Tsutɨapai Kakaɨyari muyuawi
meta kwie kaniutawewieni.
Kwie puyuxamuriekai meta pakumawekai,
hapa 'ameukateewa yɨriya penukanakai.
Kakaɨyari 'iyarieya haa heima
pɨyeyeikakai.
Hikɨ Kakaɨyari mɨpaɨ kaniutayɨni: «Hekɨariya ke'uneni».
'Ana hekɨariya kaniuneni.
Kakaɨyari hekɨariya 'aixɨa katiniuxeiya,
'ana yɨriyatsata kanipata.
Hekɨariya «tukari» katiniuterɨwa,
yɨriyata «tɨkari».
Hikɨ kaniukɨyɨre, ximerita kanayani,
mexɨakame tukari kanayani.

Kakaɨyari mɨpaɨ kaniutayɨni:
«'Amakuyewa ke'uneni haa hixɨapa
ke'ipata haa taheima mieme meta kwiepa mieme».
Mɨpaɨ katiniuyɨni. Kakaɨyari 'amakuyewa kaniutawewieni,
mipataxɨanikɨ haa, tahetɨa mɨtamakakɨ,
taheimata muyemakakɨ.
'Amakuyewa, Kakaɨyari «muyuawi» katiniuterɨwa.
Hikɨ kaniukuyɨre, ximerita kanayani,
Hutarieka tukari kanayani.

Hikɨ Kakaɨyari mɨpaɨ kaniutayɨni: «Haa muyuawitɨa mɨtama
ke'uyukuxeɨrieni 'axeikɨa,
'uwakitɨ ke'ayani».
Kemutayɨ mɨpaɨ pɨtiɨyɨ. Muwaki «kwie» Kakaɨyari katiniterɨwa,
haa muyukuxeɨri «haramara» katiniterɨwa.
'Ixeiyatɨ Kakaɨyari «'Aixɨa pɨ'ane», kaniutayɨni.
Hikɨta Kakaɨyari mɨpaɨ kaniutayɨni: «Ketiutineni kwiepa,
ke'utineni tupiriyate yuhatsiyarite hexeiyatɨ,
'iteɨrite yutakari kehexeiyatɨkani meta yuhatsiyarite.
Naitɨ xexuitɨ kemɨtiupitɨarie».
Mɨpaɨ katiniuyɨni. 'Ana katiniutineni naitɨ,
tupiriyate yuhatsiyari hexeiyatɨ,
kɨyexi yu'ikwaxi yuhatsiyari hexeiyatɨ kanayani,
naitɨ kemɨtiupitɨarie.
Kakaɨyari mɨkɨ 'aixɨa katiniuxeiya.
Hikɨ kaniukuyɨre, ximerita kanayani,
hairieka tukari kanayani.

Kakaɨyari mɨpaɨta kaniutayɨni:
«Meke'utixuawere muyuawitsie hekɨariwiwamete,
meke'ipata tukari tɨkari,
mɨkɨ 'inɨari meke'akɨne
taxarita, witarita, 'ahurakaku, xexerixa, tukari meta wiyari,
'inɨariyari meke'akɨne.
Muyuawitsie meke'utimerɨkani,
kwiepata memɨhekɨariwiekakɨ».
Mɨpaɨ katiniuyɨni. Kakaɨyari hutame mamariwaweme hekɨariwiwamete kaniutiwewieni,
xeime 'anekame tau tukarikɨ mieme,
xeimeta yakɨ tixawatɨme metseri tɨkarikɨ mieme,
meta xurawetsixi tɨkarikɨ miemete.
Kakaɨyari hekɨariwiwamete muyuawitsie katiniwarukayatsa
memɨhekɨariwiekakɨ kwiepa.
Pɨwarutiwewi mɨme matsi waɨkawa memɨmamariwawenikɨ tukarikɨ tɨkarikɨ,
hekɨariya memɨpatanikɨ.
Hikɨ Kakaɨyari «'Aixɨa pɨ'ane», kaniutayɨni.
Hikɨ kaniukɨyɨre, ximerita kanayani.
Naurieka tukari kanayani.

Mɨpaɨ kaniutayɨni Kakaɨyari: «Yumɨiretɨ haapa meketeye'uwani,
meketeheɨwɨtɨkani wikixi kwie heima
muyuawi kemɨyewa».
Hikɨ Kakaɨyari katiniwarutiwewieni yunaime metemamariwaweme haramaratsie miemete,
meta yunaime memɨte'ayeneniere 'etsimepepetɨ memɨkuyuatɨka memɨyuxiɨtɨa haata paitɨ,
meta yunaime memɨte'awɨwawe,
yuxexuime kemɨtiwarupitɨa.
Hikɨ Kakaɨyari 'aixɨa katiniwaruxeiya.
'Aixɨa kaniwaruyurieni mɨpaɨ 'utaitɨ:
«Xekeneyuxiɨtɨaka xekeneyumɨiriyani,
xekenehɨneni haapa haramaratsie.
Wikixi meta xekeneyɨmɨiriyani kwiepa».
Hikɨ kaniukuyɨre, ximerita kanayani,
'auxɨwirieka tukari kanayani.

Kakaɨyari mɨpaɨ kaniutayɨni: «Xekeneyɨmɨiriyani kwiepa yunaitɨ xemayeyuyurini,
yunaitɨ memɨteyutewatsinɨa, yeutari meta,
yuhukama memuku'uwa kwiepa, yunaime kememɨteheupaɨme».
Mɨpaɨ pɨtiuyɨ. Kakaɨyari yunaime katiniwarunetɨani memɨteyutewatsinɨa,
yeutari, yunaime yuhukama memɨteku'uwa,
yunaime kemɨtiwarupitɨa.
Kakaɨyari mɨpaɨ kaniutayɨni: «'Aixɨa pɨ'ane».
Mɨpaɨta kaniutayɨni: «Tewi tepɨtawewieni
tahepaɨ tiyuxexeiyame tahepaɨ tiyɨkɨhɨaweme.
Pɨtiwata'aitɨani ketsɨte haramaratsie miemete,
wikixi meta muyuawitsie miemete,
yunaime memɨteyutewatsinɨa,
yeutari,
yunaime memɨka'ukɨniwawe
yuhukama memuku'uwa kwiepa».
Kakaɨyari tewi kaniutawewieni yuhepaɨ 'anekame,
pitawewi 'inɨarieya mayanikɨ yuhepaɨ 'anekame.
'Uki meta 'uka pɨwarutiwewi.
'Aixɨa kaniwaruyurieni mɨpaɨ 'utaitɨ:
«Xekeneyuxiɨtɨaka xekeneyɨmɨiriyani,
kwiepa xekenehɨneni xeketene'aitani.
Xepɨhɨritɨarieni ketsɨte haramaratsie miemete, wikixi yunaime muyuawitsie miemete,
yunaime memɨka'ukɨniwawe yuhukama memuku'uwa kwiepa».
Mɨpaɨta katiniwarutahɨawe: «Ne nepɨxeyetuiri kwiepa mieme 'iteɨrite,
naime 'iteɨrite yuhatsiyari hexeiyakame,
naime 'iteɨrite yutakari yuhatsiyari hexeiyakame.
Mɨkɨ naitɨ xe'ikwai pɨrayani.
Tupiriya nepɨxeyetuirieni, xe'ikwai mayanikɨ,
yunaitɨ yeutari kwiepa memɨtexuawe,
yunaitɨ wikixi muyuawitsie miemete
yunaitɨ memeumaketɨka kwiepa».
Kemutayɨ mɨpaɨ pɨtiuyɨ.
Kakaɨyari naime katiniuxeiya tita mɨtiutiwewi.
«'Aixɨa pɨ'ane», kaniutayɨni.
Hikɨ kaniukuyɨre, ximerita kanayani,
'ataxewirieka tukari kanayani.

Listen to Tsutɨarika 1