&copy; 1999 The Bible Society of Tanzania; ℗ 2010 Hosanna

Kihehe - 1999 Edition (NT)

<div class="version vid1815 iso6393heh" data-vid="1815" data-iso6393="heh">
 <div class="book bkMAT">
 <div class="chapter ch13" data-usfm="MAT.13">
 <div class="label">13</div><div class="s">Ikiganiso icha umunyakuvyala.</div><div class="r">(Maliko 4:1-9; Luka 8:4-8)</div><div class="p"> 1Ikimunyi kikilaga Yesu ahumile mukaye neke ateng'emale pamwani. 2Ndawe amalugu makomi gamupilimige, sweno akwingila mukipugu iteng'emala; neke ililugu mbelili liva mumwani. 3Neke avange ukwigisa nzolofu ikola ifiganiso itigila.</div><div class="p">&#8220;Umuvyasi ahele ukuvyala. 4Neke peivyala, inyadikwa isimwi sagwe mung'asi, neke ifidege fyuse filye. 5Isingi sagwe mwitalawe, apagaya luganga lunofu save simela sisahafili pakukala, pakuva uluganga lwe lukefu. 6Swe ilisuva pelivasile sakasile; pakuva sengaya ndela. 7Inyadikwa isingi sagwe mumifwa neke imifwa givine swe gitova ifimelo fila. 8Inyadikwa isingi sagwe muluganga ulunono neke siveleke, isimwinga ligana, isimwi machumi gimutanda, isimwi machumi gadatu. 9Umunya mapulikilo apulikage.&#8221;</div><div class="s">Ichalekite Yesu igise ikola ifiganiso</div><div class="r">(Maliko 4:10-12; Luka 8:9-10)</div><div class="p"> 10Ndawe avanyigendo vamuwusige, &#8220;Ndawuli wilonga na avanu wikola ifiganiso?&#8221; 11Neke avapitule, &#8220;Nyenye mukapelitwe usikagula isa kukinyele isa uwutwa wa kuchanya, neke avene sivapele ulo. 12Pakuva yula ye ina ikinu saapelwa na ukuwilwa hilo neke umugaya kinu nakila che inacho apokwa. 13Pa ulu nambi nyele ndilonga nawo ndikola ifiganiso, pakuva pevilava viva ndasivilava, pevipulika viva nda sivipulika. 14Na ulukani lwa umuvisi Yesaya lwikwila kwa avene:</div><div class="q">&#8216;Ukupulika samupulika hilo neke sisamulukagula,</div><div class="q">ukulava samulava hilo neke sisamuluwona.</div><div class="q"> 15Pakuva inumbula isa avanu iva nalamu,</div><div class="q">na mapulikilo gawo gadibe sigipulika wunofu,</div><div class="q">na amiho gawo gasisinise, sambi valemwe ukulava na amiho</div><div class="q">gawo, na ukupulika na amapulikilo gawo,</div><div class="q">na ukulukagula munumbula sawo sambi vamitukile</div><div class="q">nene ndivaponie.&#8217;</div><div class="p"> 16&#8220;Ino mwivafunyilile nyenye pakuva amiho genyu gagilava na amapulikilo genyu pakuva gagipulika. 17Nachene nguvalongela nyenye, avavisi na avanu avagolofu vawendige ukusiwona semukusiwona nyenye, neke valemwe ukusiwona, na ukupulika semwipulika nyenye, neke valemwe ukupulika.</div><div class="s">Yesu iganula ikiganiso</div><div class="r">(Maliko 4:13-20; Luka 8:11-15)</div><div class="p"> 18&#8220;Ino mupulikage neke mwiyigise ikiganiso icha umuvyasi. 19Ye aipulika ulukani lwa uwutwa neke alemwe ukulukagula, indawe inyadikwa isagwe mung'asi. Neke umwanangifu aase ategule inyadikwa isembyale munumbula yakwe. 20Na inyadikwa isembyale mwitalawe sihwana umunu yeaipulika ulukani neke anukile kwa luhekelelo. 21Iva mugaya ndela, inana lusika ludodo; wone luse ulusika ulwa ulugudo na uluteseko ivalwa ulukani lwangu, ipo akululeka. 22Inyadikwa isembyale mumifwa, sihwana umunu yula yeaipulika ulukani, neke uwudobofu uwa ifya mung'i nu wunono fikumutindasa neke alemwe ukuveleka nambi kinu. 23Neke sila isembyale muluganga ulunono, iso sihwana umunu yula yeaipulika ulukani neke inatile na ukulukagula, uyo yeaiveleka amaveleko, uyu ligana, uyumwi machumi gimutanda, uyungi machumi gadatu.&#8221;</div><div class="s">Ikiganiso icha ililulu</div><div class="p"> 24Yesu avalonje ikiganiso ikingi atige, &#8220;Uwutwa uwakuchanya wihwana na umunu ye avyalite inyadikwa inofu mumugunda. 25Ino avanu pevagonelye umutavangu aasile neke avyale ililulu mumugunda gwa ingano neke ibitilage. 26Na ifimelo peyefimesile nu kuveleka, na ililulu nalyo lyamesile. 27Neke avakami va umunyakaye pevasile vamutige, &#8216;Mutwa, siweuvyaliti inyadikwa inofu mumugunda? Mbi ililulu lihumite kwiya?&#8217; 28Ndawe avatigilige, &#8216;Umutavangu yemweme yakapigite isi.&#8217; Neke avakami vala ndawe vamutigile ndawuli, &#8216;Wisaka tubite tukakatile?&#8217; 29Neke atigile, &#8216;Nda, mulonga musenye na yingano pemwikatila. 30Mufileke fikulase mbaka pakubeta, pakubeta sa ndivalongela avanyakubeta, ulwa vakong'asage tasi ililulu neke vavike filundo sambi vanyanye na ukukong'asa ingano nu kuvika mukisande changu.&#8217;&#8221;</div><div class="s">Ikiganiso icha inyadikwa iya umuhaladali</div><div class="r">(Maliko 4:30-32; Luka 13:18-19)</div><div class="p"> 31Neke avalongele ikiganiso ikingi avatigile, &#8220;Uwutwa uwa kuchanya wihwana inyadikwa iya umubiki ugwitambulwa muhaladali, umunu ategwe neke avyale mumugunda. 32Inyadikwa iyo ndodo hilo kwa inyadikwa mbesili, neke peyivyalitwe na ukumela yayigunga ukulutila ifimelo mbefili gwiva mubiki, na ifidege ifya mwihala fyakusa neke fisenge uwusulya mumatagala ga umubiki gugo.&#8221;</div><div class="s">Ikiganiso icha uwuhahu.</div><div class="r">(Luka 13:20-21)</div><div class="p"> 33Ndawe avalongelige kangi ikiganiso ikingi: &#8220;Uwutwa uwa kuchanya wi ndawe uwuhahu we ategwe umung'inetu neke peahanze muwuse wa liteneka, swe wihahya mbewuli.&#8221;</div><div class="s">Ukukola ifiganiso</div><div class="r">(Maliko 4:33-34)</div><div class="p"> 34Iso mbesili Yesu avalonje vamalugu ikola ifiganiso, na sipololi lwe alonzile welugaya kiganiso. 35Ulu lwave sambi lukwise ulwali lulonge na umuvisi ukutigila:</div><div class="q">&#8220;Sandonga nawo kwa ifiganiso,</div><div class="q">sandivalongela ing'ani ifihe uluhuma pidaha.&#8221;</div><div class="s">Yesu iganula ikiganiso icha ililulu</div><div class="p"> 36Ndawe Yesu avilagige vamalugu sweno akwingila mukaye. Neke avanyigendo vakwe vamusile vitigila, &#8220;Tulongele hwehwe ikiganiso icha ililulu ilili mumugunda&#8221; 37Neke avapitule, &#8220;Umunu yeavyalite inyadikwa inofu ye mwana va umunu. 38Umugunda ye ng'i, inyadikwa inofu vevana va uwutwa; ililulu vevana va umwanangifu. 39Neke umutavangu yeavyalite ililulu ilyo ye setani; ukubeta pepawusilo wa ing'i, avanyakubeta ve vanyivaha. 40Ndawe ililulu lwelyalikong'aswa neke linyanywe mu moto, saluva lulo na pawusilo wa ing'i. 41Umwana va umunu sa alatuma vanyivaha vakwe vavakong'ase vala mbevali avali muwutwa wakwe na vala mbevali avakwambusaga inzanangifu na avanyakupiga inzanangifu. 42Na savatosewa mwitemela ilya umoto uko kwesavakoolaga na ukugelesula amino gawo. 43Neke avanu va Nguluvi savamalavadika ndawe lisuva ku wutwa wa Udadawo. Umunya mapulikilo apulikage!</div><div class="s">Ikiganiso icha ikisande icha ifuka ifihe</div><div class="p"> 44&#8220;Kangi uwutwa uwakuchanya wihwana ikinu ikinofu chechekifihe mumugunda, neke umunu uyumwinga akiwone neke nave afihe neke peahekelele hilo swe ibita asagusa ifinu mbefili fyeeinafyo nu kugula umugunda gula.</div><div class="s">Ikiganiso icha ulufumbe</div><div class="p"> 45&#8220;Kangi uwutwa uwa kuchanya wihwana na umusulusi yeaisaka ulufumbe. 46Pe aluwene ulufumbe, ahele akaguse mbefili fyeeinafyo swe igula ulufumbe.</div><div class="s">Ikiganiso icha ikilovelo cha isomba</div><div class="p"> 47&#8220;Kangi uwutwa uwa kuchanya wihwana na ikilovelo che chekitoose mululenga neke pe kikong'ase mbefili. 48Nape kimemile, avanu vakwegite mbaka kumwani, neke vateng'emale vihagula isomba nu kusopa mufitegulilo neke isomba imbi vatage. 49Ino iso we sasiva pawusililo wa ing'i savasa vanyivaha kukugavasa avanyanzanangifu na avagolofu. 50Na ukuvatoosa avanyanzanangifu mwitemela ilya umoto; uko kwesakuva na ikivembo na ukugelesula amino.&#8221;</div><div class="s">Uwunono uwupya na uwulovela</div><div class="p"> 51Yesu avawusise, &#8220;Musikagwe isi mbesili?&#8221; Ndawe vamutigilige, &#8220;Ena.&#8221; 52Neke avalongele, &#8220;Apo yeyeavesaga mwigisi va indagilo umunyaluhala lwa uwutwa wa kuchanya ahwana umunya ikaye yeitawula mu wunono wakwe ifipya na ifilovela.&#8221;</div><div class="s">Avanya ku Nasaleti vakumubihila Yesu</div><div class="r">(Maliko 6:1-6; Luka 4:16-30)</div><div class="p"> 53Nave Yesu ave isinda ukukola ifiganiso, ahesile ukuhuma pala, 54ahele kuboma yakwe. Na kuko ave weigisa mumasinagogi gawo, mbaka avanu vasasave vitigila, &#8220;Na imiitu igi? 55Uyu si ye yula mwana va umuhongosi? Uyuve siye yula yea itambulwa Maliya? Avanakwave si ve va Yakobo na Yosefu, na Simoni na Yuda? 56Na avahase nawo si mbevali valibaha pamwi na hwehwe? Mbi ino kwi kwe akasiwene isi mbesili?&#8221; 57Neke vamuvipile. Neke Yesu avatigile, &#8220;Umuvisi aiva ululumbo apangi neke pa boma yakwe na mukaye yakwe sipelwagi ululumbo!&#8221; 58Neke sapigiti imiitu myolofu, pala pakuva vevagaya lufuuwo.</div>
 </div>
 </div>
</div>

Kihehe New Testament © Bible Society of Tanzania, 2004.

Ikimunyi kikilaga Yesu ahumile mukaye neke ateng'emale pamwani. Ndawe amalugu makomi gamupilimige, sweno akwingila mukipugu iteng'emala; neke ililugu mbelili liva mumwani. Neke avange ukwigisa nzolofu ikola ifiganiso itigila.
“Umuvyasi ahele ukuvyala. Neke peivyala, inyadikwa isimwi sagwe mung'asi, neke ifidege fyuse filye. Isingi sagwe mwitalawe, apagaya luganga lunofu save simela sisahafili pakukala, pakuva uluganga lwe lukefu. Swe ilisuva pelivasile sakasile; pakuva sengaya ndela. Inyadikwa isingi sagwe mumifwa neke imifwa givine swe gitova ifimelo fila. Inyadikwa isingi sagwe muluganga ulunono neke siveleke, isimwinga ligana, isimwi machumi gimutanda, isimwi machumi gadatu. Umunya mapulikilo apulikage.”


Ndawe avanyigendo vamuwusige, “Ndawuli wilonga na avanu wikola ifiganiso?” Neke avapitule, “Nyenye mukapelitwe usikagula isa kukinyele isa uwutwa wa kuchanya, neke avene sivapele ulo. Pakuva yula ye ina ikinu saapelwa na ukuwilwa hilo neke umugaya kinu nakila che inacho apokwa. Pa ulu nambi nyele ndilonga nawo ndikola ifiganiso, pakuva pevilava viva ndasivilava, pevipulika viva nda sivipulika. Na ulukani lwa umuvisi Yesaya lwikwila kwa avene:
‘Ukupulika samupulika hilo neke sisamulukagula,
ukulava samulava hilo neke sisamuluwona.
Pakuva inumbula isa avanu iva nalamu,
na mapulikilo gawo gadibe sigipulika wunofu,
na amiho gawo gasisinise, sambi valemwe ukulava na amiho
gawo, na ukupulika na amapulikilo gawo,
na ukulukagula munumbula sawo sambi vamitukile
nene ndivaponie.’
“Ino mwivafunyilile nyenye pakuva amiho genyu gagilava na amapulikilo genyu pakuva gagipulika. Nachene nguvalongela nyenye, avavisi na avanu avagolofu vawendige ukusiwona semukusiwona nyenye, neke valemwe ukusiwona, na ukupulika semwipulika nyenye, neke valemwe ukupulika.


“Ino mupulikage neke mwiyigise ikiganiso icha umuvyasi. Ye aipulika ulukani lwa uwutwa neke alemwe ukulukagula, indawe inyadikwa isagwe mung'asi. Neke umwanangifu aase ategule inyadikwa isembyale munumbula yakwe. Na inyadikwa isembyale mwitalawe sihwana umunu yeaipulika ulukani neke anukile kwa luhekelelo. Iva mugaya ndela, inana lusika ludodo; wone luse ulusika ulwa ulugudo na uluteseko ivalwa ulukani lwangu, ipo akululeka. Inyadikwa isembyale mumifwa, sihwana umunu yula yeaipulika ulukani, neke uwudobofu uwa ifya mung'i nu wunono fikumutindasa neke alemwe ukuveleka nambi kinu. Neke sila isembyale muluganga ulunono, iso sihwana umunu yula yeaipulika ulukani neke inatile na ukulukagula, uyo yeaiveleka amaveleko, uyu ligana, uyumwi machumi gimutanda, uyungi machumi gadatu.”

Yesu avalonje ikiganiso ikingi atige, “Uwutwa uwakuchanya wihwana na umunu ye avyalite inyadikwa inofu mumugunda. Ino avanu pevagonelye umutavangu aasile neke avyale ililulu mumugunda gwa ingano neke ibitilage. Na ifimelo peyefimesile nu kuveleka, na ililulu nalyo lyamesile. Neke avakami va umunyakaye pevasile vamutige, ‘Mutwa, siweuvyaliti inyadikwa inofu mumugunda? Mbi ililulu lihumite kwiya?’ Ndawe avatigilige, ‘Umutavangu yemweme yakapigite isi.’ Neke avakami vala ndawe vamutigile ndawuli, ‘Wisaka tubite tukakatile?’ Neke atigile, ‘Nda, mulonga musenye na yingano pemwikatila. Mufileke fikulase mbaka pakubeta, pakubeta sa ndivalongela avanyakubeta, ulwa vakong'asage tasi ililulu neke vavike filundo sambi vanyanye na ukukong'asa ingano nu kuvika mukisande changu.’”


Neke avalongele ikiganiso ikingi avatigile, “Uwutwa uwa kuchanya wihwana inyadikwa iya umubiki ugwitambulwa muhaladali, umunu ategwe neke avyale mumugunda. Inyadikwa iyo ndodo hilo kwa inyadikwa mbesili, neke peyivyalitwe na ukumela yayigunga ukulutila ifimelo mbefili gwiva mubiki, na ifidege ifya mwihala fyakusa neke fisenge uwusulya mumatagala ga umubiki gugo.”


Ndawe avalongelige kangi ikiganiso ikingi: “Uwutwa uwa kuchanya wi ndawe uwuhahu we ategwe umung'inetu neke peahanze muwuse wa liteneka, swe wihahya mbewuli.”


Iso mbesili Yesu avalonje vamalugu ikola ifiganiso, na sipololi lwe alonzile welugaya kiganiso. Ulu lwave sambi lukwise ulwali lulonge na umuvisi ukutigila:
“Sandonga nawo kwa ifiganiso,
sandivalongela ing'ani ifihe uluhuma pidaha.”

Ndawe Yesu avilagige vamalugu sweno akwingila mukaye. Neke avanyigendo vakwe vamusile vitigila, “Tulongele hwehwe ikiganiso icha ililulu ilili mumugunda” Neke avapitule, “Umunu yeavyalite inyadikwa inofu ye mwana va umunu. Umugunda ye ng'i, inyadikwa inofu vevana va uwutwa; ililulu vevana va umwanangifu. Neke umutavangu yeavyalite ililulu ilyo ye setani; ukubeta pepawusilo wa ing'i, avanyakubeta ve vanyivaha. Ndawe ililulu lwelyalikong'aswa neke linyanywe mu moto, saluva lulo na pawusilo wa ing'i. Umwana va umunu sa alatuma vanyivaha vakwe vavakong'ase vala mbevali avali muwutwa wakwe na vala mbevali avakwambusaga inzanangifu na avanyakupiga inzanangifu. Na savatosewa mwitemela ilya umoto uko kwesavakoolaga na ukugelesula amino gawo. Neke avanu va Nguluvi savamalavadika ndawe lisuva ku wutwa wa Udadawo. Umunya mapulikilo apulikage!

“Kangi uwutwa uwakuchanya wihwana ikinu ikinofu chechekifihe mumugunda, neke umunu uyumwinga akiwone neke nave afihe neke peahekelele hilo swe ibita asagusa ifinu mbefili fyeeinafyo nu kugula umugunda gula.

“Kangi uwutwa uwa kuchanya wihwana na umusulusi yeaisaka ulufumbe. Pe aluwene ulufumbe, ahele akaguse mbefili fyeeinafyo swe igula ulufumbe.

“Kangi uwutwa uwa kuchanya wihwana na ikilovelo che chekitoose mululenga neke pe kikong'ase mbefili. Nape kimemile, avanu vakwegite mbaka kumwani, neke vateng'emale vihagula isomba nu kusopa mufitegulilo neke isomba imbi vatage. Ino iso we sasiva pawusililo wa ing'i savasa vanyivaha kukugavasa avanyanzanangifu na avagolofu. Na ukuvatoosa avanyanzanangifu mwitemela ilya umoto; uko kwesakuva na ikivembo na ukugelesula amino.”

Yesu avawusise, “Musikagwe isi mbesili?” Ndawe vamutigilige, “Ena.” Neke avalongele, “Apo yeyeavesaga mwigisi va indagilo umunyaluhala lwa uwutwa wa kuchanya ahwana umunya ikaye yeitawula mu wunono wakwe ifipya na ifilovela.”


Nave Yesu ave isinda ukukola ifiganiso, ahesile ukuhuma pala, ahele kuboma yakwe. Na kuko ave weigisa mumasinagogi gawo, mbaka avanu vasasave vitigila, “Na imiitu igi? Uyu si ye yula mwana va umuhongosi? Uyuve siye yula yea itambulwa Maliya? Avanakwave si ve va Yakobo na Yosefu, na Simoni na Yuda? Na avahase nawo si mbevali valibaha pamwi na hwehwe? Mbi ino kwi kwe akasiwene isi mbesili?” Neke vamuvipile. Neke Yesu avatigile, “Umuvisi aiva ululumbo apangi neke pa boma yakwe na mukaye yakwe sipelwagi ululumbo!” Neke sapigiti imiitu myolofu, pala pakuva vevagaya lufuuwo.

Koute Matayo 13