Mateusza 10
10
Wybór i rozesłanie Dwunastu
(Mk 3,13‐19; Łk 6,12‐16)
1 # Mt 8,29; Mk 3,14‐15; Mk 6,7; Łk 9,1 Niedługo potem Jezus przywołał dwunastu najbliższych sobie uczniów i obdarzył ich mocą#Gr. eksusia. Słowo to można również tłumaczyć jako „moc wykonawcza”. Chodzi jednak nie tyle o osobistą siłę wewnętrzną czy wyposażenie uczniów w jakieś nadzwyczajne osobiste zdolności do dokonywania czegoś nadnaturalnego, ile o pełnomocnictwo, jakie otrzymuje poseł do wykonania zleconego mu zadania w ramach władzy posiadanej przez króla. W Mt 28,18, który mówi również o wysłaniu uczniów z misją, Jezus podkreśla, że Jego moc jest niezbywalna, gdyż „wszelka władza (moc) w Niebiosach i na Ziemi” należą tylko do Niego. Z ludzkiego punktu widzenia sytuacja przypomina zatem wysłanie przez mocarstwo (Królestwo Boże) ambasadorów pełnomocnych, którzy mają do wykonania misję w imieniu swego rządu, a dzięki otrzymanym plenipotencjom mogą w jej czasie użyć nadzwyczajnych środków oraz korzystać z zasobów gwarantowanych im przez króla. Nigdy jednak samo pełnienie funkcji ambasadora nie przesądzało o rzetelności danego przedstawiciela. Podobnie rzecz się miała z uczniami. Warto zwrócić uwagę, że Judasz razem z innymi uczniami otrzymał omawiane tu plenipotencje. Nie wolno więc zapominać o słowach Jezusa z Mt 7,21‐23. Uwiarygodnienie samej misji, która ma wsparcie autorytetu Jezusa, nie jest bowiem równe uwiarygodnieniu posłańców zaangażowanych w tę misję. Uwiarygodnienie każdego posłańca dokonuje się przez ocenę owocu, jaki przynosi (por. Mt 7,16.20 oraz Mt 10,7). Celem misji Jezusa oraz Jego uczniów było ogłoszenie Królestwa Niebios pośród ludu Izraela. Dla uczniów było to szkolenie specjalne przed zasadniczą misją opisaną w Mt 28,18‐20. wyrzucania duchów nieczystych oraz uzdrawiania#Gr. therapeuo. ludzi z każdej choroby i niemocy. Uczynił to, by mogli uwiarygadniać misję, z którą zamierzał ich wysłać#Por. Mt 10,5. Uzdrawianie ludzi i wyrzucanie z nich demonów było narzędziem do uwiarygodniania głoszonego przesłania o Bożym Królestwie..
2 # Mk 3,16‐17; Dz 1,13 A byli to: jako pierwszy – Szymon zwany Piotrem, potem jego brat Andrzej. Następnie: Jakub#Zwany także Jakubem „Starym” (ewentualnie „Starszym” lub „Większym”)., syn Zebedeusza, i jego brat Jan. 3#Mk 3,18Dalej: Filip i Bartłomiej, Tomasz i Mateusz – poborca podatkowy, Jakub#Zwany także Jakubem „Młodym” (ewentualnie „Młodszym” lub „Mniejszym”). Czasami jest on mylony z jeszcze jednym Jakubem – autorem Listu Jakuba – synem Kleofasa, przez którego był skoligacony z Jezusem. Ten Jakub zwany jest przez historyków Jakubem „Sprawiedliwym”. – syn Alfeusza, i Tadeusz#W niektórych manuskryptach starożytnych występuje sformułowanie: „Tadeusz zwany Lebbeuszem (gr. Lebbaios).”, 4#Mt 26,25; Mt 27,3‐4; Mk 14,44Szymon Kananejczyk oraz Judasz Iskariota#Był to syn Szymona z Keriotu (por. J 6,71), tzn. z miasta w Judzie, o którym informacja znajduje się w Joz 15,25. Koniecznie trzeba tu podkreślić, że „Iskariota” to jedynie jego przydomek, a nie nazwisko. W tamtych czasach nie istniała jeszcze koncepcja stosowania nazwisk rodowych. Ludzi identyfikowano powszechnie na podstawie przydomków opisujących: pochodzenie (np. Jezus z Nazaretu), czyim ktoś był synem (np. Judasz, syn Szymona), ewentualnie cechę wyróżniającą (np. Jezus zwany Chrystusem, czyli Namaszczonym). Osobną kwestią jest samo brzmienie imienia Judasz. W zasadzie jest ono tożsame z imieniem Juda. Obie wersje w brzmieniu greckim pochodzą od hebrajskiego Jehuda (Juda – jak imię czwartego syna Jakuba i Lei), co znaczy „będzie chwalony”., który Go zdradził.
5 # 2 Krl 17,24; Łk 9,52‐56; J 4,9.40 Tych dwunastu rozesłał Jezus, jednocześnie im nakazując:
— Nie wstępujcie do tych, którzy nie są Żydami, ani do miast samarytańskich # Później Jezus rozszerzy teren misji na cały świat, zob. Mt 26,13 i Mt 28,19. . 6#Jr 50,6; Mt 15,24Skoncentrujcie się wyłącznie na Izraelitach, którzy się zagubili. 7#Mt 3,2; Mt 4,17; Łk 10,9Do nich idźcie i głoście im: „Już bliskie jest Królestwo Niebios!”. 8#Iz 55,1; Łk 10,9‐11; Dz 20,33; 2 Tm 2,3Chorych uzdrawiajcie, martwych wskrzeszajcie do Życia#Niektórzy komentatorzy widzą tu polecenie wskrzeszania umarłych, jednak nie wydaje się to słuszne, gdyż Dwunastu nie otrzymało takiej mocy (por. Mt 10,1). Jezus bardzo często mówił o ludziach nieufających Bogu jako o tych, którzy są martwi duchowo (por. Mt 8,22; Łk 9,60). Wysłannicy będący Żydami otrzymali więc w tym czasie polecenie przywracania swych rodaków do Życia (z duchowej śmierci)., trędowatych oczyszczajcie, demony wyganiajcie! Co darmo otrzymaliście, darmo dawajcie! 9#Mk 6,8‐9; Łk 9,3; 1 Kor 9,14; 1 Tm 5,18Nie bierzcie ze sobą pieniędzy! 10#Łk 10,4; 1 Kor 9,14; 1 Tm 5,18; 2 Tm 2,3‐4Nawet torby na drogę nie bierzcie ani nic na zapas – żadnego ubrania, zapasowych sandałów i jakiegokolwiek narzędzia pracy#Dosł. „laski”. Laska pasterska była narzędziem pracy pasterza, a jednocześnie służyła do podpierania się podczas podróży. Jezus, stawiając skrajnie radykalne warunki, chciał nauczyć swych uczniów całkowitego zaufania Mu w sprawach zaopatrzenia i wyposażenia w misji., gdyż wart jest robotnik swojego wyżywienia! 11#Mk 6,10‐11; Łk 9,4‐5; Łk 10,5‐12A gdy będziecie wchodzić do jakiegoś miasta lub wsi, dowiedzcie się, kto jest tam uważany za godnego i u takich ludzi zamieszkajcie na cały czas swego pobytu. 12#Łk 10,5‐6Wchodząc do nich, pozdrówcie ich słowami: „Pokój wam!”#Hebr. Szalom!
. 13I jeśli rzeczywiście będą to ludzie godni, mój pokój zapanuje między wami; jeśli zaś mój pokój nie zakróluje między wami, to znaczy, że nie są to ludzie godni. 14#Łk 10,10‐12; Dz 13,51; Dz 18,6Gdyby zaś wskazana osoba nie przyjęła was lub mieszkańcy danej miejscowości nie chcieli wysłuchać waszego nauczania, to wychodząc od nich, oznajmijcie im: „Nie chcemy mieć z wami nic wspólnego”#Dosł. „strząśnijcie proch ze swoich stóp”. Semicki zwyczaj, który komunikował: „Nie chcemy mieć z wami nic wspólnego! Nie chcemy nawet mieć na swych sandałach waszego kurzu!”.. 15#Rdz 13,13; Rdz 18,20; Mt 11,23‐24; 2 P 2,6; Jud 7Ja zaś uroczyście was zapewniam, że w dniu nadchodzącego Sądu lżej będzie Sodomie i Gomorze niż takiej miejscowości.
16 # Mt 7,15; Dz 20,29‐30; Rz 16,19; 1 Kor 14,20; Ef 5,15 Zrozumcie, że wysyłam was niczym owce między wilki. Dlatego we wszystkim, co czynicie, postępujcie rozważnie # Jezus użył tu obrazu z życia codziennego – czytelnego dla słuchaczy z Bliskiego Wschodu. Każdy z nich bowiem doskonale wiedział, że wąż bardzo starannie (ostrożnie) wybiera drogę, którą się posuwa. Obraz ten nie odnosił się do symboliki moralnej, jaka w Pismach hebrajskich łączyła się z postaciami gadów. , wybierając drogę tak starannie, jak czynią to węże, jednocześnie zachowując czystość i wierność # „Czystość i wierność” to dynamiczny ekwiwalent gr. akeraios. Słowo to jest złożeniem przedrostka a‐, oznaczającego negację lub przeciwstawienie się czemuś, oraz czasownika kerannymi, który znaczy „łączyć się”, „mieszać (z czymś)”. Akeraios wyraża więc polecenie zachowania zarówno postawy wierności (niewchodzenia w inne relacje), jak i czystości (nienabywania innych, obcych cech; nieprzejmowania innych wartości). – jak synogarlice # Gatunek ptaka z rodziny gołębiowatych, znacznie mniejszy od gołębia i czystszy. Cechą wyróżniającą te ptaki jest to, że po dobraniu się w pary dochowują sobie dozgonnej wierności. Znane są przypadki, że po śmierci jednego ptaka drugi padał z tęsknoty za nim. ! 17#Mt 24,9; Dz 5,40; Dz 22,19; Dz 26,11Bądźcie jednak pewni, że i tak będą was ciągać po sądach i publicznie#Inni przekładają dosłownie „w synagogach”. Słowo synagoge może bowiem oznaczać nie tylko żydowskie miejsce gromadzenia się na modlitwę i nauczanie, ale – co jest w istocie jego podstawowym znaczeniem – zgromadzenie publiczne, także świeckie, np. administracyjne.piętnować! 18#Mt 24,14; J 15,27; J 16,1‐4; Dz 25,23; Dz 27,24Z mojego powodu zawloką was przed królów i namiestników!#Apostoł Paweł doświadczył wypełnienia się wszystkiego, co Jezus tu zapowiedział (por. Dz 21,7‐28,31).. To jednak będzie dla was znakomitą okazją do świadczenia o mnie zarówno wobec Żydów, jak i innych narodów#Por. Flp 1,12‐18.! 19#Łk 12,11‐12; Dz 4,8A kiedy będziecie oskarżani, nie zamartwiajcie się, co i jak mówić, gdyż w stosownym momencie zostaną dane wam właściwe słowa. 20#J 14,26; Dz 4,8.311; Kor 2,4Nie wy zatem będziecie mówić, lecz Duch Ojca waszego z Niebios będzie przez was przemawiał!
21 # Mi 7,6; Mt 10,35 Będzie to czas, kiedy brat wyda brata na śmierć, a ojciec dziecko. Dzieci powstaną przeciw rodzicom i śmierć na nich sprowadzą # Por. Mi 7,6. . 22#Mt 24,9.13; J 15,18‐19.21.25Z mojego powodu będziecie znienawidzeni przez wszystkich. Kto jednak wytrwa do końca, będzie uratowany#Słowo gr. sodzo może być tłumaczone również jako „zbawić”. Wybór dokonany przez tłumacza może prowadzić do różnych interpretacji tego fragmentu. (1) Jedni używają słowa „uratować” i, w myśl wersetu 23, odnoszą słowa Jezusa do wydarzeń z okresu wojny żydowskiej mającej miejsce w drugiej połowie pierwszego wieku. Zgodnie z zawartą tu zapowiedzią ci Żydzi, którzy trwali przy Jezusie (tzn. chrześcijanie trwający w Jego nauczaniu), w wyniku prześladowań ze strony swych pobratymców związanych z ruchem zelotów w roku 66 zbiegli tłumnie z Jerozolimy do Pelli, dzięki czemu zostali uratowani od wielkiej rzezi dokonanej w Jerozolimie w roku 70 n.e. Według Tacyta wojska rzymskie po wtargnięciu do tego miasta wymordowały 600 tys. osób. Bibliści wskazują także na inną, podobną wypowiedź Jezusa, umiejscowioną pod koniec Jego publicznej służby. W niej PAN odniósł się również do kwestii zniszczenia Jerozolimy i świątyni (por. Mt 23,37‐24,22). Jednak, nagabywany przez uczniów, połączył zapowiedź sądu nad Jerozolimą z zapowiedzią Sądu Ostatecznego, co zostało odzwierciedlone w Mt 24,23‐25,46. (2) Inni interpretatorzy traktują tę wypowiedź bardziej ogólnie, odnosząc ją wprost do Sądu Ostatecznego i tłumaczą sodzo jako „zbawić”. Łączą oni komentowaną wypowiedź Jezusa z wersetami Ap 2,7; Ap 2,11; Ap 2,17; Ap 2,26; Ap 3,5; Ap 3,12; Ap 3,21; Ap 21,7, które mówią również o zwycięstwie w walce przeciwko grzechowi (wytrwaniu w Chrystusie). Wydaje się, że temat wytrwania w Chrystusie, tzn. w Jego Słowie i Jego Duchu, jest dziś mało popularny i często pomijany w kaznodziejstwie.!
23 # Mt 16,28; Mt 24,30.34; Mt 26,64 Jeśli w jakimś mieście będą was prześladować, uciekajcie do drugiego! Nie marnujcie czasu, gdyż nie zdołacie obejść wszystkich miast Izraela # Jezus jednoznacznie zapowiedział dramatyczne wydarzenia, które w latach 66‐73 n.e. miały miejsce na terenach Izraela. Zgodnie z Jego oświadczeniem były one wyrazem sądu Boga nad narodem, który Mu nie zaufał. Podczas gdy armia rzymska pod wodzą konsula Tytusa Flawiusza (późniejszego cesarza) wkroczyła w roku 68 do Galilei i ją pacyfikowała, w Jerozolimie trwały krwawe bratobójcze walki pomiędzy czterema żydowskimi stronnictwami: zelotami jerozolimskimi, zelotami galilejskimi, sykariuszami (nożownikami) i Idumejczykami. W walkach tych zginęło około 10 tys. osób. Tymczasem armia rzymska w Galilei zostawiała za sobą zgliszcza i ziemię spływającą krwią. Mordowano bowiem wówczas nie tylko powstańców, ale i zwykłych ludzi – także kobiety i dzieci. W lutym 70 r. XII Legion Rzymski wkroczył do Judei i rozpoczął oblężenie wycieńczonej wewnętrznymi konfliktami Jerozolimy. 11 września 70 r. – po 7 miesiącach oblężenia, podczas którego z powodu głodu dochodziło w mieście nawet do aktów kanibalizmu – Jerozolima padła. Miasto zostało doszczętnie zniszczone, a świątynia spalona. Nie pozostał z niej kamień na kamieniu. Wg Tacyta w Jerozolimie zginęło 600 tys. Żydów. Wojna żydowska zakończyła się w roku 73 upadkiem twierdzy Masada. Zdaniem Józefa Flawiusza pochłonęła ona życie 1,1 mln Żydów. Wydarzenia te zostały przedstawione na reliefach Łuku Triumfalnego Tytusa, wzniesionego w Rzymie dla uczczenia jego zwycięstwa. Chrześcijanie pochodzenia żydowskiego uniknęli w większości tej narodowej gehenny, ponieważ w roku 66, z powodu prześladowań ze strony zelotów, masowo opuścili Jerozolimę i udali się do Pelli, unikając w ten sposób rzymskich represji. , nim nad tym narodem dokona się sąd, który nadejdzie szybko, co uroczyście zapowiadam wam jako Syn człowieczy.
24 # Mt 12,24; Łk 6,40; J 13,16; J 15,20 I to też zrozumcie, że żaden prawdziwy uczeń nie pragnie zająć pozycji wyższej od swego nauczyciela. I żaden prawdziwie oddany niewolnik nie zabiega o traktowanie lepsze niż to, które spotyka jego pana. 25#Mt 9,34; Mt 12,24Prawdziwemu uczniowi starcza, że idzie śladami swego nauczyciela, a oddanemu niewolnikowi, że jest traktowany jak jego pan. Jeśli więc mnie, PANA Królestwa#Dosł. „Pana Domu [Bożego]”., oszczerczo zwą Belzebubem#Imię bóstwa fenickiego, którego Jezus używał na określenie tożsamości przywódcy sił ciemności., to bądźcie pewni, że tak samo będą mówić o was wszystkich, którzy jesteście mi poddani.
26 # Mk 4,22; Łk 8,17 Jeszcze raz powtarzam: nie bójcie się swych oskarżycieli, ponieważ żadne z ich skrytych # Dosł. „zasłoniętych”, jak osłania się bandażem kończynę („obwiązanych”) – gr. kalypto. knowań nie pozostanie zasłonięte ani żadne z ich matactw nie pozostanie nieujawnione! 27Wy postępujcie inaczej. To, czego was uczyłem pod osłoną nocy, rozgłaszajcie w blasku dnia, a co mówiłem prywatnie, głoście publicznie z całą otwartością, niczym heroldowie nawołujący z dachów i tarasów#W Judei budowano domy z płaskimi dachami, które pełniły funkcje tarasów.! 28#Iz 8,12‐13; Hbr 10,31; Jk 4,12; 1 P 3,14; Ap 2,10Nie lękajcie się tych, którzy mogą zabić jedynie wasze ciało, lecz duszy tknąć nie mogą! Natomiast z najwyższą bojaźnią odnoście się do Tego, który zarówno duszę, jak i ciało może skazać na wieczne potępienie#Dosł. „wtrącić do Gehenny”. Jezus odnosi się do kompetencji Boga Wszechwładnego.! 29#Łk 12,6Pamiętajcie jednak, że On prawdziwie troszczy się o was! Jeśli macie z tym problem, to spójrzcie na wróble. Wydają się nie mieć szczególnej wartości, ponieważ za jeden grosz#Dosł. „za jednego asa”. As to drobna starożytna moneta rzymska o niewielkiej wartości, używana w tamtych czasach w Judei.można kupić nawet dwa takie ptaszki. A przecież żaden z nich nie spada na ziemię bez wiedzy i zgody waszego Niebiańskiego Ojca. 30#Łk 21,18; Dz 27,34Tak samo jest i z wami. Ten, który jest waszym Bogiem, zna was doskonale. On wie nawet, ile włosów każdy z was ma na głowie! 31#Mt 12,12Nie obawiajcie się więc, że Bóg pozostawi was samych! Dla Niego jesteście więcej warci niż stada wróbli, o które On przecież troszczy się tak bardzo!
32 # Łk 12,8‐9; Ap 3,5 Do każdej osoby, która przyzna się # „Przyznać się” – gr. homologeo. Określenie oznaczające pełną zgodność („homologację”) z Jezusem, a nie jakąś pustą deklarację, za którą nic nie stoi. O fałszywych deklaracjach przyznawania się do Niego Jezus wspomina w Mt 7,21‐23. Same słowa nie dowodzą Chrystusowej „homologacji”. Świadectwo życia w prawdzie i świętości PANA jest jedynym uprawnionym przyznaniem się do Niego – właśnie tym, co On sam określa słowem homologeo. do mnie przed ludźmi, ja również przyznam się przed Ojcem w Niebiosach # Dotyczy Dnia Sądu Ostatecznego. W czasie tego Sądu Jezus przyzna się tylko do tych osób, które wcześniej miały Jego „homologację”. . 33#Mk 8,38; Łk 9,26; 2 Tm 2,12Każdego zaś, kto wyparł się mnie przed ludźmi i ja się wyprę przed Ojcem w Niebiosach. 34#Łk 2,34; Łk 22,36Nie myślcie sobie, że przyszedłem na Ziemię, by dać jej taki pokój#Słowa te brzmiały niezwykle mocno w uszach Żydów przesiąkniętych naukami rabinicznymi. Rabini z czasów ST uważali, że Mesjasz przyniesie na Ziemię pokój (hebr. szalom) i dobrobyt w sensie materialnym. Nawet dziś wiele prądów judaizmu talmudycznego odrzuca Jezusa właśnie z tego powodu, twierdząc, że On nie może być Mesjaszem, gdyż Jego przyjście nie zainicjowało pokoju na Ziemi. Kłopot jednak tkwi w tym, iż nie słuchali i dalej nie słuchają Jezusa uważnie. On bowiem mówił nie o pokoju na Ziemi, lecz o pokoju z Bogiem (por. Rz 5,1)., o jakim mówi świat. Myśląc kategoriami świata, przyniosłem tu raczej miecz niż pokój, 35#Mi 7,6gdyż moje Słowo dokona podziałów w wielu rodzinach. Ono odetnie syna od ojca, córkę od matki, a synową od jej teściowej. 36To właśnie zapowiadało Pismo: wrogiem człowieka stanie się nawet jego rodzina#Por. Mi 7,6.. 37#Pwt 33,9; Łk 14,26‐27Tak więc kto kocha swego ojca lub matkę bardziej niż mnie, nie przystaje do mnie#Inni tłumaczą „nie jest mnie godzien”. Jednak greckie słowo aksios nie mówi o godności (w sensie zasłużenia sobie czynami na jakąś pozycję), ale o cechach, które sprawiają, że jeden element pasuje do drugiego. Rdzeniem tego słowa jest gr. ago, które tłumaczy się „prowadzić”, „nieść”, „wchodzić”, zaś aksios, jako jego derywat, oznacza coś pasującego do określonego wzorca jakości.. Także ten, kto kocha swego syna lub córkę bardziej niż mnie, nie pasuje do mnie. 38#Mk 8,34‐38; Łk 22,28‐30; J 16,33; 2 Kor 6,4‐10; 2 Tm 3,12Każdy bowiem, kto chce iść ze mną, lecz nie ma gotowości, by w pokorze znosić hańbę i obciążenia#Dosł. „nie bierze swego krzyża”. W czasie gdy Jezus wypowiadał te słowa, nie był jeszcze kojarzony ze swą odkupieńczą śmiercią na krzyżu, która miała nastąpić dopiero za ok. 3 lata. W omawianym czasie krzyż nie był również symbolem chrześcijaństwa, lecz znakiem hańby i kary, która spadała na kryminalistów, zbuntowanych niewolników lub pohańbionych żołnierzy wrogiej armii. Trudno zatem zgodzić się na niekontekstualną interpretację tego tekstu, szczególnie gdy inne fragmenty, jak np. Mk 8,34‐38, mocno wspierają proponowane tłumaczenie tekstu., jakie będą temu towarzyszyć, nie pasuje do mnie. 39#Mt 16,25; Mk 8,35; Łk 9,24.62; J 12,25; J 15,18Co więcej: każdy, kto troszczy się i zabiega o to, czego w tym życiu w naturalny sposób pożąda jego dusza#Gr. psyche., zatraci ją na wieki#Przenośnia – wieczne zatracenie (potępienie).; lecz kto – ze względu na mnie – zrezygnuje z zabiegania o to wszystko, odnajdzie we mnie Życie na wieki#Dosł. „zyska swą duszę (życie) na wieki” – przenośnia wiecznego zbawienia (por. Łk 14,26‐27)..
40 # Mt 25,31‐46; Łk 9,48; Łk 10,16; J 12,44‐46; J 13,20 Każdy kto przyjmie was do siebie z uwagi na to, że jesteście moimi uczniami, w rzeczywistości przyjmie mnie. Kto zaś przyjmuje mnie, ten w rzeczy samej przyjmuje Tego, który mnie posłał. 41Kto gości proroka, z uwagi na to, że jest prorokiem, sam również zostanie potraktowany jak ten prorok. Sprawiedliwe jest bowiem, że udzielający gościny będzie potraktowany zgodnie z motywami swojego działania. 42#Mt 25,40; Mk 9,41Dlatego uroczyście wam oświadczam, że każdy, kto świadomie – z mojego powodu – uczyni wobec drugiej osoby choćby najmniejszy gest, jakim jest na przykład podanie kubka zimnej wody, nie straci swej zapłaty#Gr. misthos. Słowo to oznacza obiecaną zapłatę za pracę, należność za dzieło, które ktoś wykonał na zlecenie. Niektórzy komentatorzy łączą ten fragment z ideą zapracowania sobie na zbawienie, jednak zbawienie nie należy do kategorii wynagrodzenia za pracę. Nie można bowiem na nie w żaden sposób zapracować czy zasłużyć (por. Ef 2,8‐10). Zapłata, o której Jezus tutaj wspomina, będzie zatem jakimś wyróżnieniem w wiecznej rzeczywistości. Główne przesłanie tej wypowiedzi jest takie, że żaden czyn, jaki ktokolwiek uczyniłby dla innej osoby z uwagi na Jezusa Chrystusa, nigdy nie zostanie zapomniany. Podkreślić trzeba, że nie chodzi tu o akcje humanitarne lub dzieła miłosierdzia wykonane dla dobra ludzkości, ale o działania dokonane tylko i wyłącznie z uwagi na nauczanie Jezusa.!
वर्तमान में चयनित:
Mateusza 10: NT NPD
हाइलाइट
शेयर
कॉपी
Want to have your highlights saved across all your devices? Sign up or sign in
Copyright ©️ 2021, 2022, 2023 by Wydawnictwo NPD.
