Mwanduso Ulongozi
Ulongozi
Mbuli yenyego ipapa twaga da ikitabu kino kwa Kigiliki Genesisi yofambula “Mwanduso.” Na vivo kikemigwa ikitabu kino cha ichanduso cha dilagano da umwaka. Ikitabu kino chosonga na mbuli ya “Baho haichanduso.” Kitabu kino chotulagusila vinhu vose kuvilawile, na Imulungu viyasongile kuwalumba wanhu. Iwanhu oifunza mbuli za Bibilia sambi wana magesa mbasakanyo mbasakanyo mbuli ya munhu hebu wanhu wachandike kitabu kino cha Mwanduso, na kipindi gani vichandikigwe. Hana wanhu ogesa kamba kitabu kino chandikigwa kulawa mvitabu va umwaka mkipindi cha kaline ya 5-6 ako Babeli, Kilisito yang'hali Kuvumbuka. Wayagwe otogola gaja gotogoligwa na wanhu wengi kamba Musa ayo yandike kitabu kino cha Mwanduso, na vivija kandika vitabu va Kulawa na Mbuli za Walawi na Kupetigwa na Kumbukumbu da Malagizo muumwaka kamba wa 1300 hebu 1400, Kilisito yang'hali Kuvumbuka.
Kitabu cha Mwanduso kimema mbuli zilondigwa ng'hani kuwataza wanhu ili wazijuwe goya mbuli ziyagwe za Bibilia, zili mdilagano da umwaka na mdilagano da sambi. Kitabu cha Mwanduso chotulagusila nzambi viingile mwiisi yose, na wanhu wose viwomulonda Mkombola. Kitabu kino vivija cholagusa kunze kunze magesa ga Imulungu ga kuwakombola wanhu. Mbuli ino yotogoligwa kwa utula ndagu wa ichanduso mbuli ya Yesu (Mwanduso 3:15), na Mndewa Imulungu viyamulongele Abulahamu kamba kowatenda wamwede iwanhu wa isi zose (Mwanduso 12:3).
Mbuli zili mkitabu
Imulungu kalumba isi na kawalumba Adamu na Hawa kamba viisimuliligwa mwiisula ya 1 na sula ya 2.
Sula ya 3 mbaka ya 5 zowasimulila Adamu na Hawa, nzambi yao na ulelo wao.
Sula ya 6 mbaka ya 9 zomsimulila Nuhu na dija disika dikulu.
Abaho ikitabu cha Mwanduso chosimulila kija kilawilile hagati ya ikipindi cha Nuhu na ikipindi cha Abulahamu, na vivija cholonga mbuli ya dilingo da Babeli mwiisula ya 10 na sula ya 11.
Sula ya 12 mbaka sula ya 50 zomulonga Abulahamu na ulelo wake na ukusonga kwa iwanhu wa isi ya Izilaeli.
Viyakalile Abulahamu na mwehe wake Sala yosimuliligwa mwiisula ya 12 mbaka sula ya 25.
Viyakalile Isaka na mwehe wake Lebeka yosimuliligwa mwiisula ya 21 mbaka sula ya 25 na ifa ya Isaka yosimuliligwa mwiisula ya 35.
Viwakalile Yakobo na wanage na viwasegele kulawa mwiisi ya Kanaani kuchola isi ya Misili vosimuliligwa mwiisula ya 25 mbaka sula ya 50.
Sula ya 37 mbaka sula ya 50 imema mbuli za mwana iyomnogela ng'hani Yakobo, na viyezile kutendigwa mtawala mwiisi ya Misili.
NT: © 2014 Pioneer Bible Translators and The Word for the World
OT: © 2019 Pioneer Bible Translators