi Nazaret
(Mr. 6:1-6; Lc. 4:16-30)
53Tti chi uluxani Jesús‑ni utixxi'abie ka tisa nu betanie ka benneha, nianna bedábie ata dueha nna deyye. 54Tti besine lhe'esi Nazaret ata uka lasieha, nianna udulo ttebe bele'enie ka benne ge lhe'esiha ka tisa ge Tata Do Yebáha lhe'e yo'o ata rudhetike ka tisaha. Tti biyienkin benne se'e niha nu rigixxi'eha, nianna bebanabakanie nna ra luesike:
―¿Gá gwaxxí nuní elha rieni rapana lhe gá gwaxxína ka milagru ruinna‑ni lhe? 55¿Laaba xi'ini nu runi ka mexaha lhe ka xxilaha‑ba nuní? ¿Laaba Maríaba lá nan ge nuní, nna ka betsiniha nna tee lákani Jacobo lhe José lhe Judas lhe Simón lhe? 56¿Laaba iyába ka danniha se'ekana lhe'esi‑ni len ri'i? Lana nna, ¿gála gwaxxína iyá nu yuna‑ni ganna?
57Nianna tti bituxxukinna ge Jesús‑ni, ttaka labie nna ree kana:
―Ttu benne anke profeta gaxaba die gwa rugwebakana lidhake, ttaka ka nu lhe'esi geeha labí rugwekana lidhake, nigaba ka benne se'e lhe'e yo'o geeha.
58De nuha nna labí ixe ka milagru ben Jesús‑ni niha, kumu de labí ugía lekani gebie.
© 2014, Wycliffe Bible Translators, Inc. All rights reserved.
